ETYKA. Dr Adam Gogacz

Podobne dokumenty
Dr Adam K. Gogacz ETYKA ZAWODU NAUCZYCIELA

Etyka zawodu Urzędnika. Dr Adam K. Gogacz

Dr hab. Maciej Witek Instytut Filozofii, Uniwersytet Szczeciński.

IMMANUEL KANT ETYKA DEONTOLOGICZNA

Etyka pomiędzy teorią a praktyką. Dr Mariusz Szynkiewicz Instytut Filozofii UAM, ZFTiRC

BIOETYKA Wykład 11 Historia, otwarte pytania i problemy. Krzysztof Turlejski. Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Etyka Tożsamość i definicja. Ks. dr Artur Aleksiejuk

Koncepcje i modele etyczne - zarys. ks. dr Artur Aleksiejuk

PROJEKT NAUKOWEJ ETYKI ETYKA OSIEMNASTEGO WIEKU

Wstęp. Cele kształcenia

Etyka zagadnienia wstępne

Etyka problem dobra i zła

MODUŁY TEMATYCZNE. A. Wprowadzenie do etyki

Historia doktryn etycznych - opis przedmiotu

Filozofia, ISE, Wykład III - Klasyfikacja dyscyplin filozoficznych

Cele i zadania stawiane przed uczniem w ramach zajęć etyki.

1. Dyscypliny filozoficzne. Andrzej Wiśniewski Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016

KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI

Czy i jak możliwe jest rozstrzygnięcie sporu etycznego o IVF? Zbigniew Szawarski Komitet Bioetyki przy Prezydium PAN

AUTONOMIA JAKO ZASADA ETYCZNOŚCI

Wymagania na ocenę dopuszczającą z Etyki dla klasy 1

ETYKA Poziomy refleksji i metodologia argumentacji. ks. dr Artur Aleksiejuk

Przewodnik. Do egzaminu z Filozofii Człowieka. Kierunek Filozofia semestr III. opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu)

Etyka kompromisu. Zbigniew Szawarski Komitet Bioetyki przy Prezydium PAN Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego -PZH

Rozdział 8. Św. Augustyn i państwo Boże

TEMAT PRACY SOKRATEJSKA IDEA NIEWIEDZY JAKO ŹRÓDŁA ZŁA MORALNEGO A ETYKA ŚW. TOMASZA Z AKWINU ANALIZA PORÓWNAWCZA ETYKA SOKRATESA ETYKA ŚW.

FILOZOFIA POZIOM PODSTAWOWY

Wartość jest przedmiotem złożonym z materii i formy. Jej formą jest wartościowość, materią jest konkretna treść danej wartości.

Przedmiotowy system oceniania z etyki w gimnazjum

Wstęp. Przedmiot fakultatywny. Uczniów, którzy nie wybrali etyki, obowiązuje religia, nauczana według odrębnych przepisów.

SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA

Podstawy moralności. Prawo moralne

GENERATOR MYŚLI HUMANISTYCZNEJ

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wartości w wychowaniu

Wybrane zagadnienia z filozofii i etyki (wybieralny) - opis przedmiotu

Filozofia, Historia, Wykład IV - Platońska teoria idei

Panorama etyki tomistycznej

PRAWA CZŁOWIEKA W BIOMEDYCYNIE. ks. Artur Aleksiejuk

KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI

Artur Andrzejuk OSOBOWY WYMIAR EDUKACJI

Wymagania na oceny z etyki w Szkole Podstawowej im. Jana Pawła II w Dobroniu

2. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych (jeśli obowiązują)

Filozofia, ISE, Wykład VII - Platońska teoria idei cz. 2.

ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W KLESZCZOWIE. Liceum Ogólnokształcące Technikum Nowoczesnych Technologii PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA ETYKA

KARTA INFORMACYJNA UCZESTNIKA XIV GIMNAZJALNEGO KONKURSU FILOZOFICZNEGO

Nowe liceum i technikum REFORMA 2019

Artur Andrzejuk ISTOTA EDUKACJI KATOLICKIEJ

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Spis treści: Przedmowa. Wprowadzenie. Podziękowania. Rozdział 1. ETYKA DZIENNIKARSKA A ETYKA MEDIÓW

ETYKA W ZAWODZIE NAUCZYCIELA. Natasza Szutta, Uniwersytet Gdański

Program nauczania etyki według nowej podstawy programowej dla klas IV-VIII szkoły podstawowej. W świecie wartości

FILOZOFOWIE UMYSŁU. Angielskie oświecenie

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS W CYKLU KSZTAŁCENIA 2014/2016. Filozofia i bioetyka

ROZDZIAŁ 1 ZAGADNIENIA OGÓLNE. 1. Pojęcie etyki i moralności

Przewodnik. Do wykładów i egzaminu z Filozofii Człowieka. Kierunek Filozofia semestr III. opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu)

Prof. Bolesław Rok Centrum Etyki Biznesu i Innowacji Społecznych ALK

Rozwój ku pełni człowieczeństwa w nauczaniu Papieża Jana Pawła II

Koncepcja religii w tomizmie konsekwentnym. Mieczysław Gogacz

Czym jest, jeśli istnieje, wspólnota semantyczna w biznesie, prawie,etyce?

UJĘCIE SYSTEMATYCZNE ARGUMENTY PRZECIWKO ISTNIENIU BOGA

TEKST PRAWNY ROZUMIENIE INTERPRETACJA/WYKŁADNIA ARGUMENTACJA/UZASADNIENIE PRAWO ZASTOSOWANIE UZASADNIENIE

Hard Cases. Walidacyjna i derogacyjna funkcja moralności.

SPIS TREŚCI. Wstęp 3.

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA Ks. dr hab. Prof. UR Adam Podolski

Spis treści Wykaz skrótów Wykaz literatury Wstęp Rozdział I. Określenie tematu oraz metod i przesłanek rozumowania

GENERATOR MYŚLI HUMANISTYCZNEJ

Wymagania edukacyjne z przedmiotu filozofia (zakres podstawowy)

Pojęcie bezpieczeństwa Miejsce bezpieczeństwa w hierarchii wartości Filozofia bezpieczeństwa i związane z nią dyscypliny badawcze

COŚ TY ATENOM ZROBIŁ SOKRATESIE. Paweł Bortkiewicz

ETYKA. Cele kształcenia - wymagania ogólne

KARTA PRZEDMIOTU OPIS

ZMIANY PROGRAMOWE W KSZTAŁCENIU OGÓLNYM W SZKOLE PODSTAWOWEJ ETYKA

Problem aksjologicznej legitymizacji uniwersalnego systemu ochrony praw człowieka

WARTOŚCI ETYCZNE W SPOŁECZEŃSTWIE DEMOKRATYCZNYM

ZAGADNIENIA NA KOLOKWIA

EGZAMIN MATURALNY 2010 FILOZOFIA

Filozofia, Germanistyka, Wykład I - Wprowadzenie.

A Marek Piechowiak FILOZOFIA PRAW CZŁOWIEKA. Prawa człowieka w świetle ich międzynarodowej ochrony

FILOZOFIA klasa 1 LO (4-letnie)

KARTA PRZEDMIOTU / SYLABUS 2015/2016. Studium Filozofii i Psychologii Człowieka

Filozofia, ISE, Wykład X - Filozofia średniowieczna.

Czym jest zło? Materiały do lekcji z podstawowych zagadnieo z etyki

Postępuj tylko według takiej maksymy, dzięki której możesz zarazem chcieć, żeby stała się powszechnym prawem.

LEGENDA. Kolory pomarańczowy lub czarny oznaczają tematy i wiedzę obowiązkowe.

Hugo Grotius ( ) Franciszek Suarez ( ) Samuel Pufendorf ( )

przypomnienie filozofia nowożytna: filozofia współczesna: f. spekulatywna f. pozytywna

Nr programu DKW /00 Etyka. Program lekcji etyki. Gimnazjum.

Przewodnik. do egzaminów doktorskich z filozofii w Instytucie Chemii Fizycznej

Wymagania edukacyjne z etyki klasy 4-8 KLASA CZWARTA I PÓŁROCZE II PÓŁROCZE. Uczeń: Uczeń: Poznaje, czego będzie się uczyć na etyce;

EGZAMIN MATURALNY 2011 FILOZOFIA

KLASYCZNA KONCEPCJA RELIGII

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY DO PROGRAMU NAUCZANIA SPOTKANIA Z FILOZOFIĄ DLA LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO I TECHNIKUM

Etyka: gimnazjum. Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r.(dz. U. z 2015 r. poz oraz z 2016 r. poz. 35, 64, 195, 668 i 1010

Aby móc mówić o prawach człowieka, należy najpierw rozróżnić kilka aspektów słowa "prawo".

Czym jest bioetyka? ks. Artur Aleksiejuk

Immanuel Kant: Fragmenty dzieł Uzasadnienie metafizyki moralności

Bioetyka - wprowadzenie

LEGENDA. Kolory pomarańczowy lub czarny oznaczają tematy i wiedzę obowiązkowe.

Etyka społeczna - opis przedmiotu

Transkrypt:

ETYKA Dr Adam Gogacz

Etyka Ethos sposób zachowania Pochodzi od Sokratesa, ale jako nauka ustalona przez Arystotelesa. Nauka praktyczna

Etyka ETYKA OPISOWA Bada istotę dobra, moralnego postępowania, pyta o człowieczeostwo i naszą naturę ETYKA NORMATYWNA (deontologia) Zajmuje się normami, czyli powinnościami Etyka indywidualna Etyka społeczna METAETYKA Zajmuje się namysłem nad samą etyką. Chodby nad źródłami namysłu nad normami postępowania.

Etyka główny podział Relatywizm wszystkie normy mają charakter relatywny. Ponieważ moralnośd jest częścią kultury, jest od niej zależna. Stąd jest relatywna. Same normy również zależą od sytuacji. Absolutyzm Normy mają charakter absolutny. Są hierarchiczne, więc nie ma problemu w przypadku ich kolizji.

Podział ETYKI wg Rudolfa Carnapa: Ze względu na zakres obowiązywania norm moralnych: Teorie obiektywistyczne normy etyczne mają charakter uniwersalny i można je wywieść z ogólnych założeń, a następnie zastosować do wszystkich ludzi. Teorie subiektywistyczne - normy etyczne są wytworem poszczególnych ludzi. Prowadzi to do wniosku, że jeśli istnieją jakieś wspólne normy, to są one wynikiem podobnej zawartości umysłów większości ludzi, lub nawet że nie ma czegoś takiego jak wspólne normy i każdy posługuje się swoim prywatnym systemem nakazów moralnych.

Podział ETYKI wg Rudolfa Carnapa: Ze względu na źródło pochodzenia norm moralnych: Naturalizm systemy takie próbują wywodzić normy moralne z nauk przyrodniczych i ew. społecznych. Antynaturalizm systemy takie starają się dowodzić, że normy moralne muszą pochodzić z "góry", np. od Boga lub z przesłanek ściśle racjonalnych bez odnoszenia się do danych eksperymentalnych Emotywizm systemy te traktują nakazy moralne jako wyraz i przedłużenie ludzkich emocji, lub bardziej ogólnie jako efekt działania ludzkiej psychiki i w związku z tym nie ma sensu szukać ani naturalistycznych, ani antynaturalistycznych źródeł tych nakazów, a moralność jest po prostu jednym ze zjawisk psychologicznych.

Podział ETYKI wg Rudolfa Carnapa: Ze względu na ocenę zachowao ludzi: Intencjonalizm o moralnej ocenie danego czynu decyduje przede wszystkim motyw. Według tych teorii nie można uznać czynu za moralnie słuszny, niezależnie od jego końcowego efektu, jeśli nie został podjęty z dobrą intencją. Konsekwencjalizm - o moralnej ocenie danego czynu decyduje wyłącznie jego efekt. Jeśli czyn został dokonany bez intencji lub nawet ze złą intencją ale przyniósł dobry efekt, to można go uznać za moralnie słuszny. Normatywizm Dobro i zło to niedefiniowalne pojęcia pierwotne. Dobre w obrębie danego systemu moralnego jest po prostu to, co jest zgodne z nakazami tego systemu. Wobec tego ani motyw, ani efekt nie mają znaczenia w ocenie moralnej danego czynu, lecz po prostu zgodność tego czynu z nakazami moralnymi.

Spróbujcie wpasowad etykę chrześcijaoską w podział etyczny wg Rudolfa Carnapa.

Jaka jest różnica między moralnością, etyką a metaetyką?

Etyka sokratejska

Etyka sokratejska Arete (cnota) Cnota = dobro Dobro jest przedmiotem wiedzy Uczę się, ale od siebie Dialog Metoda majeutyczna Metoda elenktyczna Wiem, że nic nie wiem Elitaryzm

Etyka PLATOŃSKA

Etyka platońska DOBRO= PIĘKNO=PRAWDA Dążenie do dobra przez prawdę Metempsychoza Anamneza Dążenie do dobra przez piękno Miłośd Paostwo i rola obywatelska

Etyka ARYSTOTELESA

Etyka arystotelesowska Cnoty: Dianoetyczne Etyczne Złoty środek

Etyka greckich szkół

Etyka greckich szkół CYNICY CYRENAICY EPIKUREJCZYCY STOICY

Etyka CHRZEŚCIJAŃSKA

Etyka chrześcijańska I podejście Augustyn II podejście Tomasz Etyka heteronomiczna

Etyka kantowska

Etyka kantowska Etyka autonomiczna Etyka obowiązku, podpowiadana przez rozum, przy założeniu, że człowiek jest istotą myślącą i wolną. Człowiek żyje w dwóch światach: przyrody, gdzie jest zdeterminowany i rozumu własnego, gdzie jest wolny. Imperatyw kategoryczny: Postępuj tak, jakbyś chciał aby zasada twego postępowania stała się prawem ogólnym. Człowiek winien byd traktowany jako cel sam w sobie, nigdy jako środek.

Etyka utylitarystyczna

Etyka utylitarystyczna To jest dobre, co użyteczne dla maksymalnej liczby ludzi Bentham rachunek ilościowy Mill rachunek jakościowy Etyka wywodząca się z empiryzmu i zakładająca, że ludzie są z natury równi. Prawo reguluje zasady etyczne i ogranicza wolnośd, lecz jest ono oparte na zasadzie użyteczności.

Etyka personalistyczna

Etyka personalistyczna Człowiek jest osobą bytem realnym, wolnym, który otwiera się na byt innych ludzi, stąd każdemu człowiekowi przysługuje godnośd. Godnośd osobowa Godnośd osobowościowa

NORMY

Formy wypowiedzi Opisowa Jasio ma jasne włosy Ekspresywna (oceniająca) Jasio jest głupi jak but Sugestywna A miej w nosie Jasia! Performatywna Już nie będę Jasiowi dokuczał! Gdzie w tym miejsce na normę?

Opis a ocena Opis to wypowiedź prezentująca fakt, o charakterze sprawozdawczym Powinien mied charakter obiektywny (docelowo) Ocena to wypowiedź o charakterze ekspresyjnym Ma z reguły charakter subiektywny Normy mieszczą się w zakresie wszystkich innych wypowiedzi poza wypowiedzią opisową.

Ocena norm Subiektywna Obiektywna Problem oceny prawdziwościowej norm Kłamstwo jest złe (prawda czy fałsz) Problem oceny moralnej norm Aztekowie składali ofiary z ludzi (uzasadnianie norm)

NORMA Norma to reguła, przepis charakterze powszechnym. Norma nie opisuje co jest, ale podaje co byd powinno. Norma ma charakter powszechny, ale niekoniecznie uniwersalny.

Normy Norma powinnościowa Norma zakazująca (represyjna) Norma nakazująca (opresyjna) Nakazująca musi Zakazująca nie wolno Dopuszczająca można Przestrzegająca nie powinno się Określająca czyni się tak, że

NORMA MORALNA NORMA PRAWNA Autonomiczna lub Heteronomiczna Heteronomiczna Dyspozycja Człowiek, Bóg Hipoteza + Dyspozycja + (SANKCJA!!!) Zwyczaj, Państwo

Wybrane współczesne problemy etyczne Kara śmierci Eutanazja Aborcja Problem nędzy na świecie Odpowiedzialnośd za przyrodę Granice tolerancji Etyka biznesu

Etyka praktyczna Bioetyka Zajmuje się problemami związanymi z biologią i medycyną. Eutanazja Modyfikacje genetyczne Hodowla zwierząt Stosunek człowieka do świata ożywionego Problemy leczenia bądź zaniechania leczenia Wybór metod leczenia Przeszczepy Kształtowanie podejścia do zdrowia i choroby Kształtowanie polityki paostwa w zakresie zdrowia

Bioetyka a polityka System ratunkowy System podtrzymujący System profilaktyczny

Etyka praktyczna Etyczne uwarunkowania systemów społecznych: System amerykaoski System europejski Czy w wymiarze ponadglobalnym mamy obowiązek pomocy? Na kim spoczywa odpowiedzialnośd za istnienie biedy na świecie?

Etyka praktyczna - deontologia Deontologia etyka powinności; w praktyce etyka związana z działalnością zawodową człowieka. Deontologia lekarska Deontologia prawnicza Deontologia menedżerska i biznesowa Deontologie społeczne: nauczycielska, psychologiczna, etc.