Raport z badań dotyczący testów palności drewna sosnowego zabezpieczonego preparatem DELTA Hydrolasur 5.10. Zleceniodawca: CHEMAR S.C. J. Heliński i Spółka Brużyczka Mała 49 95-070 Aleksandrów Łódzki Zlecenie z dnia 10.04.2013 r. ( otrzymanie zlecenia) Rozpoczęcie prac: 12.04.2013 r (otrzymanie materiału badawczego) Zakończenie prac: 29.04.2013 r Wykonawcą opracowania jest: dr inż. Wojciech Grześkowiak, Adiunkt Zakładu Ochrony i Konserwacji Drewna, Instytutu Chemicznej Technologii Drewna Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu specjalista z zakresu mykologii budowlanej PSMB Nr 1/Sp/03/04. Specjalista Ochrony Przeciwpożarowej ul. Wojska Polskiego 38/42 Poznań e-mail: wojblack@ up.poznan.pl tel.(61)8487464 kom.:603841881
Opracowanie wyników Do badań otrzymano próbki wykonanych z drewna sosnowego o wymiarach 15 x 13,8 cm±2 mm i grubości 18,5±0,3 mm. Do testów wykorzystano drewno surowe oraz zabezpieczone powierzchniowo. Zabezpieczenie zostało wykonane przez zleceniodawcę. Otrzymane próbki klimatyzowano przez 7 dni celem uzyskania stałej, równej wilgotności. Zmierzona wilgotność względna w trakcie wykonania testów wynosiła 6,58%. Próbki kontrolne i badane, na podstawie oceny wizualnej, prawdopodobnie pochodziły z jednej deski Metodyka Testy wykonywano wg metodyki przyjętej do określania stopnia zapalności drewna i płyt drewnopochodnych opisanej poniżej: Oznaczenie stopnia zapalności drewna i płyt drewnopochodnych Do badań stosuje się po min. 5 próbek kontrolnych oraz 5 badanych. Próbkę drewna lub materiału drewnopochodnego o wymiarach 15x15 cm (lub innych pozwalających na wykonanie testów) umieszczono na statywie pod kątem 45. Pod próbką centralnie umieszcza się palnik spirytusowy i zapala go [1], [2], [3]. Czas trwania pomiaru 20 minut. Próbkę przed i po badaniu zważono na wadze laboratoryjnej z dokładnością 0,1 g. Po wykonaniu badań zmierzono głębokość wypału z dokładnością do 0,01mm. Z różnicy mas obliczono się ubytek masy badanej próbki. Podczas spalania próbki obserwuje się palenie lub żarzenie się próbki, oraz odnotowuje czas do zapłonu. Dokonano również oceny kształtu i pomiaru powierzchni zniszczonej przez płomień za pomocą planimetru. Ocenę jakości zabezpieczenia próbki dokonano na podstawie współczynnika Z obliczanego ze stosunku powierzchni wypału próbki kontrolnej do powierzchni wypału próbki zabezpieczonej wg wzoru: Z= (P z /P k )x l00% Gdzie: P k - powierzchnia wypału próbki kontrolnej; P z - powierzchnia wypału próbki zabezpieczonej; Oceny preparatu dokonuje się na podstawie współczynnika Z gdzie: Z >75% - zabezpieczenie słabe; Z 50-74% - zabezpieczenie średnie;
Z <50% - zabezpieczenie dobre. Pomiary powierzchni wypału wykonano metodą planimetryczną. Pomiary głębokości wypału wykonano za pomocą suwmiarki elektronicznej z dokładnością 0,01mm. Po wygaszeniu płomienia we wszystkich przypadkach nie zaobserwowano dłuższego wtórnego żarzenia się próbek. WYNIKI Oznaczenie stopnia zapalności drewna i płyt drewnopochodnych Na podstawie dokonanych pomiarów i oznaczeń można stwierdzić iż zabezpieczenie powłokowe drewna lazurą pozwoliło na uzyskanie wartości współczynnika Z ok. 81 (tabela 1). Świadczy to o słabej skuteczności zabezpieczenia ogniochronnego. Jednakże uzyskane wartości pozwalają stwierdzić nieznaczne obniżenie palności drewna zabezpieczonego w porównaniu do kontrolnego. Średni czas zapłonu próbek zabezpieczonych mierzony od momentu przyłożenia płomienia pod próbkę wyniósł 17 s, przy wysokości płomienia 3,5 cm., a dla próbek kontrolnych 13 s przy tej samej wysokości płomienia. Tabela 1 Zestawienie średnich wartości uzyskanych podczas badań porównawczych. średni ubytek masy [g] średni ubytek masy [%] średnia głębokość wypału [mm] średnia powierzchnia wypału [cm2] kontrolne 12,60 7,38 9,55 83,10 badane 10,46 5,97 8,56 67,36 Uzyskane wyniki ubytku masy próbek oraz czasu do zapalenia świadczą o mniejszej podatności drewna zabezpieczonego na działanie płomienia i rozprzestrzenianiu się płomienia po powierzchni próbek (rycina 1). Ponadto próbki zabezpieczone charakteryzowały się mniejszą głębokością wypału (rycina 2, 3, 4). Na uzyskane wyniki wpływ ma skład chemiczny zastosowanego preparatu. Większość preparatów opartych na bazie akrylanów nie powoduje zwiększenia parametrów palnościowych drewna [4]. współczynnik Z 81,06
Średnie ubytki masy próbek kontrolnych i badanych Rycina 1 Średnia głębokość wypału próbek kontrolnych i badanych Rycina 2
Ryc. 3 Przykładowy wygląd próbki kontrolnej po badaniu i pomiarach powierzchni i głębokości wypału. Ryc. 3 Przykładowy wygląd próbki badanej po badaniu i pomiarach powierzchni i głębokości wypału.
Podsumowanie 1. Na podstawie przeprowadzonych testów stwierdzono słabe zabezpieczenie ogniochronne drewna zabezpieczonego preparatem DELTA Hydrolasur 5.10. 2. Zastosowanie powłokowego preparatu DELTA Hydrolasur 5.10. nieznacznie obniża czas do zapalenia się drewna, oraz nie wpływa na rozprzestrzenianie się płomienia po powierzchni drewna. 3. Nie stwierdzono negatywnego wpływu zabezpieczenia preparatem DELTA Hydrolasur 5.10. na zapalność drewna sosnowego. Literatura: [1] Lindner J. (1962): Środki ogniochronne. Wyd. MON, Warszawa; [2] Lutomski K. (2002): Metody badań chemicznych środków ochrony drewna i technologii ich stosowania. Wyd. Akademii Rolniczej im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu; [3] Metz L. (1953): Przeciwogniowe zabezpieczanie drewna. PWT, Warszawa; [4] Grześkowiak W. (2004): Wpływ środka do ogniochronnego zabezpieczania drewna na stopień palności materiałów budowlanych. Mat. XXII Symp. Ochrona drewna 2004, PAN/SGGW, Warszawa Rogów, 2004: 87-92 dr inż. Wojciech Grześkowiak