BYŁ SOBIE WILK... Małgorzata Morozewicz. Scenariusze zajęć dotyczące bioróżnorodności przygotowane w ramach projektu: Podlaska Akademia Przyrody

Podobne dokumenty
BYŁ SOBIE WILK... Małgorzata Morozewicz. Scenariusze zajęć dotyczące bioróżnorodności przygotowane w ramach projektu: Podlaska Akademia Przyrody

BYŁ SOBIE WILK... Małgorzata Morozewicz. Scenariusze zajęć dotyczące bioróżnorodności przygotowane w ramach projektu: Podlaska Akademia Przyrody

Dbam o wodę scenariusz zajęć proekologicznych dla przedszkolnej grupy mieszanej wiekowo

Scenariusz zajęć nr 2

Autor: Klasa I Temat lekcji: Edukacja: Cel/cele zajęć: Cele zajęć w języku ucznia/ dla ucznia: Kryteria sukcesu dla ucznia

Grupa wiekowa: Temat: Cel ogólny zajęć: Cele szczegółowe: Metody nauczania: Środki dydaktyczne: Przebieg zajęć:

BYŁ SOBIE WILK... Małgorzata Morozewicz. Scenariusze zajęć dotyczące bioróżnorodności przygotowane w ramach projektu: Podlaska Akademia Przyrody

BYŁ SOBIE WILK... Małgorzata Morozewicz. Scenariusze zajęć dotyczące bioróżnorodności przygotowane w ramach projektu: Podlaska Akademia Przyrody

Jestem częścią przyrody PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNO PRZYRODNICZEJ DZIECI 5 LETNIE

EDUKACJA PRZYRODNICZA

FORMULARZ DOBRYCH PRAKTYK

Przedszkolak obserwator przyrody. Program edukacji przyrodniczej dla dzieci 5- i 6-letnich

Scenariusz 3. Przedszkole. temat: Gdzie mieszka wilk? autor: Monika Czerkas. Cele ogólne: Cele operacyjne: Miejsce: sala. Formy pracy: Metody pracy:

DZIEŃ ZIEMI SCENARIUSZ ZAJĘĆ SKIEROWANY DO UCZNIÓW KLAS GIMNAZJALNYCH U I KLAS SPDP

PRZEDSZKOLE NR 3 KUBUŚ PUCHATEK GNIEZNO

Zestaw scenariuszy. Temat bloku czterech zajęć. Cztery pory roku. 1. Jesień

ROCZNY PLAN PRACY PRZEDSZKOLA NR 40 Poznańskie Koziołki w Poznaniu NA ROK SZKOLNY 2017/2018

Scenariusz zajęć nr 7

RAPORT Z KONKURSU WYSTAWA ZDROWA WODA. Przedszkole Miejskie nr 29 Kasztanowa Kraina ul. Wróblewskiego Gorzów Wlkp.

Scenariusz na zajęcia Koła Miłośników Przyrody

KONSPEKT LEKCJI PRZYRODY W KLASIE V

MAŁY ODKRYWCA WODY I LASU

ROCZNY PLAN PRACY W MIEJSKIM PRZEDSZKOLU NR 93 W KATOWICACH Z PRZYRODĄ NA TY

Scenariusz zajęć nr 2

Klasa I Część wspólna Klasa II Kształtowane dyspozycja

Scenariusz zajęć nr 6

BYŁ SOBIE WILK... Małgorzata Morozewicz. Scenariusze zajęć dotyczące bioróżnorodności przygotowane w ramach projektu: Podlaska Akademia Przyrody

Małgorzata Prusak Kraków Scenariusz zajęć całodziennych. Kształcenie zintegrowane kl.i

Temat bloku: Nasze przyjaźnie, zainteresowania i marzenia Temat dnia: Wyobraź sobie...

Scenariusz zajęć nr 6

Scenariusz zajęć nr 4

Scenariusz zajęć nr 5

Scenariusz zajęć nr 2

Scenariusz zajęć dla uczniów z kl. 0-III szkoły podstawowej I. Temat: Jak zostać EcoBohaterem?

BYŁ SOBIE WILK... Małgorzata Morozewicz. Scenariusze zajęć dotyczące bioróżnorodności przygotowane w ramach projektu: Podlaska Akademia Przyrody

Scenariusz zajęć - 45 min. Cel ogólny zajęć: Kształtowanie świadomości ekologicznej uczniów związanej z właściwym zagospodarowaniem odpadów.

Scenariusz nr 10. Autor scenariusza: Małgorzata Marzycka. Blok tematyczny: Jesień z pełnym koszem.

PROPOZYCJE AKTYWNOŚCI W ZAKRESIE PERCEPCJI SŁUCHOWEJ. Temat ośrodka tygodniowego: Witajcie po wakacjach! Temat ośrodka dziennego: Odgłosy wakacji.

PRZYRODNICZE AZYLE W MIEJSKICH PRZEDSZKOLACH RAPORT NR 10. Oszczędzanie wody.

SCENARIUSZ ZAJĘĆ 5. Temat: Przezorny jak Tygrys.

Scenariusz zajęć nr 5

W SZKOLE PODSTAWOWEJ w ZESPOLE SZKÓŁ NR 1 im. JANA PAWŁA II w BEŁŻYCACH

Scenariusz zajęć nr 7

Scenariusz sytuacji edukacyjnej z zakresu edukacji przyrodniczej

Scenariusz zajęć nr 2

Człowiek jako część ekosystemu

Formy organizacji zajęć: Praca jednolita z całą klasą, praca w parach, praca indywidualna.

EWALUACJA AUTORSKIEGO PROJEKTU

Metody pracy: czynna, słowna, oglądowa, działań praktycznych. Formy pracy: indywidualna jednolita, grupowa.

Autor scenariusza: Marzena Klimaszewska. Blok tematyczny: Woda w przyrodzie. Scenariusz nr 1

Scenariusz zajęć nr 8

Scenariusz zajęć nr 7

Scenariusz zajęć nr 6

Scenariusz zajęć z edukacji polonistycznej dla kl. II. Temat: Wkrótce wakacje. Czy bezpiecznie spędzamy czas nad wodą? Cele:

,,Wystarczy włączyć telewizor, już piękno świata jest wokół nas przed naszymi oczyma. To ogromne niebezpieczeństwo cywilizacji, pozbawiające nas

Klasa I Część wspólna Klasa II Kształtowane dyspozycja Temat tygodniowy Temat dnia Płaskie figury geometryczne W królestwie figur.

Program zajęć przyrodniczych realizowanych w ramach programu : Nasza szkoła-moja przyszłość

ROCZNY PROGRAM ROZWOJU TĘCZOWEGO PRZEDSZKOLA W DZIERZGONIU NA ROK SZKOLNY 2012/2013.

Zajęcia prowadzone metodą projektu w grupie dzieci 6 letnich Motylki

Autor scenariusza: Marzena Klimaszewska. Blok tematyczny: Woda w przyrodzie. Scenariusz nr 5

Większość zabaw i doświadczeń jest tak opisana,że z opisu wynika jakie są potrzebne pomoce oraz w jaki sposób zabawę lub doświadczenie przeprowadzić.

SZKOLNE KOŁO PRZYRODNICZE

Przyroda (NPP: SP kl. 4) Czas realizacji tematu 45 min

Temat: Nikotyna-poznaję wroga

Sprawozdanie z realizacji projektu ekologicznego Lider lokalnej ekologii pod hasłem Ciepło i bezpiecznie

Sprawozdanie z realizacji innowacji metodycznej Las w czterech odsłonach w I semestrze w roku szkolnym 2016/2017

Lider Lokalnej Ekologii. Zrównoważony rozwój a racjonalna gospodarka oraz ochrona zasobów wodnych

Obszar wsparcia: A. Rozwój funkcji słuchowych. Scenariusz zajęć

Autorski wiersz grupy IV MISIE

Scenariusz zajęć nr 6

Klasa I Część wspólna Klasa II Kształtowane dyspozycja

Scenariusz nr 3. Autor scenariusza: Małgorzata Marzycka. Blok tematyczny: Jesień dary niesie

SCENARIUSZ ZAJĘĆ W KLASACH ŁĄCZONYCH I i II

SCENARIUSZ LEKCJI. Wioletta Możdżan- Kasprzycka Data Grudzień 2017

ZNACZENIE WODY I OBIEG WODY W PRZYRODZIE

Obieg wody w przyrodzie


Scenariusz zajęć nr 4

W oda niezw ykła ciecz eksperym enty z w odą

Klasa I Część wspólna Klasa II Kształtowane dyspozycja Temat tygodniowy Temat dnia Wzrok i słuch Wzrok i słuch Zagadnienia z podstawy programowej

Klasa I Część wspólna Klasa II Kształtowane dyspozycja Temat tygodniowy Temat dnia Węch Dbamy o zwierzęta w zimie. Zagadnienia z podstawy programowej

Scenariusz zajęć ekologicznych w klasie III.

I etap edukacyjny, uczeń kończący klasę I, edukacja matematyczna

Scenariusz zajęć nr 8

1.1a-uważnie słucha wypowiedzi i korzysta z przekazywanych informacji;

Scenariusz zajęć nr 4

Legionowo, r. mgr Alicja Sitkowska-Warda

Edukacja przyrodnicza

WSZYSTKIE GRUPY WIEKOWE

Scenariusz zajęć dla uczniów klasy I (I etap edukacyjny) A to ci dopiero! Dzień Małego Naukowca woda.

PRZEDSZKOLAK MAŁY I DUŻY PRZYRODZIE ZAWSZE SŁUŻY

-uświadomienie zagrożeo środowiska przyrodniczego; -rozwijanie umiejętności obserwacji;

Scenariusze zajęć dla uczniów klas 4-6 szkół podstawowych

PROGRAM ZAJĘĆ POZALEKCYJNYCH

Scenariusz zajęć nr 3

Scenariusz zajęć. Edukacja wczesnoszkolna polonistyczna, przyrodnicza.

Scenariusz nr 10. Autor scenariusza: Małgorzata Marzycka. Blok tematyczny: Jesień dary niesie

Scenariusz zajęć do programu kształcenia Myślę- działam- idę w świat

Scenariusz zajęć nr 4

Scenariusz zajęć Temat: Jaka jest pogoda jesienią?

Transkrypt:

Małgorzata Morozewicz Konsultacja merytoryczna i pedagogiczna: dr Tomasz Sosnowski Wydział Pedagogiki i Psychologii, Uniwersytet w Białymstoku BYŁ SOBIE WILK... Scenariusze zajęć dotyczące bioróżnorodności przygotowane w ramach projektu: Podlaska Akademia Przyrody

Małgorzata Morozewicz Konsultacja merytoryczna i pedagogiczna: dr Tomasz Sosnowski Wydział Pedagogiki i Psychologii, Uniwersytet w Białymstoku BYŁ SOBIE WILK... Scenariusze zajęć dotyczące bioróżnorodności przygotowane w ramach projektu: Podlaska Akademia Przyrody HONOROWY PATRONAT nad projektem objął Podlaski Kurator Oświaty Projekt Podlaska Akademia Przyrody korzysta z dofinansowania w kwocie 452 628,00 PLN pochodzącego z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach funduszy EOG. LIDER: Polskie Stowarzyszenie Doradcze i Konsultingowe, ul. Rynek Kościuszki 2, 15-091 Białystok tel./fax 85 652 61 07 e-mail: biurozarzadu@polskiestowarzyszenie.pl PARTNER: Towarzystwo Amicus, ul. Brukowa 28 lok. 8, 15-889 Białystok tel./fax +48 85 653 77 53 e-mail: eurobialystok@bia.pl Białystok 2014 ISBN: 978-83-940838-3-0

Scenariusze zajęć szkolnych dotyczące bioróżnorodności przygotowane w ramach projektu: Podlaska Akademia Przyrody Życiodajna woda

Scenariusz zajęć szkolnych pod hasłem: Życiodajna woda Przewidziany czas realizacji zajęć: 2 godziny lekcyjne. Wiek dzieci: 7 9 lat. Miejsce zajęć: sala szkolna. Problem: znaczenie lasu dla lokalnego ekosystemu z uwzględnieniem zwiększenia akceptowalności wilka oraz podniesienie świadomości dzieci na temat bioróżnorodności. Cele ogólne: rozbudzanie ciekawości przyrodniczej, poznanie miejsca życia wilka, rozwijanie sprawności manualnej dzieci, rozwijanie spostrzegawczości, wdrażanie do pracy w grupie i zespole, kształtowanie umiejętności aktywnego słuchania, doskonalenie koncentracji uwagi, ukazanie niebezpieczeństw zagrażających środowisku w wyniku niewłaściwej gospodarki człowieka, poszukiwanie przez dzieci możliwości zapobiegania zagrożeniom, rozwijanie postawy proekologicznej, budzenie zainteresowania otaczającym światem przyrody, poszerzanie zasobu słownictwa dzieci o nowe słowo: ekologia, uwrażliwienie na piękno przyrody poprzez pogłębianie przeżyć dziecięcych, budzenie wrażliwości na dobro i zło w postępowaniu człowieka. Cele operacyjne: Dziecko: wie, że woda gwarantuje życie, rozumie konieczność jej oszczędzania, potrafi udzielać odpowiedzi na pytania otwarte, wie, że woda występuje w trzech stanach skupienia, potrafi analizować zaobserwowane zjawiska, potrafi wskazać las jako środowisko życia wilka, rozumie stałość obiegu wody w przyrodzie, utrwali zasadę picia wody wyłącznie przegotowanej motywuje się do prowadzenia systematycznej obserwacji pozna w zabawie właściwości wody, rozumie znaczenie wody dla ludzi, zwierząt i roślin, wie, że bez wody nie mogłoby istnieć życie na Ziemi, potrafi ułożyć puzzle sylabowe i odczytać hasło, poszerza swoje wiadomości na temat zagrożeń, które negatywnie wpływają na środowisko, wie, do czego prowadzi niewłaściwa gospodarka człowieka, podejmuje działania proekologiczne. Metody pracy: czynna: samodzielnych doświadczeń, zadań stawianych dzieciom, słowna: rozmowa, wypowiedzi dzieci, oglądowa: ilustracje, obserwacja przedmiotów. Środki dydaktyczne: fragment książki pt. Wilk i Czerwony Kapturek T. Matuszkiewicz dotyczący znaczenia lasu dla lokalnego ekosystemu, uwzględniający podniesienie poziomu akceptowalności wilka oraz świadomości dziecięcej dotyczącej bioróżnorodności; Bariera z tkaniny :

doświadczenie nr 1: słoiki lub zlewki, gumki recepturki, chusteczki, Co pływa, nie tonie ; doświadczenie nr 2: moneta, gwóźdź, klucz, ołówek, spinacz biurowy, klocek plastikowy, skorupki orzecha, piórko, piłeczka, styropian, miski z wodą, szklanka, igła, plastelina; Magiczny ziemniak : doświadczenie nr 3: plastry ziemniaka, woda, sól, szklanki lub zlewki; Życie w kropli wody praca z mikroskopem, mikroskop, szkiełka podstawowe, woda ze zbiornika wodnego, woda z kranu, instrukcja karta pracy nr 1, zakraplacz; Krążąca kropelka karta pracy nr 2; Woda T. Ferenc; Ratujmy wodę karta pracy nr 3; Ślubowanie karta pracy nr 4. Faza wstępna zajęć: 1. Nauczycielka czyta dzieciom fragment książki pt. Wilk i Czerwony Kapturek T. Matuszkiewicz i następnie prosi o opowiedzenie treści usłyszanego fragmentu: czego on dotyczy?, jakie występują postacie?, czym się zajmują? Następnego dnia Czerwony Kapturek wstał z łóżka wcześnie rano, włożył swoją czerwoną bluzę z kapturem i przy śniadaniu zapytał tatę: Pomógłbyś mi posprzątać las? Tata tylko uśmiechnął się, mrugnął do synka okiem i chwilę potem wędrowali razem leśną ścieżką. Porozrzucane wszędzie papierki, puszki i butelki zbierali do worków na śmieci. Las powoli nabierał barw i wkrótce wróciły do niego ptaki i zwierzęta. Znów było jak dawniej. Pojawiła się także wilcza rodzina, a Czerwony Kapturek miał nowego przyjaciela wilka. Spotykali się codziennie na leśnej polanie. Na powitanie wilk merdał ogonem i lizał chłopca po dłoni, a on drapał wilka za uchem. Potem biegali razem po lesie, aż do utraty tchu mały człowiek i zwierzę. Mijały lata. Kuba z chłopca wyrósł na mężczyznę i stał się Jakubem. Swoją czerwoną bluzę z kapturem zamienił na zielony mundur i czapkę leśniczego. Leśniczy to ktoś, kto dba o las. To strażnik lasu, który pilnuje, by nikt w nim nie śmiecił, nie niszczył krzewów, nie wycinał drzew, nie rozpalał ognisk poza wyznaczonymi miejscami, nie straszył ptaków i zwierząt, a także nie zastawiał na nie pułapek. Leśniczy Jakub, dawno temu zwany Czerwonym Kapturkiem, zamieszkał w starym domku swojej babci za lasem. Każdego dnia odkrywa tajemnice roślin i zwierząt, i chętnie opowiada o nich dzieciom. Wspomina, jak kiedyś z lasu zniknęły kolory i uciekły wszystkie zwierzęta. Opowiada też o tym, jak wykopał dół w lesie, by złapać wilka i sam do niego wpadł, a wilk go z niego wydostał. Zastanawia się potem, czy dzieci w szkołach i przedszkolach wierzą w tę jego opowieść. Wierzą, czy nie na pewno wiele się z niej nauczą. Rozwinięcie zajęć: 2. Zagadki słuchowe o wodzie płyta CD (5 minut) Dzieci siedzą w kręgu i słuchają z płyty CD z odgłosami wody: padający deszcz, szum morza, kapiąca woda, wodospad, ulewa itd. Odgadują, jaki to odgłos wody, głośno odpowiadając. 3. Woda z czym ci się kojarzy? zagadki słowne (5 7 minut) Dzieci, dalej siedząc w kręgu, kolejno podają swoje skojarzenia. Starają się nie powtarzać wypowiedzi kolegów. 4. Doświadczenia z wodą zasady obowiązujące podczas przeprowadzenia doświadczeń w grupach (2 3 minuty): uważne słuchanie poleceń nauczyciela, postępowanie zgodne z instruktażem lub instrukcją pisemną, zachowanie szczególnej ostrożności, zgodna współpraca w grupie. 5. Bariera z tkaniny doświadczenie nr 1 (5 minut) Nauczyciel dzieli dzieci na 5 grup 3 4-osobowych. Do słoika nalewamy wodę, na wierzch za pomocą

gumki recepturki nakładamy zwilżoną chusteczkę z materiału. Dzieci obserwują, że po odwróceniu słoika dnem do góry woda nie wylewa się. Wniosek: Nacisk powietrza na materiał od dołu nie pozwala mu się oderwać ciśnienie atmosferyczne działa! 6. Co pływa nie tonie doświadczenie nr 2 (15 minut) Do miski z wodą wrzucamy różne przedmioty: ołówek, kamień, monetę, gwóźdź, spinacz biurowy, klucz, klocek plastikowy. Dzieci obserwują, co się dzieje. Następnie wrzucają styropian, skorupki orzecha, piórko, piłeczkę ping-pongową. Toną: moneta, gwóźdź, klucz czyli rzeczy wykonane z metalu. Pływają: ołówek, spinacz biurowy, klocek plastikowy, skorupki orzecha, piórko, piłeczka, styropian. Następnie nauczyciel prosi dziecko, aby wrzuciło kulkę plastelinową, a potem ją rozpłaszcza, tworząc z niej łódkę, i kładzie na wodzie. Nie tonie! Nauczyciel napełnia po brzegi szklankę wodą i kładzie na nią igłę. Nie można zanurzyć końca igły, gdyż utonie musi być idealnie poziomo, wtedy unosi się na powierzchni. 7. Magiczny ziemniak doświadczenie nr 3 (5 7 minut) Dzieci przygotowują 2 szklanki z wodą: w jednej woda z solą, w drugiej bez soli. W każdej umieszczają plaster ziemniaka. Dzieci obserwują, że w szklance z solą ziemniak pływa, bez soli tonie. Wniosek: Woda słona ma większy ciężar niż słodka, dlatego w niej wszystko pływa lepiej. 8. Życie w kropli wody praca z mikroskopem (15 20 minut) Nauczyciel pomaga uczniom w pracy z mikroskopem; uczniowie wykonują dwa preparaty: preparat nr 1 kropla wody z kranu, preparat nr 2 kropla wody z rzeki, jeziora, stawu lub innego zbiornika wodnego. Uczniowie zgodnie z instrukcją oglądają preparaty. Wniosek: W preparacie nr 1 nic nie widać (mogą być widoczne bąbelki powietrza), w nr 2 widać organizmy mikroskopijne pierwotniaki. Nauczyciel mówi, że organizmy te wywołują zatrucia pokarmowe. Wniosek: Należy pić wodę przegotowaną. Instrukcja mikroskopowania karta pracy nr 1 1. Umieszczamy preparat na stoliku, tak aby przedmiot znalazł się na środku otworu stolika. 2. Obniżamy tubus maksymalnie, uważając, by nie rozgnieść preparatu. 3. Patrzymy lewym okiem w okular i kręcimy powoli śrubą mikrometryczną w celu uzyskania ostrego obrazu. Obserwacje zaczynamy od najmniejszego powiększenia. 4. Aby zobaczyć więcej szczegółów, nastawiamy większe powiększenie, przekręcając rewolwerem. 5. Po skończonej obserwacji przestawiamy obiektyw na małe powiększenie. 9. Krążąca kropelka karta pracy nr 2 (10 minut) Uczniowie dostają kartę pracy przedstawiającą obieg wody w przyrodzie, kolorują na każdej kropelkę wody na niebiesko. 10. Woda T. Ferenc (5 minut) Nauczyciel czyta dzieciom wiersz. 11. Ratujmy wodę karta pracy nr 3 (5 7 minut) Po przeczytaniu wiersza uczniowie wyciągają wniosek, że o wodę należy dbać. Dzieci przedstawiają za pomocą rysunków poniższe czynności: myjąc zęby, zakręcaj kran, weź prysznic zamiast kąpieli w wannie, sprawdź, czy woda nie kapie z kranu, racjonalnie używaj środków do mycia naczyń itd.

12. Ślubowanie karta pracy nr 4 (3 minuty) Dzieci składają ślubowanie Przyjaciela wody : ŚLUBUJĘ UROCZYŚCIE, ŻE ZAWSZE BĘDĘ PRZYJACIELEM WODY. BĘDĘ OSZCZĘDNIE Z NIEJ KORZYSTAĆ, NIE BĘDĘ BEZMYŚLNIE JEJ WYLEWAĆ. PRZYRZEKAM! Zakończenie: Nauczyciel prosi dzieci, aby opowiedziały, o czym były dzisiejsze zajęcia i co najbardziej im się spodobało. Odpowiadają na pytania: 1. Skraplanie jest to? 2. Oszczędzanie jest to? 3. Na zajęciach najbardziej podobało mi się? 4. Dzisiaj zaskoczyło mnie? Bibliografia: 1. B. Montana: Woda, nie wystarczy żeby żyć, ale bez niej żyć się nie da, Warszawa 2000. 2. K. J. Dąbrowski: Barwy twojego zdrowia, Ełk 2002. 3. H. Okarma: Wilk monografia przyrodniczo łowiecka, Białowieża 1992. 4. J. Dołkin: Zielony Ekran program filmowej edukacji ekologicznej, Białystok 2000. Aneks: Instrukcja mikroskopowania karta pracy nr 1 1. Umieszczamy preparat na stoliku, tak aby przedmiot znalazł się na środku otworu stolika. 2. Obniżamy tubus maksymalnie, uważając, by nie rozgnieść preparatu. 3. Patrzymy lewym okiem w okular i kręcimy powoli śrubą mikrometryczną w celu uzyskania ostrego obrazu. Obserwacje zaczynamy od najmniejszego powiększenia. 4. Aby zobaczyć więcej szczegółów, nastawiamy większe powiększenie, przekręcając rewolwerem. 5. Po skończonej obserwacji przestawiamy obiektyw na małe powiększenie. Krążąca kropelka karta pracy nr 2 Uczniowie dostają kartę pracy przedstawiającą obieg wody w przyrodzie, kolorują na każdej kropelkę wody na niebiesko. Woda T. Ferenc Nauczyciel czyta dzieciom wiersz. Ratujmy wodę karta pracy nr 3 Po przeczytaniu wiersza uczniowie wyciągają wniosek, że o wodę należy dbać. Dzieci przedstawiają za pomocą rysunków poniższe czynności: myjąc zęby, zakręcaj kran, weź prysznic zamiast kąpieli w wannie, sprawdź, czy woda nie kapie z kranu, racjonalnie używaj środków do mycia naczyń itd. Ślubowanie karta pracy nr 4 Dyplomy Przyjaciela wody z tekstem ślubowania: ŚLUBUJĘ UROCZYŚCIE, ŻE ZAWSZE BĘDĘ PRZYJACIELEM WODY. BĘDĘ OSZCZĘDNIE Z NIEJ KORZYSTAĆ, NIE BĘDĘ BEZMYŚLNIE JEJ WYLEWAĆ. PRZYRZEKAM!