PROTOKÓŁ z kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Lęborku w dniach od 19 do 20 listopada 2015 r. przez pracowników Wydziału Polityki Społecznej Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku. Kontrolę przeprowadzili: 1. Alicja Szwaj starszy inspektor wojewódzki w Wydziale Polityki Społecznej Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku, przewodnicząca zespołu, upoważnienie nr 338/2015 z dnia 9 listopada 2015 roku. 2. Katarzyna Dańczyszyn inspektor wojewódzki w Wydziale Polityki Społecznej Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku, członek zespołu, upoważnienie nr 339/2015 z dnia 9 listopada 2015 r. 3. Agnieszka Depka starszy specjalista w Wydziale Polityki Społecznej Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku, członek zespołu, upoważnienie nr 340/2015 z dnia 9 listopada 2015 r. Kontrolujący złożyli oświadczenia (stanowiące zał. Nr 1, 2, 3 do protokołu), że nie istnieją okoliczności uzasadniające wyłączenie ich od udziału w ww. kontroli. I. Zasady i warunki organizacji kontroli Celem kontroli była ocena organizacji, skuteczności pracy i poprawności realizacji zadań zleconych gminie, zadań własnych dotowanych z budżetu państwa z zakresu pomocy społecznej. Całokształt przedmiotu kontroli badano na podstawie: Ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r. poz. 182, z późn. zm.), Ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267 z późn. zm.), Ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych ( Dz. U. z 2013 r. poz. 885 z późn. zm.), Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn.zm.), Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1202), Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2011 r. nr 231, poz. 1375 z późn. zm.), Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r., poz. 674 z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 listopada 2010 r. w sprawie wzoru kontraktu socjalnego (Dz. U. Nr 218, poz. 1439), Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 czerwca 2012 r. w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego (Dz. U. z 2012 r. poz. 712), 1
Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz. U. Nr 189, poz. 1598 z późn. zm.) Informacja o przeprowadzeniu przedmiotowej kontroli: Jednostka kontrolowana została powiadomiona o przeprowadzeniu przedmiotowej kontroli pismem z dnia 9 listopada 2015 r., znak: PS-II.431.1.30.2015.AS (zał. nr 4), Podstawa przeprowadzenia kontroli: Upoważnienia nr 338/2015, 339/2015, 340/2015 z dnia 9 listopada 2015 r., (zał. nr 5,6,7) Ustalenia ogólne: Ilekroć w protokole jest mowa o: - Ośrodku należy przez to rozumieć: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Lęborku, - ustawie o pomocy społecznej należy przez to rozumieć: ustawę z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r. poz. 182 z późn. zm.), - Kodeksie postępowania administracyjnego należy przez to rozumieć: ustawę z dnia 14 czerwca 1960 r. (Dz. U. z 2013 poz. 267 z późń. zm.). - kierowniku należy przez to rozumieć: kierownika Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lęborku, Badaniem kontrolnym objęto następujące zagadnienia: 1) ogólne ustalenia organizacyjne dotyczące Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lęborku, 2) zgodność zatrudnienia pracowników z wymaganymi kwalifikacjami zgodnie z art. 116 ustawy o pomocy społecznej, 3) wydatki na pomoc społeczną w 2014 r., 4) zasadność przyznawania świadczeń w ramach zadań zleconych i zadań własnych dotowanych z budżetu państwa, 5) prawidłowość i terminowość przeprowadzania rodzinnych wywiadów środowiskowych i rozpatrywania wniosków, 6) prawidłowość stosowania kontraktów socjalnych, 7) współpracę z podmiotami uczestniczącymi w rozwiązywaniu problemów społecznych. W toku kontroli wyjaśnień udzielała: - Elżbieta Michalska kierownik Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lęborku. II. Ustalenia kontrolne Ad.1 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Lęborku został utworzony na mocy Uchwały Nr XIII-60/90 Miejskiej Rady Narodowej w Lęborku z dnia 15 marca 1990 r. w sprawie powołania Ośrodka Pomocy Społecznej w Lęborku. (zał. nr 8). Statut Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lęborku został zatwierdzony Uchwałą Zarządu Miasta w Lęborku Nr 5/92 z dnia 25 marca 1992 roku w sprawie Statutu Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lęborku. Określał zadania, cele i organizację wewnętrzną Ośrodka. (zał. nr 9). 2
W związku ze zmianami zachodzącymi w pomocy społecznej statut wymagał dostosowania do aktualnie obowiązującego stanu prawnego. Na dzień kontroli obowiązywał statut nadany Uchwałą Nr X-102/2015 Rady Miejskiej w Lęborku z dnia 29.06.2015 r., w sprawie nadania Statutu Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lęborku. (zał. Nr 10). Ośrodek posiada Regulamin Organizacyjny Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lęborku, który został wprowadzony Zarządzeniem Nr 10/2004 r. Burmistrza Miasta Lęborka z dnia 24 lutego 2011 r. Określa szczegółową organizację wewnętrzną oraz zakres działania i zadania ośrodka. (zał. nr 11). W oparciu o art. 110 ust. 7 ustawy o pomocy społecznej Zarządzeniem Nr 39/2004 z dnia 20 kwietnia 2004 r. Burmistrz Miasta Lęborka udzielił Kierownikowi Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lęborku upoważnienia do wydawania decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach z zakresu pomocy społecznej należących do właściwości gminy. (zał. nr 12). Na wniosek kierownika Ośrodka, Burmistrz Miasta Lęborka Zarządzeniem Nr 32/2009 z dnia 19 maja 2009 r. udzielił Zastępcy Kierownika Katarzynie Nowak upoważnienia do wydawania decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach z zakresu pomocy społecznej należących do właściwości gminy. (zał. nr 13). Na podstawie danych przedstawionych przez kierownika Ośrodka ludność gminy Lębork na koniec 2014 r. wynosiła 34 161 mieszkańców (Dane Wydziału Ewidencji Ludności Urzędu Miasta Lęborka). Stopa bezrobocia w powiecie lęborskim wg stanu na koniec grudnia 2014 roku kształtowała się na poziomie 17,4 %. (Dane WUP w Gdańsku). Głównymi problemami społecznymi w ramach których udzielana była pomoc to:, ubóstwo, niepełnosprawność, bezrobocie, długotrwała lub ciężka choroba. W 2014 r. Ośrodek objął pomocą społeczną 1 627 środowiska w których wystąpiły następujące zjawiska powodujące przyznanie pomocy (MPiPS-03 z 2014 r.): - ubóstwo - 1 186 - niepełnosprawność - 896 - bezrobocie - 719 - długotrwała lub ciężka choroba 730 - bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego - 296 - alkoholizm 187 - potrzeba ochrony macierzyństwa - 63 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Lęborku posiada siedzibę przy ulicy ks. Kardynała Wyszyńskiego 3 w piętrowym budynku należącym do Urzędu Miasta Lęborka. Budynek posiada podjazd dla osób niepełnosprawnych. Klienci z dysfunkcją ruchu są przyjmowani przez pracowników socjalnych na parterze budynku. Ośrodek zajmuje 25 pomieszczeń biurowych. Klienci Ośrodka mają możliwość przedstawienia swoich problemów w warunkach chroniących ich prywatność. Stanowiska pracy są wyposażone w niezbędny sprzęt techniczno-biurowy i komputerowy. Ośrodek czynny jest od poniedziałku do piątku od 7.00 do 15.00. Interesanci przyjmowani są przez pracowników socjalnych w godzinach urzędowania ośrodka. Świadczenia pieniężne są wypłacane kasie Ośrodka, przelewane na indywidualne konta bankowe klientów za pośrednictwem Banku Gospodarki Żywnościowej w Lęborku oraz wyjątkowo przekazywane przez Pocztę Polską. 3
Korespondencja wychodząca z Ośrodka podpisywana była przez kierownika działającego z upoważnienia Burmistrza Miasta Lęborka. Ad. 2 W trakcie kontroli ustalono, że na koniec 2014 roku Ośrodek zatrudniał 50 pracowników w tym.: (zał. Nr 14), 1) Kierownik Elżbieta Michalska została zatrudniona na stanowisku kierownika Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lęborku z dniem 22 marca 2003 roku przez Burmistrza Miasta Lęborka. Legitymuje się wykształceniem wyższym magisterskim. Uzyskała 23 czerwca 1998 r. tytuł magistra w specjalności pedagogika resocjalizacyjna. Zgodnie z art. 122 ustawy o pomocy społecznej posiada wymaganą na stanowisku kierownika specjalizację w zakresie organizacji pomocy społecznej. Tytuł organizatora pomocy społecznej uzyskała 5 czerwca 2002 r. na studiach podyplomowych na Uniwersytecie Gdańskim. (zał. Nr 15, 16). 2) Zastępca kierownika Katarzyna Nowak stanowisko zastępcy kierownika objęła 19 maja 2009 r. Posiada wykształcenie wyższe magisterskie. Uzyskała 16 czerwca 1999 r. tytuł magistra w zakresie pedagogiki społecznej. Zgodnie z art. 122 ustawy o pomocy społecznej posiada wymaganą na stanowisku kierownika specjalizację w zakresie organizacji pomocy społecznej. Tytuł organizatora pomocy społecznej uzyskała 30 listopada 2009 r. na studiach podyplomowych na Uniwersytecie Gdańskim. (zał. Nr 17,18), 3) 16 pracowników socjalnych w tym: (zał. Nr 19), - 3 starszych specjalistów pracy socjalnej, - 12 specjalistów pracy socjalnej, - 1 pracownik socjalny, 4) 1 sekretarka, 5) 3 pracowników księgowości, 6) 1 kasjerka, 7) 2 pracowników ds. kadr i płac, 8) 3 osoby na stanowisku sprzątaczki i gońca, 9) 1 socjolog, 10) 1 pracownik w biurze wolontariatu, 11) 3 pracowników do obsługi dodatków mieszkaniowych, 12) 2 asystentów rodziny, 13) 9 pracowników w sekcji świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego. 14) 1 terapeuta uzależnień, 15) 1 pracownik na informacji, 16) 1 streetworker, 17) 3 pracowników administracyjno-gospodarczych. Pracownicy socjalni spełniają wymogi odnośnie kwalifikacji zawodowych wskazane w art. 116 i art. 156 ustawy o pomocy społecznej. 4
W trakcie kontroli sprawdzono zakresy czynności pracowników socjalnych, które były aktualne do wykonywanych zadań i zajmowanych stanowisk, a ich treść dostosowana była do obowiązujących przepisów prawa. (zał. Nr 20), Pracownicy socjalni posiadają możliwość korzystania z konsultacji prawnika zatrudnionego na umowę zlecenie. Obsługę komputerową zapewnia informatyk zatrudniony w formie umowy na usługę. Na dzień kontroli stan zatrudnienia pracowników socjalnych w Ośrodku nie spełnia wymogu określonego w art. 110 ust.11 ustawy o pomocy społecznej, zgodnie z którym Ośrodek powinien zatrudniać pracowników socjalnych proporcjonalnie do liczby ludności gminy w stosunku jeden pracownik socjalny zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na 2000 mieszkańców lub proporcjonalnie do liczby rodzin i osób samotnie gospodarujących, objętych pracą socjalną w stosunku jeden pracownik socjalny zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy nie więcej niż 50 rodzin i osób samotnie gospodarujących. Ustalono, że na dzień kontroli Ośrodek zatrudniał 16 pracowników socjalnych. Na 1 pracownika socjalnego przypadało 2 135 mieszkańców. Pracownicy socjalni na koniec 2014 roku łącznie obsłużyli 1 627 środowiska rodzin i osób samotnie gospodarujących. Na jednego pracownika socjalnego przypadało około 102 środowiska. Obecnie w ośrodku występuje brak 1 pracownika socjalnego do obsługi mieszkańców miasta Lęborka. Pracownicy socjalni przeprowadzający wywiady środowiskowe otrzymują bilety na komunikację miejską. Ad. 3 W ramach zadań zleconych przez administrację rządową z ustawy o pomocy społecznej gmina Lębork w 2014 roku realizowała specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi (art. 18 ust. 1 pkt 3). Na realizację pomocy Wojewoda przekazał dotację: specjalistyczne usługi opiekuńcze 146.760 zł, dotacja została wykorzystana w kwocie 146.720 zł, (zwrot 40 zł), wynagrodzenie należne opiekunowi z tytułu sprawowania opieki przyznanej przez sąd 28.318 zł, dotacja została wykorzystana w kwocie 27.832,82 zł, (zwrot 485,18 zł). Ośrodek nie realizował pomocy w formie pomocy cudzoziemcom (art. 5). W ramach zadań własnych dotowanych częściowo z budżetu państwa z ustawy o pomocy społecznej, gmina w 2014 roku realizowała zasiłki stałe i okresowe. Na realizację pomocy Wojewoda przekazał dotację w wysokości: zasiłki stałe 2.532.400 zł, wydatkowano 2.524,657,19 zł, (zwrot 7.742,81 zł) zasiłki okresowe 489.000 zł, wydatkowano 487.251,39 zł. (zwrot 1.748,61 zł) Na realizację zasiłków okresowych wydatkowano łącznie kwotę 517.639,39 zł. z tego: - 487.251,39 zł ze środków budżetu państwa w części gwarantowanej 50% wysokości świadczenia. - 30.388 zł dofinansowano ze środków własnych gminy. Dotacje zostały wydatkowane zgodnie z przeznaczeniem, a środki niewykorzystane zwrócone na konto Wydziału Finansów i Budżetu Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku. 5
Ad. 4 Podczas kontroli dokonano oceny zasadności przyznawania świadczeń oraz prawidłowości prowadzenia dokumentacji dotyczącej specjalistycznych usług opiekuńczych, wynagrodzeń należnych opiekunowi z tytułu sprawowania opieki przyznanej przez sąd, zasiłków stałych i zasiłków okresowych. Realizacja specjalistycznych usług opiekuńczych. W okresie objętym kontrolą Ośrodek realizował specjalistyczne usługi dla 15 osób dorosłych z zaburzeniami psychicznymi i dla 2 dzieci chorych na autyzm i porażenie mózgowe. Specjalistyczne usługi opiekuńcze w Ośrodku były realizowane przez Firmę Gwarant Tomczyk sp.j. z siedzibą w Głogowie ul. Rynek 3A w ramach umowy sporządzonej na 2014 rok z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Lęborku. (zał. Nr 21). Umowa Nr MOPS.A-PG.ZP.253.11.2013 na świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi w miejscu zamieszkania została zawarta w dniu 20.01.2014 r. w Lęborku. Ustalono wysokość 1 godziny specjalistycznych usług opiekuńczych następująco: 1) 15,50 zł - za świadczenie 1 godziny specjalistycznych usługi opiekuńczej dla osób z zaburzeniami psychicznymi, 2) 25,00 zł za świadczenie 1 godziny specjalistycznych usług opiekuńczych. (dla dzieci autystycznych) Zgodnie z przedstawioną dokumentacją osoby wykonujące specjalistyczne usługi opiekuńcze spełniały wymagania odnośnie kwalifikacji zgodnie z 3 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz. U. z 2005 r. nr 189, poz. 1598). (zał. nr 22).. Kontrolą objęto 10 akt rodzin i osób korzystających ze specjalistycznych usług opiekuńczych zgodnie z wydanymi decyzjami stanowiącymi wykaz załączony do protokołu w załączniku nr 23. Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi przyznawane były w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez kierownika ośrodka na wniosek klientów oraz rodziców dzieci wymagających usług. Kwalifikacja rodziny do korzystania z usług odbywała się na podstawie wywiadu środowiskowego przeprowadzonego w tym zakresie przez pracownika socjalnego. W aktach spraw znajdowały się wymagane dokumenty tj.: zaświadczenia potwierdzające sytuację materialną i majątkową rodziny, kserokopie orzeczeń o niepełnosprawności, zaświadczenia lekarzy specjalistów psychiatrii z następujących placówek: Psychiatryczny Gabinet Lekarski w Lęborku, Poradnia Zdrowia Psychicznego w Lęborku, Poradnia Neurologii Dziecięcej w Wejherowie. W trakcie kontroli ustalono, że w aktach 5 osób korzystających z pomocy w formie specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi brakowało aktualnych zaświadczeń lekarskich wystawionych przez lekarza specjalistę psychiatrę lub neurologa, wskazujących na konieczność świadczenia takich usług i określających ich wymiar godzinowy (tygodniowy, miesięczny) oraz ich rodzaj. 6
Ponadto w aktach 4 osób znajdowały się zaświadczenia lekarskie, które nie określały liczby godzin zalecanych przez lekarza specjalistę do świadczonych (miesięcznie, tygodniowo) specjalistycznych usług opiekuńczych. W tej sytuacji ośrodek przyznawał specjalistyczne usługi opiekuńcze w ilości godzin ustalonych na podstawie przeprowadzonego wywiadu środowiskowego zgodnie z potrzebami i oczekiwaniami osób i rodzin. Zespół kontrolny stwierdził, że kopie dokumentów były potwierdzane za zgodność z oryginałem przez pracownika socjalnego. Decyzje przyznające pomoc były wystawiane na okres roku kalendarzowego uzasadniały przyznanie pomocy, wskazywały ilość przyznanych godzin, odpłatność oraz tryb i zasady wykonywania specjalistycznych usług opiekuńczych. Pracownicy socjalni po 6 miesiącach przeprowadzali wywiady kontrolne do kontynuacji usług specjalistycznych. Ustalono, iż decyzje w sprawie przyznania pomocy w skontrolowanych aktach były dostarczone przez gońca za zwrotnym potwierdzeniem odbioru, klient kwitował odbiór decyzji, potwierdzając ten fakt własnoręcznym podpisem i wpisaniem daty odbioru. Zespół kontrolny mógł ustalić datę wszczęcia i zakończenia postępowania administracyjnego. Wynagrodzenia należne opiekunowi z tytułu sprawowania opieki przyznanej przez sąd. Ośrodek w 2014 r. realizował wypłatę wynagrodzenia z tytułu sprawowania opieki ustanowionej przez sąd dla 10 osób, które otrzymały łącznie 122 świadczenia na kwotę 27.833 zł. Zgodnie z art. 53 a ustawy o pomocy społecznej wynagrodzenie za sprawowanie opieki wypłaca się w wysokości ustalonej przez sąd. Wynagrodzenie obliczone w stosunku miesięcznym nie może przekraczać 1/10 przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, bez wypłat nagród z zysku ogłoszonego przez prezesa GUS za okres poprzedzający dzień przyznania wynagrodzenia. Wynagrodzenie przysługuje niezależnie od dochodu osoby, której jest przyznane. Obowiązek przeprowadzania wywiadów i wydawania decyzji administracyjnych w tej sprawie został zniesiony z dniem 3 maja 2011 r. przez art. 1 pkt. 12 ustawy z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 81, poz. 440). Dokonano analizy 6 akt osób stanowiący załącznik do protokołu nr 24. W stosunku do trybu i zasadności przyznawanych wynagrodzeń nie wniesiono zastrzeżeń. Przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych oraz opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne. W roku 2014 pomoc w formie zasiłku stałego przyznano dla 610 osobom, w tym dla 470 osób samotnych. Dla tej grupy osób wypłacono w ciągu roku 6 265 świadczeń. Średnia wysokość zasiłku stałego wyniosła 414 zł. Zgodnie z art. 37 ustawy o pomocy zasiłek stały przysługuje pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej tj. 542 zł., pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, całkowicie niezdolnej 7
do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie 456 zł. Za 520 osoby korzystające z zasiłku stałego, nie objęte ubezpieczeniem zdrowotnym Ośrodek opłacał składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 9% przyznanego zasiłku stałego zgodnie z art. 17 ust.1 pkt 20 ustawy o pomocy społecznej oraz art. 66 ust. 1 pkt 26, art. 75 ust. 10 i art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późń.zm.). Zapis powyższej ustawy przytaczano w podstawie prawnej decyzji przyznającej zasiłek stały i składkę zdrowotną. Kontroli poddano 38 teczek osób i rodzin korzystających z pomocy w formie zasiłku stałego zgodnie z wydanymi decyzjami stanowiącymi wykaz załączony do protokołu w załączniku nr 25. Świadczenia przyznawane były na podstawie wywiadu środowiskowego przeprowadzonego przez pracownika socjalnego na wniosek klientów o pomoc lub z urzędu. Podania były rejestrowane w książce podawczej posiadały numer i datę wpływu. W skontrolowanych aktach spraw znajdowały się dokumenty potwierdzające opisaną w wywiadach sytuację rodzinną, zawodową, zdrowotną i materialną klientów, oraz osób pozostających z nim we wspólnym gospodarstwie domowym oraz orzeczenia o stopniu niepełnosprawności uprawniające do pobierania zasiłku stałego. Wywiady środowiskowe aktualizowane były w obowiązującym terminie 6 miesięcy. Przy ustalaniu sytuacji dochodowej rodziny sprawdzano możliwości udzielenia pomocy na rzecz osoby ubiegającej się o świadczenie, przez osoby, o których mowa w art. 103 ustawy o pomocy społecznej, zobowiązanych do alimentacji na mocy art. 128 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Sprawdzone decyzje zawierały pouczenie o prawach i obowiązkach osoby korzystającej ze świadczenia, uzasadniały przyznanie pomocy i wskazywały tryb odwoławczy. Wysokość przyznanych świadczeń ustalana była prawidłowo. Ustalono, iż decyzje w sprawie przyznania pomocy w skontrolowanych aktach były dostarczone przez gońca za zwrotnym potwierdzeniem odbioru, klient kwitował odbiór decyzji, potwierdzając ten fakt własnoręcznym podpisem i wpisaniem daty odbioru. Zespół kontrolny mógł ustalić datę wszczęcia i zakończenia postępowania administracyjnego. W stosunku do trybu i zasadności przyznawanych zasiłków nie wniesiono zastrzeżeń. Przyznawanie zasiłków okresowych. W roku 2014 pomocą okresową objęto 394 osoby i rodziny, którym wypłacono 1 570 świadczeń. Średnia wysokość zasiłku okresowego wyniosła 331 zł. Głównym powodem przyznawania pomocy było zjawisko ubóstwa i bezrobocie. Zasiłek okresowy zgodnie z art. 38 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej przysługuje w szczególności ze względu na bezrobocie, długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, możliwość otrzymania lub nabycie uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego: osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej; rodzinie której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny. Zasiłek okresowy ustala się: 8
1. w przypadku osoby samotnie gospodarującej do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby. 2. w przypadku rodziny do wysokości różnicy kryterium dochodowego rodziny a dochodem tej rodziny. Zgodnie z art. 38 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej w 2014 roku minimalna wysokość tego zasiłku wynosiła 50% różnicy między: 1. kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, 2. kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny. Kontroli poddano 24 teczki osób i rodzin korzystających z pomocy w formie zasiłku okresowego zgodnie z wydanymi decyzjami stanowiącymi wykaz załączony do protokołu w załączniku nr 26. Przeprowadzona kontrola zasiłków okresowych wykazała, że kompletowano dokumenty niezbędne do rozpatrzenia sprawy w oparciu o art. 107 ust. 5 b ustawy o pomocy społecznej, który wskazuje jakie załączniki i dokumenty należy przedłożyć w celu ustalenia sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej. Sprawdzone akta zawierały niezbędne dokumenty potwierdzające opisaną w wywiadach sytuację rodzinną, zawodową, zdrowotną i materialną. Zawierały zaświadczenia i oświadczenia o dochodach, oświadczenia majątkowe i inne potrzebne dokumenty. W przypadku bezrobocia status osoby bezrobotnej był potwierdzany odpowiednim zaświadczeniem z Powiatowego Urzędu Pracy lub poświadczony wydrukiem z Samorządowej Elektronicznej Platformy Informacyjnej Sepi, a z tytułu niepełnosprawności i długotrwałej choroby orzeczenia o stopniu niepełnosprawności i zaświadczenia lekarskie. Świadczenia przyznawane były na podstawie wywiadu środowiskowego przeprowadzonego przez pracownika socjalnego na wnioski klientów lub z urzędu. Podania były rejestrowane w książce podawczej posiadały numer i datę wpływu, kserokopie dokumentów były potwierdzane za zgodność z oryginałem przez pracownika socjalnego. W rozstrzygnięciu decyzji informowano stronę o przyznaniu zasiłku okresowego, powodach jego przyznania, kwocie przyznanego świadczenia, okresie na jaki świadczenie zostało przyznane. Na podstawie badanych akt ustalono, że kwalifikacja świadczeń była właściwa, we wszystkich sprawdzonych przypadkach świadczenie przyznawano z powodu spełnienia przesłanki określonej w art. 38 ustawy o pomocy społecznej, tj. bezrobocia i ubóstwa. Informowano stronę o możliwości wniesienia odwołania do Samorządowego Kolegium Odwoławczego za pośrednictwem Ośrodka w terminie 14 dni od daty doręczenia decyzji. Ustalono, iż decyzje w sprawie przyznania pomocy w skontrolowanych aktach były dostarczone przez gońca za zwrotnym potwierdzeniem odbioru, klient kwitował odbiór decyzji, potwierdzając ten fakt własnoręcznym podpisem i wpisaniem daty odbioru. Zespół kontrolny mógł ustalić datę wszczęcia i zakończenia postępowania administracyjnego. Nie wniesiono zastrzeżeń do trybu i zasadności przyznawanych świadczeń. Kontrakty socjalne. W celu poprawy skuteczności udzielanej pomocy Ośrodek sporządzał z osobami kontrakty socjalne. Ustalono, że w 2014 roku pracownicy socjalni zawarli 2 kontrakty 9
socjalne. Jeden kontrakt socjalny został zawarty w zakresie rozwiązywania trudnej sytuacji życiowej typu A, kolejny typu B w celu wzmocnienia aktywności i samodzielności życiowej, zawodowej lub przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu. Kontrakt typu A został zawarty w celu zachowania abstynencji. Klient nie wywiązał się z założonych zobowiązań w kontrakcie. Kontrakt typu B został zawarty w celu podjęcia prac społecznie użytecznych. Klient wywiązał się z założonych zobowiązań w kontrakcie. Kontrola wykazała, iż kontrakty zawierane były na realizację celów takich jak podjęcie prac społecznie użytecznych, zdobywania kwalifikacji potrzebnych na rynku pracy oraz zmian zachowania poprzez utrzymanie abstynencji, podjęcie spotkań terapeutycznych i uczestniczeniu w mitingach A/A, utrzymywanie mieszkania w czystości, Kontroli poddano 2 kontrakty socjalne zgodnie z wykazem załączonym do protokołu w załączniku nr 27. Kontrakty sporządzone były prawidłowo, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 marca 2005 r. w sprawie wzoru kontraktu socjalnego. W wyniku kontroli stwierdzono, że dokumentacja była kompletna i zawierała wszystkie wymagane przepisami dokumenty. Przed zwarciem kontraktu socjalnego pracownicy socjalni przeprowadzali rodzinne wywiady środowiskowe. Ośrodek uzależnił rozmiar i wielkość pomocy finansowej i rzeczowej od pełnej realizacji zadań zapisanych w kontrakcie. Pracownicy socjalni prawidłowo ustalali cel główny i cele szczegółowe kontraktu socjalnego. W skontrolowanych kontraktach dokonano oceny realizacji kontraktu socjalnego oraz podsumowania osiągniętych efektów. Ad 5 Kontrola wykazała, że Ośrodek prowadził rejestr wpływającej korespondencji. Świadczenia przyznawane były na podstawie wywiadu środowiskowego przeprowadzonego przez pracownika socjalnego na wniosek klienta lub z urzędu. Podania o pomoc posiadały numer i datę wpływu do Ośrodka. Wywiady środowiskowe przeprowadzane były w miejscu zamieszkania klienta. Stwierdzono, że treść wywiadów przeprowadzonych przez pracowników socjalnych zawierała opis sytuacji socjalno-bytowej i zdrowotnej rodziny bądź osoby. W wywiadach znajdowały się decyzje podjęte przez kierownika Ośrodka, co do planu i zasadności przyznania danego rodzaju świadczenia. Dokumentacja była prowadzona prawidłowo. Zespół kontrolny stwierdził, że kserokopie dokumentów załączonych do wniosku klienta o przyznanie pomocy pracownicy socjalni poświadczali za zgodność z oryginałem. Wydawane decyzje administracyjne na powyższe formy pomocy zawierały aktualną podstawę prawną, pouczenie o możliwości odwołania do organu II instancji oraz zapis mówiący o obowiązku informowania Ośrodka o każdej zmianie sytuacji osobistej i majątkowej podopiecznego. Każda decyzja administracyjna posiadała uzasadnienie pod względem formalno-prawnym. Ustalono, iż decyzje w sprawie przyznania pomocy w skontrolowanych aktach były dostarczone przez gońca za zwrotnym potwierdzeniem odbioru, klient kwitował odbiór 10
decyzji, potwierdzając ten fakt własnoręcznym podpisem i wpisaniem daty odbioru. Zespół kontrolny mógł ustalić datę wszczęcia i zakończenia postępowania administracyjnego. Zespół kontrolny pozytywnie ocenił działalność Ośrodka. Ad. 6 Ośrodek współpracuje z władzami samorządowymi na polu szeroko rozumianej pomocy społecznej, kierownik zapraszany jest na sesje Rady Miejskiej w Lęborku, gdy poruszane są problemy z obszaru pomocy społecznej, ponadto współpracuje z: 1) Komisją ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Lęborku, 2) Zespołem Interdyscyplinarnym ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Lęborku, 3) Sądem Rodzinnym w Lęborku, 4) Centrum Kultury w Lęborku, 5) Parafiami Rzymsko-Katolickimi w Lęborku, 6) Placówkami oświatowymi w Lęborku, 7) Powiatowym Urzędem Pracy w Lęborku, 8) Policją w Lęborku, 9) Stowarzyszeniem Przyjaciół Osób Niepełnosprawnych przy SOSW w Lęborku, 10) Stowarzyszeniem Kobiet po mastektomii Amazonka w Lęborku, 11) Stowarzyszeniem Pomocy Osobom ze Spektrum Autyzmu Niebieski Skarb w Lęborku, 12) Polskim Stowarzyszeniem Diabetyków w Lęborku, 13) Zrzeszeniem Kaszubsko-Pomorskim Oddział w Lęborku, 14) Polskim Związkiem Emerytów, Rencistów i Inwalidów Zarząd Oddziału Rejonowego w Lęborku, 15) Stowarzyszeniem Rodzin Wielodzietnych w Lęborku,. 16) Civitas Christiana Gdańsk (Betlejem Lębork), 17) Związkiem Sybiraków Zarząd Koła w Lęborku, 18) Polskim Związkiem Niewidomych Okręg Pomorski Koło Powiatowe w Lęborku, 19) Lęborskim Stowarzyszeniem Niesłyszących, 20) Polskim Czerwonym Krzyżem Oddział Rejonowy w Lęborku, 21) Stowarzyszeniem na 102 w Lęborku, 22) Stowarzyszeniem Tradycja Wczoraj i Dziś w Lęborku, 23) Uniwersytetem III Wieku w Lęborku, 24) Klubem Demokratycznej Unii Kobiet w Lęborku. 25) Stowarzyszeniem na Rzecz Przeciwdziałania Przemocy Szansa w Lęborku. Uwagi i wnioski z przeprowadzonej kontroli: W trakcie kontroli stwierdzono następujące nieprawidłowości: 1) W Ośrodku nie jest spełniony współczynnik zatrudnienia pracowników socjalnych wykonujących pracę socjalną w rejonach opiekuńczych zgodnie z art. 110 ust. 11 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r. poz. 182 z późn. zm.). Zaniżony poziom zatrudnienia wpływa niekorzystnie na jakość obsługi mieszkańców Lęborka. 11
2) W dokumentacji brak było aktualnych zaświadczeń lekarzy specjalistów psychiatrów wskazujących konieczność objęcia pomocą w formie specjalistycznych usług opiekuńczych ze wskazaniami ilości godzin dla osób dorosłych z zaburzeniami psychicznymi. W związku z nieprawidłowościami, które zostały stwierdzone w czasie przeprowadzanej kontroli zostaną wydane zalecenia pokontrolne. Powyższe zastrzeżenia zostały wstępnie omówione z kierownikiem Ośrodka. Reasumując Ośrodek jako jednostka organizacyjna realizuje zadania zlecone gminie przez administrację rządową, zadania własne dotowane ze środków budżetu państwa, i zawieranie kontraktów socjalnych w sposób prawidłowy, zgodny z obowiązującymi przepisami. Na podstawie zbadanej w trakcie kontroli dokumentacji nie stwierdzono nieprawidłowości, co do merytorycznej zasadności przyznawania poszczególnych rodzajów świadczeń. Dokumentacja prowadzona była w sposób prawidłowy. Skontrolowane akta zawierały niezbędne dokumenty potwierdzające zasadność przyznawania wykazanych form pomocy. Wywiady środowiskowe przeprowadzone były zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 czerwca 2012 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 712) w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego. Kwoty świadczeń naliczane i wypłacane były w sposób prawidłowy. Zespół kontrolny pozytywnie ocenił działalność Ośrodka. Inspektorzy kontrolujący dokonali wpisu w książce kontroli Ośrodka na temat zakresu i terminu przeprowadzenia inspekcji. Na tym protokół zakończono, sporządzając go w 2-ch jednobrzmiących egzemplarzach, przy czym jeden jest przeznaczony dla jednostki kontrolowanej. Kierownik kontrolowanej jednostki zgodnie z 16, ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.), przed podpisaniem protokołu ma prawo zgłoszenia zastrzeżeń co do ustaleń zawartych w protokole - w terminie 7 dni od daty otrzymania protokołu. Przysługuje również prawo odmowy podpisania protokołu z kontroli, z jednoczesnym obowiązkiem złożenia w terminie 7 dni od dnia otrzymania pisemnych wyjaśnień co do odmowy. Lębork, dnia, 11 styczeń 2016 r. Elżbieta Michalska (podpis kierownika jednostki kontrolowanej) Gdańsk, dnia 7 stycznia 2016 r. Kontrolujący: Alicja Szwaj Kontrolujący: Katarzyna Dańczyszyn Kontrolujący: Agnieszka Depka 12