Chcesz poprawić opłacalność produkcji trzody chlewnej? Zastosuj w żywieniu żyto hybrydowe z systemem POLLENPLUS www.kws.pl
1. Żyto może być stosowane w żywieniu trzody chlewnej w wysokich dawkach Według uzyskanych wyników przeprowadzonych badań żywieniowych zarówno zagranicznych, jak i polskich, żyto może być stosowane w żywieniu trzody chlewnej do 50% w mieszance paszowej. Szereg doświadczeń produkcyjnych, przeprowadzonych na terenie Polski w gospodarstwach produkujących żywiec wieprzowy w oparciu o krajowe, jak i zagraniczne rasy świń, potwierdziło przydatność żyta hybrydowego w żywieniu trzody chlewnej. Tabela 1. Zalecany maksymalny udział żyta w mieszankach paszowych według różnych źródeł Grupa wiekowa Niemieckie zalecenia Duńskie zalecenia Jamroz i Potkański DLG 2006 Dania 2013 PWN 2009 Polska Tuczniki* 28-40 kg m.ż. 30% 20% 30% 40-60 kg m.ż. 40% 40% 30% 60-90 kg m.ż. 50% 40% 40% od 90 kg m.ż. 50% 40% 40% Lochy 25% 20-50% Prosięta do 15 kg m.ż. 10% od 15 kg m.ż. 20% do 20% 2. Żyto hybrydowe plonuje najwyżej ze zbóż w warunkach uprawy na glebach średnich i lekkich Żyto hybrydowe uprawiane na glebach lekkich i średnich w porównaniu do pszenicy, jak i pszenżyta odznacza się wyższym i stabilniejszym plonowaniem. Jest to oczywiście spowodowane jego lepszą adaptacją w słabszych warunkach glebowo-klimatycznych. Żyto ma niski współczynnik transpiracji (350 litrów wody do wyprodukowania 1 kg suchej masy), dzięki czemu bardzo oszczędnie gospodaruje wodą. Współczynnik transpiracji dla pszenicy zawiera się w przedziale 450-500 litrów wody (czyli pszenica w porównaniu do żyta potrzebuje o 28-43% wody więcej na wyprodukowanie 1 kg s.m.). Dodatkowo pszenica nie posiada specyfi cznych cech morfologicznych ani anatomicznych, które uodporniałyby ją na suszę. Wczesne strzelanie w źdźbło oraz kłoszenie żyta w stosunku do pszenicy i pszenżyta czyni je bardziej tolerancyjnym na późnowiosenne posuchy. Jedynie ekstremalne niedobory wody w fazie zawiązywania ziarna i dojrzałości mlecznej mogą mocno obniżyć plon tej rośliny. Żyto hybrydowe z powyższych względów jest gatunkiem doskonale nadającym się do uprawy w warunkach gleb lekkich i średnich, co potwierdzone zostało w trzyletnim doświadczeniu ścisłym prowadzonym w latach 2007-2009 w Polsce. Porównując średnie plony ziarna (rys. 1) uzyskane w trzyletnim doświadczeniu ścisłym (2007-2009) przeprowadzonym w różnych rejonach Polski, można stwierdzić, że żyto hybrydowe reprezentowane przez odmianę Balistic plonowało średnio najlepiej we wszystkich latach prowadzonego doświadczenia, przewyższając pod tym względem pszenżyto Moderato. Żyto populacyjne Dańkowskie Diament plonowało niżej od żyta mieszańcowego oraz pszenżyta, natomiast pszenica ozima Tonacja charakteryzowała się najniższym średnim plonem wśród analizowanych gatunków. * W przypadku powstania piany w skarmianiu na mokro należy zmniejszyć udział żyta w paszy. Problem można również ograniczyć poprzez dodanie olejów roślinnych. W razie dodatkowego udziału pszenżyta w paszy, ze względu na wysoką zawartość polisacharydów nieskrobiowych, należy ograniczyć udział żyta poprzez zmniejszenie o jedną trzecią udziału pszenżyta. Źródła: Zalecenia Niemieckiego Towarzystwa Rolniczego DLG 2006. Duński doradca ds. żywienia trzody chlewnej Bjarne Knudsen 2013. Żywienie zwierząt i paszoznawstwo, t. 2, pod red. D. Jamroz i A. Potkańskiego, PWN, 2009. Rysunek 1. Plonowanie wybranych gatunków zbóż w latach 2007-2009 Źródło: Doświadczenie: Znaczenie interakcji geneotypowo-środowiskowej na plonowanie i cechy składowe plonu u wybranych gatunków zbóż, P. Dopierała, L. Kordas. 2 Trzoda chlewna Trzoda chlewna 3
Po przeliczeniu uzyskanych plonów w przeprowadzonych doświadczeniach ścisłych na ilość wyprodukowanej energii (rys. 2) dla trzody chlewnej z jednostki powierzchni, dochodzimy do wniosku, że dzięki uprawie żyta hybrydowego jesteśmy w stanie wyprodukować najwięcej energii dla trzody chlewnej. Rysunek 2. Plon energii uzyskany z 1 ha uprawy różnych gatunków zbóż Źródło: Obliczenia własne KWS Zboża na bazie doświadczenia: Znaczenie interakcji genotypowo-środowiskowej na plonowanie i cechy składowe plonu u wybranych gatunków zbóż, P. Dopierała, L. Kordas. Dania jest krajem charakteryzującym się bardzo wysoko rozwiniętym rolnictwem, a produkcja żywca wieprzowego jest jedną z najbardziej wydajnych na świecie. W latach 2009-2012 przeprowadzono tam szereg doświadczeń agrotechnicznych na terenie całego kraju, których celem było porównanie różnych gatunków zbóż pod względem plonu ziarna. Doświadczenie było bardzo podobne do eksperymentu przeprowadzonego w Polsce. W trakcie trzech lat (rys. 3) przetestowano cztery gatunki zbóż w warunkach uprawy na glebach lekkich i ciężkich. Na glebach lekkich żyto hybrodowe bezwzględnie dominowało plonem nad pszenicą ozimą i pszenżytem, plonując średnio o 1,5 t/ha więcej. W warunkach gleby ciężkiej różnice w plonie ziarna między gatunkami zmniejszyły się, ale również i w tym wariancie żyto hybrydowe plonowało wyżej o 0,5 t/ha od pszenicy, 0,9 t/ha od pszenżyta i 1,5 t/ha od jęczmienia ozimego. W obu przypadkach żyto okazało sie bezkonkurencyjne pod względem plonu ziarna z jednostki powierzchni. Rysunek 3. Plonowanie badanych zbóż ozimych w Danii na glebach lekkich i ciężkich Źródło: Doświadczenie międzygatunkowe KWS Dania 2009-2012. Zboża są typowym nośnikiem energii dla trzody chlewnej. W Polsce jest ona podawana jako energia metaboliczna, najczęściej w MJ/kg paszy. W Danii energetyczność surowców paszowych dla trzody chlewnej kalkuluje się w jednostkach potencjalnej energii fi zjologicznej (potential physiological energy - PPE) Rozpatrując to doświadczenie według duńskiego systemu oceny pasz, dochodzimy do wniosku, że pod względem uzyskanego plonu energii z jednostki powierzchni na glebach lekkich żyto hybrydowe zdecydowanie przewyższa inne gatunki zbóż, natomiast na glebach ciężkich jedynym gatunkiem zbóż dorównującym plonem energii żytu hybrydowemu jest pszenica ozima (rys. 4). 4 Trzoda chlewna Trzoda chlewna 5
Tabela 2. Zawartość mikotoksyn w zbożach Stężenie mikotoksyn [ppb] DON NIV T2 HT2 ZEA OTA Średnia zboża 338 11,3 4,03 9,21 31,7 4,17 Maximum zboża 8187 290 149 486 608 155 Średnia żyto 33,9 3,49 1,31 2,75 7,32 8,9 Maximum żyto 113 7,94 2,38 4,95 28 17,8 DON - deoksyniwalenol; NIV - niwalenol; T2 - toksyna T-2; HT2 - toksyna HT2; ZEA - zearalenon; OTA - ochratoksyna A Źródło: J. Grajewski, M. Twarużek, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy 2011 r. Podwyższona zawartość mikotoksyn w paszy może skutkować m.in.: zaburzeniami w rozrodzie, uszkodzeniem wątroby czy nerek. Jednak najczęstszym symptomem zatrucia mikotoksynami jest ograniczenie pobieranie paszy, co bezpośrednio przekłada się na obniżenie opłacalności produkcji. Najbardziej wrażliwe na obecność mikotoksyn w paszy są zwierzęta młode i rozpłodowe. Rysunek 4. Plony zbóż przeliczone na energię [MJ] w latach 2009-2012 w Danii Źródło: Obliczenia KWS Dania. FEsv: (potencjalna energia fi zjologiczna) jednostka energii wykorzystywana w duńskim systemie oceny pasz dla trzody chlewnej 1 FEsv = 7,38 MJ. Technologia prowadzenia łanu pszenicy ozimej jest droższa niż żyta hybrydowego. Łan pszenicy jest również mniej odporny na niskie temperatury (zjawisko wymarzania), jak i stres związany z suszą. W przypadku niekorzystnego przebiegu wegetacji łan żyta hybrydowego będzie odznaczał się bardziej stabilnym plonowaniem niż pszenica ozima. Biorąc pod uwagę wielkość i stabilność plonu ziarna i energii oraz możliwości stosowania żyta w żywieniu trzody chlewnej w ilości do 50% w dawce pokarmowej, żyto hybrydowe staje się interesującym gatunkiem dla gospodarstw prowadzących produkcję zwierzęcą. Bardzo silny system korzeniowy, zredukowana powierzchnia liści oraz niskie zapotrzebowanie na wodę czyni żyto bardzo odporną rośliną na stres związany z okresowymi niedoborami wody. Wysoka odporność na niskie temperatury zabezpiecza rośliny przed wymarzaniem. Wszystkie wyżej wymienione cechy powodują, że żyto hybrydowe jest bardzo atrakcyjne dla gospodarstw posiadających w swych zasobach słabsze stanowiska glebowe. Dzięki włączeniu żyta hybrydowego w płodozmian możemy zapewnić w gospodarstwie stabilne źródło wysokojakościowego surowca do produkcji mieszanek paszowych. 3. Ziarno żyta w porównaniu z innymi gatunkami zbóż jest najmniej obciążone toksynami fuzaryjnymi Żyto jest najmniej obciążone toksynami fuzaryjnymi (tab. 2 i rys. 5), które przez specjalistów żywienia zwierząt uznawane są za cichych zabójców. Podwyższona zawartość mikotoksyn w surowcach zbożowych przeznaczonych na pasze dla trzody chlewnej negatywnie wpływa na dobrostan zwierząt oraz obniża wyniki produkcyjne. Mikotoksyny zaburzają funkcje odpornościowe organizmu, co powoduje zmniejszenie odporności na choroby i osłabia skuteczność leczenia. Rysunek 5. Maksymalne zawartości deoksyniwalenolu (DON) w przebadanych próbkach żyta i pszenicy z Bawarii Źródło: Bayerische Landesanstalt für Landwirtschaft 2009. 6 Trzoda chlewna Trzoda chlewna 7
Żyto hybrydowe KWS - wykorzystaj jego zalety w swoim gospodarstwie Bardzo wysoka mrozoodporność przewyższająca najlepsze odmiany pszenżyta - większe bezpieczeństwo uprawy w trakcie bardzo mroźnych zim Najwyższe plonowanie ze zbóż ozimych w warunkach gleb średnich i lekkich Największa tolerancja ze zbóż na stres związany z okresowymi niedoborami wody Ziarno żyta jest najmniej obciążone przez toksyny fuzaryjne (dezoksyniwalenol i zearalenon) - możliwość stosowania w wysokich dawkach w żywieniu trzody chlewnej oraz bydła System POLLENPLUS - wysoka odporność na sporysz, bezpieczny surowiec dla przemysłu 4. Przykładowe mieszanki paszowe z dużym udziałem żyta W oparciu o żyto hybrydowe z systemem POLLENPLUS z powodzeniem można komponować mieszanki paszowe, które zawartością substancji odżywczych nie różnią się od pasz na bazie tradycyjnych zbóż, takich jak pszenica czy jęczmień. W tabeli nr 3 prezentujemy przykładowe mieszanki paszowe z żytem i bez wraz z ich kalkulacją cenową. Receptury zostały przygotowane w oparciu o normy żywienia DLG za pomocą programu do optymalizacji pasz Hybrymin Futter. W przedziale wagowym od 18 do 35 kg m.c. bez obaw można zastosować 20% żyta; dla prawidłowego bilansu białka surowego czy lizyny należy skorygować mieszankę surowcem wysokobiałkowym, w tym przypadku poekstrakcyjną śrutą sojową. Od 35 kg m.c. zastosowanie 35% żyta w mieszance paszowej przynosi największe oszczędności sięgające 56 zł na tonie mieszanki, przy zachowaniu niemalże identycznych parametrów substancji odżywczych. W końcowym etapie tuczu zastosowanie 50% żyta w mieszance wygenerowało ponad 45 zł oszczędności na 1 tonie paszy w porównaniu z paszą bez żyta, pomimo konieczności zastosowania większej ilości poekstrakcyjnych śrut rzepakowej i sojowej. Tabela 3. Przykładowe mieszanki paszowe dla trzody chlewnej komponowane w oparciu o ziarno żyta oraz bez jego udziału Składniki cena 18-35 kg m.c. 35-70 kg m.c. 70-115 kg m.c. paszy zł/t bez żyta z żytem bez żyta z żytem bez żyta z żytem Jęczmień 780 35 15 20 20 10 Pszenica 750 20 20 20 15,2 20 10 Pszenżyto 670 20,6 20,25 37 25 44,2 10,2 Żyto 550 20 35 50 Śruta sojowa 1960 20 20,5 13 14 7,5 9,5 Śruta rzepakowa 1040 6 7 5 7 Mieszanka min-wit pt1 5500 3 3 Mieszanka min-wit pt2 5000 3 3 3 3 Olej sojowy 3500 1 0,85 0,7 0,5 Zakwaszacz 7300 0,4 0,4 0,3 0,3 0,3 0,3 Energia metaboliczna MJ 13,2 13,34 13,2 13,1 12,87 12,81 EM MJ : Lizyna 1 : 0.87 1 : 0.87 1 : 0.80 1 : 0.82 1 : 0.70 1 : 0.73 Białko surowe g 182 182 175 175 155 155 Włókno g 39 35 38 35 36 35 Lizyna g 11,47 11,54 10,37 10,7 8,86 9,54 Cena paszy zł/t 1182 1138 1068 1011 973 927 Różnica w cenie paszy zł/t 43,8 56,9 45,8 Źródło: Obliczenia własne przy pomocy programu Hybrymin Futter 2008 do optymalizacji mieszanek paszowych. Ceny surowców paszowych - serwis Sparks Polska, marzec 2014. Pasza z dużą zawartością żyta jest tańsza średnio o 45 zł/t od mieszanek bez żyta. Trzodę chlewną można żywić efektywnie w oparciu o surowiec żytni utrzymując wysokie wskaźniki przyrostów masy ciała zwierząt. Dzięki zastosowaniu żyta można wygenerować dodatkowe oszczędności w produkcji żywca wieprzowego. 8 Trzoda chlewna Trzoda chlewna 9
Tabela 4. Tabela wartości pokarmowej DLG dla trzody chlewnej 1000 g masy świeżej Żyto hybrydowe Sucha masa EM Białko surowe Lizyna Metionina i cystyna Włókno surowe Skrobia Wapń Fosfor Fosfor strawny g MJ g g g g g g g g CCM 600 8,95 63 1,7 2,4 31 380-1,9 0,9 Groch 880 13,77 221 15,5 5,3 59 421 0,9 4,1 1,8 Jęczmień 880 12,65 109 4,0 4,2 50 527 0,6 3,4 1,5 Owies 880 11,20 106 4,4 4,9 102 398 1,1 3,2 0,8 Kukurydza 880 14,08 93 2,7 4,0 23 611 0,4 2,8 0,4 Wysłodki melasowe 910 9,45 115 5,7 3,5 143 0 10,0 0,7 < 0,1 Wysoką mrozoodporność mamy w standardzie Serwatka 60 0,82 9 0,7 0,3 0 0 0,7 0,5 0,1 Olej sojowy 999 37,32 0 0 0 0 0 0 0 < 0,1 Ekstrakt śruty rzep. 890 9,96 355 19,8 16,0 117 0 6,6 11,7 3,5 Żyto 880 13,51 99 3,8 4,0 24 556 0,5 3,1 1,5 Śruta sojowa (HP) 890 14,43 488 30,3 14,2 35 61 2,8 7,1 2,4 Śruta sojowa 880 13,02 449 27,8 13,0 59 61 3,0 6,4 2,2 Albo żyto hybrydowe z systemem POLLENPLUS - albo żadne inne! Pszenżyto 880 13,66 128 4,2 5,0 25 563 0,4 3,8 1,9 Pszenica 880 13,79 121 3,4 4,8 26 583 0,4 3,3 2,1 Otręby pszenne 880 8,30 141 5,8 5,1 118 131 1,3 11,8 3,5 Źródło: DLG, 2005. KWS BONO Tolerancyjne na suszę BRASETTO Tęga odmiana, tęgi plon PALAZZO Fest odporność na wyleganie GONELLO Lider w plonie UWAGA! Wszystkie udzielane w tej broszurze informacje są wynikiem naszej najlepszej wiedzy. Przedstawione wykresy oraz dane, odzwierciedlają wyniki uzyskane w przeprowadzonych doświadczeniach terenowych. Mimo zachowania jak największej staranności z naszej strony nie możemy zagwarantować, iż podane wyniki zostaną osiągnięte w stu procentach pod każdym względem. Charakteryzują się bowiem one naturalną zmiennością dla warunków środowiska rolniczo-przyrodniczego. Należy więc je rozumieć jako informację o potencjale wydajności produkcji i jakości, a nie jako bezwarunkową gwarancję ich uzyskania. VISELLO GUTTINO Nr 1 na rynku* Stabilna liczba opadania * według badań Kleffmann Group Polska, amis seed 2011 10 Trzoda chlewna Trzoda chlewna 11 www.kws.pl
Szukasz materiału siewnego? Jesteśmy do dyspozycji! Polska południowo-zachodnia Region 1 Marcin Hoffmann - Przedstawiciel Handlowy tel. 601 189 739 Region 2 Jarosław Wierzyk - Doradca Agrotechniczny tel. 663 360 560 Polska północno-zachodnia Region 5 Roman Żekieć - Przedstawiciel Handlowy tel. 605 280 190 Region 4 Krzysztof Zamczyk - Doradca Agrotechniczny tel. 601 690 608 Region 3 Rafał Prętkowski - Doradca Agrotechniczny tel. 697 640 940 Doradcy ds. Żywienia Zwierząt Polska północna Tomasz Pieńczewski - tel. 601 372 912 Polska południowa Karol Włodarczyk - tel. 601 374 823 Polska północno-wschodnia Region 6 Łukasz Preuss - Przedstawiciel Handlowy tel. 605 570 430 Region 7 Tomasz Grygoruk - Doradca Agrotechniczny tel. 607 312 326 Polska południowo-wschodnia Region 8 Łukasz Wnuk - Przedstawiciel Handlowy tel. 693 950 940 Region 9 Doradca Agrotechniczny tel. 603 654 901 Kierownik Sprzedaży i Logistyki Maciej Marczewski - tel. 71 39 27 319 Specjalista ds. Marketingu Pszenica, Jęczmień, Pszenżyto Paweł Żmijewski - tel. 71 39 27 305 Kierownik Marketingu Product Manager Żyto Hybrydowe Bartosz Rudzki - tel. 71 39 27 306 KWS Lochow Polska Sp. z o.o. Kondratowice ul. Słowiańska 5 57-150 Prusy tel.: 71 39 27 300 www.kws.pl Dystrybutor