Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Podejmowanie decyzji konsumenckich przez dzieci dr Robert Wolny Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 11 października 2010 r. Kim jest młody konsument? osoba do 18/19 roku życia osoba młoda w wieku 16 25 lat osoba nawet do 24 roku życia (pozostająca na utrzymaniu rodziców) osoba w wieku 13 lat (zgodnie z Ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r., Kodeks cywilny, z póz. zm., art. 15 ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają małoletni, którzy ukończyli 13 lat) 1
Decyzja Określana jest jako postanowienie, rozstrzygnięcie. Podejmowanie decyzji polega na wyborze określonego działania ze zbioru działań możliwych. Warunkiem podjęcia decyzji jest istnienie zbioru możliwości będących przedmiotem wyboru. Decyzje Przedmiotem decyzji są rzeczy, działania lub rozwiązania problemu. Podmiotem decyzji jest jednostka lub grupa osób, dokonująca wyboru i ponosząca odpowiedzialność za swa decyzję. W procesie podejmowania decyzji konsument rozstrzyga przede wszystkim, czy zakup jest konieczny. 2
Produkty przy zakupie których bierze się pod uwagę opinię dzieci* Produkty W % Odzież 39,2 Żywność, słodycze 32,6 Sprzęt AGD 15,4 Produkty dla dzieci 14,5 Zabawki 13,2 Komputer, sprzęt RTV, telefon komórkowy 12,3 Kultura 4,8 Buty 4,4 Kosmetyki, detergenty 3,5 Samochód 0,9 Inne 4,0 Udział rodziców i dzieci w dokonywaniu zakupów dla młodych konsumentów - gimnazjum (w %)* Kupuję sam Kupują rodzice Proszę rodziców o zakup Kupujemy razem ubrania 35,5 4,8 6,5 54,8 - Buty 27,4 4,8 6,5 62,1 - Przybory szkolne Gazety, czasopisma Płyty, kasety, CD Żywność dla Ciebie Kosmetyki dla Ciebie 50,8 16,9 10,5 22,6-86,3 5,6 1,6 0,8 4,8 77,4 5,6 6,5 7,3 4,8 10,5 62,9 11,3 11,3 4,8 58,1 8,1 8,9 11,3 14,5 Nie kupuję 3
Udział rodziców i dzieci w dokonywaniu zakupów dla młodych konsumentów - liceum (w %)* Kupuję sam Kupują rodzice Proszę rodziców o zakup Kupujemy razem Nie kupuję ubrania 61,9 0,0 2,4 35,7 - Buty 57,1 0,0 4,8 38,1 - Przybory szkolne Gazety, czasopisma Płyty, kasety, CD Żywność dla Ciebie 57,1 9,5 7,1 19,0 7,1 90,5 2,4 2,4 0,0 4,8 88,1 0,0 2,4 4,8 4,8 14,3 64,3 9,5 11,9 0,0 Kosmetyki 52,4 16,7 14,3 11,9 4,8 dla Ciebie Uczestnicy procesu decyzyjnego Inicjator osoba, która jako pierwsza wysuwa pomysł zakupu określonego dobra lub usługi, Doradca osoba, której poglądy lub rady mają pewną wagę w podjęciu ostatecznej decyzji, Decydent osoba, które decyduje o wszystkich składnikach decyzji zakupu: czy kupić? co kupić? jak kupić? gdzie kupić? Nabywca osoba, która dokonuje właściwego zakupu, Użytkownik osoba, która konsumuje lub użytkuje produkt 4
Role pełnione przez dzieci w procesach podejmowania decyzji Inicjują zakupy dla siebie Samodzielnie kupują dla siebie Kupują dla rodziców Inicjują zakupy dla innych członków rodziny Źródła dochodów młodych konsumentów (w %)* 0 10 20 30 40 50 60 70 Stałe kieszonkowe od rodziców 58,7 Fundusze celowe otrzymywane w zależności od potrzeb od rodziców 41,3 Praca dorywcza 35,2 Fundusze celowe otrzymywane w zależności od potrzeb od innych członków rodziny Stypendium 11,7 10,2 Stałe kieszonkowe od innych członków rodziny 5,8 Renta/alimenty 4,8 Inne 5,8 * Badania własne dr R. Wolnego, Katedra Rynku i Konsumpcji 5
Kierunki wydatków młodych konsumentów* oszczędzam 48,3 wydatki związane zżyciem towarzyskim 37,2 hobby 33,1 słodycze 32,6 bilety na koncerty, płyty, kasety 30,8 książki, prasa 30,8 gry komputerowe, programy, kawiarenka internetowa 27,9 rozmowy telefoniczne, SMS, MMS 26,2 używki 18,6 bilety komunikacyjne 10,5 wydatki związane ze szkołą 9,9 dodatkowe posiłki 2,3 Usługi, z jakich młodzi korzystają bardzo często* usługi telekomunikacyjne 92,3% Internet 58,6% usługi gastronomiczne (w tym puby) 47,5% usługi w zakresie rekreacji (dyskoteka/pub) 44,8% usługi w zakresie kultury (kino) 30,5% * Badania własne dr R. Wolnego, Katedra Rynku i Konsumpcji 6
Przyczyny korzystania z usług* potrzeba (bo mają na to ochotę i czerpią z tego określone wymierne korzyści) wygoda (bo tak jest szybciej, usługi ułatwiają życie, przydają się w życiu codziennym) rozrywka (bo mają wolny czas i chcą się rozerwać, ale także po to, aby milej spędzić wolny czas) konieczność (bo jest to konieczne i niezbędne, bo nie da się funkcjonować bez usług) * Badania własne dr R. Wolnego, Katedra Rynku i Konsumpcji 7