IDENTYFIKACJA PODMIOTÓW PRAW WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ DR JUSTYNA OŻEGALSKA-TRYBALSKA Ochrona własności przemysłowej Szkolenie UPRP 20 listopada, 2013 r., Warszawa
Problem właściwej identyfikacji twórcy konkretnego, chronionego wytworu i/lub podmiotu uprawnionego do jego eksploatacji
Podmiot praw własności intelektualnej Twórca Współtwórca Nabywca praw Pracodaw ca Podmiot finansujący prace Zlecający Wytwór intelektualny Osoba kierująca pracami
Podmiot praw Pierwotnie uprawniony Wtórnie uprawniony Twórca Współtwórcy Pracodawca Zlecający Nabywca osoba fizyczna (osoby fizyczne) która stworzyła (które stworzyły) wytwór intelektualny objęty ochroną) osoba fizyczna, prawna, jednostka organizacyjna, która nabyła prawo na mocy ustawy lub umowy
Podmiot praw Osobistych Majątkowych Twórca Współtwórcy Twórca Współtwórcy Pracodawca Zlecający Nabywca Prawo do autorstwa Prawo do komercyjnej eksploatacji
Podmiot praw własności intelektualnej Współtwór ca Pracodawca Nabywca praw Wytwór intelektualn y
Kryteria istotne z punktu widzenia prawidłowego ustalenia podmiotu praw własności intelektualnej Przedmiot ochrony (przedmiot praw autorskich, pokrewnych własności przemysłowej, prawa sui generis do baz danych) Zasady ustawowe nabycia praw (określone przepisami bezwzględnie/względnie obowiązującymi) Charakter praw (majątkowe, osobiste)
Kryteria istotne z punktu widzenia prawidłowego ustalenia podmiotu praw własności intelektualnej Status wytworu intelektualnego (samodzielny, współautorski, pracowniczy, na zlecenie) Status twórcy (samodzielny twórca, pracownik, zleceniobiorca, student) Związanie twórcy postanowieniami regulującymi kwestię praw własności intelektualnej (wewnętrzne regulaminy ds. własności intelektualnej, umowy grantowe)
Znowelizowane przepisy ustawy o szkolnictwie wyższym (w stosunku do pracowników uczelni i jednostek badawczych o ile wejdą w życie) Ustawowe zasady określające podmiot praw własności intelektualnej PRAWO AUTORSKIE PRAWO WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ art. 8, art. 16, art.17 utwory samodzielne art. 9, art. 16, art.17 utwory współautorskie art. 12 - utwory pracownicze art. 14 - naukowe utwory pracownicze art. 15 a - prace dyplomowe studentów art. 8, art. 11 ust.1 samodzielne wynalazki, wzory art.8, art. 11ust.2 wspólne wynalazki, wzory art. 11 ust.3 pracownicze wynalazki, wzory Wewnętrzne regulaminy (o ile wiążą twórcę)
Możliwość modyfikacji zasad ustawowych określających podmiot praw własności intelektualnej tylko w odniesieniu do przepisów względnie obowiązujących, z których wynika możliwość modyfikacji reżimu ustawowego ( o ile umowa lub ustawa nie stanowi inaczej. ) w odniesieniu do wytworów intelektualnych stworzonych w ramach stosunku pracy na podstawie umowy o pracę (lub na podstawie umowy zlecenia w przypadku przedmiotów praw własności przemysłowej) brak skuteczności postanowień wewnętrznych regulaminów (postanowień) modyfikujących reżimy ustawowe, które nie stanowią integralnej części umowy o pracę
Problem identyfikacji podmiotu praw w przypadku wytworów intelektualnych tworzonych wspólnie
Brak ustawowej definicji współtwórczości (współtwórcy) osoba, która twórczo przyczyniła się do stworzenia chronionego wytworu () osoba, która zainspirowała stworzenie chronionego wytworu () osoba, która pomagała w stworzeniu wspólnego utworu() Wytwór intelektualny (stworzony niesamodzielnie) osoba, która kierowała pracami prowadzącymi do stworzenia chronionego wytworu()
Brak jednolitych standardów w zakresie oceny współtwórczości w orzecznictwie sądowym Kazuistyczne przykłady działalności pozbawionej charakteru twórczego w orzecznictwie sądowym brak twórczego wkładu osoby jej współpraca nie ma charakteru twórczego, lecz pomocniczy, chociażby umiejętność wykonywania czynności pomocniczych wymagała wysokiego stopnia wiedzy fachowej, zręczności i inicjatywy osobistej (2002.07.05, wyrok SN, III CKN 1096/00, Biul. SN 2003/2/10), dana osoba przy tworzeniu dzieła wykonuje tylko czynności techniczne obsługi sprzętu ściśle według wskazówek twórcy (2002.07.05, wyrok SN, III CKN 1096/00, Biul. SN 2003/2/10).
Kazuistyczne przykłady prac pozbawionych charakteru twórczego w przypadku twórczości wynalazczej inicjatywa dokonania wynalazku, pomysł na przeprowadzenie badań nieujęty w żadną konkretną formę opracowanie naukowej koncepcji stanowiącej podstawę dokonania wynalazku przekazanie wiedzy fachowej wykonywanie czynności mechanicznych zgodnie z poleceniami innej osoby wniesienie poprawek do procesu badawczego niemających charakteru merytorycznego, a jedynie będących poprawkami technicznymi lub organizacyjnymi sprawdzenie pracy zespołu badawczego kierowanie zespołem badawczym zebranie danych wykorzystanych przy tworzeniu wynalazku przygotowanie urządzeń i/lub infrastruktury umożliwiającej dokonanie wynalazku przeprowadzenie badań laboratoryjnych, testów sprawdzających działanie wynalazku
Współautorstwo wynika wyłącznie z faktu, czy dana osoba twórczo przyczyniła się do stworzenia danego wytworu wniosła wkład twórczy w stworzenie utworu tzn. nadała utworowi indywidualne, oryginalne cechy (prawo autorskie) przyczyniła się do rozwiązania problemu technicznego leżącego u podstaw wynalazku (prawo patentowe)
Okoliczności nieistotne z punktu widzenia prawidłowego ustalenia twórcy/współtwórcy wynalazku status autora/współautora wynalazku zajmowane stanowisko, funkcja brak w zakresie swoich kompetencji obowiązku prowadzenia prac (twórczych, wynalazczych badawczych, wdrożeniowych) zgodność z prawem prac prowadzących do stworzenia wynalazku brak zgody zwierzchników/uprawnionych podmiotów do prowadzenia prac badawczych prowadzenie prac wynalazczych z naruszeniem określonych przepisów, postanowień umownych itp.
Okoliczności nieistotne z punktu widzenia prawidłowego ustalenia twórcy/współtwórcy wynalazku sam fakt wskazania danej osoby jako współtwórcy w umowie o wspólności prawa do uzyskania patentu/umowy o wspólności praw z patentu rola umów o wspólności patentu nie kreowanie wspólności prawa, ale modyfikowanie zgodnie z wolą stron istniejącego, określonego przepisami prawa stanu, w którym prawo do określonego dobra niematerialnego przysługuje więcej niż jednej osobie (A. Szewc) umowy regulujące kwestię autorstwa odmiennie od rzeczywistego stanu rzeczy, uznające za autora osobę, która nim nie jest powinny być uznane ex lege nieważne
Dziękuję za uwagę! ozeg@wp.pl