Plan zarządzania ryzykiem powodziowym dla regionu wodnego Warty

Plan zarządzania ryzykiem powodziowym dla regionu wodnego Warty Streszczenia poszczególnych projektów planów oraz ostatecznych wersji planów w języku polskim Nr WBS: 1.8.12.4 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013

Projekt: Wsparcie przygotowania krajowych dokumentów planistycznych w zakresie polityki ochrony środowiska zapewniających skuteczną realizację polityki spójności Etap II

Metryka Dane Opis Tytuł dokumentu Autor dokumentu (firma/ instytucja) Nazwa Projektu Część zamówienia nr Streszczenia poszczególnych projektów planów oraz ostatecznych wersji planów w języku polskim Grontmij Polska Sp. z o.o. Umowa Nr KZGW/ DPiZW-op/ POPT/1/ 2013 Rodzaj dokumentu Poufność WBS i nazwa projektu Wsparcie przygotowania krajowych dokumentów planistycznych w zakresie polityki ochrony środowiska zapewniających skuteczną realizację polityki spójności Etap II I - Opracowanie planów zarządzania ryzykiem powodziowym dla obszarów dorzeczy i regionów wodnych Raport NIE 1.8.12.4 Streszczenia poszczególnych projektów planów oraz ostatecznych wersji planów w języku polskim Historia zmian Wersja Autor Data Zmiana 1.00 Grontmij Polska Sp. z o.o. 30.10.2015 Wersja przekazana Zamawiającemu 2.00 Grontmij Polska Sp. z o.o. 24.11.2015 Poprawiona wersja przekazana Zamawiającemu Recenzje dokumentu Wersja Autor Data 1.00 Grontmij Polska Sp. z o.o. 30.10.2015 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013

Odniesienie do innych dokumentów Nazwa dokumentu Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia na Opracowanie planów zarządzania ryzykiem powodziowym dla obszarów Dorzeczy i regionów wodnych Metodyka opracowania planów zarządzania ryzykiem powodziowym dla obszarów dorzeczy i regionów wodnych Ostateczna wersja PZRP dla obszarów dorzeczy i regionów wodnych (uwzględniająca uwagi) WBS 1.8.12.2 PZRP uwzględniające wyniki procedury zatwierdzania planów przez członków Rady Ministrów WBS 1.8.12.6 Data opracowania dokumentu 02.2014 08.2014 10.2015 11.2015

SPIS TREŚCI SPIS TREŚCI... 6 Spis tabel i rysunków... 6 1. Streszczenie PZRP dla Regionu Wodnego Warty w języku polskim (dot. WBS nr 1.8.12.2). 8 2. Streszczenie PZRP dla Regionu Wodnego Warty w języku polskim (dot. WBS nr 1.8.12.6) 13 Spis tabel Tabela nr 1 Wskaźniki związane z wrażliwością obszarów zagrożonych powodzią (zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego) w regionie wodnym Warty.... 9 Spis rysunków Rysunek nr 1. Podsumowanie PZRP dla regionu wodnego Warty... 11 Rysunek nr 1. Podsumowanie PZRP dla regionu wodnego Warty... 15

Streszczenie PZRP dla Regionu Wodnego Warty w języku polskim (dot. WBS nr 1.8.12.2) 1

1. Streszczenie PZRP dla Regionu Wodnego Warty w języku polskim (dot. WBS nr 1.8.12.2) Opracowany na zlecenie Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej projekt Planu Zarządzania Ryzykiem Powodziowym dla obszaru regionu wodnego Warty tworzy podstawy skutecznego zarządzania ryzykiem powodziowym. Wnioski płynące z przygotowanego planu będą także podstawą dla stworzenia katalogu dobrych praktyk w dziedzinie ochrony przeciwpowodziowej i wpłyną na rozwój branży, przyszłą strukturę zarządzania majątkiem oraz metodykę priorytetyzacji działań inwestycyjnych i wspomagających w postaci katalogu instrumentów prawnych, ekonomicznych i komunikacyjnych. Przygotowanie Planu prowadzone było przy współudziale wielu stroninteresariuszy, którzy w podziale na Zespoły Planistyczne Zlewni, Grupę Planistyczną i Komitet Sterujący brali bezpośredni udział w poszczególnymi pracach nad kolejnymi etapami prac. Zapewniono także rzeczywisty udział społeczeństwa w procesie przygotowania planów zarządzania ryzykiem powodziowym w postaci prowadzonej akcji informacyjnej i konsultacjach społecznych. Obszar planowania obejmuje cały region wodny Warty o powierzchni ok. 54,5 tys.km 2. Teren ten jest administrowany, według właściwości, w całości przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu oraz częściowo przez 8 Wojewódzkich Zarządów Melioracji i Urządzeń Wodnych : Wielkopolski, Łódzki, Lubuski, Śląski, Opolski, Kujawsko-Pomorski, Zachodnio-Pomorski, Pomorski. Na zdecydowanej większości obszaru zlewnia Warty ma charakter nizinny. Większość rzek płynie z południa na północ, jednak zmieniają kierunek na bardziej równoleżnikowy (zachodni) tam, gdzie korzystają z sieci pradolin. Zgodnie z podziałem na jednolite części wód powierzchniowych (JCWP) w regionie wodnym Warty wydzielono 916 JCWP, w tym: 632 jednolite części wód rzek i 284 jednolite części wód jezior. Powierzchnia obszaru w dużej mierze jest wykorzystywana rolniczo. Szacuje się, że grunty orne i użytki zielone zajmują ok. 60%. W regionie wodnym Warty znajduje się 170 miast, w tym 5 miast powyżej 100 tys. mieszkańców (Łódź, Poznań, Częstochowa, Gorzów Wielkopolski, Kalisz). W regionie wodnym Warty obszary parków narodowych, krajobrazowych i rezerwatów oraz obszary Natura 2000 zajmują ok. 22% powierzchni regionu wodnego (bez obszarów chronionego krajobrazu). W regionie wodnym Warty zagrożenia powodziowe występują w sposób mało gwałtowny, są za to długotrwałe. W półroczu letnim pojawiają się powodzie opadowo-nawalne, obejmujące zlewnie cząstkowe i powodowane gwałtownymi opadami atmosferycznymi. W półroczu zimowym występują najczęściej powodzie roztopowe powodowane gwałtownym topnieniem śniegu przeważnie zwiększonym przez jednoczesne opady deszczu. Powodzie najczęściej występowały w zlewni rzek: Warta, Liswarta, Widawka, Grabia, Nieciecz, Ner, Prosna, Kanał Mosiński, Noteć. W regionie wodnym Warty wyznaczono 23 obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi (ONNP) o łącznej powierzchni 3 323 km 2. Powierzchnia ta stanowi ok. 6% powierzchni całego regionu wodnego, 2,8% powierzchni dorzecza Odry oraz ok. 1% powierzchni Polski. Długość rzek objętych obszarami narażonymi na niebezpieczeństwo powodzi w regionie wynosi 2 543 km, natomiast długość rzek rozpatrywanych w WORP 2 997,7 km. Dla obszarów tych opracowano mapy zagrożenia powodziowego (MZP) i mapy ryzyka powodziowego (MRP), które objęły 141 354 ha obszarów, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest niskie, 123 422 ha obszarów, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie, 84 557 ha obszarów, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest wysokie. W obszarze regionu wodnego Warty liczba mieszkańców na obszarach zagrożenia powodziowego wynosi odpowiednio: 21 899 w obrębie obszarów, na których prawdopodobieństwo wystąpienia

Obszar region wodny Warty powodzi jest niskie, 8 593 w obrębie obszarów, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie oraz 1 694 w obrębie obszarów, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest wysokie. Analizy przeprowadzone na podstawie map zagrożenia i ryzyka powodziowego pozwoliły obliczyć wartości średniorocznych strat (AAD) dla zlewni i regionów wodnych w Polsce. Dla regionu wodnego Warty, średnioroczne straty wynoszą 104,8 mln złotych. Tabela nr 1 Wskaźniki związane z wrażliwością obszarów zagrożonych powodzią (zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego) w regionie wodnym Warty. Powierzchnia Obszary zagrożenia powodziowego [ha] 123 422 Zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi Liczba mieszkańców na obszarach zagrożenia powodziowego [os.] Obiekty użyteczności społecznej [szt.] 6 8 593 Zagrożenie dla środowiska Obiekty stanowiące duże zagrożenie dla środowiska [szt.] Obiekty stanowiące potencjalne zagrożenie dla środowiska [szt.] 1% 5 18 Zagrożenie dla dziedzictwa kulturowego Obiekty cenne kulturowo [szt.] 17 Zagrożenie dla działalności gospodarczej Suma [tys. zł] 2 571 129 Źródło: Opracowanie własne obszar 1% - obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie i wynosi raz na 100 lat (Q 1%) W pięciostopniowej skali określone zostało ryzyko powodziowe w odniesieniu do poszczególnych gmin. W konsekwencji wskazano 1 gminę o bardzo wysokim poziomie zintegrowanego ryzyka powodziowego (miasto Kalisz), 14 gmin o poziomie wysokim i 31 gmin o poziomie umiarkowanym. Ryzyko powodziowe przeanalizowano w odniesieniu do kategorii dotyczących zdrowia i życia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego i działalności gospodarczej. Zdefiniowano także główne obszary problemowe (tzw. hot-spoty), do których zaliczono: Częstochowę, Działoszyn, Wartę, Kalisz, Golinę, Poznań i Luboń, Górną Noteć od j. Gopło do Łabiszyna, Wieleń, Kostrzyn nad Odrą i Słońsk, Gorzów Wlkp., Drezdenko. W regionie wodnym Warty zidentyfikowano następujące problemy związane z ryzykiem powodziowym: Zbyt niska zdolność retencyjna regionu wodnego Warty dla skutecznego ograniczenia zagrożenia powodziowego.

Zbyt intensywna zabudowa obszarów zagrożonych powodzią w regionie wodnym Warty. Zbyt intensywna zabudowa obszarów chronionych obwałowaniami w regionie wodnym Warty. Zwiększające się zagrożenie powodziowe w regionie wodnym Warty Brak rozwiniętej na odpowiednim poziomie osłony hydrologiczno-meteorologicznej w regionie wodnym Warty służącej prognozowaniu i ostrzeganiu społeczeństwa przed nadchodzącym zagrożeniem, brak odpowiedniej sieci obserwacyjno-pomiarowej w zlewniach zbiorników. Problem zbyt małej świadomości ludzi, firm i instytucji publicznych na temat zagrożenia powodziowego oraz metod ograniczania ryzyka powodziowego na etapie przygotowania się do powodzi oraz na etapie prowadzenia akcji przeciwpowodziowej i usuwania skutków powodzi. Brak potrzebnych instrumentów prawnych i finansowych zniechęcających lub skłaniających do określonych zachowań zwiększających bezpieczeństwo powodziowe. W dalszym etapie określone zostały najistotniejsze działania, których realizacja przyczyni się do obniżenia ryzyka powodziowego. Wyodrębniono 53 działania szczegółowe, które podzielone zostały na trzy grupy, z których najważniejsza obejmuje działania techniczne i nietechniczne mające za zadanie obniżenie wysokości fali wezbraniowej i utrzymanie w należytym stanie istniejącej infrastruktury przeciwpowodziowej, a także redukcję potencjalnych strat na terenach zagrożonych powodzią. Realizacja wytypowanych działań powinna być uzupełniona poprzez instrumenty wspierające, czyli działalność o charakterze prawno-finansowym, analitycznym i informacyjnoedukacyjnym, co w skumulowanym efekcie przyczyni się pośrednio do obniżenia ryzyka powodziowego. Na podstawie wykonanej diagnozy problemów oraz w oparciu o propozycje szeregu działań zdefiniowano warianty planistyczne, które w efekcie zapewnią osiągnięcie oczekiwanych rezultatów. Opracowane warianty planistyczne, stanowią zestaw niezależnych lub powiązanych ze sobą działań, prowadzących do osiągnięcia wskazanych uprzednio celów, które zostały poddane ocenie efektywności pod kątem ochrony przeciwpowodziowej oraz zgodności z prawem Wdrożenie zdefiniowanych wariantów zarządzania ryzykiem powodziowym związane jest z corocznym, systematycznym ponoszeniem kosztów i nakładów inwestycyjnych. I tak, w wariancie utrzymaniowym oszacowano na podstawie analizy funkcjonującej obecnie infrastruktury przeciwpowodziowej w regionie wodnym Warty pożądane roczne koszty utrzymania na poziomie ok. 19 mln złotych. Dla wszystkich działań nietechnicznych i technicznych służących zarządzaniu ryzykiem powodziowym określony został koszt i źródło finansowania. Kluczowym dla regionu jest przygotowanie pakietu działań nietechnicznych związanych m.in. ze zwiększeniem retencji naturalnej dolin rzek, wykupami nieruchomości. Przewidywany budżet służący finansowaniu działań nietechnicznych to ok. 60 mln zł. Roczne koszty utrzymania (budżet utrzymaniowo-remontowy regionu), jakie są pożądane w celu zachowania stanu infrastruktury na wyjściowym poziomie, zostały oszacowane jako iloraz wartości majątku brutto i przewidywanego okresu użytkowania w latach. Na podstawie danych otrzymanych od poszczególnych operatorów infrastruktury (RZGW, WZMiUW) przyjęto, iż 20% tak oszacowanej kwoty kosztów, stanowią koszty remontów a 80% koszty odtworzenia funkcjonalności. Odtworzenie funkcjonalności ujęto z kolei w wariancie technicznym (OF). Za kluczowe inwestycje dla regionu wodnego Warty należy uznać budowę zbiornika Wielowieś Klasztorna i polderu Golina, a także prace modernizacyjne budowli zbiornika Jeziorsko i zbiornika Poraj oraz zabezpieczenie przed erozją boczną koryta rzeki Warty w Poznaniu. Inwestycje te mają strategiczne znaczenie dla obniżenia istniejącego ryzyka powodziowego w znacznej części regionu wodnego Warty, w tym również w większych miastach, takich jak Poznań, Częstochowa, Kalisz, Konin. Łączny koszt tych inwestycji strategicznych to 1,3 mld zł.

Rysunek nr 1. Podsumowanie PZRP dla regionu wodnego Warty Region wodny: powierzchnia całkowita 54 500 km 2 Region wodny Warty Zagrożenia woda 1% powierzchnia zagrożona ilość zagrożonych mieszkańców ilość zagrożonych obiektów użyteczności społ. 15 ilość obiektów stanowiących zagrożenie dla środowiska 23 123 472 ha 8 593 osób ilość obiektów cennych kulturowo 17 AAD 104,8 mln zł. Potencjalne straty woda 1% Potencjalne starty całkowite (zabudowa mieszkalna, tereny przemysłowe i komunikacyjne, lasy i tereny rekreacyjne, grunty orne, użytki zielone, inne) 2,6 mld złotych (w tym zabudowa mieszkalna 1,3 mld złotych) Zaproponowane działania nietechniczne i techniczne: pierwszy cykl planistyczny (2016 2021) 1,4 mld zł. następujące cykle planistyczne (2022 -..) 0,4 mld zł. budżet utrzymaniowo remontowy regionu (roczny) 19 mln zł. Największe inwestycje (2016 2021) wdrożenie i przygotowanie działań nietechnicznych 55,4 mln zł. zbiornik ppowodziowy Wielowieś Klasztorna 0,9 mld zł. polder Golina 0,3 mld zł. modernizacja obiektów hydrotechnicznych zbiornika Jeziorsko 0,1 mld zł. Cel strategiczny (2016 2021) Obniżenie wartości średniorocznych strat (AAD) w wyniku realizacji działań strategicznych 48 % Zmniejszenie liczby zagrożonych osób 14,1 tys. os. Wyniki analizy dla wariantu inwestycyjnego (uwzględniającego remonty i odtworzenia istniejącej infrastruktury) Wartość bieżąca netto (ENPV) 710 129 538 Wewnętrzna stopa zwrotu (ERR) 10,99 % Stosunek korzyści do kosztów (B/C) 1,48 Źródło: Opracowanie własne

Streszczenie PZRP dla Regionu Wodnego Warty w języku polskim (dot. WBS nr 1.8.12.6) 2

2. Streszczenie PZRP dla Regionu Wodnego Warty w języku polskim (dot. WBS nr 1.8.12.6) Opracowany na zlecenie Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej Plan Zarządzania Ryzykiem Powodziowym dla obszaru regionu wodnego Warty tworzy podstawy skutecznego zarządzania ryzykiem powodziowym. Wnioski płynące z przygotowanego planu będą także podstawą dla stworzenia katalogu dobrych praktyk w dziedzinie ochrony przeciwpowodziowej i wpłyną na rozwój branży, przyszłą strukturę zarządzania majątkiem oraz metodykę priorytetyzacji działań inwestycyjnych i wspomagających w postaci katalogu instrumentów prawnych, ekonomicznych i komunikacyjnych. Przygotowanie Planu prowadzone było przy współudziale wielu stroninteresariuszy, zapewniono także rzeczywisty udział społeczeństwa w procesie przygotowania planów zarządzania ryzykiem powodziowym w postaci prowadzonej akcji informacyjnej i konsultacjach społecznych. Obszar planowania obejmuje cały region wodny Warty o powierzchni ok. 54,5 tys.km 2. Teren ten jest administrowany, według właściwości, w całości przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu oraz częściowo przez 8 Wojewódzkich Zarządów Melioracji i Urządzeń Wodnych: Wielkopolski, Łódzki, Lubuski, Śląski, Opolski, Kujawsko-Pomorski, Zachodnio-Pomorski, Pomorski. Na zdecydowanej większości obszaru zlewnia Warty ma charakter nizinny. Większość rzek płynie z południa na północ, jednak zmieniają kierunek na bardziej równoleżnikowy (zachodni) tam, gdzie korzystają z sieci pradolin. Zgodnie z podziałem na jednolite części wód powierzchniowych (JCWP) w regionie wodnym Warty wydzielono 916 JCWP, w tym: 632 jednolite części wód rzek i 284 jednolite części wód jezior. Powierzchnia obszaru w dużej mierze jest wykorzystywana rolniczo. Szacuje się, że grunty orne i użytki zielone zajmują ok. 60%. W regionie wodnym Warty znajduje się 170 miast, w tym 5 miast powyżej 100 tys. mieszkańców (Łódź, Poznań, Częstochowa, Gorzów Wielkopolski, Kalisz). W regionie wodnym Warty obszary parków narodowych, krajobrazowych i rezerwatów oraz obszary Natura 2000 zajmują ok. 22% powierzchni regionu wodnego (bez obszarów chronionego krajobrazu). W regionie wodnym Warty zagrożenia powodziowe występują w sposób mało gwałtowny, są za to długotrwałe. W półroczu letnim pojawiają się powodzie opadowo-nawalne, obejmujące zlewnie cząstkowe i powodowane gwałtownymi opadami atmosferycznymi. W półroczu zimowym występują najczęściej powodzie roztopowe powodowane gwałtownym topnieniem śniegu przeważnie zwiększonym przez jednoczesne opady deszczu. Powodzie najczęściej występowały w zlewni rzek: Warta, Liswarta, Widawka, Grabia, Nieciecz, Ner, Prosna, Kanał Mosiński, Noteć. W regionie wodnym Warty wyznaczono 23 obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi (ONNP) o łącznej powierzchni 3 323 km 2. Powierzchnia ta stanowi ok. 6% powierzchni całego regionu wodnego. Długość rzek objętych obszarami narażonymi na niebezpieczeństwo powodzi w regionie wynosi 2 543 km, natomiast długość rzek rozpatrywanych w WORP 2 997,7 km. Dla obszarów tych opracowano mapy zagrożenia powodziowego (MZP) i mapy ryzyka powodziowego (MRP), które objęły 141 354 ha obszarów, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest niskie, 123 422 ha obszarów, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie, 84 557 ha obszarów, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest wysokie. W obszarze regionu wodnego Warty liczba mieszkańców na obszarach zagrożenia powodziowego wynosi odpowiednio: 21 899 w obrębie obszarów, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest niskie, 8 593 w obrębie obszarów, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi

jest średnie oraz 1 694 w obrębie obszarów, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest wysokie. Analizy przeprowadzone na podstawie map zagrożenia i ryzyka powodziowego pozwoliły obliczyć wartości średniorocznych strat (AAD) dla zlewni i regionów wodnych w Polsce. Dla regionu wodnego Warty, średnioroczne straty wynoszą 104,8 mln złotych. W pięciostopniowej skali określone zostało ryzyko powodziowe w odniesieniu do poszczególnych gmin. W konsekwencji wskazano 1 gminę o bardzo wysokim poziomie zintegrowanego ryzyka powodziowego (miasto Kalisz), 14 gmin o poziomie wysokim i 31 gmin o poziomie umiarkowanym. Ryzyko powodziowe przeanalizowano w odniesieniu do kategorii dotyczących zdrowia i życia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego i działalności gospodarczej. Zdefiniowano także główne obszary problemowe (tzw. hot-spoty), do których zaliczono: Częstochowę, Działoszyn, Wartę, Kalisz, Golinę, Poznań i Luboń, Górną Noteć od j. Gopło do Łabiszyna, Wieleń, Kostrzyn nad Odrą i Słońsk, Gorzów Wlkp., Drezdenko. W regionie wodnym Warty zidentyfikowano następujące problemy związane z ryzykiem powodziowym: Zbyt niska zdolność retencyjna regionu wodnego Warty dla skutecznego ograniczenia zagrożenia powodziowego. Zbyt intensywna zabudowa obszarów zagrożonych powodzią w regionie wodnym Warty. Zbyt intensywna zabudowa obszarów chronionych obwałowaniami w regionie wodnym Warty. Zwiększające się zagrożenie powodziowe w regionie wodnym Warty Brak rozwiniętej na odpowiednim poziomie osłony hydrologiczno-meteorologicznej w regionie wodnym Warty służącej prognozowaniu i ostrzeganiu społeczeństwa przed nadchodzącym zagrożeniem, brak odpowiedniej sieci obserwacyjno-pomiarowej w zlewniach zbiorników. Problem zbyt małej świadomości ludzi, firm i instytucji publicznych na temat zagrożenia powodziowego oraz metod ograniczania ryzyka powodziowego na etapie przygotowania się do powodzi oraz na etapie prowadzenia akcji przeciwpowodziowej i usuwania skutków powodzi. Brak potrzebnych instrumentów prawnych i finansowych zniechęcających lub skłaniających do określonych zachowań zwiększających bezpieczeństwo powodziowe. W dalszym etapie określone zostały najistotniejsze działania, których realizacja przyczyni się do obniżenia ryzyka powodziowego. Wyodrębniono 53 działania szczegółowe, które podzielone zostały na trzy grupy, z których najważniejsza obejmuje działania techniczne i nietechniczne mające za zadanie obniżenie wysokości fali wezbraniowej i utrzymanie w należytym stanie istniejącej infrastruktury przeciwpowodziowej, a także redukcję potencjalnych strat na terenach zagrożonych powodzią. Realizacja wytypowanych działań powinna być uzupełniona poprzez instrumenty wspierające, czyli działalność o charakterze prawno-finansowym, analitycznym i informacyjnoedukacyjnym, co w skumulowanym efekcie przyczyni się pośrednio do obniżenia ryzyka powodziowego. Na podstawie wykonanej diagnozy problemów oraz w oparciu o propozycje szeregu działań zdefiniowano warianty planistyczne, które w efekcie zapewnią osiągnięcie oczekiwanych rezultatów. Wdrożenie zdefiniowanych wariantów zarządzania ryzykiem powodziowym związane jest z corocznym, systematycznym ponoszeniem kosztów i nakładów inwestycyjnych. I tak, w wariancie utrzymaniowym oszacowano na podstawie analizy funkcjonującej obecnie infrastruktury przeciwpowodziowej w regionie wodnym Warty pożądane roczne koszty utrzymania na poziomie ok. 19 mln złotych. Dla wszystkich działań nietechnicznych i technicznych służących zarządzaniu ryzykiem powodziowym określony został koszt i źródło finansowania. Kluczowym dla regionu jest przygotowanie pakietu

działań nietechnicznych związanych m.in. ze zwiększeniem retencji naturalnej dolin rzek, wykupami nieruchomości czy wdrożeniem instrumentów informacyjno edukacyjnych. Przewidywany budżet służący finansowaniu działań nietechnicznych to ok. 60 mln zł. Roczne koszty utrzymania (budżet utrzymaniowo-remontowy regionu), jakie są pożądane w celu zachowania stanu infrastruktury na wyjściowym poziomie, zostały oszacowane jako iloraz wartości majątku brutto i przewidywanego okresu użytkowania w latach. Na podstawie danych otrzymanych od poszczególnych operatorów infrastruktury (RZGW, WZMiUW) przyjęto, iż 20% tak oszacowanej kwoty kosztów, stanowią koszty remontów a 80% koszty odtworzenia funkcjonalności. Odtworzenie funkcjonalności ujęto z kolei w wariancie technicznym (OF). Za kluczowe inwestycje dla regionu wodnego Warty należy uznać budowę zbiornika Wielowieś Klasztorna i polderu Golina, a także prace modernizacyjne budowli zbiornika Jeziorsko i zbiornika Poraj oraz zabezpieczenie przed erozją boczną koryta rzeki Warty w Poznaniu. Inwestycje te mają strategiczne znaczenie dla obniżenia istniejącego ryzyka powodziowego w znacznej części regionu wodnego Warty, w tym również w większych miastach, takich jak Poznań, Częstochowa, Kalisz, Konin. Łączny koszt tych inwestycji strategicznych to 1,3 mld zł. Rysunek nr 2. Podsumowanie PZRP dla regionu wodnego Warty Region wodny: powierzchnia całkowita 54 500 km 2 Region wodny Warty Zagrożenia woda 1% powierzchnia zagrożona ilość zagrożonych mieszkańców ilość zagrożonych obiektów użyteczności społ. 15 ilość obiektów stanowiących zagrożenie dla środowiska 23 123 472 ha 8 593 osób ilość obiektów cennych kulturowo 17 AAD 104,8 mln zł. Potencjalne straty woda 1% Potencjalne starty całkowite (zabudowa mieszkalna, tereny przemysłowe i komunikacyjne, lasy i tereny rekreacyjne, grunty orne, użytki zielone, inne) 2,6 mld złotych (w tym zabudowa mieszkalna 1,3 mld złotych) Zaproponowane działania nietechniczne i techniczne: pierwszy cykl planistyczny (2016 2021) 1,4 mld zł. następujące cykle planistyczne (2022 -..) 0,4 mld zł. budżet utrzymaniowo remontowy regionu (roczny) 19 mln zł. Największe inwestycje (2016 2021) wdrożenie i przygotowanie działań nietechnicznych 55,4 mln zł. zbiornik ppowodziowy Wielowieś Klasztorna 0,9 mld zł. polder Golina 0,3 mld zł. modernizacja obiektów hydrotechnicznych zbiornika Jeziorsko 0,1 mld zł. Cel strategiczny (2016 2021) Obniżenie wartości średniorocznych strat (AAD) w wyniku realizacji działań strategicznych 48 % Zmniejszenie liczby zagrożonych osób 14,1 tys. os. Wyniki analizy dla wariantu inwestycyjnego (uwzględniającego remonty i odtworzenia istniejącej infrastruktury) Wartość bieżąca netto (ENPV) 710 129 538 Wewnętrzna stopa zwrotu (ERR) 10,99 % Stosunek korzyści do kosztów (B/C) 1,48 Źródło: Opracowanie własne