. WYDATKI NA ŚRODKI TRWAŁE W BUDOWIE Uwagi ogólne: Środki trwałe w (tak samo jak środki trwałe ) stanowią część aktywów trwałych (majątku trwałego) w jednostce. Niemniej środki trwałe w to aktywa, które będą dopiero w przyszłości środkami trwałymi. Na etapie budowy (realizacji inwestycji, procesu inwestycyjnego), jednostka wytwarza we własnym zakresie nowe składniki aktywów trwałych, które po zakończeniu inwestycji będą środkami trwałymi. Do środków trwałych w zalicza się zarówno rozpoczętą inwestycję budowlaną, np. budowa biurowca, budowa hali produkcyjnej lub magazynowej, budowa ogrodzenia, budowa drogi dojazdowej lub dróg wewnętrznych itp. Do środków trwałych w zaliczymy również mniejsze nakłady inwestycyjne, jak np. zakup maszyny do produkcji, która wymaga montażu. Maszyna taka (lub zespół maszyn) jest w istocie gotowa. Niemniej jednak, gdy wymaga ona odpowiedniego zainstalowania wówczas do czasu zakończenie instalowania (montażu) maszyna taka klasyfikowana będzie jako środek trwały w. Na gruncie polskiego prawa bilansowego należy odróżnić wyraźnie pojęcie środki trwałe w od inwestycji. Inwestycje w rozumieniu ustawy o rachunkowości mają inną treść ekonomiczną. Inwestycje nie są środkami trwałymi w. Należy jednak pamiętać, że jeżeli jadnostka buduje np. biurowiec w celu osiągania z niego w przyszłości korzyści ekonomicznych w inny sposób niż eksploatacja przez samą jednostkę, to w okresie budowy taki budynek będzie prezentowany w bilansie jako środek trwały w. Po zakończeniu budowy nastąpi oddanie do używania takiej nieruchomości. Nieruchomość ta będzie prezentowana w bilansie jako inwestycja w nieruchomości. Ten przypadek dotyczy nieruchomości, które jednostka ma zamiar np. wynajmować lub sprzedać z zyskiem w przypadku wzrostu wartości rynkowej takich nieruchomości. Nie dotyczy to jednostek, których przedmiotem działalności jest budowa nieruchomości i ich sprzedaż. Wtedy taka nieruchomość zaliczana jest do rzeczowych aktywów obrotowych. Podobnie, nie dotyczy to firm budowlanych, które są wykonawcami na zlecenie inwestora. Takie zlecenia również są zaliczane do aktywów obrotowych zagadnienie kontraktów długoterminowych. Należy także uniknąć nieporozumienia wynikającego z potocznego rozumienia słowa inwestycja, ( inwestycje ). W istocie pod pojęciem środków trwałych w kryją się nakłady jednostki zwane inwestycją. W bilansie jednak takie nakłady (ponoszone koszty) są klasyfikowane jako środki trwałe w.
Środkami trwałymi w nazywa się ogół poniesionych nakładów (wydatków/kosztów) do dnia, na który sporządzamy bilans (dzień bilansowy). Koszty poniesione na środki trwałe w nie są ujmowanie jako koszty okresu. Są to koszty, które prezentujemy w bilansie (aktywowanie kosztów). Suma poniesionych kosztów od początku realizacji przedsięwzięcia inwestycyjnego do momentu oddania składnika majątkowego do używania stanowić będzie o tzw. wartości początkowej środka trwałego. Nakłady (koszty) na środki trwałe w ewidencjonujemy najczęściej na koncie 080. Zapisy księgowe na koncie 080 odbywają się wg następującej zasady: zwiększenia księgujemy po stronie "wn" zmniejszenia księgujemy po stronie "ma" Do takiego konta syntetycznego 080 - tworzy się konta analityczne, np.: 080-00 budowa hali magazynowej 080 00 maszyny w montażu 080-00 ulepszenia środków trwałych (adaptacja lokali użytkowych dla potrzeb administracji). Do tak rozwiniętej analityki I poziomu można tworzyć konta analityczne poziomu II, na których ewidencjonowane będą już konkretne środki trwałe w lub w maszyny w montażu. Tu jednostka ma całkowitą swobodę w zakresie przyjętych przez siebie rozwiązań ewidencyjnych. UWAGA!!! Na konie 080-środki trwałe w może wystąpić wyłącznie saldo po stronie "wn"!!! Środki trwałe w wykazywane są w bilansie jako rzeczowe aktywa trwałe. UWAGA - w poniższych schematach pomijamy kwestię podatku VAT PONIESIENIE KOSZTÓW NA ŚRODKI TRWAŁE W BUDOWIE Schemat ogólny Poniesione koszty na środki trwałe w 0 rozrachunki z dostawcami
Ponoszenie kosztów na środki trwałe w wiąże się zasadniczo z wystąpieniem dwóch sytuacji (etapów):. faktyczne poniesienie kosztów (koszty projektów, materiałów budowlanych, robocizny, itp.). otrzymanie faktury VAT (lub tylko zwykłego rachunku sytuacja rzadka) Ponoszenie kosztów jednostka weryfikuje w sposób bezpośredni (ilość zużytej energii, ilość zużytych jednostek materiałów itp.) i wycenia je wg ustaleń z dostawcą usługi lub materiałów. Pomiar odbywa się np. w miejscu realizacji budowy. Tam bowiem można ponoszone koszty fizycznie zmierzyć, zważyć, odczytać liczniki zużytej energii itp. Odbiór materiałów na cele budowy odbywa się najczęściej na podstawie protokołu zdawczoodbiorczego, na którym odbiorca potwierdza przyjęcie składnika (z uwagami lub bez uwag), a dostawca dzięki temu ma dowód, że wywiązał się z umowy i materiał dostarczył (usługę zrealizował). W ślad za tymi działaniami idą czynności dotyczące wystawienia faktury VAT. Szczególnie istotna jest tu treść faktury. Musi być ona zgodna z danymi wynikającymi z protokołu zdawczo-odbiorczego w zakresie w jakim można określić cenę materiałów oraz jego ilość (w tym oczywiście kwotę podatku VAT). Oczywiście rodzaje ponoszonych kosztów będą tak różnorodne, że dowody ich poniesienia będą mieć zróżnicowaną postać. Aby rozliczyć poniesione koszty należy porównać stan faktyczny (stwierdzony przy fizycznym odbiorze materiałów lub usług) ze stanem wynikającym z treści faktury. Dlatego zastosujemy konto rozliczeniowe np. 0 rozliczenie zakupu środków trwałych - tak jak przy nabywaniu środków trwałych. W naszym przypadku księgowania będą wyglądać następująco (zamiast księgowania ): Poniesione koszty na środki trwałe w 0 rozliczenie zakupu środków trwałych Powyższe księgowanie będą miały miejsce np. po dokonaniu fizycznego odbioru usług, materiałów itp.
Przykładowe koszty ponoszone przy wytwarzaniu środka trwałego (na etapie jego np. budowy) zakup dokumentacji projektowej zakup materiałów budowlanych zakup usługi ochrony placu budowy koszty przystosowania terenu pod budowę koszty wykonania części prac budowlanych (usługi obce - robocizna) Po otrzymaniu faktury od dostawców (materiałów, usług) księgowania będą wyglądały jak poniżej: Poniesione koszty na środki trwałe w udokumentowane fakturą VAT 0 rozliczenie zakupu środków trwałych 6 0 rozrachunki z dostawcami Po ustaleniu, że składnik majątkowy spełnia wymogi, aby uznać go za środek trwały, oddajemy go do używania. W tym celu nastąpi przeksięgowania kosztów jego nabycia (cena zakupu i koszty związane z zakupem) lub wytworzenia czyli ustalonej tzw. wartości początkowej na konto 00 środki trwałe.
Księgowanie odbędzie się na podstawie dokumentu księgowego (OT) zalecane i stosowane w praktyce. Dokument ten zawiera podstawowe informacje o środku trwałym. Dokumenty zakupowe mogą stanowić załącznik do OT oddanie (przyjęcie) środka trwałego do używania. W mniejszych jednostkach przyjęcie środków trwałych odbywa się często na podstawie np. faktury, bez wystawiania dowodu OT. Nie stanowi to jakiegokolwiek uchybienia przepisom. Kwestie dokumentów księgowych oraz tzw. obiegu dokumentów w jednostce często reguluje instrukcja obiegu dokumentów. Zasadniczo powinna być ona elementem dokumentacji zakładowych zasad rachunkowości szeroko rozumianej. Przyjęcie środka trwałego do używania 00 środki trwałe