Nowa Perspektywa Finansowa 2014-2020 kluczowe pojęcia i informacje Marcin Wiśniewski Kierownik Zespołu ds. Funduszy UE NFOŚiGW Falenty, 18 października 2013 r.
Plan prezentacji 1. Założenie i cele UE. 2. Budżet. 3. Dokumenty Programowe. 4. Programy Operacyjne. 5. Potencjalne obszary wsparcia przedsiębiorców. 6. Nowy wymiar wsparcia. 7. Stan przygotowania.
Skróty (1/4) CPR Common Provision Regulation, projekt rozporządzenia ogólnego, CSF Common Strategic Framework, Wspólne Ramy Strategiczne, CT Cel Tematyczny, DSRK Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju do 2030 r., EFMR Europejski Fundusz Morski i Rybacki, EFRR Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, EFRROW Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich,
Skróty (2/4) EFS Europejski Fundusz Społeczny, EWT Europejska Współpraca Terytorialna, FF Fundusz Funduszy, FS Fundusz Spójności, IF Instrument Finansowy, KPR Krajowy Program Reform, KPZK Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, NPF Nowa Perspektywa Finansowa, OSI Obszary Strategicznej Interwencji (państwa),
Skróty (3/4) PI Priorytet Inwestycyjny, PO IiŚ Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, PO IR Program Operacyjny Inteligentny Rozwój, PO PT Program Operacyjny Pomoc Techniczna, PO PW Program Operacyjny Polska Wschodnia, PO WER Program Operacyjny Wiedza, Edukacja i Rozwój, PROW Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, RKSL Rozwój kierowany przez społeczność lokalną,
Skróty (4/4) RPO Regionalny Program Operacyjny, SRK Strategia Rozwoju Kraju do 2020 r., zwana także Średniookresową Strategią Rozwoju Kraju ŚSRK, UP Umowa Partnerstwa, WPR Wspólna Polityka Rolna, WPRyb Wspólna Polityka Rybołówstwa, WRF Wieloletnie Ramy Finansowe, WRS Wspólne Ramy Strategiczne, ZIT Zintegrowane Inwestycje Terytorialne.
Cele prezentacji powiązanie dokumentów unijnych z krajowymi dokumentami strategicznymi, wyjaśnienie kluczowych pojęć, wskazanie potencjalnych obszarów wsparcia dla przedsiębiorców, przedstawienie stanu przygotowania.
Reforma polityk UE Założenia: ścisła koordynacja polityk UE z krajowymi, wzmocnienie współzależności wybranych dziedzin interwencji publicznej.
Priorytety Strategii Europa 2020 rozwój inteligentny, rozwój zrównoważony, rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu, Dlatego pełna nazwa Strategii Europa 2020 to: Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającemu włączeniu społecznemu.
Nadrzędne cele UE do 2020 wskaźnik zatrudnienia (20-64 lata) = 75%, inwestycje B+R = 3% PKB UE, w zakresie klimatu i energii pakiet 20/20/20, ograniczenie przedwcześnie kończących naukę do 10% i zwiększenie wyższego wykształcenia (30-34 lat) do 40%, zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem o 20 mln.
Projekty przewodnie Strategii Unia innowacji, Młodzież w drodze, Europejska agenda cyfrowa, Europa efektywnie korzystająca z zasobów, Polityka przemysłowa w erze globalizacji, Program na rzecz umiejętności i zatrudnienia, Europejski program walki z ubóstwem.
Europa efektywnie korzystająca z zasobów uniezależnienie wzrostu gospodarczego od wykorzystania zasobów, przejście na gospodarkę niskoemisyjną, większe wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, modernizacja transportu, propagowanie efektywności energetycznej.
Wspólne Ramy Strategiczne Wspólne Ramy Strategiczne (WRS) dokument opracowany przez Komisję Europejską, przekładający ogólne i szczegółowe cele Strategii Europa 2020 na kluczowe działania funduszy objętych zakresem WRS. (art. 10 projektu rozporządzenia ogólnego). Fundusze WRS: Fundusze Polityki Spójności: EFRR, EFS, FS, Fundusz Wspólnej Polityki Rolnej: EFRROW, Fundusz Wspólnej Polityki Rybołówstwa: EFMR.
Cele Tematyczne (1/2) 1. wspieranie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji, 2. zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjno-komunikacyjnych, 3. podnoszenie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw, sektora rolnego (w odniesieniu do EFRROW) oraz sektora rybołówstwa i akwakultury w odniesieniu do EFMR), 4. wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach, 5. promowanie dostosowania do zmiany klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem,
Cele Tematyczne (2/2) 6. ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystywania zasobów, 7. promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktur sieciowych, 8. wspieranie zatrudnienia i mobilności pracowników, 9. wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem, 10.inwestowanie w edukację, umiejętności i uczenie się przez całe życie, 11.wzmacnianie potencjału instytucjonalnego i skuteczności administracji publicznej. (art. 9 projektu rozporządzenia ogólnego).
WRF 2014-2020 (1/5) WRF 2014-2020 Wieloletnie Ramy Finansowe, czyli budżet UE na lata 2014-2020. Obejmuje nie tylko Fundusze WRS, ale także inne jak np. Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji, Europejski Fundusz Gwarancji Rolnej, Europejski Fundusz Rozwoju, Fundusz Solidarności.
WRF 2014-2020 (2/5) (źródło: oapuw.pl)
WRF 2014-2020 (3/5) (źródło: infografika.pl)
WRF 2014-2020 (4/5) (źródło: prow.slaskie.pl)
WRF 2014-2020 (5/5) (źródło: infografika.pl)
Umowa Partnerstwa Umowa Partnerstwa określa strategię państwa członkowskiego, jego priorytetu i warunki efektywnego i skutecznego korzystania z funduszy objętych zakresem wspólnych ram strategicznych w celu realizacji unijnej strategii na rzecz inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, i który został zatwierdzony przez Komisję w następstwie oceny i dialogu z państwem członkowskim (art. 2 pkt 18 rozporządzenia ogólnego). UP to kontrakt pomiędzy Polską a KE określający planowany sposób inwestowania funduszy unijnych.
Struktura dokumentów programowych Europa 2020 SRK 2020 Position Paper Zalecenia Rady UE dla Polski Strategie Zintegrowane Pakiet rozporządzeń UE 2014-2020 negocjacje Krajowy Program Reform KPZK Umowa Partnerstwa DSRK 2030 Akty delegowane Krajowe Programy Operacyjne Polityka Spójności Krajowe Programy Operacyjne WPR i WPRyb Regionalne Programy Operacyjne Polityka Spójności Programy EWT Akty wykonawcze Kontrakt Terytorialny RPO dla Mazowsza 15 RPO regiony słabiej rozwinięte (źródło: własne, na podstawie prezentacji MRR)
Casus Mazowsza (źródło: ec.europa.eu)
Casus Mazowsza na tle ECE (źródło: opracowanie własne)
Kontrakt Terytorialny Kontrakt Terytorialny umowa określająca cele i przedsięwzięcia priorytetowe, które mają istotne znaczenie dla rozwoju kraju oraz wskazanego w niej województwa oraz sposób ich finansowania, koordynacji i realizacji zawieraną pomiędzy Radą Ministrów, reprezentowaną przez ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego a zarządem województwa (projekt ustawy o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju).
Position Paper Position Paper pełna nazwa: Position of the Commission services on the development of Partnership Agreement and programmes in Poland for the period 2014-2020 wewnętrzny dokument KE, opracowany w październiku 2012 r., stanowiący podstawę do prowadzenia oficjalnych negocjacji z Polską (do cyklu spotkań poświęconych proponowanej w nim interwencji w NPF).
Polskie dokumenty strategiczne do 2020 r. Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju, Krajowy Program Reform oraz 9 strategii zintegrowanych: Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki, Strategia rozwoju kapitału ludzkiego, Strategia rozwoju transportu do 2020 roku, Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko, Sprawne państwo, Krajowa strategia rozwoju regionalnego 2010-2020: Regiony, miasta, obszary wiejskie, Strategia rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego RP, Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa. + Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju. Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności.
Programy Operacyjne 2014-2020 Nazwa Programu Fundusz Instytucja Zarządzająca PO IiŚ 2014-2020 POWER (Wiedza, Edukacja, Rozwój) POIR (Inteligentny Rozwój) PO PW (Polska Wschodnia) Programy EWT (Europejskiej Współpracy Teryt.) PO PT 2014-2020 (Pomoc Techniczna) Program Rozwoju Polska Cyfrowa [nowy] FS, EFRR EFS EFRR MRR 16 RPO EFS, EFRR Marszałek Województwa PROW 2014-2020 EFRROW MRiRW Program dotyczący rozwoju obszarów morskich i rybackich EFMR MRiRW
Alokacja na Politykę Spójności (źródło: mrr.gov.pl)
Alokacja na RPO (źródło: mrr.gov.pl)
Podsumowanie alokacji wzrost środków zarządzanych na poziomie regionalnym = prawie 60% alokacji na te dwa fundusze, czyli o 20% więcej niż obecnie, dwufunduszowe RPO (EFS i EFRR), MŚP na poziomie RPO, szersze zastosowanie IF, dziedziny wsparcia na podstawie badań i analiz zleconych przez MRR, szczególne potraktowanie woj. mazowieckiego, wzrost wydatków na innowacyjność gospodarki i cele związane z gospodarką niskoemisyjną.
Logika tworzenia Programów Operacyjnych
PO IiŚ 2014-2020 Program operacyjny dotyczący gospodarki niskoemisyjnej, ochrony środowiska, przeciwdziałania i adaptacji do zmian klimatu, transportu i bezpieczeństwa energetycznego = PO IiŚ 2014-2020 (PO IiŚ bis). Cel programu: wsparcie gospodarki efektywnie korzystającej z zasobów i przyjaznej środowisku oraz sprzyjającej spójności terytorialnej i społecznej. Program wpisuje się w Cele Tematyczne 4, 5, 6, 7 i 9 (w ograniczonym zakresie).
Osie priorytetowe PO IiŚ 2014-2020 I: Promocja odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej, II: Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu, III: Rozwój infrastruktury transportowej przyjaznej dla środowiska i ważnej w skali europejskiej, IV: Zwiększenie dostępności do transportowej sieci europejskiej, V: Rozwój infrastruktury bezpieczeństwa energetycznego, VI: Ochrona i rozwój dziedzictwa kulturowego, VII: Wzmocnienie strategicznej infrastruktury ochrony zdrowia VIII: Pomoc techniczna.
Wybrane osie, CT i PT w PO IiŚ 2014-2020 (1/5) I: Promocja odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej. CT 4. Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach. PI 4.1. Promowanie produkcji i dystrybucji OZE. PI 4.2. Promowanie efektywności energetycznej i wykorzystania OZE przez przedsiębiorstwa. PI 4.3. Wsparcie efektywności energet. i wykorzystywania OZE w sektorze publicznym i mieszkaniowym. PI 4.4. Rozwój i wdrażanie inteligentnych systemów dystrybucji na niskich i średnich poziomach napięcia.
Wybrane osie, CT i PT w PO IiŚ 2014-2020 (2/5) PI 4.5. Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich typów obszarów, w szczególności miejskich, w tym wspieranie zrównoważonego transportu miejskiego oraz podejmowania odpowiednich działań adaptacyjnych i mitygacyjnych. PI 4.7. Promowanie wysokosprawnej kogeneracji energii cieplnej i elektrycznej w oparciu o popyt na użytkową energię cieplną. Szacunkowa alokacja I oś priorytetowa: 1.486.143.315 euro (w tym 1.263.221.818 euro wkładu unijnego) (źródło: projekt PO IiŚ 2014-2020 z dnia 26.08.2013, s. 149)
Wybrane osie, CT i PT w PO IiŚ 2014-2020 (3/5) II: Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu, CT 5. Promowanie dostosowania do zmian klimatu, zapobieganiu ryzyku i zarządzania ryzykiem. PI 5.2. Promowanie inwestycji ukierunkowanych na konkretne rodzaje ryzyka, zapewniających odporność na klęski żywiołowe oraz stworzenie systemów zarządzania klęskami żywiołowymi. CT 6. Ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystania zasobów. PI 6.1. Inwestycje w sektorze gosp. odpadami w celu wypełnienia wymogów wynikających z prawa unijnego oraz zaspokojenia wykraczających poza te wymogi potrzeb inwestycyjnych określonych przez państwa członkowskie.
Wybrane osie, CT i PT w PO IiŚ 2014-2020 (4/5) PI 6.2. Inwestycje w sektorze gosp. wodnej w celu wypełnienia wymogów wynikających z prawa unijnego oraz zaspokojenia wykraczających poza te wymogi potrzeb inwestycyjnych określonych przez państwa członkowskie. PI 6.4. Ochrona środowiska i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz promowanie usług ekosystemowych, w tym programu Natura 2000 oraz zielonej infrastruktury. PI 6.5. Działania mające na celu poprawę stanu środowiska miejskiego, rewitalizację miast, rekultywację terenów poprzemysłowych (w tym terenów podlegających przekształceniu/konwersji), redukcję zanieczyszczenia powietrza i propagowanie działań służących redukcji hałasu.
Wybrane osie, CT i PT w PO IiŚ 2014-2020 (5/5) Szacunkowa alokacja II oś priorytetowa: 4.068.441.487 euro (w tym 3.458.175.247 euro wkładu unijnego) (źródło: projekt PO IiŚ 2014-2020 z dnia 26.08.2013, s. 149)
Priorytet Inwestycyjny 4.2. (1/2) Wsparcie następujących obszarów: modernizacja i rozbudowa linii produkcyjnych na bardziej efektywne energetycznie, zastosowanie technologii efektywnych energetycznie w przedsiębiorstwie, budowa, rozbudowa i modernizacja instalacji własnych OZE, zmiany systemu wytwarzania lub wykorzystania paliw i energii, zastosowanie energooszczędnych (energia elektryczna, ciepło, chłód, woda) technologii produkcji, wprowadzenie systemów zarządzania energią, przeprowadzanie audytów energetycznych (przemysłowych).
Priorytet Inwestycyjny 4.2. (2/2) Założenia: potencjalni beneficjenci: przedsiębiorcy, linia demarkacyjna: duże przedsiębiorstwa na poziomie krajowym, a MŚP na poziomie regionalnym, Interwencja horyzontalna (cały kraj), tryb konkursowy, poza wsparcie bezzwrotnym przewiduje się wsparcie również w formie zwrotnej (w zależności od analizy ex-ante), możliwe wystąpienie pomocy publicznej, możliwa realizacja dużych projektów.
System instytucjonalny 2014-2020
System instytucjonalny 2014-2020 Oś priorytetowa Instytucja Pośrednicząca Instytucja Wdrażająca I Ministerstwo Gospodarki 4.1 NFOŚiGW/MG 4.2, 4.3, 4.5, 4.7 - NFOŚiGW 4.4 - MG II Ministerstwo Środowiska NFOŚiGW i wfośigw V Ministerstwo Gospodarki 7.5 - INiG (źródło: projekt PO IiŚ 2014-2020 z dnia 26.08.2013, s. 163)
NOWY WYMIAR WSPARCIA Założenia: 1. Zintegrowane podejście, 2. Koncentracja tematyczna (koncentracja interwencji), 3. Wprowadzenie warunków ex-ante, 4. Ukierunkowanie na rezultaty, 5. Uwzględnienie wymiaru terytorialnego, 6. Zwrotne instrumenty finansowe.
1. Zintegrowane podejście Poziom strategiczny: objęcie WRS wspólnych polityk UE. Poziom wdrażania: ZIT.
2. Koncentracja tematyczna Koncentracja tematyczna = koncentracja interwencji ukierunkowanie wsparcia z funduszy WRS na celach wskazanych w Strategii Europa 2020 (art. 16 projektu rozporządzenia ogólnego), wspólne planowanie, programowanie, monitorowanie, ewaluacja i cele tematyczne, wskazanie CT i PI, inwestycje i wsparcie dla dziedzin ważnych z punktu widzenia kraju, np. mechanizm ring-fencing, czyli zobowiązanie do przeznaczenia określonego minimalnego procenta alokacji na realizację CT, ograniczenie powielania interwencji z kilku źródeł finansowania.
3. Warunkowość ex-ante Założenia: określone przez KE warunki wstępne, których wypełnienie determinuje uruchomienie oraz wypłatę środków UE, ich spełnienie podlega samoocenie przez państwo, której wyniki przedkładane są KE, powinny zostać spełnione najpóźniej w momencie przedkładania KE UP, jeżeli nie są wypełnione państwo opracowuje plan działań na rzecz ich wypełnienia i stosowny przegląd dokonywany jest w roku 2017 (art. 17 projektu rozporządzenia ogólnego).
4. Ukierunkowanie na rezultaty Założenie: KE z państwami członkowskimi dokona przeglądu postępów programów w 2019 r. oraz osiągnięcia zakładanych celów w 2022 r. Wyniki oceny będą stanowiły podstawę do podziału rezerwy wykonania. Ocena wykonania analiza osiągnięcia celów pośrednich programów na poziomie priorytetów w 2017 r. i 2019 r. (art. 19 projektu rozporządzenia ogólnego). Rezerwa wykonania 5% środków każdego funduszu WRS oraz państwa członkowskiemu (z wyłączeniem EWT), których uruchomienie jest uzależnione od osiągnięcia celów pośrednich (art. 18 i 20 projektu rozporządzenia ogólnego).
5. Podejście terytorialne (1/3) Założenia: postrzeganie obszarów ponad granicami administracyjnymi, wykorzystanie indywidualnych potencjałów, analiza występujących barier, dostosowanie interwencji do specyfiki obszarów.
5. Podejście terytorialne (2/3) Inwestycje wpisujące się w OSI (Obszary Strategicznej Interwencji) Polska Wschodnia, miasta wojewódzkie i ich obszary funkcjonalne, miasta i dzielnice wymagające rewitalizacji, obszary przygraniczne, obszary o najniższym poziomie dostępu mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe, inne zależne od decyzji IZ.
5. Podejście terytorialne (3/3) Stosowanie nowych instrumentów: Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT), Rozwój kierowany przez społeczność lokalną (RKSL).
6. Zwrotne instrumenty finansowe Stosowanie nowych instrumentów: IF ma charakter niedotacyjny i jest bardziej złożoną formą podstawowych narzędzi finansowych, np. tzw. wejście kapitałowe, ESCO, IF może być łączony z dotacjami, dotacjami na spłatę odsetek i dotacjami na opłaty gwarancyjne, IF może być stosowany tylko na podstawie analizy exante (art. 32 projektu rozporządzenia ogólnego), Formą zarządzania IF może być Fundusz Funduszy, czyli struktura zakładająca działanie za pomocą pośredników finansowych.
Harmonogram przygotowania 2014-2020 Umowa Partnerstwa do końca listopada 2013 r. * Konsultacje społeczne = do końca sierpnia 2013 r. Programy Operacyjne do końca grudnia 2013 r. (wraz z ewaluacją ex-ante, OOŚ i konsultacjami społ.) * Konsultacje społeczne = do końca września 2013 r. Przygotowanie ram prawnych do końca marca 2014 r. Negocjacje UP i PO z KE I-II kwartał 2014 r.
Działania przygotowawcze 2014-2020 Projekt Umowy Partnerstwa, Projekty Programów Operacyjnych, Przygotowanie Kontraktu Terytorialnego i stanowiska negocjacyjnego Rządu RP, Przygotowanie ram prawnych dotyczących wdrażania: - projekt ustawy o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, - projekt ustawy o zasadach realizacji programów operacyjnych polityki spójności w latach 2014-2020 (tzw. ustawa wdrożeniowa), Praca nad wdrożeniem instrumentów finansowych.
Dziękuję za uwagę www.nfosigw.gov.pl