Centralna Komisja Egzaminacyjna. Matura Przedmioty humanistyczne

Centralna Komisja Egzaminacyjna Matura 2006 Przedmioty humanistyczne Warszawa 2006

Spis treści SPIS TREŚCI... 1 JĘZYK POLSKI...3 EGZAMIN PISEMNY... 3 WSTĘP... 3 1. POPULACJA ZDAJĄCYCH... 3 2. ARKUSZE EGZAMINACYJNE... 6 3. WYNIKI... 13 EGZAMIN USTNY... 22 1. POPULACJA ZDAJĄCYCH... 23 2. WYNIKI... 24 PRZEBIEG EGZAMINU A PROCEDURY... 26 PODSUMOWANIE I WNIOSKI... 27 JĘZYKI MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH... 29 1. WSTĘP... 29 2. ARKUSZE EGZAMINACYJNE... 30 3. INFORMACJA O ZDAJĄCYCH I WYNIKACH... 46 4. PODSUMOWANIE I WNIOSKI... 55 HISTORIA... 57 1. WSTĘP... 57 2. POPULACJA ZDAJĄCYCH... 57 3. ARKUSZE EGZAMINACYJNE... 60 4. WYNIKI... 65 5. PRZEDMIOT ZDAWANY DWUJĘZYCZNIE... 76 6. PRZEBIEG EGZAMINU A PROCEDURY... 76 7. PODSUMOWANIE I WNIOSKI... 77 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE... 79 1. WSTĘP... 79 2. POPULACJA ZDAJĄCYCH... 79 3. ARKUSZE EGZAMINACYJNE... 82 4. WYNIKI... 85 5. PRZEBIEG EGZAMINU A PROCEDURY... 96 6. PODSUMOWANIE I WNIOSKI... 96 HISTORIA MUZYKI... 97 1. WSTĘP... 97 2. POPULACJA ZDAJĄCYCH... 97 3. ARKUSZE EGZAMINACYJNE... 98 4. WYNIKI... 102 5. PODSUMOWANIE I WNIOSKI... 108 1

WIEDZA O TAŃCU... 109 1. WSTĘP... 109 2. POPULACJA ZDAJĄCYCH... 109 3. ARKUSZE EGZAMINACYJNE... 111 4. WYNIKI... 114 5. PRZEBIEG EGZAMINU A PROCEDURY... 117 6. PODSUMOWANIE I WNIOSKI... 118 JĘZYK ŁACIŃSKI I KULTURA ANTYCZNA JĘZYK GRECKI I KULTURA ANTYCZNA... 119 JĘZYK ŁACIŃSKI I KULTURA ANTYCZNA... 119 1. WSTĘP... 119 2. POPULACJA ZDAJĄCYCH... 119 3. ARKUSZE EGZAMINACYJNE... 120 4. WYNIKI... 123 JĘZYK GRECKI (STAROGRECKI) I KULTURA ANTYCZNA... 127 OPIS ARKUSZY EGZAMINACYJNYCH... 127 HISTORIA SZTUKI... 129 1. WSTĘP... 129 2. POPULACJA ZDAJĄCYCH... 129 3. ARKUSZE EGZAMINACYJNE... 132 4. WYNIKI... 136 5. PODSUMOWANIE I WNIOSKI... 145 2

Język polski 2006 Język polski Wstęp Egzamin maturalny z języka polskiego składał się z dwóch części: pisemnej i ustnej. Był on obowiązkowy dla wszystkich zdających. Część pisemna odbyła się w całym kraju 4 maja 2006 r. Maturzyści mogli ją zdawać na poziomie podstawowym lub rozszerzonym. Egzamin na poziomie podstawowym trwał 170 minut i polegał na rozwiązaniu zadań z arkusza I. Warunkiem zdania egzaminu było uzyskanie co najmniej 30% punktów możliwych do zdobycia za rozwiązanie zadań z arkusza I. Egzamin na poziomie rozszerzonym wymagał rozwiązania zadań z arkusza I, na co zdający mieli 170 minut, a po przerwie napisania wypracowania z arkusza II, na co było przeznaczone kolejne 130 minut. Dla poziomu rozszerzonego nie został określony próg zaliczenia. Część ustna egzaminu była przeprowadzana w szkołach, według harmonogramów ustalonych przez dyrektorów szkół w porozumieniu z Okręgowymi Komisjami Egzaminacyjnymi. Egzamin ustny mógł był zdawany na jednym poziomie. Warunkiem zdania było uzyskanie 30% punktów możliwych do uzyskania. Wyniki egzaminu zostały zapisane na świadectwie w skali procentowej. Egzamin pisemny 1. Populacja zdających Do egzaminu maturalnego z języka polskiego przystąpiły w całej Polsce ogółem 398 094 osoby. Tabela 1. Informacja o liczbie zdających egzamin po raz pierwszy razem LO LP T LU razem 398094 238780 63644 91356 4314 poziom podstawowy 286703 146466 54307 81679 4251 poziom rozszerzony 111391 92314 9337 9677 63 oznaczenia: LO liceum ogólnokształcące; LP liceum profilowane; T technikum; LU liceum uzupełniające Do powtórnego egzaminu w celu poprawienia wyniku z poprzedniego roku przystąpiło 5 097 abiturientów. 3

Tabela 2. Liczba zdających w podziale na województwa, typy szkół OKE Gdańsk tylko poziom podst. LO LP T LU poziom podst. + rozsz. RAZEM tylko poziom podst. poziom podst. + rozsz. RAZEM tylko poziom podst. poziom podst. + rozsz. RAZEM tylko poziom podst. poziom podst. + rozsz. Polska 146466 92314 238780 54307 9337 63644 81679 9677 91356 4251 63 4314 kujawsko-pomorskie 7461 4825 12286 2176 461 2637 4605 539 5144 242 2 244 pomorskie 7234 5657 12891 3323 625 3948 3992 624 4616 458 16 474 OKE Jaworzno śląskie 17855 8964 26819 6987 770 7757 11177 1009 12186 484 8 492 OKE Kraków OKE Łomża OKE Łódź OKE Poznań lubelskie 9586 7001 16587 3334 728 4062 4539 469 5008 72 3 75 małopolskie 14250 7221 21471 3987 421 4408 8948 663 9611 521 3 524 podkarpackie 9129 5484 14613 3556 381 3937 7032 558 7590 18 0 18 podlaskie 6287 2080 8367 2191 255 2446 3064 286 3350 167 0 167 warmińsko-mazurskie 5878 2737 8615 2442 224 2666 3021 265 3286 278 2 280 łódzkie 10148 6145 16293 2951 494 3445 4724 577 5301 280 5 285 świętokrzyskie 5778 2579 8357 2182 211 2393 3319 310 3629 97 0 97 lubuskie 3098 2583 5681 1649 464 2113 1968 419 2387 129 1 130 wielkopolskie 11926 7563 19489 5067 737 5804 8200 1044 9244 324 2 326 zachodniopomorskie 5476 4667 10143 2128 497 2625 2735 510 3245 194 1 195 OKE Warszawa mazowieckie 22895 11739 34634 6269 972 7241 8996 871 9867 679 5 684 KE Wrocław dolnośląskie 7181 9948 17129 4518 1512 6030 3697 1076 4773 198 3 201 opolskie 2284 3121 5405 1547 585 2132 1662 457 2119 110 12 122 RAZEM Zdecydowana większość abiturientów zdawała język polski na poziomie podstawowym. Egzamin na poziomie rozszerzonym pisało 28,0% zdających (w 2005 roku 29%). Odsetek ten jest największy dla absolwentów z liceów ogólnokształcących 38,7%. Wśród zdających z liceów profilowanych wyniósł on już tylko 14,7%, a zdających z techników 10,6%. Najmniej maturzystów zdecydowało się pisać poziom rozszerzony wśród absolwentów liceów uzupełniających zaledwie 1,5%.

Język polski 2006 Diagram 1. Procentowy rozkład populacji zdających ze względu na wielkość miejscowości 4% 37% 22% 37% Wieś Miasto od 20 do 100 tysięcy Miasto do 20 tysięcy Miasto powyżej 100 tysięcy Największa grupa zdających pochodzi z miast o wielkości od 20 do 100 tys. mieszkańców i z miast o wielkości powyżej 100 tys. mieszkańców. Tylko 4% to mieszkańcy wsi. 60% abiturientów zdających egzamin maturalny z języka polskiego to absolwenci liceów ogólnokształcących. Najmniej liczną grupę 1,1% stanowią absolwenci liceów uzupełniających. Diagram 2. Procentowy rozkład populacji zdających w poszczególnych województwach ze względu na rodzaj szkoły ponadgimnazjalnej 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% kujaw sko-pomorskie 60,5% 13,0% 25,3% 1,2% pomorskie 58,8% 18,0% 21,0% 2,2% śląskie 56,8% 16,4% 25,8% 1,0% lubelskie 64,5% 15,8% 19,5% 0,3% małopolskie 59,6% 12,2% 26,7% 1,5% podkarpackie 55,9% 15,1% 29,0% 0,1% podlaskie 58,4% 17,1% 23,4% 1,2% warmińsko-mazurskie 58,0% 18,0% 22,1% 1,9% łódzkie 64,3% 13,6% 20,9% 1,1% św iętokrzyskie 57,7% 16,5% 25,1% 0,7% lubuskie 55,1% 20,5% 23,2% 1,3% w ielkopolskie 55,9% 16,6% 26,5% 0,9% zachodniopomorskie 62,6% 16,2% 20,0% 1,2% mazow ieckie 66,1% 13,8% 18,8% 1,3% dolnośląskie 60,9% 21,4% 17,0% 0,7% opolskie 55,3% 21,8% 21,7% 1,2% Pols ka 60,0% 16,0% 22,9% 1,1% LO LP T LU 5

Język polski 2006 Z egzaminu maturalnego z języka polskiego zwolniono 180 laureatów i finalistów Olimpiady z Literatury i Języka Polskiego. 2. Arkusze egzaminacyjne Na egzamin maturalny w maju 2006 roku w Centralnej Komisji Egzaminacyjnej przygotowane zostały dwa arkusze egzaminacyjne, w skład których weszły zadania zredagowane w okręgowych komisjach egzaminacyjnych. Arkusz I dla poziomu podstawowego zawierał jedno zadanie sprawdzające umiejętność rozumienia czytanego tekstu nieliterackiego i dwa zadania (do wyboru) sprawdzające umiejętność odbioru tekstu literackiego i tworzenia tekstu własnego w związku z tekstem literackim zamieszczonym w arkuszu. Arkusz II dla poziomu rozszerzonego zawierał dwa zadania sprawdzające umiejętność analizowania i interpretowania tekstu literackiego oraz tworzenia tekstu własnego w związku z tekstem literackim zamieszczonym w arkuszu. Oba arkusze zredagowane były zgodnie z formułą opisaną w Informatorze maturalnym, zasadami ustalonymi w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 7 września 2004 r. oraz wymaganiami egzaminacyjnymi wskazanymi w standardach egzaminacyjnych. Arkusz I Część 1. Zadanie sprawdzające rozumienie czytanego tekstu wymagało przeczytania tekstu publicystycznego (około 1200 słów) oraz udzielenia odpowiedzi na 15 pytań, sprawdzających jego rozumienie na poziomie znaczeń, związków między elementami znaczeń, funkcjonalności języka i stylu, kompozycji oraz komunikacji. Maturzyści otrzymali tekst autorstwa Jana Nowaka Jeziorańskiego Patriotyzm i nacjonalizm przedrukowany w Gazecie Wyborczej za Gościem Niedzielnym, dla którego powstał w 2003 roku. Zadanie to sprawdzało umiejętności wskazane w drugim obszarze standardów wymagań egzaminacyjnych, czyli Korzystanie z informacji. [patrz Informator maturalny od 2005 roku. Język polski. Warszawa 2003] Szczegółowy opis sprawdzanych umiejętności zawiera kartoteka testu. Za tę część arkusza I maturzysta mógł uzyskać 20 punktów. Część 2. W tej części poziomu podstawowego egzaminu sprawdzano wiedzę z zakresu określonego w pierwszym obszarze standardów wymagań egzaminacyjnych, czyli Wiadomości i rozumienie oraz umiejętności wskazane w drugim i trzecim obszarze, czyli Korzystanie z informacji i Tworzenie informacji. [patrz. Informator maturalny od 2005 roku. Język polski. Warszawa 2003] W części 2. maturzyści mieli do wyboru dwa tematy. Każdy z nich, zgodny z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z 7 września 2004 r. 82. [ Egzamin na poziomie podstawowym trwa 170 minut i polega na sprawdzeniu umiejętności rozumienia czytanego tekstu nieliterackiego oraz napisaniu tekstu 6

Język polski 2006 własnego związanego z tekstem literackim, zawartym w arkuszu egzaminacyjnym. ] Temat pierwszy Charakteryzując Makbeta na podstawie danych fragmentów dramatu Szekspira, określ, na czym polega tragizm postaci i porównaj go z tragizmem bohatera ze znanego Ci dramatu antycznego. wymagał zinterpretowania dwóch fragmentów z dramatu Williama Szekspira, tak aby scharakteryzować tytułowego bohatera, a następnie przywołania z pamięci dowolnej postaci z dramatu antycznego i porównania tragizmu obu postaci. Temat drugi Kłótnia u Borynów. Zanalizuj podany fragment Chłopów Władysława Reymonta i scharakteryzuj występujące w nim postacie. Na podstawie fragmentu i I tomu powieści określ przyczyny kłótni i źródła dramatyczności sceny. wymagał przeanalizowania fragmentu utworu, przedstawiającego jedną z bardziej dramatycznych scen powieści Reymonta. Zadanie zdającego polegało na zinterpretowaniu fragmentu utworu, tak aby scharakteryzować postaci i odpowiedzieć na pytanie o przyczyny rodzinnej kłótni oraz określić, co spowodowało tak dramatyczną sytuację w domu Boryny. Szczegółowy opis sprawdzanych umiejętności zawiera kartoteka testu. Za tę część arkusza I maturzysta mógł uzyskać 50 punktów. Arkusz II Zawierał teksty literackie i dwa tematy do wyboru zredagowane w odniesieniu do tych tekstów. Podstawą obu zadań były utwory literackie napisane w znanej uczniom konwencji i podejmowały problemy omawiane w toku nauki szkolnej. Część tekstów pochodziła spoza szkolnej listy lektur. Oba zadania z poziomu rozszerzonego wymagały od zdającego badania utworu nie tylko na poziomie idei, ale także na poziomie ukształtowania wypowiedzi artystycznej. W tej części egzaminu sprawdzano umiejętności wskazane w drugim i trzecim obszarze standardów wymagań egzaminacyjnych, czyli Korzystanie z informacji i Tworzenie informacji [patrz. Informator maturalny od 2005 roku. Język polski. Warszawa 2003]. Temat pierwszy Analizując i interpretując wiersz Anny Świrszczyńskiej Budując barykadę oraz fragment Pamiętnika z powstania warszawskiego Mirona Białoszewskiego, przedstaw i porównaj dwa sposoby prezentacji dramatu zwykłych ludzi uwikłanych w historię. wymagał od zdającego wykonania analizy i interpretacji porównawczej dwóch tekstów z drugiej połowy XX wieku: wiersza i fragmentu prozy. Temat drugi Analizując i interpretując utwór Jarosława Iwaszkiewicza Wiewiórka, przedstaw wzajemne relacje między narratorem a światem przedstawionym. wymagał natomiast od zdającego przedstawienia analizy i interpretacji jednego tekstu prozatorskiego, który powstał w II połowie XX wieku. Za tę część egzaminu maturzysta mógł uzyskać 40 punktów. Szczegółowy opis sprawdzanych umiejętności zawiera kartoteka testu. 7

Język polski 2006 Kartoteka zadań egzaminacyjnych Arkusz I część 1 Zadanie sprawdzające rozumienie czytanego tekstu Jana Nowaka Jeziorańskiego Patriotyzm i nacjonalizm Nr zad. 1. 2. 3. 4. Sprawdzana czynność Zdający: rozpoznaje zasadę kompozycji tekstu; wyodrębnia hipotezę odczytuje sens zdania; podaje polskie odpowiedniki wyrazów zapożyczonych odtwarza informacje sformułowane wprost odczytuje sens fragmentu tekstu Standard wymagań II 18 II 17 II 24 II 17 5. odczytuje sens akapitu II 17 6. selekcjonuje informacje II 24 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. odczytuje sens fragmentu tekstu rozumie funkcję informacji podanych w tekście odtwarza informacje sformułowane wprost; rozumie sens akapitu rozpoznaje zasadę kompozycji tekstu; odczytuje sens fragmentu tekstu określa funkcję środków językowych w tekście; rozumie znaczenie dosłowne i przenośne wyrazu wyodrębnia sformułowane w tekście wnioski odczytuje i rozumie intencję autora; rozumie główną myśl tekstu. przetwarza informacje (porządkuje informacje) II 17 II 19 II 24 II 19 II 17 II 22 II 18 II 18 II 24 Zakres treści I obszaru Zdający: zna zasady kompozycji tekstu zna pojęcie wyrazów bliskoznacznych zna podstawowe procedury analizy tekstu zna podstawowe procedury analizy tekstu zna podstawowe procedury analizy tekstu zna podstawowe procedury analizy tekstu zna podstawowe procedury analizy tekstu zna podstawowe procedury analizy tekstu zna podstawowe procedury analizy tekstu zna podstawowe procedury analizy tekstu zna podstawowe procedury analizy tekstu zna podstawowe procedury analizy tekstu zna podstawowe procedury analizy tekstu zna podstawowe procedury analizy tekstu zna podstawowe procedury analizy tekstu Pkt Rodz. zad. 1 WW 1 KO 1 KO 1 KO 1 KO 1 KO 2 KO 2 KO 1 KO 1 WW 2 KO 1 WW 2 KO 1 KO 2 KO 8

Język polski 2006 Arkusz I część 2 Temat 1. Charakteryzując Makbeta na podstawie danych fragmentów dramatu Szekspira, określ, na czym polega tragizm postaci i porównaj go z tragizmem bohatera ze znanego Ci dramatu antycznego. Nr kryterium I 1. I 2., 5. I 3. I 4. I 6. II. III. IV. V. Sprawdzana czynność Zdający: określa opisaną w tekście sytuację prezentuje i charakteryzuje bohaterów rozpoznaje cechy tragizmu Makbeta funkcjonalnie wykorzystuje kontekst utworu podsumowuje obserwacje i formułuje wnioski pisze tekst uporządkowany, spójny, nadaje mu właściwy kształt graficzny pisze stylem komunikatywnym, dostosowanym do formy wypowiedzi pisze językiem zgodnym z obowiązującymi normami pisze poprawnie pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym Standard wymagań II, 28 II, 26 II, 44 II, 34 III, 12 III, 11 III, 3 Zakres treści I obszaru Zdający: zna podstawowe wyróżniki utworu literackiego zna podstawowe procedury analizy utworu zna podstawowe kategorie estetyczne w zakresie niezbędnym do zrozumienia utworu zna utwory literackie wskazane w podstawie programowej rozumie pojęcie interpretacji utworu, rozpoznaje kategorie estetyczne zna zasady kompozycji dłuższych wypowiedzi zna podstawowe cechy dobrego stylu pkt III, 1 zna normę językową 12 III, 1 zna podstawowe typy błędów ortograficznych i interpunkcyjnych Temat 2. Kłótnia u Borynów. Zanalizuj podany fragment Chłopów Władysława Reymonta i scharakteryzuj występujące w nim postacie. Na podstawie fragmentu i I tomu powieści określ przyczyny kłótni i źródła dramatyczności sceny. I 1 I 2-5 I 6 umiejscawia przytoczony fragment w powieści rozpoznaje i określa zachowania i emocje, którym ulegają bohaterowie, analizuje kreacje bohaterów wskazuje powody kłótni między Boryną a dziećmi, wykorzystuje znajomość powieści I 18 II 26 II 34 II 28 zna utwory literackie wskazane w podstawie programowej zna i rozumie podstawowe procedury analizy utworu literackiego (zasady kreacji bohatera) zna utwory literackie wskazane w podstawie programowej 3 9 4 1 4 5 5 3 1 12 4 9

Język polski 2006 I 7 I 8 II. III. IV. V. wskazuje elementy tworzące dramatyzm sceny, wykorzystuje znajomość powieści podsumowuje działania analityczno-interpretacyjne pisze tekst uporządkowany, spójny, nadaje mu właściwy kształt graficzny pisze stylem komunikatywnym, dostosowanym do formy wypowiedzi pisze językiem zgodnym z obowiązującymi normami pisze poprawnie pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym II 27 II 34 III 13 III 17 III, 11 III, 3 zna i rozumie podstawowe wyznaczniki poetyki utworu ( z zakresu stylistyki, kompozycji i struktury utworu) rozumie pojęcie analizy i interpretacji utworu potrafi wnioskować zna zasady kompozycji dłuższych wypowiedzi zna podstawowe cechy dobrego stylu III, 1 zna normę językową 12 III, 1 zna podstawowe typy błędów ortograficznych i interpunkcyjnych Arkusz II (w kartotece wytłuszczono wymagania dotyczące poziomu rozszerzonego) Temat 1. Analizując i interpretując wiersz Anny Świrszczyńskiej Budując barykadę oraz fragment Pamiętnika z powstania warszawskiego Mirona Białoszewskiego, przedstaw i porównaj dwa sposoby prezentacji dramatu I 2., 6. I 1., 3., 7. I 4., 8. I 5., 9. zwykłych ludzi uwikłanych w historię. Określa konwencje i główne kategorie literackie w analizowanych tekstach Interpretuje teksty na poziomie idei Omawia sposób wyrażania przeżyć obecnych w analizowanych tekstach Określa funkcję wprowadzonych środków językowych i zabiegów stylistycznych II, 26, 27, 36 II, 25, 28,31 III, 13 II, 30, 33, III, 15 II, 3,9,11 III, 13 Zna podstawowe wyróżniki utworu literackiego, właściwości różnych gatunków literackich, podstawowe pojęcia z zakresu poetyki Zna podstawowe tematy, motywy i wątki występujące w utworach literackich, rozumie teksty poznane w trakcie lektury własnej Zna podstawowe procedury analizy utworu literackiego, główne kategorie estetyczne, rozumie związki zachodzące miedzy różnymi warstwami utworu literackiego Zna podstawowe procedury analizy utworu literackiego, rozumie związek między dominującą funkcją językową tekstu a jego formą 4 4 5 5 3 2;2 1; 3; 3. 3;4. 2;2 10

Język polski 2006 I 10. II. III. IV. V. Formułuje wnioski, odnosząc je do problemu postawionego w temacie Tworzy tekst uporządkowany, spójny, nadaje mu właściwy kształt graficzny Posługuje się stylem komunikatywnym dostosowanym do formy wypowiedzi Pisze językiem zgodnym z obowiązującymi normami Pisze tekst poprawny pod względem ortografii i interpunkcji III/12, 18 III/14 III, 1,2 III, 3 III, 4 Zna zasady kompozycji dłuższych wypowiedzi pisemnych Zna podstawowe zasady tworzenia takich tekstów jak interpretacja utworu literackiego oraz cechy językowe i formalne tej formy wypowiedzi Zna podstawowe cechy dobrego stylu III,1 Zna normę językową 8. III/1 Zna podstawowe typy błędów językowych Temat 2. Analizując i interpretując utwór Jarosława Iwaszkiewicza Wiewiórka, przedstaw wzajemne relacje między narratorem a światem przedstawionym. I 1a I 1b, c I 2 I 3 I 4 rozpoznaje cechy gatunkowe utworu rozpoznaje tematy, wątki, motywy rozpoznaje nadawcę, odbiorcę, bohatera oraz sposoby ich kreowania w utworze analizuje i interpretuje czas i przestrzeń w utworze analizuje sposoby prezentowania świata przedstawionego II, 38 II, 25 II, 26, II, 3 II, 28, II, 1, II, 3, II, 11 II, 27, II, 30, II, 9, II, 11 zna właściwości różnych gatunków literackich zna podstawowe tematy, motywy i wątki występujące w utworach literackich, rozumie teksty poznane w trakcie lektury własnej zna podstawowe procedury analizy utworu literackiego, główne kategorie estetyczne, rozumie związki zachodzące miedzy różnymi warstwami utworu literackiego zna podstawowe procedury analizy utworu literackiego, główne kategorie estetyczne, rozumie związki zachodzące miedzy różnymi warstwami utworu literackiego zna podstawowe procedury analizy utworu literackiego, główne kategorie estetyczne, rozumie związki zachodzące miedzy różnymi warstwami utworu literackiego 4 2 2 2 2 4 4 3 4 11

Język polski 2006 I 5 I 6 I 7 II. III. IV. V. interpretuje relacje między narratorem a światem przedstawionym funkcjonalnie wykorzystuje konteksty dostrzega wartości uniwersalne, formułuje wnioski, odnosząc je do problemu postawionego w temacie Tworzy tekst uporządkowany, spójny, nadaje mu właściwy kształt graficzny Posługuje się stylem komunikatywnym dostosowanym do formy wypowiedzi Pisze językiem zgodnym z obowiązującymi normami Pisze tekst poprawny pod względem ortografii i interpunkcji II, 28, II, 29, II, 30, II, 31, II, 1, II, 3, II, 9, II, 11 II, 34, II, 2, II, 7 II, 45, III, 12, 18 III, 14 III, 1,2 III, 3 III, 4 zna podstawowe procedury analizy utworu literackiego, główne kategorie estetyczne, rozumie związki zachodzące miedzy różnymi warstwami utworu literackiego zna podstawowe konteksty interpretacyjne poznanych utworów, zna wartości niesione prze rożne tradycje literackie i kierunki filozoficzne Zna zasady kompozycji dłuższych wypowiedzi pisemnych Zna podstawowe zasady tworzenia takich tekstów jak interpretacja utworu literackiego oraz cechy językowe i formalne tej formy wypowiedzi Zna podstawowe cechy dobrego stylu III, 1 Zna normę językową 8. III, 1 Zna podstawowe typy błędów językowych 8 1 4 2 2 2 Za rozwiązanie testu z arkusza I można było otrzymać 29% punktów. Diagram 3. Zawartość procentowa poziomów wypracowania ocenianych w arkuszu I treść 6% kompozycja 24% styl 50% język zapis 10% 10% 12

Język polski 2006 Diagram 4. Zawartość procentowa poziomów wypracowania ocenianych w arkuszu II treść 5% kompozycja 20% styl język zapis 5% 5% 65% 3. Wyniki Tabela 3. Zdawalność egzaminu z języka polskiego w poszczególnych województwach i w poszczególnych typach szkół ogółem LO LP T LU razem 92,7% 96,9% 85,7% 88,0% 67,5% OKE Gdańsk kujawsko-pomorskie 93,9% 96,8% 91,1% 89,4% 75,8% pomorskie 93,1% 96,8% 87,6% 90,1% 67,5% OKE Jaworzno śląskie 93,9% 97,6% 86,9% 91,1% 74,4% lubelskie 94,0% 97,3% 88,9% 87,8% 58,7% OKE Kraków małopolskie 95,6% 98,0% 92,2% 93,0% 72,3% podkarpackie 93,4% 97,8% 87,5% 88,0% 55,6% OKE Łomża podlaskie 97,1% 96,9% 86,1% 85,5% 70,1% warmińsko-mazurskie 92,1% 97,1% 86,9% 85,4% 65,4% OKE Łódź łódzkie 94,5% 96,8% 91,1% 90,7% 74,0% świętokrzyskie 91,5% 96,5% 85,3% 85,2% 58,8% lubuskie 91,3% 96,7% 84,8% 85,7% 66,9% OKE Poznań wielkopolskie 92,0% 96,7% 85,8% 86,8% 70,2% zachodniopomorskie 90,9% 95,0% 83,4% 85,7% 62,1% OKE Warszawa mazowieckie 92,8% 97,0% 85,2% 86,0% 58,6% OKE Wrocław dolnośląskie 88,7% 95,5% 74,6% 82,9% 64,7% opolskie 86,3% 94,8% 73,3% 79,0% 59,8% Egzamin maturalny z języka polskiego w części pisemnej był zdany, jeśli za rozwiązanie zadań z arkusza I, zdający uzyskał co najmniej 21 punktów (30%). W skali kraju średnia zdawalność wyniosła 92,7%. Najwyższa była wśród absolwentów liceów ogólnokształcących 96,9%, a najniższa wśród zdających z liceów uzupełniających 67,5%. Wśród abiturientów liceów ogólnokształcących zdawalność była o 1,4% niższa niż w maju 2005, kiedy zdało 98,3% i o 3,5% niższa dla absolwentów liceów profilowanych w maju 2005 zdało ich 89,2%. 13

Język polski 2006 Diagram 5. Zdawalność egzaminu z języka polskiego w podziale na wielkość miejscowości zdawalność 96% 94% 92% 90% 88% 86% 84% 82% 80% 78% 83,7% 90,5% Wieś Miasto do 20 tysięcy 92,9% Miasto od 20 do 100 tysięcy 94,0% Miasto powyżej 100 tysięcy Zdawalność egzaminu z języka polskiego wzrasta wraz ze wzrostem wielkości miejscowości, w których uczyli się zdający. Tabela 4. Średnie wyniki egzaminu z języka polskiego w poszczególnych województwach w podziale na typy szkół Arkusz I Arkusz II ogółem LO LP T LU ogółem LO LP T LU Polska 50,3% 55,5% 41,7% 43,7% 34,3% 46,2% 48,1% 36,8% 37,8% 29,1% OKE Gdańsk OKE Jaworzno kujawsko-pomorskie 51,8% 56,3% 45,5% 44,9% 36,5% 48,8% 50,2% 43,8% 40,7% pomorskie 50,0% 55,1% 42,3% 44,1% 33,5% 44,4% 46,7% 33,1% 35,4% śląskie 52,7% 58,3% 43,7% 46,9% 37,5% 51,0% 53,1% 40,2% 41,4% lubelskie 52,3% 56,8% 44,6% 44,1% 32,0% 49,0% 50,3% 40,9% 42,5% OKE Kraków małopolskie 53,4% 58,4% 46,2% 46,6% 35,8% 47,1% 48,1% 42,7% 39,3% podkarpackie 50,4% 56,1% 43,5% 43,1% 30,4% 46,5% 47,6% 39,7% 40,3% OKE Łomża OKE Łódź podlaskie 51,3% 57,1% 43,2% 43,3% 35,1% 51,5% 54,6% 38,5% 40,1% warmińsko-mazurskie 49,9% 55,2% 43,0% 42,9% 33,3% 51,7% 53,4% 41,3% 43,0% łódzkie 51,9% 55,9% 45,3% 44,5% 38,2% 47,4% 48,9% 38,8% 38,3% świętokrzyskie 49,0% 54,5% 41,7% 41,5% 32,4% 46,8% 48,4% 40,5% 38,6% lubuskie 49,9% 55,8% 42,1% 43,3% 35,6% 41,2% 43,3% 34,5% 35,9% OKE Poznań wielkopolskie 49,3% 55,0% 42,0% 42,6% 35,8% 45,2% 47,0% 36,7% 38,3% zachodniopomorskie 47,9% 52,5% 39,8% 41,2% 32,4% 42,5% 44,4% 34,2% 33,2% OKE Warszawa OKE Wrocław mazowieckie 49,6% 54,2% 41,0% 41,4% 30,8% 46,9% 48,2% 38,6% 38,2% dolnośląskie 47,3% 53,1% 36,4% 40,6% 31,2% 42,9% 45,5% 32,4% 34,0% opolskie 45,1% 51,9% 35,5% 38,3% 30,6% 39,2% 42,3% 29,0% 31,4% 14

Język polski 2006 Rozwiązanie arkusza I okazało się umiarkowanie trudne dla zdających średni wynik to 50,3%. Należy zauważyć, że dla absolwentów liceów profilowanych, techników i liceów uzupełniających egzamin ten był trudny (średnie odpowiednio 41,7%, 43,7% i 34,3%). Różnice między średnimi wynikami w skali kraju sięgają 8,2%. Najniższą średnią odnotowano w województwie opolskim (45,1%), a najwyższą w województwie małopolskim (53,4%). Arkusz II był dla zdających trudny średni wynik to 46,2%. Różnice między średnimi wynikami w poszczególnych województwach są nieco większe niż w przypadku arkusza I wahają się od 39,2% w województwie opolskim do 51,7% w warmińsko-mazurskim, co daje 12,5% różnicy. Średnie wyniki absolwentów liceów uzupełniających w poszczególnych województwach, w przypadku arkusza II, nie zostały obliczone ze względu na zbyt małą liczbę zdających z tej grupy (63 osoby w całym kraju). Diagram 6. Średnie wyniki egzaminu z języka polskiego w podziale na wielkość miejscowości średni wynik 60% 50% 40% 30% 20% 41,8% 39,9% 47,8% 44,1% 50,7% 52,5% 46,7% 47,2% 10% 0% Wieś Miasto do 20 tysięcy Miasto od 20 do 100 tysięcy Miasto powyżej 100 tysięcy poziom podstawowy poziom rozszerzony Średnie wyniki uzyskane z rozwiązania arkusza I i arkusza II rosną wraz ze wzrostem wielkości miejscowości, w której mieszkają zdający. Rozkłady wyników Ze względu na duże różnice w wyników uzyskanych przez absolwentów liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych, techników i liceów uzupełniających rozkłady wyników zostały przedstawione w podziale na typy szkół. 15

Język polski 2006 Wyniki z arkusza I Diagram 7. Rozkłady wyników uczniów liceów ogólnokształcących (LO), liceów profilowanych (LP), techników (T) i liceów uzupełniających (LU) otrzymanych z rozwiązania arkusza I 7% 6% procent zdających 5% 4% 3% 2% 1% 0% 0 3 6 9 12 15 18 21 24 27 30 33 36 39 42 45 48 51 54 57 60 63 66 69 liczba punktów LO LP T LU Z rozkładu wyników dla arkusza I wynika, że absolwenci liceów profilowanych i absolwenci techników osiągnęli porównywalne wyniki, które były znacznie lepsze niż wyniki absolwentów liceów uzupełniających. Najlepsze wyniki osiągnęli absolwenci liceów ogólnokształcących. Rozkład ich wyników wyraźnie odróżnia się. W większości są to wyniki powyżej progu zaliczenia 30%. W okolicach wartości 30% punktów na rozkładach widoczny jest efekt progowy wynikający z przychylnego traktowania prac, w których liczba uzyskanych punktów jest bliska wynikowi niezbędnemu do zdania egzaminu. Z diagramów można odczytać, że około 5% zdających z liceów profilowanych, techników i liceów uzupełniających osiągnęło dzięki temu pozytywny wynik egzaminu. Dla zdających z liceów ogólnokształcących efekt ten jest mniej znaczący ze względu na lepsze wyniki osiągane przez tę grupę. Tabela 5. Charakterystyka statystyczna arkusza I wskaźnik wartość ogółem LO LP T LU średni wynik w % 50,3% 55,5% 41,7% 43,7% 34,3% odchylenie standardowe 16,0% 14,7% 14,6% 14,3% 15,4% mediana 51,4% 55,7% 41,4% 44,3% 34,3% najniższy wynik 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% najwyższy wynik 100,0% 100,0% 95,7% 98,6% 91,4% 16

Język polski 2006 Diagram 8. Rozkłady wyników zdających z liceów ogólnokształcących (LO), liceów profilowanych (LP), techników (T) i liceów uzupełniających (LU) otrzymanych z rozwiązania testu zawartego w arkuszu I 16% 14% procent zdających 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 liczba punktów LO LP T LU Diagram 9. Rozkłady wyników zdających z liceów ogólnokształcących (LO), liceów profilowanych (LP), techników (T) i liceów uzupełniających (LU) otrzymanych z wypracowania z arkusza I procent zdających 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 liczba punktów LO LP T LU Niemal 9% absolwentów z liceów uzupełniających uzyskało 0% punktów z drugiej części arkusza, mimo że rozwiązywali test. Wśród absolwentów liceów profilowanych było ok. 3% takich maturzystów, a wśród absolwentów techników 2,5%. Wpłynęło to istotnie na zdawalność egzaminu pisemnego z języka polskiego, ponieważ nawet wzorowo rozwiązany test (maksymalnie 20 punktów) nie wystarczał do uzyskania 30% punktów (czyli 21 punktów). Na 0 punktów oceniano wypracowania napisane bez związku z tekstem literackim zamieszczonym w arkuszu, do czego zobowiązuje maturzystę rozporządzenie ministra. 17

Język polski 2006 Tabela 6. Interpretacja wskaźnika łatwości zadań w arkuszu I interpretacja wskaźnik łatwości bardzo trudne 0,00 0,19 trudne 0,20 0,49 umiarkowanie trudne 0,50 0,69 łatwe 0,70 0,89 bardzo łatwe 0,90 1,00 typ liczba numery zadań szkoły punktów udział % LO 0 0,0% LP 0 0,0% T 0 0,0% LU 2 2,9% LO 16_t; 16_j 37 52,9% LP 1; 2; 7; 8; 16_t; 16_k; 16_s; 16_j; 16_z 56 80,0% T 1; 2; 7; 8; 16_t; 16_k; 16_s; 16_j; 16_z 56 80,0% LU 1; 2; 7; 13; 14; 15; 16_t; 16_k; 16_s; 16_j; 16_z 59 84,3% LO 1; 2; 7; 8; 12; 13; 16_k; 16_s; 16_z 22 31,4% LP 11; 12; 13; 14; 15 8 11,4% T 11; 12; 13; 14; 15 8 11,4% LU 5; 6; 10; 11; 12 6 8,6% LO 5; 9; 10; 11; 14; 15 8 11,4% LP 4; 5; 6; 9; 10 5 7,1% T 4; 5; 6; 9; 10 5 7,1% LU 3; 4; 9 3 4,3% LO 3; 4; 6 3 4,3% LP 3 1 1,4% T 3 1 1,4% LU 0 0,0% Diagram 10. Udział procentowy zadań w arkuszu I ze względu na łatwość ich rozwiązania przez absolwentów liceów ogólnokształcących (LO), liceów profilowanych (LP), techników (T) i liceów uzupełniających (LU) 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% bardzo trudne trudne umiarkowanie trudne łatwe bardzo łatwe LO LP T LU Zadania testu (od 1 do 15) były dla wszystkich zdających przeważnie umiarkowane trudne i łatwe, jedynie dla absolwentów liceów uzupełniających były one trudne i umiarkowanie trudne. Natomiast poszczególne oceniane poziomy wypracowania (zadanie 16) okazały się trudne. Ponieważ za wypracowanie można było otrzymać maksymalnie 71% punktów jego trudność wpłynęła na trudność całego arkusza. Warto zauważyć, że arkusz nie zawierał zadań bardzo trudnych. 18

Język polski 2006 Diagram 11. Wskaźniki łatwości zadań testu z arkusza I 1,0 0,8 0,96 0,87 0,78 0,86 0,85 0,86 0,73 0,66 0,63 0,63 0,66 0,6 0,4 0,54 0,49 0,54 0,46 0,2 0,0 z_1 z_2 z_3 z_4 z_5 z_6 z_7 z_8 z_9 z_10 z_11 z_12 łatwość z_13 z_14 z_15 zadania testu Prawie połowa zadań (46%) dla zdających okazała się łatwa lub bardzo łatwa, pozostałe zaś średnio trudne (46%) lub trudne (7%). Najtrudniejsze okazały się zdania 2 i 8. (szczegółowe omówienie wyników uzyskanych za każde zadanie zamieszczono w załączniku Komentarz do zadań maturalnych z języka polskiego.) Diagram 12. Wskaźniki łatwości poziomów wypracowania ocenianych w arkuszu I łatwość 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0 0,42 0,45 0,47 0,43 0,43 0,03 treść kompozycja styl język zapis walory oceniane poziomy wypracowania Z diagramu 12 wynika, że umiejętności składające się na sztukę tworzenia tekstu własnego na poziomie podstawowym okazały się dla zdających trudne. Wyniki z arkusza II W analizie rozkładów wyników otrzymanych z rozwiązania arkusza II, ze względu na małą liczbę zdających, pominięto dane absolwentów liceów uzupełniających. 19

Język polski 2006 Diagram 13. Rozkłady wyników uczniów liceów ogólnokształcących (LO), liceów profilowanych (LP) i techników (T) otrzymanych z arkusza II 8% 7% procent zdających 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 liczba punktów LO LP T Rozkład wyników uzyskanych na poziomie rozszerzonym jest normalny, ma kształt krzywej Gaussa (dla poziomu rozszerzonego nie określono progu zaliczenia). Podobnie jak w przypadku arkusza I rozkłady wyników uzyskanych przez absolwentów liceów profilowanych i techników są do siebie zbliżone. Rozkład wyników dla zdających z liceów ogólnokształcących jest nieco szerszy i jest on przesunięty w stronę wyższych wyników w stosunku do pozostałych dwóch rozkładów. Tabela 7. Charakterystyka statystyczna arkusza II wskaźnik wartość ogółem LO LP T LU średni wynik w % 46,2% 48,1% 36,8% 37,8% 29,1% odchylenie standardowe 16,0% 15,7% 14,2% 14,3% 15,4% mediana 45,0% 47,5% 37,5% 37,5% 27,5% najniższy wynik 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% najwyższy wynik 100,0% 100,0% 100,0% 97,5% 62,5% Tabela 8. Interpretacja wskaźnika łatwości poziomów wypracowania z arkusza II interpretacja wskaźnik łatwości trudne 0,20 0,49 umiarkowanie trudne 0,50 0,69 numery zadań liczba punktów udział % LO 17_t; 17_j 34 85,0% LP 17_t; 17_k; 17_s; 17_j; 17_z 40 100,0% T 17_t; 17_k; 17_s; 17_j; 17_z 40 100,0% LU 17_t; 17_k; 17_s; 17_j; 17_z 40 100,0% LO 17_k; 17_s; 17_z 6 15,0% LP 0 0,0% T 0 0,0% LU 0 0,0% 20

Język polski 2006 Diagram 14. Wskaźniki łatwości dla poziomów wypracowania ocenianych w arkuszu II łatwość 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0 0,55 0,44 0,51 0,48 0,50 0,02 treść kompozycja styl język zapis walory oceniane poziomy wypracowania Diagram pokazuje, że umiejętności składające się na sztukę analizowania i interpretowania nowego tekstu literackiego oraz pisania w związku z nim zostało opanowane w połowie. Chociaż z zadaniem tym zdający poradzili sobie lepiej (należy zauważyć, że do egzaminu na poziomie rozszerzonym przystąpili tylko chętni) niż z analogicznym zadaniem z poziomu podstawowego, to nadal okazało się ono średnio trudne dla maturzystów. Odczytywanie sensów dzieła literackiego i sprawność językowa wypadły słabiej niż komponowanie wypowiedzi na piśmie, jej styl i zapis. Rozkład staninowy wyników Tabela 9. Rozkład wyników z języka polskiego w skali standardowej dziewiątki klasa nazwa klasy wyniki na świadectwie Arkusz I Arkusz II 1 najniższa 0% 20% 0% 18% 2 bardzo niska 21% 30% 20% 25% 3 niska 31% 37% 28% 33% 4 poniżej średniej 39% 46% 35% 40% 5 średnia 47% 54% 43% 48% 6 powyżej średniej 56% 61% 50% 55% 7 wysoka 63% 69% 58% 65% 8 bardzo wysoka 70% 77% 68% 75% 9 najwyższa 79% 100% 78% 100% komentarz (informację o procentach podano w przybliżeniu) 4% zdających ma wynik w tej klasie, 96% zdających ma wynik w wyższych klasach 7% zdających ma wynik w tej klasie, 89% zdających ma wynik w wyższych klasach, 4% w niższej 12% zdających ma wynik w tej klasie, 77% zdających ma wynik w wyższych klasach, 11% w niższych 17% zdających ma wynik w tej klasie, 60% zdających ma wynik w wyższych klasach, 23% w niższych 20% zdających ma wynik w tej klasie, 40% zdających ma wynik w wyższych klasach, 40% w niższych 17% zdających ma wynik w tej klasie, 23% zdających ma wynik w wyższych klasach, 60% w niższych 12% zdających ma wynik w tej klasie, 11% zdających ma wynik w wyższych klasach, 77% w niższych 7% zdających ma wynik w tej klasie, 4% zdających ma wynik w wyższej klasie, 89% w niższych 4% zdających ma wynik w tej klasie, 96% w niższych Wyrażone w procentach zakresy wyników znajdujących się w poszczególnych staninach są uzależnione od osiągnięć populacji zdających, więc mogą być różne w kolejnych edycjach egzaminu z tego samego przedmiotu i w egzaminach z różnych przedmiotów. 21

Język polski 2006 Egzamin ustny Egzamin ustny z języka polskiego był obowiązkowy dla wszystkich zdających. Zdawany był na jednym poziomie. Zdający prezentował temat, który wybrał ze szkolnej listy tematów przedstawionej mu na początku nauki w klasie maturalnej. Listę tę redagowali poloniści nauczający w danej szkole. W każdej szkole była tylko jedna lista wspólna dla wszystkich maturzystów z danej szkoły. Na liście miały znaleźć się tematy z historii literatury, języka oraz tematy wskazujące na związki literatury z innymi dziedzinami sztuk. Listę tę zatwierdzała właściwa okręgowa komisja egzaminacyjna. Nad wybranym tematem przyszły maturzysta pracował kilka miesięcy. W tym czasie gromadził literaturę przedmiotową i podmiotową, analizował i selekcjonował zgromadzone materiały pod kątem ich przydatności do realizacji tematu, zredagował plan prezentacji. Uczeń miał możliwość przygotowania materiałów pomocniczych, np. plansz, fragmentów filmów, reprodukcji obrazów, zdjęć budowli architektonicznych itp. Egzamin składał się z dwóch części: prezentacji wybranego tematu i rozmowy z egzaminatorem. Prezentacja trwała około 15 minut, rozmowa około 10 minut. Egzamin był oceniany według kryteriów jednakowych w całym kraju. Ocenie podlegały: prezentacja tematu (zawartość merytoryczna i kompozycja wypowiedzi), rozmowa o problemach związanych z prezentowanym zagadnieniem i sprawność językowa w obu częściach egzaminu. W sumie za ustną część egzaminu zdający mógł uzyskać 20 punktów w następującym układzie: za prezentację tematu 8 pkt (6 za zawartość merytoryczną, 2 za kompozycję), czyli 40% ogólnej punktacji; za rozmowę 4 pkt, czyli 20% ogólnej punktacji; za język (oceniany w obu częściach egzaminu) 8 pkt, czyli 40% ogólnej punktacji. Diagram 15. Zawartość procentowa poziomów wypowiedzi ustnej zawartość merytoryczna kompozycja 40% 30% rozmowa język 10% 20% Aby zdać egzamin, maturzysta powinien uzyskać minimum 30%, czyli 6 punktów. 22

Język polski 2006 1. Populacja zdających Do egzaminu ustnego z języka polskiego w maju 2006r. przystąpiło 389 754 abiturientów. Tabela 10. Liczba zdających egzamin ustny z języka polskiego w podziale na województwa i typy szkół razem LO LP T LU Polska 389754 237336 60681 87769 3968 OKE Gdańsk kujawsko-pomorskie 20006 12233 2546 5004 223 pomorskie 21519 12844 3764 4436 475 OKE Jaworzno śląskie 46156 26628 7374 11716 438 lubelskie 25379 16515 3953 4840 71 OKE Kraków małopolskie 35479 21357 4275 9360 487 podkarpackie 25675 14563 3796 7299 17 OKE Łomża OKE Łódź podlaskie 14118 8332 2387 3243 156 warmińsko-mazurskie 14358 8551 2509 3058 240 łódzkie 24835 16126 3311 5131 267 świętokrzyskie 14256 8310 2351 3502 93 lubuskie 9923 5623 1972 2229 99 OKE Poznań wielkopolskie 34071 19378 5538 8837 318 zachodniopomorskie 15728 10033 2451 3071 173 OKE Warszawa mazowieckie 51936 34571 7088 9636 641 OKE Wrocław dolnośląskie 26882 16904 5405 4403 170 opolskie 9433 5368 1961 2004 100 Największą grupę zdających 60,9% całej populacji stanowili absolwenci liceów ogólnokształcących. 23

Język polski 2006 Diagram 16. Procentowy rozkład populacji zdających ze względu na rodzaj szkoły ponadgimnazjalnej 22,5% 1,0% 15,6% 60,9% LO LP T LU 2. Wyniki Tabela 11. Zdawalność egzaminu ustnego z języka polskiego w poszczególnych województwach w podziale na typy szkół ogółem LO LP T LU Polska 96,7% 98,5% 93,6% 94,5% 87,3% OKE Gdańsk kujawsko-pomorskie 95,7% 97,5% 92,3% 93,2% 89,7% pomorskie 95,5% 98,1% 90,5% 93,8% 80,6% OKE Jaworzno śląskie 97,4% 99,2% 93,1% 96,5% 90,6% lubelskie 94,6% 97,5% 89,6% 89,3% 60,6% OKE Kraków małopolskie 96,0% 98,1% 93,0% 93,8% 73,7% podkarpackie 94,1% 97,9% 88,8% 89,5% 58,8% OKE Łomża OKE Łódź podlaskie 99,1% 99,5% 97,8% 97,9% 95,5% warmińsko-mazurskie 97,7% 99,1% 95,6% 95,8% 94,6% łódzkie 98,1% 99,0% 95,9% 96,7% 97,0% świętokrzyskie 98,4% 99,5% 98,3% 96,0% 98,9% lubuskie 96,4% 98,3% 94,8% 93,4% 92,9% OKE Poznań wielkopolskie 97,0% 98,7% 94,8% 95,2% 87,7% zachodniopomorskie 96,8% 98,2% 94,5% 94,4% 89,6% OKE Warszawa mazowieckie 97,6% 98,8% 95,9% 95,3% 89,4% OKE Wrocław dolnośląskie 96,6% 98,5% 91,9% 95,5% 88,8% opolskie 97,9% 99,2% 95,5% 96,7% 94,0% Egzamin ustny z języka polskiego cechuje wysoki stopień zdawalności. Nie zdało go 3,3% zdających. Największy problem stanowił on dla absolwentów szkół uzupełniających, z których zdało go 87,3%. Najniższą zdawalność odnotowano 24

Język polski 2006 w województwie podkarpackim wyniosła ona tam 94,1%, przy czym z absolwentów liceów uzupełniających w tym województwie zdało go niewiele ponad połowa maturzystów (58,8%). Tabela 12. Średnie wyniki z egzaminu ustnego z języka polskiego w poszczególnych województwach Polska 71,1% ogółem LO LP T LU OKE Gdańsk kujawsko-pomorskie 68,1% 73,2% 60,5% 60,3% 54,5% pomorskie 69,5% 75,4% 59,1% 63,3% 49,7% OKE Jaworzno śląskie 73,6% 79,3% 62,2% 68,3% 60,5% lubelskie 74,5% 79,2% 65,8% 65,8% 53,3% OKE Kraków małopolskie 72,7% 76,7% 66,1% 67,2% 63,0% podkarpackie 78,0% 83,2% 71,4% 71,1% 69,7% OKE Łomża OKE Łódź podlaskie 75,9% 81,7% 68,6% 67,3% 59,3% warmińskomazurskie 71,1% 75,9% 63,0% 64,9% 60,8% łódzkie 71,3% 75,6% 63,8% 64,7% 63,4% świętokrzyskie 73,3% 78,8% 68,2% 64,1% 65,3% lubuskie 68,6% 74,3% 61,7% 61,0% 57,9% OKE Poznań wielkopolskie 69,7% 75,0% 62,8% 62,9% 54,5% zachodniopomorskie 69,1% 72,8% 63,1% 62,3% 58,5% OKE Warszawa mazowieckie 69,1% 72,8% 62,3% 61,9% 54,2% OKE Wrocław dolnośląskie 69,5% 74,7% 58,9% 63,2% 55,1% opolskie 73,9% 80,3% 64,6% 66,3% 64,0% Średni wynik tego egzaminu (71,1% punktów) wskazuje na to, że był on łatwy dla zdających. Najwyższy średni wynik osiągnięty został, paradoksalnie, w województwie podkarpackim, pomimo najniższej zdawalności. Podobną prawidłowość można zaobserwować w wynikach wszystkich trzech województw należących do komisji okręgowej w Krakowie zdawalność jest w nich niższa od średniej krajowej, a średni wynik wyższy od średniej krajowej. Może to wynikać ze stosowanego tam sposobu oceniania. 25

Język polski 2006 Diagram 17. Rozkład wyników z egzaminu ustnego z języka polskiego procent zdających 20% 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 liczba punktów Na rozkładzie wyników widać, podobnie jak w przypadku egzaminu pisemnego efekt progowy w okolicach 30% (6 punktów). Ponad 18% zdających osiągnęło wynik maksymalny z tej części egzaminu. Tabela 13. Dane statystyczne z egzaminu ustnego z języka polskiego wskaźnik wartość średni wynik w % 71,1% odchylenie standardowe 24,7% mediana 75,0% najniższy wynik 0,0% najwyższy wynik 100,0% Przebieg egzaminu a procedury 1. Na skutek niezgodnego z procedurami przebiegu egzaminu unieważniono 46 egzaminów. 2. Na skutek niesamodzielnej pracy (ściąganie, przepisywanie cudzych teksów, np. internetowych ściąg) unieważniono 123 prace. 3. Zgodnie z ujednoliconą interpretacją zapisu z rozporządzenia ministra o ocenianiu za wypracowania napisane bez związku z tekstem zamieszczonym w arkuszu egzaminacyjnym wystawiano 0 punktów. 26

Język polski 2006 Podsumowanie i wnioski 1. Egzamin pisemny z języka polskiego był dla wszystkich zdających średnio trudny. Zdecydowanie łatwiejszy był test sprawdzający umiejętność czytania tekstu nieliterackiego niż napisanie wypracowania. 2. Zdający generalnie wykazali się umiejętnością rozumienia tekstu publicystycznego na poziomie znaczeń. W mniejszym stopniu opanowali umiejętność rozumienia tego typu tekstów na poziomie ich organizacji i sytuacji komunikacyjnej. 3. Z analiz wyników można wywnioskować, że ci uczniowie, którzy osiągnęli oceny bliskie progowi zaliczenia, słabo opanowali obie podstawowe umiejętności: czytanie ze zrozumieniem i pisanie własnego tekstu. 4. Skorygowane (w stosunku do obowiązujących w 2005 roku) kryteria oceniania wypracowania na poziomie rozszerzonym, podnoszące wymagania dotyczące treści wypracowania, spowodowały, że egzamin na poziomie rozszerzonym okazał się trudniejszy niż w ubiegłym. 5. Egzamin ustny okazał się dla zdających łatwy. 6. Wyniki egzaminu ustnego z ubiegłego roku skłoniły do refleksji nad samodzielnością pracy uczniów i zaowocowały zmianą punktacji w kryteriach oceniania egzaminu ustnego w takim kierunku, aby podnieść rangę rozmowy kosztem prezentacji tematu. Zmiana ta stworzyła szansę wnikliwszego ocenienia stopnia zrozumienia omawianych przez ucznia zagadnień oraz języka, jakim posługuje się zdający podczas rozmowy. 27

Języki mniejszości narodowych 2006 Języki mniejszości narodowych 1. Wstęp Koncepcja egzaminu maturalnego z języków mniejszości narodowych i języka polskiego jest taka sama. Jest on również egzaminem obowiązkowym, który uczniowie szkół z językiem nauczania mniejszości narodowych muszą zdawać dodatkowo, oprócz trzech obowiązkowych przedmiotów. Egzamin składa się z części ustnej i pisemnej. Na egzamin ustny uczeń przygotowuje prezentację w swoim języku ojczystym, wygłasza ją podczas egzaminu w ciągu około 15 minut i następnie przez około 10 minut odpowiada na pytania przedmiotowego zespołu egzaminacyjnego. Egzamin ten sprawdza nie tylko umiejętności związane z przygotowaniem prezentacji, czyli wyszukiwania i selekcji materiału, doboru argumentów, sporządzania bibliografii i materiałów pomocniczych, ale również umiejętność posługiwania się językiem ojczystym w mowie. Egzamin jest przeprowadzany i oceniany w szkole. Aby go zdać, należało uzyskać minimum 30% punktów. Egzamin pisemny uczniowie mogli zdawać na poziomie podstawowym, który jest obowiązkowy dla wszystkich zdających, lub rozszerzonym. Arkusz pierwszy należący do poziomu podstawowego zawiera test sprawdzający rozumienie tekstu napisanego w języku ojczystym, za który można było otrzymać maksymalnie 21 punktów, oraz dwa tematy sprawdzające umiejętność pisania własnego tekstu w związku z literaturą narodową, której wykaz został zamieszczony w informatorze maturalnym. Za napisanie wypracowania na poziomie podstawowym można było otrzymać maksymalnie 49 punktów. Ogółem za rozwiązanie wszystkich zadań z arkusza pierwszego można było otrzymać maksymalnie 70 punktów. Schemat punktowania zadań sprawdzających umiejętność pisania na poziomie podstawowym jest następujący: za treści merytoryczne (rozwinięcie tematu) zdający mógł otrzymać maksymalnie 20 punktów, za język (składnia i fleksja; słownictwo, frazeologia, styl; ortografia i interpunkcja) i kompozycję 29 punktów. Zadania z drugiego arkusza sprawdzają umiejętności związane z analizą i interpretacją tekstu literackiego oraz pisania własnego tekstu, który może być dla ucznia nieznany. Za napisanie wypracowania na poziomie rozszerzonym można było otrzymać maksymalnie 40 punktów: 22 za treści merytoryczne, czyli za rozwinięcie tematu; 18 za język i kompozycję. Egzamin pisemny jest egzaminem zewnętrznym, sprawdzanym przez egzaminatorów okręgowej komisji egzaminacyjnej. Próg zaliczenia egzaminu wymaga zdobycia przez zdającego minimum 30% punktów z poziomu podstawowego. Część ustna egzaminu była przeprowadzana w szkołach, według harmonogramów ustalonych przez dyrektorów szkół w porozumieniu z Okręgowymi Komisjami Egzaminacyjnymi, natomiast część pisemna odbyła się w całym kraju 24 maja 2006 r. Sprawdzanie arkuszy egzaminacyjnych z języków mniejszości narodowych zostało zorganizowane centralnie, czyli grupa egzaminatorów zapisana w ewidencji Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Łomży sprawdziła prace uczniów wszystkich 29

Języki mniejszości narodowych 2006 szkół z językiem nauczania mniejszości narodowych niezależnie, do jakiej OKE szkoła należy. 2. Arkusze egzaminacyjne Część pierwszą arkusza pierwszego przeznaczonego na egzamin z języków mniejszości narodowych stanowią testy sprawdzające umiejętność czytanego tekstu. We wszystkich językach mniejszości narodowych zostały one skonstruowane na tych samych zasadach: tekst współczesny, do tysiąca słów; do tekstu dołączone zadania od 12 do 16. Zadania sprawdzają odbiór tekstu w różnych jego warstwach: struktury, treści, języka. Zadania we wszystkich testach sprawdzają te same czynności określone w obszarze II Standardów wymagań egzaminacyjnych z języków mniejszości narodowych od 12 do 22 punktu. Część druga arkusza egzaminacyjnego we wszystkich językach mniejszości narodowych zawiera dwa tematy wypracowań. Uczeń wybiera jeden temat i pisze wypracowanie. Każdy temat sformułowany został do tekstu literackiego zamieszczonego na liście tekstów obowiązkowych w informatorach maturalnych z języków mniejszości narodowych. Tematy na poziomie podstawowym łączą umiejętności związane z odbiorem tekstu literackiego (głównie na poziomie idei) z umiejętnością tworzenia własnego tekstu i posługiwania się poprawnym językiem ojczystym. Arkusze dla poziomu rozszerzonego zawierają dwa tematy wypracowań. Uczniowie wybierają jeden temat i piszą wypracowanie. Każdy temat sformułowany został do tekstu literackiego zamieszczonego na liście tekstów obowiązkowych dla poziomu rozszerzonego w informatorach maturalnych z języków mniejszości narodowych. Tematy na poziomie rozszerzonym sprawdzają umiejętność analizowania i interpretowania tekstów literackich, sprawdzają również umiejętności związane z porównawczym analizowaniem tekstów. 30

Języki mniejszości narodowych 2006 Poziom realizacji zadania Czytanie ze zrozumieniem tekstu publicystycznego KARTOTEKI ZADAŃ JĘZYK BIAŁORUSKI ARKUSZ I Test sprawdzający rozumienie czytanego tekstu Badana czynność Nr Liczba Zdający potrafi: stand. pkt wyodrębnić tezę (główną myśl) całego tekstu, II/15 1 1 odczytać dosłowne i metaforyczne znaczenie II/12 2 2 wyrazów, odczytać sens fragmentów (zdań, grup zdań, akapitu), Nr zadania II/14 1 3 przetworzyć informacje, II/22 1 4 odczytać sens fragmentów wypowiedzi i przetworzyć informacje, odtworzyć informacje sformułowane wprost, II/14 II/22 2 5 II/22 2 6 odczytać dosłowne i metaforyczne znaczenie wypowiedzi,wyrazów, rozpoznać charakterystyczne cechy języka; nazwać środki językowe i ich funkcję w tekście, odczytać dosłowne i metaforyczne znaczenie wypowiedzi,wyrazów, wskazywać przyczyny i skutki, oddzielać informacje od opinii, II/12 2 7 II/20 2 8 II/20 2 9 II/22 2 10 odtworzyć informacje sformułowane wprost, II/22 1 11 rozpoznać cechy gatunkowe tekstu, II/21 2 12 nazwać funkcję tekstu. II/19 1 13 31

Języki mniejszości narodowych 2006 Тэма 1: Зубр як цар пушчы і сучасная цывілізацыя. Прадстаў адносіны чалавек зубр на аснове фрагмента прозы Уладзіміра Караткевіча Зямля пад белымі крыламі. Poziom realizacji zadania Badana czynność Zdający potrafi: interpretować utwór na podstawie analizy, na poziomie treści,dostrzec cechy wspólne utworów Nr stand. III/9 II/38 Liczba pkt Nr kryterium 20 1/1-8 rozpoznać cechy gatunkowe utworu, stosować podstawowe pojęcia z zakresu teorii literatury, II/36, III/10 4 1/1-2 1. Realizacja tematu odczytać dosłowne i ukryte utworu, rozpoznać w tekście językowe środki artystycznego wyrazu, przywołać właściwe konteksty, przywołać właściwe konteksty, formułować uzasadnienia i opinie, dostrzec wartości uniwersalne, narodowe, rozpoznać bohatera i sposób jego kreowania w utworze, rozpoznać funkcję dydaktyczną utworu, rozpoznać motywy, rozpoznać funkcje określonych tekstów. 2. Język Kryteria oceny języka i kompozycji Posługiwać się poprawną a/ składnia i fleksja i urozmaiconą składnią oraz fleksją, posługiwać się bogatym b/ słownictwo, i różnorodnym słownictwem, frazeologia, styl poprawną frazeologią oraz swobodnym i żywym stylem, c/ ortografia, interpunkcja 3. Kompozycja pisać poprawnie pod względem ortograficznym, poprawnie stosować znaki interpunkcyjne. Skomponować tekst funkcjonalny wobec tematu, spójny, logiczny. II/25, II/42, III/11 III/11, III/13, II/43 II/24, II/44, II/23, II/9 2 1/3 7 1/ 4-5 7 1/6-7 III/1 9 2a III/1 III/3 10 2b III/1 4 2c III/1 5 3 32