Euro coraz bli ej
Euro - coraz bli ej Co to jest euro? Czy euro b dzie polskà walutà? Czy powinniêmy baç si euro?
Opracowali: Ma gorzata Siemaszko Marcin oga a Projekt graficzny i sk ad: GoldFish Studio Druk: Drukarnia NBP Wyda : Narodowy Bank Polski Departament Komunikacji Spo ecznej Warszawa, ul. Âwi tokrzyska 11/21 tel. 0-22 653 29 91, fax 0-22 653 29 80 www.nbp.pl Copyright Narodowy Bank Polski 2004
Spis treêci Euro w Unii Europejskiej 6 Euro w Polsce 8 Euro w instytucjach finansowych 10 Euro w sklepie 13 Euro w domu 14 Euro w podró y 15 Euro w przedsi biorstwie 16 Wizerunki monet euro 18 Wizerunki banknotów euro 18 Prezentacja zabezpieczeƒ banknotów 20
5? Ka de paƒ stwo mo e za pro jek to waç sym bol, który zo stanie umiesz czo ny na re wer sie mo net eu ro. Nie wia do mo jesz cze, ja ki znak zo sta nie umiesz czo ny na pol skich mo netach. Tyl ko od nas za le y, co to b dzie mo e to byç orze, jak na obec nych mo ne tach, lub zu pe nie no wy sym bol.
Euro w Unii Europejskiej 6 Co to jest euro? 1 stycznia 1999 r. 11 paƒstw Unii Europejskiej wprowadzi o euro: Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia i W ochy. Dwa lata póêniej, 1 stycznia 2001 r., do tego grona do àczy a Grecja. Euro jest pieniàdzem (prawnym Êrodkiem p atniczym), który zosta wprowadzony w dwunastu paƒstwach Unii Europejskiej: Austrii, Belgii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Luksemburgu, Niemczech, Portugalii, W oszech. Obszar, na którym zosta o wprowadzone euro, nazywa si cz sto strefà euro lub Eurolandem. Przed 1 maja 2004 r. do Unii Europejskiej nale a o 15 paƒstw. SpoÊród nich tylko 3 paƒstwa nie wprowadzi y jeszcze wspólnej waluty: Dania, Szwecja, Wielka Brytania. Paƒstwa strefy euro Paƒstwa UE, które nie wprowadzi y euro Paƒstwa, które wesz y do UE 1.05.2004
Euro w Unii Europejskiej 7 Na terenie tych paƒstw ca y czas funkcjonujà waluty narodowe: w Danii korony duƒskie, w Szwecji korony szwedzkie, a w Wielkiej Brytanii funty szterlingi. 1 maja 2004 r. do UE wstàpi o 10 nowych paƒstw, które wcià pos ugujà si walutami narodowymi: Cypr funt cypryjski, Czechy korona czeska, Estonia korona estoƒska, Litwa lit, otwa at, Malta lir maltaƒski, Polska z oty, S owacja korona s owacka, S owenia tolar s oweƒski, W gry forint. Euro zastàpi o waluty istniejàce wczeêniej w 12 paƒstwach Unii Europejskiej. W miejsce wielu walut zosta a wprowadzona jedna. Euro jest emitowane przez Europejski Bank Centralny. Jest on wspólnym bankiem centralnym wszystkich paƒstw, w których funkcjonuje euro. Pe ni on takà funkcj, jakà w Polsce spe nia Narodowy Bank Polski. Prowadzi polityk pieni nà, emituje pieniàdz, czuwa nad dzia aniem systemów p atnoêci itp. Siedziba Europejskiego Banku Centralnego znajduje si we Frankfurcie nad Menem (Niemcy). Dlaczego dwanaêcie krajów Unii Europejskiej zrezygnowa o z w asnej waluty? Jednym z celów Unii Europejskiej jest stworzenie jednolitego, sprawnie funkcjonujàcego obszaru gospodarczego. Taka du a gospodarka, obejmujàca wi kszoêç obecnych paƒstw Unii Europejskiej, daje ogromne mo liwoêci rozwoju przedsi biorstw i zwi kszania dobrobytu spo eczeƒstwa. Ró ne waluty, które funkcjonowa y w paƒstwach Unii, by y przeszkodà w pe nej integracji gospodarek. To tak jakby w Polsce istnia y odr bne waluty w ró nych regionach kraju. By oby to bardzo ucià liwe i utrudnia oby handel i Êwiadczenie us ug. Od 1 stycznia 1999 r. do koƒca 2001 r. nie by o jeszcze w obiegu banknotów i monet euro. Funkcjonowa o ono w formie bezgotówkowej. Mo na by o otworzyç rachunek bankowy w euro, jednak nie mo na by o z niego wyp aciç gotówki w euro. Gotówka by a wyp acana w walucie narodowej, np. w markach (przeliczanie mi dzy markà a euro odbywa o si po ustalonym, sztywnym kursie, tzw. kursie wymiany). W sklepie mo na by o zap aciç kartà p atniczà, która by a wydana do rachunku w euro, ale nie mo na by o zap aciç gotówkà euro. Okres ten by przeznaczony na przygotowania do wprowadzenia gotówki: wydrukowanie banknotów, wybicie monet, przystosowanie banków, sklepów i innych instytucji. W tym czasie trzeba by o wydrukowaç prawie 15 miliardów banknotów i wybiç ponad 51 miliardów monet! Banknoty i monety euro zosta y wprowadzone do obiegu dopiero 1 stycznia 2002 r.
Euro w Polsce 8 Czy euro zostanie kiedyê wprowadzone w Polsce? Wstàpienie do Unii Europejskiej jest dla Polski historycznà szansà, która niesie wiele korzyêci dla naszej gospodarki. Wynikajà one g ównie z zacieênienia wspó pracy gospodarczej z paƒstwami UE. Wprowadzenie euro b dzie oznaczaç jeszcze g bszà integracj gospodarczà oraz walutowà i powinno przynieêç jeszcze wi ksze korzyêci gospodarce i spo eczeƒstwu. KorzyÊci b dà si wiàzaç równie ze zwi kszeniem stabilnoêci gospodarki i wi kszym zaufaniem do polityki gospodarczej. Kiedy euro b dzie wprowadzone w Polsce? Traktat z Maastricht, który zosta podpisany w 1992 r., stanowi, e aby wprowadziç euro, nale y spe niç 5 kryteriów, tzw. kryteriów zbie noêci. Kryteria te sà nast pujàce: inflacja nie mo e przekraczaç wi cej ni o 1,5 pkt. proc. Êredniej inflacji z trzech krajów Unii Europejskiej o najni szej inflacji, d ugoterminowe stopy procentowe nie mogà przekraczaç wi cej ni o 2 pkt. proc. Êredniej stóp procentowych w trzech krajach Unii Europejskiej o najni szej inflacji, kurs walutowy musi byç stabilny co najmniej przez 2 lata przed wprowadzeniem euro, deficyt bud etowy nie mo e przekraczaç 3% produktu krajowego brutto, d ug publiczny nie mo e przekraczaç 60% produktu krajowego brutto. Euro nie zostanie wprowadzone w Polsce zaraz po przystàpieniu do Unii Europejskiej. Chocia jesteêmy zobowiàzani przyjàç euro, tak jak inne paƒstwa Unii Europejskiej, nie stanie si to od razu. Aby móc wprowadziç euro, Polska b dzie musia a spe niç kilka warunków, które nazywane sà kryteriami zbie noêci z Maastricht 1. Wed ug tych samych kryteriów by y oceniane inne paƒstwa Unii Europejskiej. Warunki te dotyczà poziomu inflacji, deficytu bud etowego, d ugu publicznego, stóp procentowych i kursu walutowego. Je eli te wielkoêci ekonomiczne b dà si kszta towa y na okreêlonym poziomie, Polska b dzie mog a wprowadziç euro. Na czym b dzie polega o i jak b dzie wyglàda o wprowadzenie euro w Polsce? W dniu wejêcia Polski do strefy euro nastàpi usztywnienie kursu z otego do euro. Co to znaczy? Obecnie cena, po jakiej mo emy kupiç lub sprzedaç euro w bankach i kantorach, cz sto si zmienia: jednego dnia euro kosztuje np. 4,55 z, nast pnego 4,60 z, a po tygodniu mo e kosztowaç 4,50 z. Usztywnienie kursu z otego do euro b dzie oznacza o, e kurs b dzie codziennie taki sam. Taki niezmienny kurs b dzie s u y do przeliczenia wszystkich cen ze z otego na euro oraz do wymiany wszystkich z otych na euro. Dlatego kurs ten nazywa si kursem wymiany. WysokoÊç tego kursu zostanie ustalona na krótko przed wprowadzeniem euro w Polsce, wspólnie przez przedstawicieli Polski i Unii Europejskiej. Wprowadzenie euro nie oznacza, e z oty zniknie od razu z naszych portfeli i sklepów. Przez pewien, nied ugi czas euro i z oty b dà w Polsce funkcjonowaç w obiegu równolegle (b dzie to sytuacja podobna do tej z 1995 roku, kiedy stare i nowe z ote by y u ywane równoczeênie). W tym okresie (tzw. okresie podwójnego obiegu) na terenie kraju b dzie mo na pos ugiwaç si zarówno z otymi, jak i euro. Z ote b dà stopniowo wycofywane z obiegu, a ich miejsce b dà zajmowaç banknoty i monety euro. 1 Ich nazwa pochodzi od nazwy miejscowoêci w Holandii, w której zosta podpisany w 1992 r. Traktat o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej, tzw. Traktat z Maastricht.
Euro w Polsce 9 Kiedy skoƒczy si okres podwójnego obiegu, prawnym Êrodkiem p atniczym w Polsce b dzie ju tylko euro. Nie oznacza to, e wszystkie z ote, które zostanà w portfelach i skarbonkach, stanà si bezwartoêciowe. Operacja ta b dzie podobna do denominacji z otego, przeprowadzonej w 1995 r., kiedy pozbyliêmy si czterech zer. Z ote b dà wymieniane na euro przez Narodowy Bank Polski jeszcze przez co najmniej kilka lat. Banknoty euro sà takie same we wszystkich paƒstwach strefy euro, tzn. banknot np. 50 euro wyglàda tak samo w ka dym paƒstwie. Monety euro sà ró ne w poszczególnych paƒstwach, poniewa ka de paƒstwo mo e umieêciç na jednej stronie monet swój symbol. Stàd te monety w Portugalii majà inny rewers ni funkcjonujàce np. we W oszech. Awers monet euro jest natomiast wsz dzie taki sam. Mimo nieco innego wyglàdu wszystkie monety sà prawnym Êrodkiem p atniczym we wszystkich krajach Eurolandu, czyli monetà z portugalskim symbolem mo emy zap aciç we w oskim czy austriackim sklepie. Równie Polska, kiedy wprowadzi euro, b dzie mog a umieêciç element narodowy na rewersie monet euro. Tylko od nas zale y, co to b dzie mo e to byç orze, tak jak na obecnych monetach z otego, lub zupe nie nowy symbol. Mo e to byç taki sam znak na wszystkich nomina ach monet lub inny na ka dym nominale. Monety euro z polskim symbolem b dà akceptowane we wszystkich krajach, które wprowadzi y euro b dziemy mogli nimi zap aciç np. w Niemczech, we W oszech i Portugalii. Równie monety wybite we W oszech czy Portugalii z symbolami w oskimi i portugalskimi b dà mog y byç u yte w polskim sklepie. Bank no ty eu ro zo sta y za pro jekto wa ne przez Ro ber ta Ka li n - ar chi tek ta i pla sty ka pol skie go po cho dze nia pra cu jà ce go dla Na ro do we go Ban ku Au strii. Jest 7 bank no tów eu ro i 8 mo net euro o ró nych no mi na ach. 1 eu ro dzie li si na 100 eu ro cen tów. Bank no ty ma jà no mi na y: 500, 200, 100, 50, 20, 10 i 5 eu ro, a mone ty: 2 eu ro, 1 eu ro, 50 cen tów, 20 cen tów, 10 cen tów, 5 cen tów, 2 cen ty i 1 cent. Jak b dzie wyglàda o pos ugiwanie si euro w Polsce? Zupe nie tak samo, jak pos ugiwanie si z otymi. B dziemy otrzymywali pensje w euro, rachunki w bankach b dà prowadzone w euro, w sklepach b dziemy p aciç w euro itd. Euro b dzie naszym krajowym pieniàdzem. Polacy b dà mieli w portfelach w asnà walut, która obok dolara jest najwa niejszà walutà na Êwiecie. Do wprowadzenia euro nale y si przygotowaç. Dlaczego? Przedsi biorstwa b dà musia y prowadziç rachunkowoêç w euro, sklepy b dà musia y podawaç ceny w euro, wszyscy b dziemy musieli nauczyç si przeliczaç ceny w z otych na ceny w euro.
Euro w instytucjach finansowych 10 Co stanie si z naszymi oszcz dnoêciami i kredytami po wprowadzeniu euro w Polsce? Pami tajmy, e bank b dzie dokonywa wszystkich przeliczeƒ ze z otych polskich na euro po kursie wymiany. Zastàpienie z otego nowà walutà krajowà nie uczyni nas bogatszymi ani biedniejszymi. WartoÊç naszych oszcz dnoêci pozostanie taka sama. Zmieni si tylko waluta, w której b dà one wyra one. Za nasze oszcz dnoêci nadal b dziemy mogli nabyç takà samà iloêç towarów i us ug, jakà moglibyêmy nabyç, gdyby nasze oszcz dnoêci nie zosta y przeliczone na euro. W dniu, w którym wprowadzimy w Polsce banknoty i monety euro, banki ostatecznie przeliczà na nowà walut wszystkie Êrodki znajdujàce si na naszych rachunkach bankowych (np. na rachunkach bie àcych, rachunkach lokat terminowych, rachunkach oszcz dnoêciowych). Takie przeliczanie banki rozpocznà ju wczeêniej (za naszà zgodà). B dzie ono bezp atne i obejmie wy àcznie rachunki prowadzone w z otych. Je eli posiadamy na koncie oszcz dnoêci w innych walutach, np. dolarach amerykaƒskich lub frankach szwajcarskich, to nic si nie zmieni. Waluty takie nie zostanà przeliczone na euro. Przeliczenie naszych Êrodków ze z otych na euro nastàpi po kursie wymiany. Banki nie b dà potrzebowa y naszego upowa nienia do dokonania takiej zmiany. Uczynià to automatycznie ( z urz du ) i bezp atnie. Od tej pory nie b dziemy ju mogli otworzyç rachunku w z otych. Banki b dà nam proponowa y za o enie rachunku w nowej walucie krajowej, tj. w euro. Nie b dziemy te mogli wyp aciç z naszego konta kwot w z otych. Wszystkie polecenia przelewu, polecenia zap aty czy sta e zlecenia b dà realizowane ju tylko w euro. Zmiany dotyczyç te b dà kredytów, które zaciàgn liêmy w z otych. Banki bezp atnie przeliczà je na euro po kursie wymiany. Od tego momentu raty naszego kredytu b dà sp acane tylko w euro. Nie b dziemy ju mieli mo liwoêci ubiegania si o nowe kredyty w dotychczasowej walucie. Zamiast w z otych, banki udzielà nam kredytu w euro. Co si stanie po wprowadzeniu euro z naszymi polisami ubezpieczeniowymi, obligacjami czy jednostkami udzia owymi, których wartoêç zosta a wyra ona w z otych? Podobnie jak w przypadku innych produktów finansowych nie stanie si nic z ego. Nie stracà one wa noêci, nie obni y si ich wartoêç. Nie b dà te w niczym ust powa y obligacjom lub akcjom emitowanym w euro czy polisom, w których wysokoêç ubezpieczenia b dzie okreêlona w euro. W przypadku wyp aty odszkodowania z polisy ubezpieczeniowej jego wartoêç, dotychczas okreêlona w z otych, zostanie przeliczona po kursie wymiany na euro. Dotyczy to umów w sprawie ubezpieczenia mieszkania (ubezpieczenia majàtkowe), ubezpieczenia w trakcie pobytu za granicà (ubezpieczenia osobowe) czy ubezpieczeƒ na ycie. Sumy ubezpieczeniowe wskazane w umowie, które zosta y wyra one w z otych o ile wystàpi taka potrzeba zostanà wyp acone w euro. Tak samo sytuacja b dzie wyglàdaç przy wyp acie dochodów z tytu u posiadania obligacji (odsetek lub wartoêci nominalnej przy wykupie obligacji), jak równie przy wyp acie dywidendy z posiadanych akcji. Dochody te zostanà wyp acone w euro, np. przez biura maklerskie, posiadaczom tych papierów wartoêciowych. W euro b dà tak e wp acane sk adki do funduszy emerytalnych oraz dokonywana b dzie wyp ata emerytur i rent. B dzie tak nawet wtedy, gdy wysokoêç sk adek w polisie emerytalnej zostanie okreêlona w z otych.
Euro w instytucjach finansowych 11 Podobnie b dzie przy sprzeda y jednostek udzia owych, których wartoêç zosta a pierwotnie ustalona w z otych. Fundusze inwestycyjne wyp acà ich równowartoêç w euro (tj. ich wartoêç w dniu sprzeda y przeliczonà po kursie wymiany ). Czy nasze umowy z instytucjami finansowymi b dà wa ne po wprowadzeniu euro do obiegu w Polsce? Ogólnà zasadà, która b dzie obowiàzywa a w Polsce po przyj ciu euro, jest zasada ciàg oêci umów. Zgodnie z tà zasadà, wprowadzenie euro nie b dzie mog o byç powodem do zerwania lub jednostronnej zmiany umowy. Oznacza to, e dotychczasowe umowy (np. o prowadzenie rachunku bankowego, kredytowe, ubezpieczenia czy polisy emerytalnej) pozostanà wa ne. W rezultacie samo przyj cie euro nie b dzie mog o prowadziç do podniesienia op at za obs ug naszego rachunku przez bank lub biuro maklerskie czy prowizji za zarzàdzanie Êrodkami przez towarzystwo emerytalne. Dotychczasowe op aty zostanà przeliczone na euro po kursie wymiany. Bank nie b dzie móg zmieniç warunków, na jakich przyzna nam kredyt, a towarzystwo ubezpieczeniowe nie b dzie mog o zmieniç warunków umowy ubezpieczenia samochodu czy polisy na ycie, podajàc za przyczyn wy àcznie wprowadzenie nowej waluty. Zmiany warunków umów mogà wynikaç np. z obni enia stóp procentowych czy spadku poziomu inflacji, ale nie z faktu przyj cia euro jako prawnego Êrodka p atniczego w Polsce. Nie b dziemy te musieli zmieniaç treêci umów, które wczeêniej zawarliêmy z bankiem, biurem maklerskim czy towarzystwem emerytalnym. Kwoty wyra one w polskich z otych, które sà zapisane w tych umowach, b dà od tej pory traktowane jako kwoty w euro, przeliczone po kursie wymiany. Pami tajmy, e po wprowadzeniu euro wszystkie postanowienia wczeêniej zawartych umów zachowajà wa noêç. Przyj cie euro nie b dzie mog o byç podstawà do zmiany warunków, na jakich otworzyliêmy wczeêniej rachunek z otowy, zaciàgn liêmy kredyt w z otych, zakupiliêmy jednostki udzia owe, obligacje lub akcje wyra one w z otych. Nie zmienià si tak e warunki umów ubezpieczeniowych oraz polis emerytalnych, w których maksymalna wielkoêç ubezpieczenia lub sk adka emerytalna zosta y wyra one w z otych. Jak b dà wyglàda y wyciàgi z naszych rachunków bankowych? Od momentu wprowadzenia nowych banknotów i monet wyciàgi z naszych rachunków b dà pokazywa y kwoty operacji oraz saldo w euro. Jednak dla u atwienia przez pewien okres banki b dà mog y podawaç równowartoêç koƒcowego salda równie w z otych. Co stanie si z naszymi kartami p atniczymi po wprowadzeniu euro w Polsce? W jaki sposób b dziemy wyp acaç pieniàdze z bankomatów? Po wprowadzeniu euro nie b dziemy musieli wymieniaç kart p atniczych wydanych wczeêniej. Karty te zachowajà wa noêç do koƒca terminu, na jaki zosta y przyznane. Nie zmieni si równie nasz numer identyfikacyjny PIN. Za pomocà posiadanej karty b dziemy odtàd po prostu p acili za towary i us ugi wycenione w euro oraz wyp acali z bankomatu banknoty euro. Bankomaty rozpocznà wyp at banknotów euro od dnia, w którym waluta ta stanie si w Polsce prawnym Êrodkiem p atniczym. Zasady ich dzia ania si nie zmienià. Je eli do tej pory nie p aciliêmy za wyp at bank-
Euro w instytucjach finansowych 12 notów z bankomatu, to równie po wprowadzeniu euro nie powinniêmy p aciç. JeÊli natomiast bank pobiera od nas prowizj za takà us ug, to op ata ta nie powinna wzrosnàç, lecz zostanie przeliczona ze z otych na euro po kursie wymiany. Aby wyp aciç potrzebnà nam kwot, b dziemy musieli pami taç o tym, e b dzie ona wyra ona w euro. Na potwierdzeniu wyp aty bankomat wydrukuje sum w euro. Dla u atwienia niektóre bankomaty przez pewien czas mogà podawaç na potwierdzeniu, obok kwoty w euro, równie jej równowartoêç w polskich z otych. Na jakich warunkach banki b dà prowadzi y wymian z otych na euro? Wymiana z otych na euro b dzie prowadzona w kasach Narodowego Banku Polskiego oraz bankach komercyjnych zajmujàcych si skupem i sprzeda à walut obcych. Banki b dà przelicza y kwoty ze z otych na euro po kursie wymiany. NBP nie b dzie pobiera prowizji za takà wymian. Okres wymiany zostanie ustalony w póêniejszym terminie. Wymiana z otych na euro b dzie mo liwa przynajmniej przez kilka lat. Banki komercyjne samodzielnie okreêlà warunki wymiany banknotów i monet na nowà walut, w tym terminy i op aty za wymian. Odpowiednio wczeêniej poinformujà te klientów o podj tych ustaleniach. Wymiana z otych na euro w kasach banków komercyjnych b dzie prowadzona przynajmniej przez okres, w którym w obiegu b dà znajdowaç si obie waluty. Banki b dà mog y pobieraç wy sze op aty przy wymianie monet oraz gdy wymiany b dzie dokonywaç osoba nieb dàca ich klientem. PowinniÊmy równie pami taç o tym, aby przed wprowadzeniem banknotów i monet euro wp aciç na rachunek bankowy przechowywane przez nas z ote. Dzi ki temu unikniemy ewentualnych op at za wymian z otych na euro w kasie banku. Nie b dziemy te musieli czekaç w d ugich kolejkach, aby dokonaç takiej wymiany. W dniu, w którym Polska wprowadzi nowà walut, bank bezp atnie przeliczy wszystkie nasze Êrodki ze z otych na euro (o ile ju wczeêniej nie wystàpimy do banku o takie przeliczenie). Czy jako klienci banków mo emy oczekiwaç jakichê korzyêci z wprowadzenia euro w Polsce? Co b dzie ozna czaç wpro wa dzenie eu ro dla mnie ja ko klien ta ban ku: ni sze opro cen to wa nie kre dytów, wy szà ja koêç us ug ban kowych, ni sze kosz ty trans ak cji transgra nicz nych. Zdecydowanie tak. Wprowadzenie euro przyczyni si do zwi kszenia konkurencji mi dzy bankami. Polskie banki, aby staç si bardziej konkurencyjne, b dà zmuszone zwi kszyç ró norodnoêç i podnieêç jakoêç oferowanych us ug. Zmniejszy si poziom oprocentowania kredytów i b dzie podobny do poziomu kredytów udzielanych w Belgii, Austrii czy Francji. Dzi ki zastàpieniu z otego przez euro banki ograniczà op aty za prowadzenie przelewów do krajów strefy euro. Obni à te prowizje za p atnoêci dokonywane kartà p atniczà, np. w Niemczech czy Portugalii, oraz za wyp aty dokonywane np. z bankomatów hiszpaƒskich czy w oskich. Stanie si to mo liwe dzi ki temu, e b dà to transakcje w jednej walucie.
Euro w sklepie 13 Co zmieni si w sklepie po wprowadzeniu euro w Polsce? Czego mogà spodziewaç si sprzedawcy, a czego klienci? Kiedy wprowadzimy w Polsce euro, za kupione towary i us ugi b dziemy p aciç w euro. Skàd b dziemy je braç, eby zap aciç za zakupy? To proste. Nasze wynagrodzenia oraz emerytury i renty b dà wyp acane w euro. Z ote, które teraz mamy na rachunku w banku, zostanà zamienione na euro. Wystarczy wtedy odwiedziç bank lub podejêç do bankomatu i wyp aciç odpowiednià iloêç euro. Mo emy te zap aciç kartà p atniczà. Ceny w sklepach b dà podawane w euro, dlatego b dziemy od razu wiedzieli, ile mamy zap aciç za zakupy. Przeliczenie cen ze z otych na euro nie spowoduje wzrostu cen. B dzie si ono odbywa o po kursie wymiany i tylko przy u yciu tego kursu sprzedawcy b dà mogli przeliczaç ceny na euro. Podawanie cen w euro mo e na poczàtku sprawiaç klientom pewnà trudnoêç. Teraz wiemy, ile kosztuje mleko, ile chleb, i atwo nam porównaç ceny towarów oferowanych w ró nych sklepach. Do cen w euro b dziemy musieli si stopniowo przyzwyczajaç. Dla u atwienia przez jakiê czas po wprowadzeniu euro sprzedawcy b dà podawaç obok siebie cen w z otych i przeliczonà cen w euro. Potem jednak ceny w z otych zniknà i zostanà tylko ceny w euro. Wprowadzenie euro b dzie u atwieniem w handlu z krajami Unii Europejskiej. atwiej b dzie sprzedawaç polskie towary za granicà. atwiej ni obecnie b dzie te mo na kupowaç zagraniczne produkty, poniewa handel b dzie odbywa si w euro, czyli naszej walucie krajowej. Dzi ki temu wybór towarów w sklepach mo e byç wi kszy, a same towary taƒsze. atwiejsze b dzie porównywanie cen towarow, jeêli b dà wyra one w jednej walucie. Kiedy wprowadzimy euro, oficjalne stopy procentowe w Polsce b dà takie jak w innych paƒstwach strefy euro, czyli np. w Niemczech, Finlandii czy Luksemburgu. Oznacza to, e oprocentowanie kredytów w bankach komercyjnych powinno spaêç. Je eli kupimy w sklepie telewizor na raty, b dzie nas to kosztowa o mniej ni obecnie. Je eli b dziemy chcieli wziàç w banku kredyt na kupno samochodu, jego oprocentowanie b dzie ni sze ni obecnie. Dla sprzedawców przejêcie na euro b dzie wymaga o nie tylko zmiany cen ze z otych na euro. W euro trzeba b dzie prowadziç rachunkowoêç, wystawiaç rachunki i faktury. WczeÊniej trzeba zadbaç o to, aby kasy fiskalne podawa y ceny w euro i drukowa y paragony z symbolem euro ( ). Terminale do obs ugi kart p atniczych muszà byç przystosowane do przyjmowania zap aty w euro. Warto te wczeêniej zapoznaç si z wyglàdem monet i banknotów euro oraz poznaç zabezpieczenia przed fa szerstwami. W poczàtkowym okresie po wprowadzeniu gotówki euro mo na si bowiem spodziewaç wi kszej liczby fa szywych banknotów zarówno euro, jak i z otych. Je e li np. kurs z o te go do eu ro zo sta nie ustalony na po zio mie 1 eu ro = 4 z, to ko szu la, która kosz to wa a 100 z, b dzie koszto wa a 25 eu ro (100 /4=25). Nie zmie ni si jej ce na, zmie ni si tyl ko spo sób jej wy ra e nia. Co b dzie oznaczaç wprowadzenie euro dla mnie jako klienta? wi kszy wybór towarów, taƒszy kredyt w banku i ni sze raty w sklepach. Co b d musia zrobiç jako w aêciciel sklepu, aby przygotowaç si do wprowadzenia euro? zapoznaç si z wyglàdem monet i banknotów euro oraz ich zabezpieczeniami, sprawdziç, czy kasa fiskalna jest przystosowana do podawania cen w euro, sprawdziç, czy terminal do obs ugi kart p atniczych jest przystosowany do obs ugiwania transakcji w euro, przeliczyç ceny na euro, podawaç ceny w euro i z otych, przygotowaç odpowiednià iloêç gotówki euro do wydawania reszty w okresie podwójnego obiegu z otego i euro.
Euro w domu 14 Jak wprowadzenie banknotów i monet euro w Polsce zmieni nasze codzienne ycie? Wprowadzenie euro b dzie mia o wp yw na wiele dziedzin naszego ycia codziennego. Po wprowadzeniu nowych banknotów i monet wszystkie rachunki, które b dziemy op acaç (np. za gaz, elektrycznoêç, telefon, mieszkanie, telewizj ), b dà wystawiane w euro. Pojawienie si nowej krajowej waluty nie b dzie mog o byç powodem do zwi kszenia tych op at. Sta e op aty, takie jak czynsz czy abonament telewizyjny, zostanà przeliczone ze z otych na euro po kursie wymiany. Jeszcze przez pewien okres, dla u atwienia, nasze rachunki mogà pokazywaç obok kwot w euro równie ich równowartoêç w z otych. Dopóki polski z oty pozostanie prawnym Êrodkiem p atniczym, dopóty b dziemy mogli regulowaç op aty w dotychczasowych banknotach i monetach. Po zakoƒczeniu tego okresu wszelkich p atnoêci b dziemy dokonywaç wy àcznie w euro. W euro b dziemy op acaç te wszelkie nale noêci fiskusowi (np. podatek dochodowy, podatek VAT, podatek rolny) oraz otrzymamy zwrot nadp aconego podatku. W deklaracjach dla urz du skarbowego wszystkie kwoty b dziemy wpisywaç ju tylko w nowej krajowej walucie. B dziemy musieli równie pami taç o tym, aby po wprowadzeniu euro we wszelkich sporzàdzanych przez nas umowach, takich jak umowy najmu czy darowizny, wpisywaç kwoty wy àcznie w euro. Nie b dzie natomiast potrzeby zmiany zapisów tych umów, które zosta y sporzàdzone przed wprowadzeniem tej waluty. Ich postanowienia pozostanà wa ne równie po pojawieniu si euro, gdy zmiana waluty ze z otego na euro nie b dzie mog a byç podstawà do jednostronnego wypowiedzenia lub jednostronnej zmiany umowy. Wszelkie kwoty w z otych polskich, które zapisano w takich umowach, b dà od tej pory traktowane jako kwoty w euro przeliczone po kursie wymiany. Euro stanie si walutà, w której b dà wyp acane równie renty, emerytury oraz wszelkie Êwiadczenia socjalne. Nie musimy si obawiaç, e po wprowadzeniu nowej waluty ich wartoêç si zmniejszy. Nic podobnego. Za otrzymane Êwiadczenia b dziemy mogli nabyç takà samà iloêç towarów i us ug, jak wczeêniej. Jaka b dzie ró nica? Listonosz, który do tej pory przynosi naszà emerytur lub rent w z otych, zacznie nam przekazywaç banknoty i monety euro. Nie musimy si równie martwiç, je eli po wprowadzeniu euro przypomnimy sobie o z otych (zw aszcza o monetach), które zgromadziliêmy np. w skarbonce. Narodowy Bank Polski b dzie wymienia przyniesione przez nas z ote jeszcze przynajmniej przez kilka lat po wprowadzeniu euro.
Euro w podró y 15 Czy wprowadzenie euro do obiegu w Polsce u atwi nam podró e zagraniczne? Zdecydowanie tak. Wprowadzenie euro przyniesie nam bardzo wiele korzyêci, zw aszcza je eli cz sto wyje d amy do krajów strefy euro. Nie b dziemy ju musieli kupowaç euro przed podró à i ponosiç kosztów zwiàzanych z ró nicà mi dzy kursem kupna i sprzeda y tej waluty. Obecnie przed wyjazdem poszukujemy kantoru lub banku, które oferowa yby najbardziej op acalny dla nas kurs sprzeda y euro. Po zamianie z otego na euro nie b dzie ju takiej koniecznoêci. Je eli zaplanujemy swój letni wypoczynek we W oszech lub na Majorce, wystarczy, e zabierzemy ze sobà euro, które otrzymaliêmy jako pensj lub emerytur albo które wyp aciliêmy z bankomatu. Je eli nie chcielibyêmy zabieraç gotówki za granic, b dziemy mogli p aciç na miejscu u ywajàc karty p atniczej. Obecnie je eli p acimy za zakupy kartà, np. w Niemczech czy Francji, lub wyp acamy banknoty euro z tamtejszego bankomatu, musimy pokrywaç wysokie prowizje. Po wprowadzeniu euro te op aty obni à si, poniewa b dà dotyczy y transakcji w jednej walucie. Przebywajàc za granicà w paƒstwach strefy euro, np. Belgii czy Austrii, zdecydowanie atwiej b dziemy mogli porównywaç tamtejsze ceny z cenami w Polsce, bo b dà one wyra one w jednej walucie euro. Teraz, aby dowiedzieç si czy zagraniczny produkt jest dro szy, czy taƒszy od jego odpowiednika w kraju, musimy dokonywaç skomplikowanych przeliczeƒ. Nie wiemy te, po jakim kursie powinniêmy przeliczyç cen z euro na z ote. Po wprowadzeniu euro szybko zorientujemy si, czy bardziej op aca si nam kupowaç produkty lub korzystaç z us ug np. w Rzymie, Monachium czy w Poznaniu. Zamiana z otego na euro oznacza równie, e nie b dziemy ju musieli obawiaç si niekorzystnej dla nas zmiany kursu kupna i sprzeda y euro. Obecnie cena, po jakiej mo emy kupiç i sprzedaç t walut w banku lub kantorze, jest zmienna. Istnieje wi c ryzyko, e po powrocie z podró y zagranicznej za przywiezione banknoty i monety euro otrzymamy mniej z otych, ni otrzymalibyêmy przed wyjazdem. W momencie wprowadzenia euro w Polsce kurs z otego do tej waluty zostanie na zawsze usztywniony. Nie b dzie wi c móg si ju zmieniç. Cz sto przed powrotem z zagranicy staramy si wydaç obcà walut, aby uniknàç k opotów z jej sprzeda à w kraju. Po wprowadzeniu euro w Polsce z wyjazdu np. na Kret czy do Hiszpanii wrócimy z w asnà walutà w kieszeni. Nie b dziemy musieli zastanawiaç si, co zrobiç z przywiezionymi monetami euro. B dà one powszechnie akceptowane w naszym kraju. B dà pasowa y równie do wszelkiego rodzaju automatów, np. do sprzeda y napojów czy biletów komunikacji miejskiej. Przyj cie przez Polsk euro u atwi nam podró owanie, równie jeêli wybierzemy si do paƒstwa spoza strefy euro, np. Wielkiej Brytanii, Szwecji, Szwajcarii, Turcji. Euro, podobnie jak dolar, pe ni funkcj waluty mi dzynarodowej, tzn. mo na je bez problemu wymieniç na lokalnà walut w aêciwie w ka dym paƒstwie na Êwiecie. Poza tym sklepy w wielu takich krajach akceptujà euro na równi z w asnà walutà, mimo e nie jest ono tam prawnym Êrodkiem p atniczym. Co b dzie oznaczaç wprowadzenie euro dla mnie jako turysty: mo liwoêç dokonania zap aty we w asnej walucie we wszystkich paƒstwach strefy euro, brak kosztów zwiàzanych z zakupem euro przed wyjazdem za granic i sprzeda à euro po powrocie do Polski, atwiejsze porównywanie cen w Polsce i innych paƒstwach strefy euro, posiadanie w portfelu krajowego pieniàdza, który spe nia funkcj waluty mi dzynarodowej i jest akceptowany w wielu paƒstwach spoza strefy euro.
Euro w przedsi biorstwie 16 Jakie znaczenie ma wprowadzenie euro dla mnie jako przedsi biorcy? To w aênie przedsi biorstwom wprowadzenie euro w Polsce przyniesie najwi cej korzyêci. Stanà si one cz Êcià ogromnego obszaru gospodarczego, na którym funkcjonuje jedna waluta. Daje to ogromne mo liwoêci rozwoju wszystkim polskim firmom tym, które ju handlujà z krajami Unii Europejskiej (szczególnie strefy euro), i tym, które dzia ajà jedynie na polskim rynku. Je eli do tej pory twoje przedsi biorstwo dzia a o tylko na polskim rynku, to po wprowadzeniu euro pojawi si niepowtarzalna okazja rozszerzenia dzia alnoêci poza granice Polski. B dziemy pos ugiwaç si takà samà walutà, jak Niemcy, Austriacy czy Holendrzy. Dzi ki temu atwiejsze b dzie porównywanie cen towarów oferowanych przez dostawców w ró nych krajach. Ale tak e przedsi biorcom z innych krajów atwo b dzie porównaç twoje ceny z cenami rodzimych przedsi biorstw. Je eli twoje produkty i ceny sà konkurencyjne, b dziesz mia szans znaleêç nowych odbiorców w strefie euro. To tak jakby polski rynek nagle powi kszy si prawie 8-krotnie! Uwa aj jednak wi kszy rynek oznacza równie wi kszà konkurencj. Nie masz si czego obawiaç, je eli twoje produkty czy us ugi sà wysokiej jakoêci, spe niajà normy mi dzynarodowe, a ceny sà konkurencyjne. Je eli jednak tak nie jest, ju teraz zastanów si, jak poprawiç swojà konkurencyjnoêç (np. zwi kszyç wydajnoêç pracy, obni yç koszty dzia alnoêci, zdobyç mi dzynarodowe certyfikaty jakoêci ISO). Po wprowadzeniu euro finansowanie dzia alnoêci przedsi biorstwa b dzie atwiejsze. Krótkoterminowe stopy procentowe w ca ej strefie euro b dà takie same znacznie ni sze ni obecnie w Polsce. Dzi ki temu banki b dà mog y obni yç oprocentowanie oferowanych kredytów. Kredyty powinny byç taƒsze równie ze wzgl du na wi kszà konkurencj mi dzy bankami komercyjnymi. Kiedy wprowadzimy nowà walut, bez ryzyka kursowego b dziesz móg wziàç kredyt w euro w banku zagranicznym na finansowanie dzia alnoêci przedsi biorstwa. Dlatego banki, aby przyciàgnàç klientów, b dà musia y obni yç oprocentowanie kredytów do poziomu podobnego jak w bankach innych paƒstw, w których funkcjonuje euro. Je eli twoje przedsi biorstwo ju teraz prowadzi handel z Niemcami, Holandià czy Austrià, wprowadzenie euro przyniesie ci wiele korzyêci. Przede wszystkim ju nigdy nie b dzie problemów ze spadajàcym lub rosnàcym kursem z otego. Dzi ki temu b dziesz móg dok adnie zaplanowaç przychody i wydatki. Nie b dziesz musia wymieniaç z otego na euro i p aciç bankowi prowizji za wymian walut, co obni y koszty dzia alnoêci przedsi biorstwa. Czysty zysk! Je eli nie prowadzisz wymiany handlowej z zagranicà, ale kupujesz towary (lub materia y do produkcji) od importerów, b dziesz je móg kupowaç taniej. Poniewa po wprowadzeniu euro nie b dzie ju kosztów i ryzyka zwiàzanego z wymianà walut, b dziesz móg wynegocjowaç ni sze ceny lub znaleêç taƒszych dostawców. Do wprowadzenia euro trzeba si przygotowaç. Euro b dzie naszà krajowà walutà, a wi c w euro b dzie prowadzona ksi gowoêç i sprawozdawczoêç. Ceny b dà podawane w euro i w euro b dà wystawia-