Zestaw filmów krótkometrażowych: Oko wilka, Cały świat, Pocałunek dla świata, MATERIAŁY DYDAKTYCZNE DLA NAUCZYCIELI SPIS TREŚCI 1. Scenariusz lekcji dla klas 4 6. (str. 2) Temat: Relacja między nami. Sztuka oswajania.
SCENARIUSZ LEKCJI SZKOŁA PODSTAWOWA KLASY 4-6 Opracowała: Wioletta Mrozek Temat: Relacja między nami. Sztuka oswajania. CELE LEKCJI Po lekcji uczeń: potrafi interpretować dzieło filmowe w różnych kontekstach, odnajduje w nim treści dosłowne i ukryte; ocenia motywy postępowania bohaterów filmowych; ma świadomość odpowiedzialności człowieka za popełnione czyny i wypowiedziane słowa; dokonuje analizy świata przedstawionego; rozumie bariery w komunikacji bohaterów; redaguje instrukcję na podstawie dzieła filmowego. METODY I FORMY PRACY dyskusja, analiza dzieła literackiego, prezentacja multimedialna, praca grupowa i indywidualna. ŚRODKI DYDAKTYCZNE filmy krótkometrażowe: Oko wilka (L oeil du loup), Cały świat (Tout le monde dit je tʼaime), Pocałunek dla świata (Un bisou pour le monde), (Mille-pattes et Crapaud); fragment powieści Antoine a de Saint-Exupery ego Mały książę; zdjęcia głównych bohaterów filmów w postaci slajdów; kartki z hasłami do dyskusji. CZAS 1 godzina lekcyjna
PRZEBIEG LEKCJI 1. Uczniowie czytają fragment utworu Antoine a de Saint-Exupery ego Mały książę dotyczący przyjaźni (Załącznik 1). Jest to scena, gdy lis tłumaczy Małemu Księciu na czym polega oswajanie. 2. Na podstawie przeczytanego fragmentu uczniowie formułują definicję oswojenia: oswojenie kogoś oznacza wyzbycie się uczuć wrogości i nieufności w stosunku do niego, a w zamian stworzenie więzi, chęć przebywania ze sobą i dzielenia wspólnych spraw, a także akceptacji wad drugiej osoby. 3. Uczniowie przypominają sobie treść filmów, przywołując wspólnie głównych bohaterów czterech krótkich metraży: Oko wilka (L oeil du loup), Cały świat (Tout le monde dit je tʼaime), Pocałunek dla świata (Un bisou pour le monde), (Mille-pattes et Crapaud). Dla ułatwienia nauczyciel może wyświetlić slajdy ze zdjęciami głównych bohaterów. Uczniowie zapisują na tablicy lub na kartonach bohaterów: Chłopiec i Niebieski Wilk Marion i jej przyjaciółka Josephine Uczeń Leo Zamanian i nauczycielka Nauczyciel zaczyna dyskusję i zadając pytania nakierowuje uczniów na główny temat rozmowy relacje między bohaterami. Słowa klucze uczniowie zapisują przy parach bohaterów. W słabszej grupie uczniów można przygotować rozsypankę haseł, które uczniowie przyporządkowują do odpowiednich filmów zanim zaczną o nich rozmawiać (Załącznik 2). a) Prowadzący pyta, która para bohaterów najbardziej przypomina Lisa i Małego Księcia. Uczniowie wskazują Chłopca i wilka. Uzasadniają, że relacja ta również dotyczy człowieka i zwierzęcia. Odpowiadają, że wilk, podobnie jak lis, oswajał się z chłopcem stopniowo, pozwolił mu zbliżyć się do siebie dopiero po dłuższym czekaniu i milczeniu. Wreszcie połączyła ich podobna historia utraty bliskich i zetknięcia z okrucieństwem ludzi, wspólne rozmowy oraz cierpliwość, z jaką się wzajemne słuchali. Chłopiec od początku akceptował wilka rozmawiając z nim przymykał jedno oko, aby się do niego upodobnić, móc wejść w jego skórę. Ta relacja zaowocowała przyjaźnią, która zmieniła ich życie. Historia chłopca i wilka, podobnie jak lisa i Małego Księcia, jest symboliczna. Można ją odnieść do relacji między ludźmi. Chłopiec i Niebieski Wilk czekanie/ milczenie/ rozmowa /słuchanie/ przymknięte oko b) Nauczyciel prosi, by uczniowie spróbowali nazwać relacje bohaterów pozostałych filmów. Uczniowie grupują postaci i nazywają relacje między nimi, a nauczyciel kieruje rozmowę nawiązując do innych fragmentów pochodzących z Małego Księcia: Marion i Josephine są przyjaciółkami od dawna, jednak ich przyjaźń przechodzi próbę, ponieważ Jo nie chce cieszyć się razem z Marion z powodu jej uniesienia miłosnego. Sama nigdy nie doświadczyła takiego uczucia, bo nikt jeszcze nie wyznał jej miłości. Dlatego nie wierzy w prawdziwość takich spontanicznych wyznań, jakie usłyszała Marion od chłopaka. Marion, mimo rozczarowania, że nie mogła liczyć na zrozumienie przyjaciółki, odgaduje motywy jej postępowania, postanawia okazać jej czułość i powiedzieć, że ją kocha. W przypadku filmu Cały świat nauczyciel również wskazuje na nawiązanie do instrukcji
oswajania. Lis mówił o cierpliwości i całkowitej akceptacji drugiej osoby, z jej zaletami i wadami. Jest tam także mowa o przyjmowaniu odpowiedzialności za drugą osobę. Mały Książę obraził się na Różę, bo była uszczypliwa i próżna, dlatego zostawił ją samą na planecie. Lis uświadomił mu, że nie wolno opuszczać tego, kogo się oswaja nawet jeśli zadaje nam cierpienie. Marion i jej przyjaciółka Josephine Zazdrość/ zrozumienie/ wyznanie miłości/ odpowiedzialność Leo i nauczycielka rywalizują ze sobą, chłopiec chce być w centrum jej uwagi, ale nauczycielkę to irytuje. Przeszkadzają jej żarty chłopca i okazuje mu wrogość, ale na szczęście pohamowuje swoje emocje w ostatniej chwili i udaje jej się spojrzeć na chłopca inaczej. Chłopiec irytuje nauczycielkę swoją szczerością i dziecięcą chęcią do zabawy. W przypadku filmu Pocałunek dla świata nauczyciel może przywołać fragment, w którym Mały Książę opowiada pilotowi o dorosłych i dzieciach, o tym, że dorośli są zbyt poważni i nie patrzą na świat prostolinijnie. Są materialistami i zatracają skłonność do marzeń, przez co częściej wpadają w złość i są smutni. Uczeń Leo Zamanian i nauczycielka Prowokacja/ konflikt dorosły-dziecko/ konfrontacja są w bardzo wrogiej relacji. Ropucha zazdrości stonodze popularności, okazuje jej gniew, niszcząc ją psychicznie i pozbawiając dumy. Ropucha rani stonogę w sposób perfidny i wyszukany. Rządzi nią pycha i egoizm podobny do tych, jakie zauważył Mały Książę u króla, gdy podróżował po planetach. Podziw/ pogarda/ cierpienie/ zawiść 4. Nauczyciel pyta czy oswojenie zawsze kończy się sukcesem. Uczniowie po analizie wszystkich filmów mogą stwierdzić, że oswajanie wiąże się z ryzykiem. Gdy się nie udaje, ludzie cierpią, ponieważ sprawiają sobie ból. Kiedy jednak się powiedzie, przynosi wielkie korzyści, chroni przed samotnością, zostawia piękne przeżycia, daje zrozumienie i radość. PRACA DOMOWA Napisz szczegółową instrukcję: Jak oswoić ropuchę z filmu? ZAŁĄCZNIK 1 - Jest to pojęcie zupełnie zapomniane - powiedział lis. Oswoić znaczy stworzyć więzy. - Stworzyć więzy? - Oczywiście - powiedział lis. - Teraz jesteś dla mnie tylko małym chłopcem, podobnym do stu tysięcy małych chłopców. Nie potrzebuję ciebie. I ty mnie nie potrzebujesz. Jestem dla ciebie tylko lisem, podobnym do stu tysięcy innych lisów. Lecz jeżeli mnie oswoisz, będziemy się nawzajem potrzebować. Będziesz dla mnie jedyny na świecie. I ja będę dla ciebie jedyny na świecie. Nie ma rzeczy doskonałych - westchnął lis i zaraz powrócił do swej myśli: - Życie jest jednostajne. Ja poluję na kury, ludzie polują na mnie. Wszystkie kury są do siebie podobne i wszyscy ludzie są do siebie podobni. To mnie trochę nudzi. Lecz jeślibyś mnie oswoił, moje życie nabrałoby blasku. Z daleka będę rozpoznawał twoje kroki - tak różne od innych. Na dźwięk cudzych kroków chowam się pod ziemię. Twoje kroki wywabią mnie z jamy jak dźwięki muzyki. Spójrz! Widzisz tam łany zboża? Nie jem chleba. Dla mnie zboże jest nieużyteczne. Łany zboża
nic mi nie mówią. To smutne! Lecz ty masz złociste włosy. Jeśli mnie oswoisz, to będzie cudownie. Zboże, które jest złociste, będzie mi przypominało ciebie. I będę kochać szum wiatru w zbożu... Lis zamilkł i długo przypatrywał się Małemu Księciu. - Proszę cię... oswój mnie - powiedział. (.) - A jak się to robi? - spytał Mały Książę. - Trzeba być bardzo cierpliwym. Na początku siądziesz w pewnej odległości ode mnie, ot tak, na trawie. Będę spoglądać na ciebie kątem oka, a ty nic nie powiesz. Mowa jest źródłem nieporozumień. Lecz każdego dnia będziesz mógł siadać trochę bliżej... Następnego dnia Mały Książę przyszedł na oznaczone miejsce. - Lepiej jest przychodzić o tej samej godzinie. Gdy będziesz miał przyjść na przykład o czwartej po południu, już od trzeciej zacznę odczuwać radość. Im bardziej czas będzie posuwać się naprzód, tym będę szczęśliwszy. O czwartej będę podniecony i zaniepokojony: poznam cenę szczęścia! A jeśli przyjdziesz nieoczekiwanie, nie będę mógł się przygotowywać... Potrzebny jest obrządek. ZAŁĄCZNIK 2 Czekanie/ milczenie/ rozmowa /słuchanie/ empatia Zazdrość /zrozumienie /wyznanie miłości /odpowiedzialność Prowokacja/ konflikt dorosły-dziecko/ konfrontacja Podziw/ pogarda/ cierpienie/ zawiść