Nieświadomość modele i wymiary Pojęcie nieświadomości od 100 lat w ps. głębi Kontrowersyjność: oczywiste nienaukowe modele Potrzeba krytycznej oceny koncepcji i implikacji Doniosłość hipotezy nieświadomości Problem istnienia psych. głębi i psychoterapii Psych. głębi a nieświadomość 1
1. Fazy rozwoju pojęcia nieświadomości u Freuda Nieświadomości jako rezultat wyparcia Geneza Histeria przyczyny związek traumy z ja proces obronny grupa wyobrażeń: odłączonych od ja i mających swój punkt krystalizacji Utożsamienie nieświadomości z wypartym pary przeciwieństw: «wyparte» «ja» «nieświadome».«świadome». Późniejsza ocena 2
1. Fazy rozwoju pojęcia nieświadomości u Freuda Dwa rodzaje nieświadomości Przedświadomość to treści (myśli) względnie bliskie świadomości będące tymczasowo poza świadomością zawsze zdolne do uświadomienia Nieświadomości to treści wyparte jego pobudzenia są niezdolne do uświadomienia warstwowość psychiki: nśw pśw św 3
1. Fazy rozwoju pojęcia nieświadomości u Freuda Dwa rodzaje procesów Proces pierwotny (nśw)i pśw jest głównym źródłem pobudzeń należą do niego życzenia wyparte ma pierwotną, infantylną, seksualną, archaiczną naturę różni się od normalnego, ale nie jest patologiczny zorientowany jest na odprowadzeń pobudzenia próbką funkcjonowania jest marzenie senne i symptomy nerwicowe Proces wturny (pśw) koryguje pierwszy proces hamuje pobudzenia kieruje je z powrotem do nśw 4
1. Fazy rozwoju pojęcia nieświadomości u Freuda Nieświadomość a teoria seksualna Od teorii uwiedzenia do popędu seksualnego Popęd: reprezentacja psychiczna wewnętrznego źródła bodźców jest niezdolny do uświadomienia jest reprezentowany przez wyobrażenie 1 podział seksualne i samozachowawcze konfliktowość libido i zainteresowanie ego 2 podział (1920): życia i śmierci 5
1. Fazy rozwoju pojęcia nieświadomości u Freuda Nieświadomość jako id (1923) Propozycja antropologii psychologicznej nieświadome nie = wypartemu pśw ego nśw es / id Czym jest id, czyli nieświadomość jako id?: dziedziczne, najstarsze, konstytucjonalne zawsze najważniejsze, ale podlega zmianie wyparte stanowi jego część ego częścią id 6
2. Wymiary nieświadomości wg Junga Nieświadomość jako warstwa podprogowa Zakres nieświadomości indywidualnej: treści, które stały się podprogowymi treści, które nie osiągnęły progowej wartości nieświadome postrzeżenia zmysłowe Koncepcja nieświadomej percepcji Względny charakter 7
3. Odniesienia podobieństwa i różnice Nieświadomość kolektywna Kolektywna dyspozycja archaiczny charakter snów (Freud) podobieństwo z treściami mitologicznymi Idee kolektywne seria snów dziewczynki idea apokatastany ogół praobrazów = nieświadomość zbiorowa wyparte stanowi jego część Pojęcie archetypu archetyp per se (=archetypowy obraz) archetyp zrealizowany (=archetypowe wyobrażenie) 8
3. Odniesienia podobieństwa i różnice Natura nieświadomość Procesy nieświadome natura? psychiczne = świadome nieświadome = biologiczne / nieświadome = psychiczne psychoidowe < psychiczne > duchowe 9
3. Odniesienia podobieństwa i różnice Kategoria przeciwieństwa Pary przeciwieństw w psychoanalizie wyparte ja; nieświadome świadome popęd seksualny popęd ego; seksualny śmierci Libido zainteresowanie ego antagonostyczny charakter Pary przeciwieństw w psychologii analitycznej introwertyk akstrawertyk percepcja intuicja; myślenie uczucie nieświadomość świadomość odmienność nastawienia / postawy Dlaczego kategoria przeciwieństw? 10
3. Odniesienia podobieństwa i różnice Określenie relacji nieświadomość - świadomość Ocena roli nieświadomości wg Freuda w centrum zainteresowania psychoanalizy św to narząd zmysłowy każdy akt psychiczny ma początek w nieświadomości Ocena wg Junga psyche = nśw + św fakt istnienia nśw procesów nie neguje roli św obecność św w psychologii Junga: funkcje, typy, indywiduacja 11
3. Odniesienia podobieństwa i różnice Wyparcie kompensacja Freud nieświadomość oparta na teorii wyparcia nśw św / konflikt z ja św to narząd zmysłowy każdy akt psychiczny ma początek w nieświadomości Junga nśw św = przeciwstawne, ale nie wykluczające się nśw kompensuje świadomą postawę kompensacja = kompromis, coś nowego Dlaczego kompencacja? 12
3. Odniesienia podobieństwa i różnice Energia psychiczna Wg Freud równa się libido związana jest z jednym popędem Wg Junga ile dziedzin psychicznego życia tyle form libido forma numinalna źródłem są archetypy = numinalne elementy struktury psychicznej numinosum jako emocjonalny ładunek i wyraz ludzkiego ducha in toto 13