ZAJĘCIA LEKCYJNE DLA PRZEDSZKOLAKÓW Z ZAKRESU EDUKACJI EKOLOGICZNEJ w ramach Projektu pt. Gospodarka odpadami w obrębie powiatów żarskiego i żagańskiego Projekt Gospodarka odpadami w obrębie powiatów żarskiego i żagańskiego współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko. Żary, wrzesień 2013 Profile Poznań s.c. K. Godlewska, I. Urbanowicz ul. Zgoda 14/9 60-128 Poznań tel. +48 61 661 43 85 tel. +48 608 340 400 fax +48 661 60 08 e-mail: agnieszka.jaks@profile.poznan.pl
Lekcja 1: AGATKA SEGREGATKA ZACHĘCA DZIECI DO SEGREGOWANIA ŚMIECI Scenariusz (2 X 45 minut). Grupa wiekowa: 4-5 latki Cele lekcji: Dziecko poznaje zjawisko powstawania śmieci rozpoznaje materiał z jakiego wykonany jest odpad, zna kształt i kolory pojemników do segregacji, segreguje odpady (z pomocą nauczyciela) do właściwych pojemników (makulatura, szkło, plastik, metal), wie, że wszyscy ludzie muszą dbać o środowisko naturalne. Pomoce dydaktyczne: różnego rodzaju odpady przygotowane wcześniej przez nauczyciela, kolorowe pudełka/pojemniki/worki przeznaczone do segregowania śmieci (niebieski makulatura, żółty - plastik, biały szkło białe,) oraz karteczki w kolorach pojemników, karteczki z rysunkiem uśmiechniętej i smutnej minki, klej, nożyczki, papier kolorowy, maskotka Agatka-Segregatka. 1. Wprowadzenie Materiały pomocnicze: scenariusz zabawy Iskierka, zdjęcia krajobrazów Przywitanie Zabawa integracyjna Iskierka Rozmowa wprowadzająca Nauczyciel pokazuje dzieciom zdjęcia krajobrazów czystych i zaśmieconych przez człowieka. Dzieci wypowiadają się na temat krajobrazów i uczuć jakie u nich one wywołują. Rozmowa ma uzmysłowić dzieciom, że człowiek codziennie wytwarza olbrzymią ilość różnego rodzaju odpadów, które są zagrożeniem dla środowiska, w którym żyje. 2. Część edukacyjno informacyjna Przybycie gościa specjalnego: Gąsienicy Agatki Segregatki W tej części lekcji następuje zapoznanie uczniów z hasłem segregacji odpadów. Agatka wyjaśnia dzieciom to pojęcie. Tłumaczy, że dzięki niej do środowiska trafia mniej zanieczyszczeń, a z odpadów można odzyskać cenne surowce i wyprodukować zupełnie nowe rzeczy. Segregatka pokazuje wcześniej przygotowane pojemniki. Wyjaśnia, dlaczego mają różne kolory, tłumaczy do którego pojemnika powinny trafiać różne odpady (podczas całej lekcji posługuje się zamkniętym katalogiem odpadów, tak by dzieci mogły sobie lepiej utrwalić ich podział na grupy: pojemnik biały szkło: słoiki, butelki; pojemnik niebieski strona 2
gazety, ulotki reklamowe, książki, kartony; pojemnik żółty przedmioty plastikowe: nakrętki, butelki, torebki foliowe, pojemniki, zabawki. W dalszej części zajęć dzieci rozpoznają materiały z jakich wykonany jest odpad (przy wsparciu nauczyciela) i wskazują odpowiedni pojemnik, do którego powinien trafić. Szczegółowy przebieg zabawy: Dzieci siedzą w kółku. Na środku leżą 3 plansze w omawianych kolorach (niebieski, żółty, biały). Dzieci wspólnie (chórem) nazywają te kolory, w ten sposób nauczyciel upewnia się, że potrafią odróżnić pojemniki. Następnie nauczyciel wyznacza po kolei osoby siedzące w kółku i zadaje pytanie, np. Do jakiego pojemnika wrzuciłbyś gazetę?. Po odpowiedzi dziecka nauczyciel pyta całą grupę, czy jest ona prawidłowa, czy nie i dlaczego dzieci tak uważają. W ten sposób za każdym razem, po każdym pytaniu dzieci przyswajają jeszcze raz teorię dotyczącą właściwego segregowania śmieci. Dla ułatwienia nauczyciel przed zabawą może przygotować dla dzieci ściągawkę (rysunki pojemników, w środku których znajdują się odpady, o które będzie pytał w trakcie zabawy lub autentyczne pojemniki, np. oklejone kolorowym papierem kartoniki z odpadami w środku jeśli dziecko nie zna odpowiedzi może wybiec z kółka i sprawdzić w którym pojemniku znajduje się odpad, o który pyta nauczyciel). Zabawa ruchowa przy piosence Moja Planeta Majki Jeżowskiej Dzieci otrzymują kartki w kolorach pojemników na odpady, kiedy nauczyciel powie plastik dzieci z żółtą kartką zatrzymują się w bezruchu, reszta dzieci robi przysiad. Czynność powtarzamy z każdym innym kolorem. Piosenka M. Jeżowskiej, źródło You Tube: http://www.youtube.com/watch?v=cz-nwkdwpc4 Praca plastyczna wyklejanka Materiał pomocniczy: wzór karty do wyklejenia (wskazany format wydruku A3) Dzieci pracują w grupach. Otrzymują duże kartki z konturami pojemników. Zadaniem dzieci jest wyklejenie papierem kolorowym danego pojemnika. 3. Podsumowanie zajęć Ewaluacja Nauczyciel prosi dzieci o ocenę zajęć. Dzieci otrzymują kartoniki z wesołą i smutną minką. Ci wszyscy, którym zajęcia podobały się zostają poproszeni o przyczepienie na tablicy wesołej minki. Osoby, które źle się bawiły podczas zajęć przyklejają smutna minkę. strona 3
Lekcja 2: RECYKLING, CZYLI DRUGIE ŻYCIE ŚMIECI Scenariusz (2 X 45 minut). Grupa wiekowa 5-6 latki Cele lekcji Dziecko: Zapoznaje się z pojęciem: śmieci poznaje istotęsegregacji i recyklingu, wie, jakie korzyści dla środowiska wynikają z recyklingu, potrafi wymienić odpady, które podlegają recyklingowi. Pomoce dydaktyczne: kartoniki z rysunkami figur geometrycznych (koło, kwadrat, prostokąt), gazety, kartonowe pudełka atrapy pojemników na odpady (oklejone kolorami pojemników: żółty, biały, zielony, niebieski), odpady (plastiki, makulatura) przyniesione przez dzieci, materiały do pracy technicznej (klej, taśma, plastelina, nożyczki, wycinanki itp.) 1. Wprowadzenie Materiał pomocniczy: krzyżówka (do wydrukowania lub przerysowania) Prowadzący wita dzieci, która później dzieli na grupy. Podział na 3 grupy następuję poprzez wylosowany przez dziecko kartonik z konkretną figurą geometryczną (koło, kwadrat, prostokąt). Każda z grup otrzymuje do rozwiązania krzyżówkę (obrazkową). Dzieci w grupie odgadują hasła, domyślając się tego, co przedstawiają kolejne rysunki., w razie trudności prowadzący służy pomocą, wpisuje dzieciom hasła, przy których mają problemy z pisownią. Wybrane literki z krzyżówki utworzą tajemnicze słowo, które będzie tematem zajęć (recykling). Nauczyciel zbiera pomysły dzieci, na temat, czego to słowo może dotyczyć. 2. Cześć edukacyjno-informacyjna Materiał pomocniczy: symbol recyklingu (grafika), zdjęcia przedmiotów wykonanych ze śmieci Burza mózgów W tej części lekcji dzieci próbują odpowiedzieć na pytanie: Co to są odpady? Kto ich najwięcej wytwarza? Co się z nimi dzieje? Co zrobić, by zmniejszyć ilość wyrzucanych śmieci? Czy Ziemia potrzebuje naszej pomocy? Rozmowa ma na celu uświadomić dzieciom, że każdy z nas jest producentem odpadów. Żeby pomóc naszej planecie musimy odpowiednio je segregować. strona 4
Zabawa ruchowa Pogromcy odpadów Dzieci maszerują trzymając w ręku gazetowe rurki, kiedy następuje przerwa w muzyce zaczynają walczyć z odpadami, tzn. używają zwiniętych gazet jako papierowych mieczy w obronie planety Ziemi (zabawie może towarzyszyć podkład muzyczny). W dalszej części lekcji nauczyciel przypomina dzieciom, w jaki sposób należy segregować odpady. Do prezentacji używa wcześniej przygotowanych pudełek atrap pojemników. Szczególną uwagę zwraca na charakterystyczne kolory pojemników. Następnie nauczyciel wyjaśnienia dzieciom pojęcie recyklingu tłumacząc, że oznacza ono przetwarzanie odpadów, ponowne wykorzystanie odzyskanych materiałów. (Nauczyciel prezentuje symbol recyklingu). Bank pomysłów (praca w grupach) Nauczyciel informuje dzieci, że ze zbierania i segregowania odpadów płyną liczne korzyści. Dopytuje dzieci: Jaki może być dalszy los tych śmieci? Które śmieci możemy wykorzystywać ponownie? W jaki sposób? Dzieci mają za zadanie wymyśleć, do czego mogą być wykorzystane śmieci. Aby pomóc dzieciom znaleźć odpowiedź na te pytania nauczyciel pokazuje kolejno zdjęcia, które przedstawiają wtórnie wykorzystane śmieci, np. butelka jako wazon na kwiatki. Nauczyciel dopytuje, czy mają pomysł jak ze śmieci wykonać zabawkę (np. w co mogą zamienić się opakowania po jogurtach? Jak wykonać z kartoników i pudełek do zapałek domek dla lalek). 3. Podsumowanie zajęć Nauczyciel wraz z dziećmi ustala korzyści, jakie płyną z recyklingu (zmniejszenie ilości śmieci, dbanie o środowisko, które nas otacza, oszczędzanie energii i surowców). Praca plastyczna z przyniesionych odpadów dzieci wykonują rzeźbę lub zabawkę. strona 5
Lekcja 3: CZY ZEPSUTA DRUKARKA, TELEFON KOMÓRKOWY I LODÓWKA TO TEŻ SMIECI? Scenariusz (2 X 45 minut). Grupa wiekowa 5-6 latki Cele lekcji: Dziecko wie, co to jest sprzęt elektryczny i elektroniczny, potrafi wymienić urządzenia elektryczne, wie, że nie należy samodzielnie używać urządzeń elektrycznych, wie, kiedy sprzęt elektryczny i elektroniczny staje się odpadem, zna zasady postępowania ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym. Pomoce dydaktyczne: białe kartki papieru (blok rysunkowy), kredki/farby/flamastry 1. Wprowadzenie Powitanie dzieci, zachęcenie ich do aktywnego udziału w zajęciach (np. wspólna nauka wyliczanki-rymowanki). 2. Część edukacyjno informacyjna Materiały pomocnicze: grafika (sprzęty elektro.), rysunek do zabawy Policz elektrośmieci, grafika prezentująca oznaczenie ZSEE (przekreślony kontener) Nauczyciel przeprowadza z dziećmi pogadankę na temat sprzętów elektrycznych i elektronicznych. Pyta, czy wiedzą, czym się taki sprzęt charakteryzuje. Pokazuje dzieciom grafiki, omawia działanie sprzętów (AGD małe i duże, RTV, zabawki, narzędzia). Informuje przy tym dzieci, że wszystkie sprzęty z czasem się psują i stają się odpadami. Nie wolno wyrzucać ich do zwykłego kontenera, ponieważ większość zawiera liczne szkodliwe substancje, które po wydostaniu się z uszkodzonej lodówki, pralki, komputera, czy baterii przenikają do gleby i mogą spowodować zatrucie ludzi i zwierząt. Nauczyciel wyjaśnia pojęcie ZSEE tłumaczy, że są to wszystkie popsute, od dawna nieużywane, niepotrzebne już urządzenia elektryczne i elektroniczne, działające kiedyś na prąd lub na baterie. Zabawa Policz wszystkie urządzenia elektryczne i elektroniczne, które znajdują się w domu Nauczyciel proponuje dzieciom, aby pobawiły się w detektywów. Rozdaje rysunki. Uczniowie mają za zadanie znaleźć jak najwięcej potencjalnych elektrośmieci w otrzymanych od nauczyciela materiałach. W dalszej części lekcji nauczyciel pokazuje dzieciom wzór oznakowania sprzętu elektrycznego i elektronicznego (znak przekreślonego kontenera). Pyta Co może oznaczać ten symbol? Czy popsuty komputer lub telefon możemy wyrzucić do śmietnika, albo strona 6
zostawić koło kosza lub w lesie? Rozmowa ma na celu uświadomienie dzieciom, że elektrośmieci nie można wyrzucać do zwykłego pojemnika, ponieważ grozi za to kara. Powinny one trafić do specjalnego punktu, który zajmuje się zbieraniem elektrośmieci. Praca plastyczna dzieci zostają podzielone na 4 grupy każda grupa ma za zadanie przygotować plakat pt. Rady dzieci na elektrośmieci. 3. Podsumowanie zajęć Zadanie domowe Nauczyciel informuje, że jako zadanie domowe dzieci mają odszukać (z pomocą rodziców) punkt zbierania elektrośmieci znajdujący się w pobliżu ich miejsca zamieszkania. strona 7