Państwo tu nie stali O gospodarce niedoboru w PRL
Historia PRL
Czym była gospodarka niedoboru?
Gospodarka niedoboru to pojęcie wymyślone przez ekonomistę Janosa Kornaia. Określa gospodarkę centralnie sterowaną, której główną cechą jest stały niedobór. Inna nazwa gospodarki centralnie sterowanej: gospodarka nakazoworozdzielcza. Jakie inne, poza PRL, państwa o gospodarce centralnie sterowanej znacie z historii?
Cechy charakterystyczne gospodarki niedoboru: występowanie niedoborów produktów na rynku odwrócenie sytuacji rynkowej nabywcy i sprzedawcy wymuszona substytucja dóbr wymuszone oszczędności miękkie ograniczenia budżetowe producentów (przedsiębiorstwa przynoszące straty i tak dotowane są przez państwo)
Reglamentacja towarów Wprowadzone na stałe lub czasowo ograniczenie wolnego obrotu pewnymi dobrami lub towarami, spowodowane przeważnie niedostatkiem tych dóbr lub towarów i koniecznością ich racjonowania; zjawisko typowe dla gospodarki okresu wojennego i tuż po wojnie, a także, w różnych formach, dla ekonomiki państw socjalistycznych. Fot. Jacek Awakumowski / Zbiory ECS
Kolejki Fot. Jacek Awakumowski / Zbiory ECS
Fot. Krzysztof Jakubowski / Zbiory ECS
Kartki Fot. Zbiory ECS
Jaki produkty najczęściej reglamentowano? Za czym stały kolejki?
Fot. Jacek Awakumowski / Zbiory ECS
Pewex Przedsiębiorstwo eksportu wewnętrznego sieć państwowych sklepów, w których można było kupić niedostępne gdzie indziej towary za waluty wymienialne. W Pewexie sprzedawano zarówno towary zagraniczne, jak i krajowe, takie jak: odzież (m.in. dżinsy), artykuły spożywcze alkohole i kosmetyki zabawki (w tym np. klocki Lego i samochody Matchbox), sprzęt sportowy, samochody i artykuły motoryzacyjne (oleje silnikowe, opony). Oferowane towary krajowe zazwyczaj były wyższej jakości, niż te przeznaczane do otwartej sprzedaży i w zasadzie nie były w niej dostępne lub ich ilość w otwartej sprzedaży była niewielka. Fot. Wikipedia
Fot. Jacek Awakumowski / Zbiory ECS
Sposoby radzenia sobie z niedoborami Obejrzyjcie film i zastanówcie się, w jaki sposób ludzie radzili sobie z kolejkami i brakiem towarów. Jakie jeszcze pomysły przychodzą Wam do głowy? https://www.youtube.com/watch?v=49i1cpcokom
Sposoby radzenia sobie z niedoborami Towary zastępcze (substytucja) Czarny rynek Turystyka zakupowa Współpraca sąsiedzka
Polityka mieszkaniowa Fot. Stefan Kraszewski / Zbiory ECS
Polityka mieszkaniowa Fot. Sławomir Fiebig / Zbiory ECS
Pomoc zagraniczna fot. Janusz Bałanda Rydzewski / Zbiory ECS
Protesty konsumenckie Fot. Jerzy Kośnik / Zbiory ECS
Fot. Jerzy Kośnik / Zbiory ECS
Porozumienia sierpniowe 8. Podnieść wynagrodzenie zasadnicze każdego pracownika o 2000 zł na miesiąc jako rekompensatę dotychczasowego wzrostu cen. 9. Zagwarantować automatyczny wzrost płac równolegle do wzrostu cen i spadku wartości pieniądza. 10. Realizować pełne zaopatrzenie rynku wewnętrznego w artykuły żywnościowe, a eksportować tylko i wyłącznie nadwyżki. 11. Wprowadzić na mięso i przetwory kartki bony żywnościowe (do czasu opanowania sytuacji na rynku). 12. Znieść ceny komercyjne i sprzedaż za dewizy w tzw. eksporcie wewnętrznym. 19. Skrócić czas oczekiwania na mieszkanie. Fot. autor nieznany/ Zbiory ECS
Fot. autor nieznany/ Zbiory ECS
Fot. autor nieznany/ Zbiory ECS
Pan tu nie stał Pan tu nie stał, zwracam panu uwagę, że nigdy nie stał pan za nami murem, na stanowisku naszym też pan nie stał, już nie mówiąc, że na naszym czele nie stał pan nigdy, pan tu nie stał, panie, nas na to nie stać, żeby pan tu stał obiema nogami na naszej ziemi, ona stoi przed panem otworem, a pan co, stoi pan sobie na uboczu wspólnego grobu, panie tam jest koniec, nie stój pan w miejscu, nie stawiaj się pan, stawaj pan w pąsach na szarym końcu, w końcu znajdzie się jakieś miejsce i dla pana Stanisław Barańczak
Zadanie domowe Wyobraźcie sobie, że w latach 80. uczestniczycie w jednym z protestów konsumenckich. Protestujecie przeciwko pustym sklepom, kolejkom i kartkom. Przygotujcie transparent, z którym moglibyście pójść na taką demonstrację. Możecie zainspirować się historycznymi przykładami. Fot. Jerzy Kośnik / Zbiory ECS
Fot. autor nieznany/ Zbiory ECS Fot. Jacek Awakumowski / Zbiory ECS
Fot. autor nieznany/ Zbiory ECS