Szkolenie biblioteczne cz. 4. CO NIECO o WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

Transkrypt

1 BIBLIOTEKA WYDZIAŁU KULTURY FIZYCZNEJ i PROMOCJI ZDROWIA Szkolenie biblioteczne cz. 4 CO NIECO o WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ Przygotowała Beata Bekasz

2 W Bibliotece Wydziału Kultury Fizycznej i Promocji Zdrowia 1. Użytkownik ma prawo, w granicach określonych przez prawo autorskie i wyłącznie na użytek prywatny, do reprodukowania materiałów bibliotecznych, które może odbywać się jedynie na terenie biblioteki poprzez kserokopiowanie. UWAGA! Użytkownik ma obowiązek zaznajomić się z przepisami ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych [Dz. U nr 24 poz. 83 art. 30]. 2. Kopiowanie odbywa się na samoobsługowej kserokopiarce, po wykupieniu u dyżurnego bibliotekarza karty magnetycznej. 3. Za wiedzą i zgodą bibliotekarza czytelnik może w granicach określonych przez prawo autorskie wykonywać zdjęcia fragmentów publikacji własnym aparatem cyfrowym. Czynność ta nie może zakłócać warunków pracy innym czytelnikom. 2

3 Własność intelektualna i dobra niematerialne to dobra występujące w obrocie cywilnoprawnym, nieposiadające postaci materialnej. Stanowią one wynik twórczości artystycznej, naukowej i wynalazczej. Prawo własności intelektualnej inaczej prawo na dobrach niematerialnych obejmujące dział prawa cywilnego, w którym zawarta jest regulacja prawna dotycząca dóbr niematerialnych (intelektualnych) (prawo autorskie) oraz działy regulacji dotyczących własności przemysłowej. Termin własność intelektualna stosowany jest od roku 1967, w którym utworzono agendę ONZ - Światową Organizację Własności Intelektualnej (WIPO). Polska jest członkiem tej organizacji od 1975 r. [Dz.U. z 1975r. nr9, poz.49]. 3

4 U podstaw pojęcia ochrona własności intelektualnej leżą dwa akty międzynarodowe: konwencja paryska o ochronie własności przemysłowej z 1883 roku, regulująca: zasady ochrony wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, znaków usługowych, nazw handlowych, oznaczeń pochodzenia lub nazw pochodzenia oraz zwalczanie nieuczciwej konkurencji, konwencja berneńska o ochronie dzieł literackich i artystycznych z 1886 roku (umowa międzynarodowa zawarta 9 września w 1886 r. w Bernie - powstała z inspiracji Wiktora Hugo). 4

5 Obecnie własność intelektualna jest uregulowana w różnych gałęziach prawa. Podstawowymi aktami prawnymi są: Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych [tekst jednolity: Dz. U r. Nr 90 poz. 631] - w zakresie ochrony własności artystycznej, naukowej i literackiej. Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych [Dz.U r. Nr 128 poz. 1402]. Ustawa o ochronie własności przemysłowej. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. 5

6 PRAWO AUTORSKIE Uregulowane ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Tekst jednolity w: Dziennik Ustaw z 2006 r., Nr 90 poz. 631 ze zmianami. Przedmiotem ochrony prawa autorskiego jest utwór, czyli każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, niezależnie od jego wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Dobra objęte prawem autorskim są chronione począwszy od momentu ich powstania, bez konieczności dokonywania ich rejestracji. Prawo autorskie obejmuje na podstawie umów międzynarodowych prawie wszystkie kraje świata. 6

7 Podmiot prawa autorskiego Art.8.1. Prawo autorskie przysługuje twórcy, o ile ustawa nie stanowi inaczej. 2. Domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu. 3. Dopóki twórca nie ujawnił swojego autorstwa, w wykonywaniu prawa autorskiego zastępuje go producent lub wydawca, a w razie ich braku właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. UWAGA: ustawa reguluje m.in. prawo publikacji pracy dyplomowej studenta. Mianowicie: Art. 15a. Uczelni w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym przysługuje pierwszeństwo w opublikowaniu pracy dyplomowej studenta. Jeżeli uczelnia nie opublikowała pracy dyplomowej w ciągu 6 miesięcy od jej obrony, student, który ją przygotował, może ją opublikować, chyba że praca dyplomowa jest częścią utworu zbiorowego. [Źródło: Dziennik Ustaw z 31 maja 2006 Nr 90 poz. 631] 7

8 Odpowiedzialność karna za łamanie praw autorskich majątkowych i osobistych może być przypisana wyłącznie osobie fizycznej. Przepisy regulujące zasady odpowiedzialności karnej za naruszenie praw autorskich (majątkowych i osobistych) są zawarte w dwóch ustawach: z 4 czerwca 1994 r. - O prawie autorskim i prawach pokrewnych, z 6 czerwca 1997r.- Kodeks karny. W szczególności Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych stanowi, że: 8

9 Art Kto bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom rozpowszechnia cudzy utwór w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w ust. 1 w celu osiagnięcia korzyści majątkowej, podlega karze pozbawienia wolności do lat Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełniania przestępstwa określonego w ust. 1 stałe źródło dochodu albo działalność przestępną, określoną w ust. 1, organizuje lub nią kieruje, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 1 roku. [Dz. U r. Nr 90 poz. 631] 9

10 Art Kto bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom w celu rozpowszechnienia utrwala lub zwielokrotnia cudzy utwór w wersji oryginalnej lub w postaci opracowania, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełniania przestępstwa określonego w ust. 1 stałe źródło dochodu albo działalność przestępną, określoną w ust. 1, organizuje lub nią kieruje, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. [Dz. U r. Nr 90 poz. 631] Źródła: Dziennik Ustaw wersja elektroniczna Infor.pl - portal prawno-gospodarczy, [ ] Portal UPLOOK - profesjonalny audyt oprogramowania, Portal Winnova, [ ] Sejm RP, [ ] Wikipedia, [ ] [ ] 10