Perspektywy rozwoju rynku budowlanego w Polsce w latach 2013-2015 WARSZAWA, 24 WRZEŚNIA 2013



Podobne dokumenty
Wyniki finansowe ULMA Construccion Polska S.A. w 2012 roku

Wyniki finansowe ULMA Construccion Polska S.A. I kwartał 2014 r. Warszawa 12 maja 2014 r.

Wyniki finansowe ULMA Construccion Polska S.A. w III kwartale 2013 roku. Warszawa, 14 listopada 2013 r.

Wyniki finansowe ULMA Construccion Polska S.A. w 2013 r. Warszawa 17 marca 2014 r.

Sektor budowlany w Polsce 2017 Analiza regionalna. Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata

Prezentacja dla inwestorów ULMA Construccion Polska S.A. 21 sierpnia 2012 r.

Wyniki finansowe ULMA Construccion Polska S.A. w w I I kw k. w r oku k 6 maja 2013 r. 1

Prezentacja inwestorska FY 18

Podsumowanie I półrocza 2015

Skutecznie korzystamy z obecności naszego kraju w Unii Europejskiej. Stawiamy na rozwój regionów i lepszą jakość życia.

WYNIKI BUDOWNICTWA ORAZ PROGNOZY DLA BRANŻY NA LATA Hanna Winczewska

Tendencje rozwoju sektora nieruchomości mieszkaniowych w Polsce

Warszawa, 27 sierpnia 2014 roku

Warszawa, 12 maja 2016 roku

Rynek Mieszkań. Nowych IIMieszkań. Rynek Nowych. kwartał 2014 r. III kwartał 2012 r.

Konferencja Prasowa Centrum Prasowe PAP Warszawa, 2 lipca 2007 r. DLACZEGO NIE WYBUDUJEMY DRÓG NA EURO 2012?

Wyniki finansowe ULMA Construccion Polska S.A. III kwartał 2014 r. Warszawa 14 listopada 2014 r.

s e n s e o f c r e a t i n g Prezentacja Inwestorska

Wyniki finansowe ULMA Construccion Polska S.A. za I kwartał 2015 r. Warszawa 14 maja 2015 r.

2edycja! Budownictwo. drogowe. w Polsce 2011 Prognozy rozwoju na lata Data wydania: III kwartał Języki raportu: polski, angielski

I. GŁÓWNE DANE FINANSOWE GRUPY ERBUD w I KW r. oraz ISTOTNE ZDARZENIA I CZYNNIKI RYNKOWE MAJĄCE WPŁYW NA WYNIKI FINANSOWE.

PRZYKŁADOWE STRONY. Sektor. budowlany. w Polsce 2016 Analiza regionalna. Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej

Rynek nowych mieszkań w III kwartale 2015 r. Przewidujemy: Zwiększenie popytu związane z nowelizacją programu MdM Utrzymanie się przyrostu podaży

Prezentacja inwestorska 1-3Q 18

Sytuacja w branży budowlanej. Bartłomiej Sosna Spectis

Zatory płatnicze zmorą budownictwa

Branża leasingowa napędza rozwój MŚP. W ubiegłym roku sfinansowała 58,1 mld zł inwestycji

I. GŁÓWNE DANE FINANSOWE GRUPY ERBUD w I-III KW r. oraz ISTOTNE ZDARZENIA I CZYNNIKI RYNKOWE MAJĄCE WPŁYW NA WYNIKI FINANSOWE.

Rynek mieszkaniowy w głównych miastach Polski. II kwartał 2008

i perspektywy. Wsparcie dla podmiotów publicznych.

Prezentacja wyników za III kwartał 2012 roku

Piąty z rzędu wzrost cen mieszkań

Potencjał inwestycyjny w polskim sektorze budownictwa energetycznego sięga 30 mld euro

PRZYKŁADOWE STRONY. Sektor. budowlany. w Polsce, I połowa Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata

PMR. Stabilizacja koniunktury w branży budowlanej FREE ARTICLE.

I. GŁÓWNE DANE FINANSOWE GRUPY ERBUD w I-II KW r. oraz ISTOTNE ZDARZENIA I CZYNNIKI RYNKOWE MAJĄCE WPŁYW NA WYNIKI FINANSOWE..

WYNIKI LIBET S.A. Q Warszawa, 20 maja 2015 r.

Kliknij, aby edytować styl. Posiedzenie Komisji Infrastruktury. Warszawa, 27 czerwca 2017 r.

Rynek. Nowych Mieszkań. Rynek Nowych. Mieszkań. III kwartał 2012 r.

Rynek Powierzchni Magazynowych w Polsce. III kwartał 2016

Budownictwo w Polsce wzrośnie o 11% w 2011 r.

Rozwój Polski w warunkach stagnacji gospodarczej Unii Europejskiej

Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku Wrocław, 9 kwietnia 2014

Warszawa, 14 maja 2015 roku

Prezentacja wyników badania ewaluacyjnego:

Prezentacja Grupy Kapitałowej MIRBUD. Wyniki finansowe Q3 2014r.

Jaki jest stan polskiej logistyki? Grzegorz Szyszka Gdynia, 11 grudzień, 2014 r.

Zagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej

Stan i perspektywy rozwoju rynku nieruchomości niemieszkalnych w Polsce w 2012 r.

Walter Herz O POLSCE. Nieruchomości komercyjne. Warsaw, 12/09/2016

Rynek Powierzchni Magazynowych w Polsce. Podsumowanie 2015 roku

Inwestycje w infrastrukturę kolejową w Polsce. Ministerstwo Infrastruktury, 26 listopada 2010 r.

Informacja w zakresie realizacji dochodów budżetu miasta według źródeł za I półrocze 2014 roku

czerwiec 2013 Raport rednet Consulting i tabelaofert.pl sytuacja na rynku mieszkaniowym

Polskie spółki budowlane 2017 najważniejsi gracze, kluczowe czynniki wzrostu i perspektywy rozwoju branży

RYNEK MIESZKANIOWY STYCZEŃ 2016

Budownictwo mieszkaniowe będzie rosło najszybciej FREE ARTICLE.

Wojciech Grządzielski, Adam Jaśkowski, Grzegorz Wielgus

Wyniki I kwartał Warszawa,

Inwestycje Polskie Banku Gospodarstwa Krajowego

WYNIKI BUDOWNICTWA ORAZ PROGNOZY JEGO ROZWOJU W NOWEJ PERSPEKTYWIE BUDŻETOWEJ UE

Partnerstwo Publiczno-Prywatne - innowacyjna organizacja inwestycji czy szansa na stabilny wzrost O S S A K W I E T N I A R.

ZRÓWNOWAśONE BUDOWNICTWO ekonomia - ekologia człowiek

s e n s e o f c r e a t i n g Prezentacja Inwestorska

SPIS TREŚCI. I. GŁÓWNE DANE FINANSOWE GRUPY ERBUD w I-IV KW r. oraz ISTOTNE ZDARZENIA I CZYNNIKI RYNKOWE MAJĄCE WPŁYW NA WYNIKI FINANSOWE.

KOMENTARZ ZARZĄDU NA TEMAT CZYNNIKÓW I ZDARZEŃ, KTÓRE MIAŁY WPŁYW NA OSIĄGNIETE WYNIKI FINANSOWE

AKTUALNA SYTUACJA NA RYNKU PRACY MAŁOPOLSKI INFORMACJE SPRAWOZDAWCZE

Zarys ogólny. Tereny pod inwestycje mieszkaniowe

ENERGETYKA W FUNDUSZACH STRUKTURALNYCH. Mieczysław Ciurla Dyrektor Wydziału Rozwoju Gospodarczego Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego

Wykres 1 EBIT i EBITDA w pierwszym kwartale lat 2010, 2011 i 2012

RYNEK POWIERZCHNI MAGAZYNOWYCH W POLSCE

CHARAKTERYSTYKA OPISOWA PROJEKTU BUDŻETU MIASTA SŁUPSKA - INFORMACJE OGÓLNE

Realizacja i przygotowanie inwestycji Stan na dzień: r.

Sektor budowlany. w Polsce, I połowa Prognozy rozwoju na lata

WYNIKI BUDOWNICTWA ORAZ PROGNOZY JEGO ROZWOJU W NOWEJ PERSPEKTYWIE BUDŻETOWEJ UE

Warszawa, 17 marca 2016 roku

Budownictwo. drogowe. w Polsce Prognozy rozwoju na lata

I. GŁÓWNE DANE FINANSOWE GRUPY ERBUD w I-III KW r. oraz ISTOTNE ZDARZENIA I CZYNNIKI RYNKOWE MAJĄCE WPŁYW NA WYNIKI FINANSOWE.

GRUPA PKP CARGO Q Copyright PKP CARGO S.A.

edycja! Sektor budowlany w Polsce, I połowa 2012 Prognozy rozwoju na lata Język: polski, angielski

Mieszkania: ceny transakcyjne trzymają poziom

UPADŁOŚCI FIRM W POLSCE

Polskie spółki budowlane 2015 najważniejsi gracze, kluczowe czynniki wzrostu i perspektywy rozwoju branży

PMR. Budownictwo mieszkaniowe w Polsce: 50% wzrost do 17 mld zł w 2008 r.

Raport upadłości polskich firm D&B Poland / II kwartał 2011 roku

RAPORT MIESIĘCZNY CZERWIEC 2014 r.

Wyniki Grupy PEKAES w III kwartale 2014 r. 13 listopada 2014 r.

Perspektywy rynku. w 2009 roku Spragnieni krwi

Prezentacja inwestorska 1H 18

Dla roku Wskaźniki liczone w stosunku do budżetu uchwalonego na 2011 r. 2 Wskaźniki liczone w stosunku do budżetu uchwalonego na 2011 r.

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej

IQ 2019 KOMENTARZ. Szanowni Państwo, Regina Biskupska. Prezes Zarządu JHM DEVELOPMENT S.A.

infrastrukturalnych nowa rola BGK W ERZE GOSPODARKI RYNKOWEJ Warszawa, maj 2009

Przebudowa i utrzymanie dróg wojewódzkich w Województwie Dolnośląskim w formule partnerstwa publiczno-prywatnego. projekt pilotażowy

1. Informacje Ogólne. 2. Dane finansowe GRUPA TRAKCJA. 3. Dane finansowe TRAKCJA PRKiI S.A. 4. Zadłużenie GRUPA TRAKCJA. 5. Kontrakty - realizacja

Raport to : bogaty zasób wiedzy o mijającym roku 2012 oraz o perspektywie najbliższych lat w branży budowlanej, szczegółowa i dogłębna analiza

Wyniki za trzy kwartały 2013 r. oraz plany rozwoju spółki

Polskie spółki budowlane 2016 najważniejsi gracze, kluczowe czynniki wzrostu i perspektywy rozwoju branży

Rynek budowlany na Węgrzech :33:15

Transkrypt:

Perspektywy rozwoju rynku budowlanego w Polsce w latach 2013-2015 WARSZAWA, 24 WRZEŚNIA 2013

Rynek budowlany w Polsce Branża budowlana jedna z kluczowych gałęzi przemysłu w Polsce (dane za 2012 rok) 11,5 % PKB Polski w 2012 roku 488 tys. osób 11 mld zł wpływów do Budżetu Państwa w 2012 roku

Rynek budowlany w Polsce w latach 2008-2012

Rynek budowlany w Polsce w latach 2008-2012 W latach 2008-2012 branża budowlana napędzana była inwestycjami publicznymi finansowanymi przy wsparciu środków unijnych, inwestycje pod Euro 2012 w Polsce. Najwyższy wzrost rynku budowlanego w 2011 roku :+12,4% rdr.

Rynek budowlany w Polsce w latach 2008-2012 PRODUKCJA BUDOWLANO-MONTAŻOWA ZREALIZOWANA NA TERENIE KRAJU SYSTEMEM ZLECENIOWYM I GOSPODARCZYM W LATACH 2008 2012(W TYS) 250 000 15% 13,9% 12,4% 200 000 191 281 182 219 10% 154 631 163 577 170 212 150 000 5,8% 5% 4,1% 100 000 0% 50 000-5% -4,7% 0 2008 2009 2010 2011 2012* -10% produkcja budowlano-montażowa Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z GUS dynamika zmian

Rynek budowlany w Polsce w latach 2008-2012 PRZECIĘTNE ZATRUDNIENIE W BUDOWNICTWIE ORAZ W POZOSTAŁYCH SEKTORACH GOSPODARKI NARODOWEJ W LATACH 2008-2012 (W TYS) 9 000 15% 8 000 10% 7 000 6 000 10,7% 7,2% 2,1% 5% 5 000 4 000-2,2% 7 731 7 711 7 689 7 809 7 798 0% -5% 3 000 2 000 1 000 0-13,9% 412 456 446 478 488 2008 2009 2010 2011 2012-10% -15% -20% przeciętne zatrudnienie w budownictwie dynamika zmian przecietnego zatrudnienia w budownictwie przeciętne zatrudnienie w pozostałych sektorach gospodarki narodowej Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z GUS. Bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób.

Rynek budowlany w Polsce w latach 2008-2012 PRZECIĘTNE WYNAGRODZENIE BRUTTO ORAZ SZACOWANE WPŁYWY BRANŻY DO BUDŻETU PAŃSTWA W LATACH 2008-2012 (W MLD ZŁ) 25 21,25 21,68 20 19,68 18,95 17,41 15 10 8,87 10,02 9,65 10,82 11,04 5 0 2008 2009 2010 2011 2012 przeciętne wynagrodzenie brutto szacowane wpływy do Budżetu Państwa Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z GUS. Dla celów oszacowania wielkości wpływów do Budżetu Państwa generowanych przez branżę budowlaną w okresie 2008 2012 wykorzystano dane o przeciętnym zatrudnieniu w budownictwie oraz wartości przeciętnego wynagrodzenia w branży

Obecna sytuacja na rynku budowlanym w Polsce 3 500 KAPITALIZACJA WYBRANYCH SPÓŁEK GIEŁDOWYCH W LATACH 2008-2012(W MLN ZŁ) 3 000 2 632 2 905 3 045 2 500 2 540 2 000 1 500 1 000 500 0 1864 1953 1857 1843 1787 1416 1305 1218 1223 1015 984 765 666 792 656 865 741 647 461 744 320 506 600 323 302 158 251 186 75 177 137 2008 2009 2010 2011 2012 Budimex Elektrobudowa Trakcja Erbud Mostostal Warszawa Polimex Mostostal PBG Źródło: opracowanie własne na podstawie skonsolidowanych sprawozdań finansowych spółek

Obecna sytuacja na rynku budowlanym w Polsce PRZYCHODY WYBRANYCH SPÓŁEK GIEŁDOWYCH W LATACH 2008-2012(W MLN ZŁ) 7 000 6 000 5 516 6 078 5 000 4 000 4 301 3 274 3 290 4 397 4 161 4 578 4 430 3 671 4 110 3 000 2 000 1 000 0 2740 2712 2211 2570 2573 2091 1104 1046 955 701 2144 1528 811 787 945 795 712 491 3 392 3 189 2008 2009 2010 2011 2012 Budimex Elektrobudowa Trakcja Erbud SA Mostostal Warszawa Polimex Mostostal PBG 1840 1384 1029 1 346 Źródło: opracowanie własne na podstawie skonsolidowanych sprawozdań finansowych spółek

Obecna sytuacja na rynku budowlanym w Polsce 500 0-500 -1 000-1 500-2 000 ZYSKI NETTO SPÓŁEK GIEŁDOWYCH(TOP 5) W LATACH 2008-2012(W MLN ZŁ) 190 94 60 55 9 81120 186 40 17-114 2008 2009 2010 2011 2012-14 -1 243-2 500-3 000-3 500-4 000-3 691 Budimex Elektrobudowa Trakcja Erbud SA Mostostal Warszawa Polimex Mostostal PBG Źródło: opracowanie własne na podstawie skonsolidowanych sprawozdań finansowych spółek Zysk netto (skonsolidowany) w mln zł 2008 2009 2010 2011 2012 Budimex 94 174 267 76 186 Elektrobudowa 60 55 45 38 40 Trakcja 55 72 33 99-14 Erbud SA 9 42 12-20 17 Mostostal Warszawa 81 117 62-125 -114 Polimex Mostostal 120 156 110-134 -1 243 PBG 190 220 219 171-3 691

Rynek budowlany w Polsce w latach 2008-2012 Pierwsze widoczne spadki produkcji budowlano-montażowej w 2012 roku: spadek o 4,7% rdr o liczba wybudowanych budynków w 2012 roku spadła o 1,3%, o liczba robót budowlanych specjalistycznych o 0,7%, o 0,5% wzrost odnotował natomiast rynek budowy obiektów inżynierii lądowej i wodnej. o W 2012 roku wybudowano ok. 152 tys. nowych mieszkań, rozpoczęto budowę ok. 141 tys., a ok. 165 tys. lokali dostało pozwolenie na budowę. Dla porównania w 2011 roku było to: 131 tys. wybudowanych mieszkań, ok. 162 tys. z rozpoczętą budową i ok. 184 tys. lokali z pozwoleniem na budowę.

Z perspektywy 2012/2013 roku

Wybrane czynniki kształtujące koniunkturę w branży budowlanej w latach 2012-2013 Spadek tempa wzrostu gospodarczego w Polsce: prognoza NBPtempa wzrostupkb w 2013 r. to 1,1% Wygasający wpływ aktywności budowlanej związanej z EURO 2012 Zakończenie wielu projektów finansowanych ze środków unijnych w ramach budżetu UE na lata 2007-2013 Problemy firm wykonawczych w sektorze budownictwa drogowego i obiektów użyteczności publicznej - straty na kontraktach, upadłości firm budowlanych Problemy finansowe branży, efekt domina, problemy finansowe dużych graczy rynkowych przekładają się na ich podwykonawców i dostawców Trudności w pozyskiwaniu finansowania inwestycji w związku z negatywnym postrzeganiem branży po spektakularnych porażkach przy inwestycjach publicznych i rosnącej liczbie bankructw w sektorze Wstrzymane i zawieszone inwestycje w sektorze energetycznym

Obecna sytuacja na rynku budowlanym w Polsce 200 180 160 140 SEKTORY O NAJWIĘKSZEJ LICZBIE OGŁOSZONYCH UPADŁOŚCI W OKRESIE I-VIII 2012-2013 183 177 166 144 132 120 100 80 120 85 104 60 40 20 0 Budownictwo Produkcja Usługi Sprzedaż hurtowa Źródło: Euler Hermes I-VIII 2012 I-VIII 2013

Obecna sytuacja na rynku budowlanym w Polsce Przykłady największych kłopotów finansowych spółek budowlanych w Polsce: PBG Polimex Mostostal Alpine Bau Strabag

Perspektywy rozwoju rynku budowlanego w latach 2013-2015

Perspektywy rozwoju branży w latach 2013-2015 Bariery utrudniające obecnie prowadzenie działalności w sektorze budowlanym opóźnienia w płatnościach, powszechne utrudnienia w pozyskiwaniu finansowania inwestycji, konkurencja na rynku (m. in. zaniżanie cen przez konkurencję), co prowadzi do ujemnej rentowności netto całej branży w ostatnim roku, biurokracja oraz sformalizowany i skomplikowany proces inwestycyjny, niedobór doświadczonej siły roboczej oraz wysokie koszty zatrudnienia, koszty materiałów, zbyt liberalne traktowanie firm spoza UE, asymetria w prawach i obowiązkach Inwestora i Wykonawcy w inwestycjach realizowanych w ramach Zamówień Publicznych, 2,00% 1,00% 0,00% -1,00% 1,50% I-II kw. 2011 I-II kw. 2012 I kw. 2012 I kw. 2013-1,00% -2,00% -1,90% -3,00% -3,30% -4,00%

Perspektywy rozwoju branży w latach 2013-2015 Sugestie zmian rządowych (Prawo Zamówień Publicznych) służących poprawie sytuacji w polskim budownictwie: zintegrowanie, odformalizowanie oraz uproszczenie procesu inwestycyjno-budowlanego odrzucanie najdroższej i najtańszej oferty o prawidłowo skalkulowanych cenach wprowadzenie standardu FIDIC (model procedur inżynieryjno-zarządczych związanych z realizacją inwestycji opartych na wzajemnych obowiązkach i relacjach Zamawiającego jako Inwestora i Wykonawcy jako realizującego budowę oraz Inżyniera Kontraktu jako administratora tejże budowy) odnośnie indeksacji cen i robót dodatkowych, wprowadzanie dodatkowych kryteriów wyboru ofert ściślejsze kontrolowanie przepływu środków do podwykonawców i dostawców zmiana warunków użyczania referencji i kadr na potrzeby przetargowe, objęcie dostawców materiałów i usług zapisami Kodeksu Cywilnego obowiązującego podwykonawców, wprowadzenie obowiązku trybu wybuduj i utrzymaj w odniesieniu do robót infrastrukturalnych.

Perspektywy rozwoju branży w latach 2013-2015 Główne czynniki ułatwiające prowadzenie działalności w sektorze budowlanym: dywersyfikacja działalności gospodarczej, dostępność dotacji unijnych, dostępność kredytów.

Perspektywy wzrostu w poszczególnych segmentach branży budowlanej Budownictwo mieszkalne Wprowadzanie nowych rządowych programów pomocy w zakupie mieszkań może stymulować popyt i sprawić, iż sektor budowlany w kolejnych latach nie będzie narzekał na brak zleceń związanych z budownictwem mieszkaniowym: nowy program Mieszkanie dla Młodych, program Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, prace projektowe Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Program wspierania budownictwa socjalnego ze środków Funduszu Dopłat, Dodatkowo obserwowane trendy na rynku mieszkaniowym również mogą korzystnie przyczynić się do wzrostu popytu, a tym samym wpłynąć na wzrost liczby nowych mieszkań: spadek oprocentowania kredytów hipotecznych, prawdopodobna stabilizacja i niewielkie wzrosty cen ofertowych mieszkań na rynku pierwotnym.

Perspektywy wzrostu w poszczególnych segmentach branży budowlanej PROGNOZA DYNAMIKI W BUDOWNICTWIE MIESZKALNYM (W %) 4% 3% 3% 2% 2% 1% 0% -1% 2013 2014 2015-2% -3% -4% -5% -5% -6% Prognoza dynamiki Prognoza dotyczy ilości mieszkań

Perspektywy wzrostu w poszczególnych segmentach branży budowlanej LICZBA MIESZKAŃ, NA KTÓRYCH REALIZACJĘ WYDANO POZWOLENIA W OKRESIE I-VII W LATACH 2012-2013 (W TYS.) 25,0 0% -5% 20,0 19,3-7,5% -10% 15,0 10,0-24,2% 10,6 13,5 10,2 14,2 11,1-21,6% 12,7 15,5 15,1 14,6-18,6% 11,7 13,9 11,9-24,3% -15% -20% -25% 8,1-24,0% -30% 5,0-34,0% -35% 0,0 I II III IV V VI VII Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS 2013 2012 dynamika zmian -40%

Perspektywy wzrostu w poszczególnych segmentach branży budowlanej Budownictwo niemieszkalne obiekty handlowe Po widocznym spowolnieniu tempa rozwoju rynku centrów handlowych w Polsce w 2012 r. (374 000 m2), 2013 rok zapowiada się obiecująco: Ponad 730 000 m2 nowej powierzchni handlowej jest w budowie, ok. 500 000 m2 nowej powierzchni może otworzyć się w ciągu całego br. (najwięcej od 2009 r.) 130 000 m2 nowej podaży weszło na rynek w pierwszej połowie 2013 roku, z czego 74 500 m2 w ciągu ostatniego kwartału za sprawą czterech nowych i trzech rozbudowanych obiektów. Po wyraźnym zainteresowaniu w ubiegłym roku małymi miastami, obecnie uwaga deweloperów skupia się na głównych rynkach: Pod względem wielkości projektów, w 2013 roku centra średnie i duże zdominują rynek stanowiąc 76% tegorocznej podaży. Aż 64% tegorocznej podaży wejdzie na rynki w największych miastach, 29% pojawi się w tych poniżej 100 000 mieszkańców, reszta w miastach średniej wielkości. Sytuacja w 2014 roku może być odmienna od obecnej. Z zapowiadanych projektów (wg zapowiedzi deweloperów wielkość podaży zbliżona do tej z br.), prawie połowa ma wzbogacić rynki mniejszych miast: Przeważać będą projekty średnie (prawie 60%), a duże centra ustąpią miejsca małym projektom (ok. 30%). prognoza Agencji Jones Lang Lasalle

Perspektywy wzrostu w poszczególnych segmentach branży budowlanej PROGNOZA DYNAMIKI W BUDOWNICTWIE OBIEKTÓW HANDLOWYCH (W %) 16% 14% 15% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 2% 2% 2013 2014 2015 Prognoza dynamiki Prognoza dotyczy powierzchni m2

Perspektywy wzrostu w poszczególnych segmentach branży budowlanej Budownictwo niemieszkalne obiekty biurowe Szacuje się, że w roku 2013 na rynek trafi najwięcej nowej powierzchni od 2000 roku: Ukończonych może zostać nawet 336000m2 (z czego około 188 000 m2 w II półroczu 2013). Obecnie w głównych miastach Polski (Kraków, Wrocław, Trójmiasto, Katowice, Poznań, Łódź, Szczecin i Lublin) poza Warszawą w aktywnej budowie pozostaje około 512 500 m2 powierzchni biurowej, z czego 191 200 m2 prawdopodobnie zasili największe rynki biurowe w II pół. 2013 roku. (25% tej powierzchni jest wynajęte). Najwięcej nowej powierzchni biurowej powstaje obecnie we Wrocławiu, Krakowie oraz Poznaniu. W II kw. 2013 roku deweloperzy rozpoczęli budowę 100 000 m2 nowych biur na głównych rynkach. Zakłada się, że w 2014 roku na rynek zostanie dostarczone 270 000 m2 nowoczesnej powierzchni biurowej, z czego 23% zasili podaż w centrum. prognoza Agencji Jones Lang Lasalle

Perspektywy wzrostu w poszczególnych segmentach branży budowlanej PROGNOZA DYNAMIKI W BUDOWNICTWIE OBIEKTÓW BIUROWYCH (W %) 16% 14% 15% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% -2% 2013 2014 2015-2% 1% -4% Obiekty biurowe Prognoza dotyczy powierzchni m2

Perspektywy wzrostu w poszczególnych segmentach branży budowlanej Budownictwo niemieszkalne budownictwo użyteczności publicznej Po kilkuletnim okresie wzrostów rzędu 20-30% rocznie, w latach 2011-2012 tempo wzrostu rynku budynków użyteczności publicznej wyhamowało. W 2012 r. rynek ten wzrósł do poziomu ok. 7,5 mld zł. Jednakże schyłkowa faza wykorzystania środków unijnych oraz rosnący poziom zadłużenia samorządów sprawią, że w najbliższych latach rynek ten czeka faza korekty. Ponowne ożywienie możliwe jest w 2015 r. Pomimo mniejszej liczby planowanych inwestycji segment ten wciąż będzie dostarczał wykonawcom wielu kontraktów. W chwili obecnej w fazie przetargowej lub planowania znajduje się kilkadziesiąt znaczących inwestycji, z których zdecydowana większość zlokalizowana jest w 10 największych miastach kraju. Znaczącej poprawy sytuacji w tym segmencie oczekiwać można od 2015 r. wraz ze startem inwestycji współfinansowanych z budżetu unijnego na lata 2014-2020. Niepokojącym trendem na rynku jest zrywanie umów pomiędzy inwestorami a wykonawcami, argumentowane przez tych pierwszych pojawiającymi się opóźnieniami w budowie. Pozytywną informacją jest jednak fakt, że projekty te powrócą na rynek, gdyż konieczne będzie rozpisanie przetargów na kontynuację robót. Niewykluczone, że w przypadku ponownego przetargu inwestorzy będą musieli przygotować się na wyższe oferty cenowe składane przez wykonawców. prognoza Agencji PMR

Perspektywy wzrostu w poszczególnych segmentach branży budowlanej PROGNOZA DYNAMIKI W BUDOWNICTWIE OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ (W %) 4% 2% 3% 0% 2013 2014 2015-2% -4% -4% -6% -7% -8% Prognoza dynamiki Prognoza dotyczy powierzchni m2

Perspektywy wzrostu w poszczególnych segmentach branży budowlanej Budownictwo inżynieryjne -energetyczne Po kilkuletnim okresie wzrostów rzędu 20-30% rocznie, w latach 2011-2012 tempo wzrostu rynku budynków użyteczności publicznej wyhamowało. W 2012 r. rynek wzrósł do poziomu ok. 7,5 mld zł. Jednakże schyłkowa faza wykorzystania środków unijnych oraz rosnący poziom zadłużenia samorządów sprawią, że w najbliższych latach rynek ten czeka faza korekty. Ponowne ożywienie możliwe jest w 2015 r. Pomimo mniejszej liczby planowanych inwestycji segment ten wciąż będzie dostarczał wykonawcom wielu kontraktów. W chwili obecnej w fazie przetargowej lub planowania znajduje się kilkadziesiąt znaczących inwestycji, z których zdecydowana większość zlokalizowana jest w 10 największych miastach kraju. Znaczącej poprawy sytuacji w tym segmencie oczekiwać można od 2015 r. wraz ze startem inwestycji współfinansowanych z budżetu unijnego na lata 2014-2020. Niepokojącym trendem na rynku jest zrywanie umów pomiędzy inwestorami a wykonawcami, argumentowane przez tych pierwszych pojawiającymi się opóźnieniami w budowie. Pozytywną informacją jest jednak fakt, że projekty te powrócą na rynek, gdyż konieczne będzie rozpisanie przetargów na kontynuację robót. Niewykluczone, że w przypadku ponownego przetargu inwestorzy będą musieli przygotować się na wyższe oferty cenowe składane przez wykonawców. prognoza Agencji PMR, dane z raportu ING Banku Śląskiego i PWC)

Perspektywy wzrostu w poszczególnych segmentach branży budowlanej Budownictwo inżynieryjne -energetyczne W obliczu licznych rezygnacji z dużych inwestycji, na główną siłę napędową budownictwa energetycznego wyrastają linie dystrybucyjne i przesyłowe. W 2012 roku nakłady inwestycyjne na sieć dystrybucyjną wzrosły kolejny rok z rzędu i przekroczyły 6,3 mld zł. W kolejnych latach wartość tego typu inwestycji także wzrośnie. Tylko w I kw. 2013 roku polski operator sieci przesyłowych przyjął oferty na roboty budowlane o łącznej wartości ponad 2,5 mld zł. Finalizacji tych przetargów można spodziewać się już niebawem. Szacuje się, że Krajowy System Elektroenergetyczny potrzebuje pilnie ponad 2 tys. km linii przesyłowych, co przy średnim koszcie 5 mln zł/km oznacza, że na najważniejsze inwestycje trzeba wydać 10 mld zł. Linii przesyłowych jest w Polsce około 13 tys. km, a dystrybucyjnych ponad 760 tys. km. Na modernizację sieci, których wiek przekroczył 30 lat i które wymagają wymiany, trzeba wydać w najbliższych latach około 55 mld zł. Z przedstawionych przez inwestorów planów wynika, że do końca 2015 roku przedsiębiorstwa dystrybucyjne dokonają inwestycji o łącznej wartości blisko 27 mld zł. Dotyczyć to będzie nie tylko modernizacji istniejącej sieci lub budowy nowych sieci, ale także przyłącza nowych źródeł i odbiorców oraz szeroko rozumianych inwestycji usprawniających prace systemu, takie jak nadzór czy jego zdalne sterowanie. prognoza Agencji PMR, dane z raportu ING Banku Śląskiego i PWC)

Perspektywy wzrostu w poszczególnych segmentach branży budowlanej Budownictwo inżynieryjne - energetyczne Zestawienie zmodyfikowanej prognozy wzrostu zapotrzebowania z harmonogramem wycofań starych oraz przyrostu nowych jednostek pozwala wnioskować, że w systemie do roku 2020 jest miejsce na 6-9 nowych bloków o mocy ~900 MW. Biorąc pod uwagę fakt, że jedynie trzy projekty budowy nowych jednostek węglowych są w wysokim stopniu zaawansowane, nadal jest miejsce na realizację kilku kolejnych. W stosunku do koniecznych inwestycji środków finansowych w sektorze jest zawsze zbyt mało. Z uwagi na swoje znaczenie dla krajowej gospodarki sektor może jednak liczyć na dodatkowy zastrzyk finansowy. prognoza Agencji PMR, dane z raportu ING Banku Śląskiego i PWC)

Perspektywy wzrostu w poszczególnych segmentach branży budowlanej PROGNOZA DYNAMIKI W BUDOWNICTWIE ENERGETYCZNYM (W %) 6% 5% 5% 5% 4% 4% 3% 2% 1% 0% 2013 2014 2015 Prognoza dynamiki Prognoza dotyczy wartości w mld zł

Perspektywy wzrostu w poszczególnych segmentach branży budowlanej Budownictwo inżynieryjne - kolejnictwo Poniższe dane wynikają z Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych do roku 2015, którego celem jest polepszenie jakości usług przewozowych poprzez poprawę stanu technicznego linii kolejowych. W programie uwzględniono ponadto projekty przygotowawcze dla zadań przewidywanych do realizacji w przyszłej perspektywie finansowej Unii Europejskiej. Program obejmuje 135 projektów, na które w latach 2012-2015 wydaćtrzeba31,6mldzł, z czego: 52 projektyrealizowane w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko koszt 25,7 mld zł. 31 projektów realizowane w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych koszt 1,2 mld zł. 52 projekty realizowane w ramach innych programów - koszt 4,7 mld zł. Realizacja projektów wymaga zaangażowanie środków finansowych: Budżetu UE 16,9 mld zł. Budżetu Państwa 12,0 mld zł. Funduszu Kolejowego 0,9 mld zł. PKP Polskich Linii Kolejowych S.A.(PLK) 1,7 mld zł. Prywatnych spoza PLK 0,1 mld zł. Plany na lata 2014 2020 przewidują kontynuację rozpoczętych działań modernizacyjnych, a także wdrażanie nowych rozwiązań. Inwestycje związane z poprawą stanu jakości polskiej kolei wymuszają także konieczność przebudowy dworców kolejowych. Dane na podstawie Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych do roku 2015

Perspektywy wzrostu w poszczególnych segmentach branży budowlanej PROGNOZA DYNAMIKI W BUDOWNICTWIE KOLEJOWYM (W %) 60% 50% 40% 50% 45% 40% 30% 20% 10% 0% 2013 2014 2015 Prognoza dynamiki Prognoza dotyczy wartości w mld zł

Perspektywy wzrostu w poszczególnych segmentach branży budowlanej Budownictwo inżynieryjne - drogownictwo Łącznie na inwestycje w latach 2013 2015 GDDKiA ma przeznaczyć blisko 43 mld zł. Plany na 2013 r. zakładają zwiększenie o 300 km płatnych odcinków dróg. Rozszerzenia nastąpiły w styczniu 2013 r. (139,12km) oraz w marcu 2013 r. (160km). W 2013 r. planowane jest opracowanie wieloletniego planu prac w zakresie bezpieczeństwa drogowego, obejmującego nie tylko przedsięwzięcia inwestycyjne, ale także zmiany w przepisach dotyczących zasad projektowania, budowy i eksploatacji dróg oraz prace badawcze Do końca 2015 r. oddanych zostanie 474 km autostrad i 335 km dróg ekspresowych. Polsce może grozić utrata 3,5 mld zł dofinansowania z UE na budowę dróg. Po licznych skargach firm zagranicznych budujących autostrady w Polsce, Komisja Europejska zdecydowała się na kontrolę sposobu realizacji inwestycji przez GDDKiA (w styczniu 2013 r. rozpoczął się audyt). W 2014 r. wydatki na inwestycje i utrzymanie dróg krajowych będą znacznie mniejsze niż planowano. W sierpniu 2013 r. rząd postanowił okroić wydatki na ten cel o około 400 mln zł. Ustawa o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego mówi, że na ten cel powinno być przekazywane nie mniej niż 18% rocznych wpływów z akcyzy na paliwa silnikowe. Jednak w ramach nowelizacji budżetu resort finansów zawiesił te przepisy w roku bieżącym, uszczuplając wydatki na drogi i kolej (z podatków płaconych przez kierowców) o ponad1mldzł. Podobnie chce postąpić też w 2014 r.

Perspektywy wzrostu w poszczególnych segmentach branży budowlanej Budownictwo inżynieryjne - drogownictwo Resort finansów planuje na 2014 r. zawieszenie przepisów ustawy o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego, jednak podkreśla, że ostateczna decyzja będzie zależała do posłów. W 2014 r. na budowę obwodnic, dróg ekspresowych i autostrad Krajowy Fundusz Drogowy ma przeznaczyć około 12,6 mld zł, a możliwe, że wydatki te jeszcze się zwiększą. W 2013 r. planowano wydać z KFD 9,4 mld zł, jednak po znowelizowaniu budżetu dołożono do tej kwoty jeszcze ponad 2 mld zł. Trzeba przy tym zaznaczyć, że KFD pieniądze na inwestycje drogowe gromadzi z pożyczek i dotacji unijnych. Na utrzymanie dróg planowano wydać w 2014 r.3,2mldzł, ale niedawno kwota ta została zmniejszona do2,95 mldzł. Będzie to jednak o około 20 mln zł więcej niż w roku2013.

Perspektywy wzrostu w poszczególnych segmentach branży budowlanej PROGNOZA DYNAMIKI W BUDOWNICTWIE DROGOWYM (W %) 60,0% 50,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% -10,0% 2013 2014 2015-7,7% -20,0% -30,0% -27,8% -40,0% Prognoza dynamiki Prognoza dotyczy wartości w mld zł

Perspektywy wzrostu w poszczególnych segmentach branży budowlanej Fundusze unijne Polska otrzyma 72,9 mld euro na realizację polityki spójności (planowany termin głosowania nastąpi po wakacjach 2013r.). Wstępna propozycję podziału budżetu programu: Infrastruktura i Środowisko cały program - 24 158 mln ; obszary będące w centrum zainteresowania sektora budowlanego 19498mln. Promocja odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej (m.in. budowa, rozbudowa farm wiatrowych, instalacji na biomasę, biogaz, wdrażanie inteligentnych systemów dystrybucji) -1263mln. Rozwój infrastruktury transportowej przyjaznej dla środowiska i ważnej w skali europejskiej (rozwój infrastruktury drogowej i kolejowej, niskoemisyjny transport miejski) - 14 688 mln. Zwiększenie dostępności do transportowej sieci europejskiej (m. in. poprawa przepustowości infrastruktury drogowej, w tym obwodnice, trasy wylotowe)- 2 905 mln. Rozwój infrastruktury bezpieczeństwa energetycznego (m.in. budowa sieci przesyłowych i dystrybucyjnych gazu ziemnego lub energii elektrycznej) - 642 mln

Podsumowanie -Prognoza dynamiki w wybranych sektorach budownictwa w latach 2013-2015 Sektory budownictwa 2013 2014 2015 Budownicwo mieszkalne -5% 2% 3% Budownictwo niemieszkalne - obiekty handlowe 15% 2% 2% Budownictwo niemieszkalne - obiekty użyt. publicznej -4% -7% 3% Budownictwo energetyczne 4% 5% 5% Budownictwo kolejowe 50% 45% 40% Budowncitwo drogowe -27,8% -7,7% 50,0% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% -10% -20% -30% -40% 50% 45% 50,0% 40% 15% 3% 2% 5% 4% 5% 2% -5% 2% 2013 2014 2015 3% -4% -7% -7,7% -27,8% Budownicwo mieszkalne Budownictwo niemieszkalne - obiekty użyt. publicznej Budownictwo kolejowe Budownictwo niemieszkalne - obiekty handlowe Budownictwo energetyczne Budowncitwo drogowe

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ DARIUSZ GRZESZCZAK