Metody analizy jakościowej i ilościowej lipidów powierzchniowych i wewnętrznych owadów Dr Marek Gołębiowski INSTYTUT OCHRONY ŚRODOWISKA I ZDROWIA CZŁOWIEKA ZAKŁAD ANALIZY ŚRODOWISKA WYDZIAŁ CHEMII, UNIWERSYTET GDAŃSKI UL. SOBIESKIEGO 18, 80-952 GDAŃSK
Lipidy powierzchniowe owadów = wszystkie związki znajdujące się na powierzchni owadów Funkcje związków znajdujących się na powierzchni owadów: - zapobiegają przed utratą wody -są feromonami - posiadają właściwości antygrzybowe i antybakteryjne
Stosowane techniki analityczne: - chromatografia cieczowa z laserowym detektorem fotodyspersyjnym (HPLC-ELSD) - chromatografia gazowa (GC) - chromatografia gazowa połączona ze spektrometrią mas (GC/MS) - chromatografia cieczowa połączona ze spektrometrią mas (LC/MS) - desorpcja laserowa z udziałem matrycy (matrix assisted laser desorption and ionisation)(maldi)
Związki powierzchniowe i wewnętrzne owadów: -węglowodory -kwasy tłuszczowe - alkohole - woski - estry metylowe e - sterole - inne związki organiczne
- tetraphtalic acid -3-phenylacetic acid - dehydroacetic acid - abietic acid - bornyl acetate - 2,4-decadienal - pyroglutamic acid - tocopherol acetate - suberic acid monomethyl ester - 3-phenylpropionic acid - butyl tloleate - butyl stearate - squalene - sebacic acid - azelaic acid -2-hydroxy-2-methylbutyric y y y acid - 2-picolinic acid
Owady Ekstrakcja lipidów kutikularnych Ekstrakcja lipidów wewnętrznych Ekstrakcja eterem naftowym Ekstrakcja dichlorometanem Ekstrakcja dichlorometanem Czas ekstrakcji 10 sekund Czas ekstrakcji 1 minuta Czas ekstrakcji 1 miesiąc EKSTRAKTY I EKSTRAKTY II EKSTRAKTY III
Kwasy tł. Sililowanie Ekstrakt k I Akohole Inne Sililowanie Sililowanie Identyfikacja Ekstrakt II HPLC Kwasy tł. Akohole Inne Sililowanie Sililowanie Sililowanie GC/MS GC Analiza ilościowa Badania biologiczne Ekstrakt III Kwasy tł. Sililowanie Akohole Sililowanie Inne Sililowanie i
time (min.) Chromatogram HPLC kutikuarnych lipidów Acanthoscelides obtectus Say: (1) węglowodory, (2) aldehydy, (3) estry metylowe i etylowe, (4) triacyloglicerole, (5) wolne kwasy tłuszczowe, (6) alkohole, (7) sterole Gołębiowski et al., J. Stor. Prod. Res. 44, 386-388 (2008)
Chromatogram HPLC kutikuarnych lipidów Calliphora vicina, Dendrolimus pini i Galleria mellonella: (1) węglowodory, (2) triacyloglicerole, (3) wolne kwasy tłuszczowe Gołębiowski et al., Insect Biochem. Mol. Biol. 38, 619 627 (2008)
Gołębiowski et al., J. Insect Physiol. 56, 391 397 (2010)
Widmo mas - 1 Widmo mas - 1 Widmo mas - 2 Widmo Widmo mas mas - 4-4 Widmo mas - 3 Widmo mas - 3 Gołębiowski et al., Comp. Biochem. Physiol. 147, 288-292 (2007)
Gołębiowski et al., Lipids (2012)
Gołębiowski et. al., Bull. Entomol. Res. (2012)
MNiSW (2010-2013) - Analiza składu lipidów powierzchniowych larw, poczwarek i dorosłychł owadów wybranych gatunków much oraz karaczanów pod kątem poszukiwania substancji przeciwgrzybowych. NCN (2011-2014) - Analizy jakościowe i ilościowe mikotoksyn, enzymów hydrolizujących kutikulę i metabolitów wtórnych entomopatogennego grzyba Conidiobolus coronatus jako potencjalnych bioinsektycydów.
Gołębiowski M., Boguś M. I., Paszkiewicz M., Stepnowski P. (2011) Cuticular lipids of insects as a potential biofungicides: methods of lipids composition analysis. Anal. Bioanal. Chem. 399, 3177-3191. Szafranek B., Paszkiewicz M., Gołębiowski M., Stepnowski P. (2012) Gas chromatographic analysis of plant and insect surface compounds: cuticular waxes and terpenoids. W Gas Chromatography h in Plant Si Science, Wine technology, Toxicology and Some Specific Applications In Tech. str. 32-72. Kontakt: Dr Marek Gołębiowski tel. (58) 5235398 E-mail: goleb@chem.univ.gda.pl Zakład Analizy Środowiska: http://www chem univ gda pl/analiza/ Zakład Analizy Środowiska: http://www.chem.univ.gda.pl/analiza/ Instytut Ochrony Środowiska i Zdrowia Człowieka: http://www.instytut.chem.univ.gda.pl/
PODZIĘKOWANIA: Prof. Mieczysława I. Boguś, Dr Emilia Włóka, Dr Wioletta Wieloch Instytut Parazytologii PAN W Warszawie
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ