PSZENICA ZWYCZAJNA OZIMA Pszenica zwyczajna ozima jest zbożem o największym areale uprawy w Polsce (w latach 2009-2011 powierzchnia upraw ponad 1,9 mln ha). Ozima forma pszenicy stanowi podstawowy surowiec w przemyśle młynarsko-piekarskim. Duża część wyprodukowanego ziarna przeznaczana jest także na paszę dla zwierząt. Od wielu lat największy postęp hodowlany obserwuje się w grupie odmian jakościowych i chlebowych. Dotyczy on zarówno plenności jak i parametrów technologicznych ziarna. Mroźna, bezśnieżna zima w sezonie 2011/2012, która zdziesiątkowała znaczną część upraw pszenicy ozimej potwierdziła jak ważny jest postęp w kierunku zimotrwałości odmian.
ODMIANY JAKOŚCIOWE GRUPA A NATULA Bardzo wysokie parametry technologiczne ziarna i mniejsze wymagania agrotechniczne. Wyjątkowe możliwości przystosowania się do zróżnicowanych warunków klimatyczno-glebowych. termin kłoszenia o, dojrzewania wysoka mrozoodporność (5 w skali 9-stopniowej) bardzo wysokie, stabilne plony na terenie całego kraju na obu poziomach agrotechniki; dobrze plonuje również na glebach słabszych (IVa, IVb) odmiana o bardzo dobrej zdolności krzewienia bardzo dobra odporność na choroby grzybowe, głównie na mączniaka prawdziwego i rdzę brunatną rośliny ej wysokości o małej skłonności do wylegania i porastania w kłosie ziarno czerwone, grube o wysokiej MTZ i rewelacyjnych parametrach jakościowych; korzystne parametry utrzymują się również w gorszych latach bardzo wysoka zawartość białka i silnego glutenu odmiana tolerancyjna na zakwaszenie, możliwa uprawa również na glebach słabszych posiada doskonałe własciwości adaptacyjne do różnych warunków klimatyczno-glebowych; zarejestrowana na Białorusi, Ukrainie, w Rosji; z powodzeniem uprawiana w Czechach, na Litwie i w Turcji nie reaguje obniżką plonu na opóźniony siew NORMA WYSIEWU 350-400 ziaren/m 2, 165-190 kg/ha Plonowanie pszenicy ozimej Natula na tle wzorca w latach 2010 2012 w q/ha (dane COBORU) 92,9 90 80 70 73,1 81,2 77,9 77,9 69,6 73,8 88,5 88,1 88,1 81,3 2010 2011 2012 2010 2011 2012 a 1 a 2 84,6 wzorzec Natula 2
GRUPA A ODMIANY JAKOŚCIOWE Bardzo grube, dorodne ziarno. termin kłoszenia i dojrzewania bardzo dobra plenność we wszystkich rejonach uprawy pszenicy w Polsce rośliny ej wysokości bardzo wysoka mrozoodporność (5 w skali 9-stopniowej) odporność na choroby przeciętna ziarno grube (wysoka MTZ), szkliste, o dobrym wyrównaniu KOHELIA NORMA WYSIEWU 380-400 ziaren/m 2, 180-200 kg/ha Jakość, plenność, mrozoodporność, tolerancja na zakwaszenie. odmiana o wczesna rośliny ej wysokości o sztywnej słomie i bardzo dużej odporności na wyleganie wysoka mrozoodporność i zimotrwałość tolerancyjna na zakwaszenie dobra odporność na choroby ziarno czerwone, bardzo dobrze wyrównane duża odporność na porastanie ziarna w kłosie bardzo dobre parametry technologiczne ziarna: wysoka zawartość białka i glutenu, wysoka liczba opadania NORMA WYSIEWU 380-400 ziaren/m 2, 180-190 kg/ha MUZA Bardzo dobra odporność na choroby kłosa. termin kłoszenia, dojrzewania dość późny odmiana intensywna, wysokoplenna rośliny wysokie o długim, dorodnym kłosie odporność na choroby zróżnicowana; bardzo dobra odporność na choroby kłosa ziarno czerwone, bardzo grube (wysoka MTZ), nie porasta w kłosie dobre parametry jakościowe ziarna: wysoka zawartość glutenu o bardzo dobrej jakości, wysoka liczba opadania (nawet w niekorzystnych latach) zalecany optymalny termin siewu odmiana zarejestrowana i z powodzeniem uprawiana na Białorusi TURNIA NORMA WYSIEWU 380-400 ziaren/m 2, 200-210 kg/ha 3
ODMIANY CHLEBOWE GRUPA B KOBIERA Rewelacyjna mrozoodporność. odmiana o wczesna, ogólnoużytkowa na paszę i chleb bezkonkurencyjna mrozoodporność (6 w skali 9-stopniowej) rośliny ej wysokości odporność na choroby zróżnicowana, bardzo dobra na septoriozę plew i fuzariozę kłosów, słabsza na choroby podstawy źdźbła odmiana odporna na wyleganie i porastanie w kłosie ziarno szkliste, o wysokiej zawartości glutenu i wysokiej liczbie opadania NORMA WYSIEWU 380-400 ziaren/m2, 170-190 kg/ha WYMAGANIA KLIMATYCZNO-GLEBOWE Warunki siedliskowe takie jak nasłonecznienie, dostępność wody i składników pokarmowych kształtują parametry jakościowe ziarna pszenicy i decydują o ich przydatności. Uprawę pszenicy ozimej do celów konsumpcyjnych należy zlokalizować na glebach najlepszych (kompleks pszenny bardzo dobry, dobry i żytni bardzo dobry), zasobnych w składniki pokarmowe, o uregulowanych stosunkach wodnych i ph 6,5-7. Gwarantuje to uzyskanie surowca o wysokiej MTZ i dużej gęstości w stanie zsypnym. Nie zalecane są lekkie, piaszczyste, podmokłe, zimne i kwaśne. Na glebach kwaśnych w pierwszej kolejności należy poprawić ph. Przy odczynie poniżej 5,5 rośliny mają ograniczoną możliwość pobierania fosforu, wapnia, magnezu, potasu i azotu. WYBÓR PRZEDPLONU Pszenica spośród roślin zbożowych ma największe wymagania co do przedplonu. Wadliwy wybór stanowiska powoduje obniżenie plonu nawet do 30%. Najbardziej odpowiednim przedplonem są: okopowe, strączkowe i oleiste. TERMIN I ILOŚĆ WYSIEWU Siew należy wykonać w optymalnym terminie agrotechnicznym dla danego rejonu kraju. Dla większości rejonów jest okres od 15 września do 20 października. Opóźniony siew zmniejsza intensywność krzewienia i powoduje słaby rozwój systemu korzeniowego, a co za tym idzie zwiększa ryzyko złego przezimowania roślin. Zalecana obsada w zależności od odmiany: 300-400 ziaren/m2, 160-230 kg/ha. W przypadku opóźnionego siewu zaleca się zwiększenie ilości wysiewu o 10%. 4
GRUPA C O D M I A N Y PA S T E W N E Wysoki plon w połączeniu z możliwością zastosowania mniej intensywnej technologii uprawy. odmiana pastewna o m terminie kłoszenia i dojrzewania rośliny ej wysokości, sztywne, odporne na wyleganie bardzo wysoka mrozoodporność (5,5 w skali 9-stopniowej) odmiana wykazuje duże zdolności adaptacyjne do różnych warunków klimatyczno-glebowych; dobrze plonuje na terenie całej Polski; sprawdza się również w Turcji! ziarno o dobrych parametrach paszowych; odmiana przydatna w żywieniu zwierząt hodowlanych NORMA WYSIEWU 380-400 ziaren/m 2, 170-190 kg/ha SATYNA Przy opóźnionym siewie nie reaguje obniżką plonu. odmiana o dużej wartości paszowej wysokie i stabilne w latach plonowanie termin kłoszenia i dojrzewania rośliny dość wysokie, duży plon słomy ziarno czerwone, bardzo grube o wysokiej MTZ i dobrym wyrównaniu; niewielka ilość pośladu dobra odporność na porastanie ziarna w kłosie odmiana dobrze znosi opóźniony siew MIKULA NORMA WYSIEWU 420-450 ziaren/m 2, 230-245 kg/ha NAWOŻENIE Wysokość dawek składników pokarmowych i termin ich stosowania są uzależnione od zasobności i wymagań uprawianej odmiany. Nawożenie azotowe jest zasadniczym czynnikiem plonotwórczym w uprawie pszenicy. Prawidłowo zastosowany azot (optymalna dawka i termin) może przynieść znaczny wzrost plonu oraz jakości ziarna (zawartość białka i glutenu). W przeciętnych warunkach siedliskowych niezbędna jest dawka 140-180 kg N/ha. Azot najlepiej stosować w 3 dawkach: I. wczesną wiosną w okresie ruszenia wegetacji 70-90 kg N/ha II. w okresie strzelania w źdźbło 40-60 kg N/ha III. w okresie kłoszenia 30-40 kg N/ha Nawożenie fosforowo-potasowe stosuje się przed siewem w dawce: Fosfor (P) 70-100 kg czystego składnika/ha Potas (K) 100-160 kg czystego składnika/ha PIELĘGNACJA Przeprowadzać zwalczanie chorób, szkodników i chwastów zgodnie z aktualnymi zaleceniami Instytutu Ochrony Roślin. Przy intensywnym nawożeniu azotowym stosować regulatory wzrostu. 5
cecha/odmiana NATULA KOHELIA MUZA TURNIA KOBIERA SATYNA MIKULA typ odmiany A A A A B C C termin kłoszenia o o o termin dojrzałości woskowej o dość późny o dość wysokość roślin 102 104 96 108 99 94 110 MTZ duża bardzo duża a bardzo duża a a bardzo duża mrozoodporność 5 5 5 4,5 6 5,5 5 odporność na porastanie ziarna w kłosie 5 5 5 5 5 3 5 odporność na wyleganie 7,5 5,7 8,1 6,9 7,0 7,9 8,1 zawartość białka 6 5 7 5 5 7 3 ilość glutenu 5 5 9 6 7 6 - cechy w skali 9-stopniowej: 9 wysoka; 5 a; 1 mała Mączniak prawdziwy +++ ++ ++ + ++ +++ ++ odporność na choroby Rdza brunatna +++ ++ ++ + + + ++ Brunatna plamistość liści ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ Septorioza liści ++ ++ ++ 0 ++ + + Septorioza plew +++ ++ ++ ++ +++ ++ ++ Fuzarioza kłosów ++ ++ +++ +++ +++ ++ +++ Choroby podstawy źdźbła ++ ++ ++ +++ + ++ +++ Odporność na choroby w skali 9-stopniowej: 9-7,8 bardzo dobra (+++) 7,7-7,0 dobra (++) 6,9-6,0 a (+) poniżej 6 niska (o) 6
cecha/odmiana NATULA KOHELIA MUZA TURNIA KOBIERA SATYNA MIKULA typ odmiany A A A A B C C wymagania glebowe również lżejsze pszenne w dobrej kulturze dobre, również lekko zakwaszone e e i dobre e i dobre dobre i słabsze obsada ziaren (szt/m 2 ) 350-400 380-400 380-400 400 380-400 380-400 420-450 ilość wysiewu (kg/ha) 165-190 180-200 180-190 210 170-190 170-190 230-245 Tabela do wyliczenia ilości wysiewu wysiew w kg/ha (przy zdolności kiełkowania 95%) Ilość nasion na 1 m 2 MTZ 225 250 275 300 350 375 400 425 450 475 500 28 66 74 81 88 103 110 118 125 133 140 147 30 71 79W 87 95 110 118 126 134 142 150 158 32 76 84 93 101 118 126 135 143 152 160 168 34 80 89 98 107 125 134 143 152 161 170 179 36 85 95 104 114 133 142 152 161 170 180 189 38 90 100 110 120 140 150 160 170 180 190 200 40 95 105 116 126 147 158 168 178 189 200 210 42 99 110 122 133 155 166 177 188 199 210 221 44 104 116 127 139 162 174 185 197 208 220 232 46 109 121 133 145 169 182 194 206 218 230 242 48 113 126 139 152 177 189 202 215 227 240 252 50 118 131 144 158 184 197 210 224 237 250 263 52 123 136 150 164 192 207 219 233 246 260 274 54 128 142 156 170 199 213 227 242 256 270 284 56 133 147 162 177 206 221 236 250 265 280 294 Przykładowe wyliczenia: ilość nasion na 1 m 2 = 475 szt. masa tysiąca nasion = 40 g. patrz strzałki wysiew na 1 ha = 200 kg 7
PUNKTY SPRZEDAŻY Oddział w Krakowie ul. Zbożowa 4, 30-002 Kraków, woj. małopolskie tel.: 12/ 633-68-22 Kolbuszowa 36-100, ul. Sokołowska 1, woj. podkarpackie tel.: 17/ 227-12-38 Lidzbark Warmiński 11-100, ul. Dąbrowskiego 15, woj. warmińsko-mazurskie tel.: 89/ 767-22-81 Mikulice 37-220 Kańczuga, woj. podkarpackie tel.: 16/ 640-33-14 Niedźwiedź 32-090 Słomniki, woj. małopolskie tel.: 12/ 388-15-71 Nieznanice 42-270 Kłomnice, woj. śląskie tel.: 34/ 328-91-92 Nowy Sącz 33-300, ul. Ciećkiewicza 3, woj. małopolskie tel.: 18/ 443-70-57 Proszowice 32-100, ul. Kopernika 6, woj. małopolskie tel.: 12/ 386-20-43 Świecie 86-100, ul. Woj. Polskiego 72, woj. kujawsko-pomorskie tel.: 52/ 331-34-39 Szczucin 33-230, ul. Kościuszki 24, woj. małopolskie tel.: 14/ 643-61-98 Uszyce 46-310 Gorzów Śląski, woj. opolskie tel.: 34/ 359-33-90 Wolbrom 32-340, ul. Garbarska 1, woj. małopolskie tel.: 32/ 644-10-23 Oddział w Kobierzycach ul. Sportowa 21, 55-040 Kobierzyce, woj. dolnośląskie tel.: 71/ 311-13-45 Henryków 57-210, ul. Henryka Brodatego 46, woj. dolnośląskie tel.: 74/ 810-50-16 Oddział w Zamościu ul. Kilińskiego 80, 22-400 Zamość, woj. lubelskie tel.: 84/ 638-68-72 Białka 22-300 Krasnystaw, woj. lubelskie tel.: 82/ 577-12-01 Biłgoraj 23-400, ul. Komorowskiego 33, woj. lubelskie tel.: 84/ 686-58-14 Hrubieszów 22-500, ul. Nowa 31, woj. lubelskie tel.: 84/ 696-26-25 Kraśnik 23-200, ul. Kolejowa 18, woj. lubelskie tel.: 81/ 884-32-01 Lublin 20-309, ul. Łęczyńska 5, woj. lubelskie tel.: 81/ 746-10-31 Palikije 24-204, Wojciechów, woj. lubelskie tel.: 81/ 517-70-10 Tomaszów Lubelski 22-600, ul. Łaszczowiecka 5, woj. lubelskie tel.: 84/ 664-30-61 Ulhówek 22-678, woj. lubelskie tel.: 84/ 661-60-14