ZMIANY W ZAKRESIE ZASAD OBSŁUGI STANDARDOWYCH PRZYWOZOWYCH ZGŁOSZEŃ CELNYCH SKŁADANYCH DO SYSTEMU CELINA PRZED PRZEDSTAWIENIEM TOWARU ORGANOWI CELNEMU I. Wstęp Instytucja zgłoszenia celnego przed przedstawieniem towaru organowi celnemu znajduje umocowanie prawne w postanowieniach art. 201 ust. 2 Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego (RWKC). Przepis ten stanowi, że organy celne mogą zezwolić na złożenie zgłoszenia celnego zanim zgłaszający jest w stanie przedstawić towary lub zanim udostępni je do kontroli w urzędzie celnym, w którym złożono zgłoszenie celne lub w innym urzędzie celnym lub miejscu wyznaczonym przez organy celne. Organy celne mogą określić termin, w zależności od okoliczności, w którym towary mają zostać przedstawione lub udostępnione. Jeżeli towary nie zostaną przedstawione lub udostępnione w wyznaczonym terminie, zgłoszenie celne uznaje się za niezłożone. Zgłoszenie celne można przyjąć wyłącznie po przedstawieniu danych towarów lub udostępnieniu ich do kontroli, zgodnie z wymogami organów celnych. Realizacja postanowień art. 201 ust. 2 RWKC na gruncie przywozowych zgłoszeń celnych dokonywanych z wykorzystaniem systemu CELINA przebiega obecnie w sposób następujący: 1. W przypadku, gdy towar będący przedmiotem zgłoszenia celnego nie znajduje się jeszcze w miejscu jego deklarowanego przedstawienia (oddział celny, miejsce uznane lub wyznaczone), wówczas zgłaszający w drugiej części Pola 1 powinien podać kod "D" informujący o wysłaniu do systemu CELINA zgłoszenia celnego przed przedstawieniem towaru. Zgłaszający deklaruje w drugiej części Pola 1 kod "A" wyłącznie w sytuacji, gdy ma pewność, że towar został już dostarczony do oddziału celnego, miejsca uznanego lub wyznaczonego. 2. W przypadku zgłoszeń przed przedstawieniem towaru, organ celny może, lecz nie jest zobligowany, wyznaczyć termin, w którym należy dokonać przedstawienia towaru. Etap weryfikacji formalnej i obsługa dokumentu w systemie rozpoczyna się po otrzymaniu przez organ celny informacji, że towar został przedstawiony (komunikat IPT). Na zgłoszeniu typu D do momentu przedstawienia towaru, a więc gdy jest ono w statusie Oczekujący, nie są
dokonywane systemowe czynności weryfikacyjne, bowiem nie przypisują się do niego ani dyrektywy wynikające z analizy ryzyka ani dyrektywy z modułu Kalkulator (ISZTAR wraz z kalkulacją należności). 3. W systemie CELINA brak jest możliwości stosowania instytucji zgłoszenia celnego przed przedstawieniem towaru przy formach procedury uproszczonej określonych w drugiej części Pola 1 kodami B (zgłoszenie niekompletne) i C (zgłoszenie uproszczone). Z tego też względu kody E i F dotyczące odpowiednio niekompletnych i uproszczonych zgłoszeń przed przedstawieniem nie mogą być umieszczane w zgłoszeniach przywozowych składanych do tego systemu. II. Zmiany w obsłudze standardowego przywozowego zgłoszenia celnego przed przedstawieniem towaru organowi celnemu Istotą zgłoszenia celnego przed przedstawieniem jest przyspieszenie odprawy celnej poprzez umożliwienie organowi celnemu przygotowania się do jego obsługi w momencie przedstawienia towaru, co w konsekwencji umożliwia sprawne i szybsze przeprowadzenie formalności celnych. Realizacji tego celu służą zmiany, które zostaną wprowadzone z dniem 6 stycznia 2014 r. w odniesieniu do standardowych zgłoszeń celnych składanych do systemu CELINA. Implementacja nowych funkcjonalności zmieni zasady obsługi zgłoszenia celnego opisane w pkt I.2, natomiast niezmienione pozostaną reguły określone w pkt I.1 i I.3 niniejszych wytycznych. Instytucja zgłoszenia celnego przed przedstawieniem towaru nie może być przez zgłaszającego wykorzystywana do przekazywania hipotetycznych, czy też prowizorycznych danych, celem sprawdzenia reakcji organu celnego w odniesieniu do prawidłowości wypełnienia zgłoszenia celnego i wyliczenia należności celnych. Należy podkreślić, iż zasady i zestaw pól podlegających wypełnieniu w zgłoszeniu typu D są identyczne, jak w przypadku zgłoszenia typu A. Jako, że do systemu CELINA nie mogą być składane zgłoszenia uproszczone (niekompletne), zgłaszający powinien dokonywać zgłoszeń typu D w sytuacji, gdy posiadane przez niego informacje pozwalają na wypełnienie wszystkich wymaganych pól dokumentu SAD na zasadach ogólnych, a więc z wykorzystaniem danych, które mają charakter stabilny, wynikający z posiadanych przez niego dokumentów transportowych i handlowych. Oczywiście zasada stabilności danych nie oznacza bezwzględnej niezmienności informacji podanych w zgłoszeniu. Niektóre dane zgłoszenia z natury rzeczy mogą ulec zmianie w trakcie transportu z przyczyn logistyczno-handlowych (np. środek transportu, docelowy odbiorca itp.). Fakt taki nie wyklucza możliwości zastosowania instytucji zgłoszenia celnego przed przedstawieniem towaru. Istotne jest, aby
zgłaszający sporządzając zgłoszenie celne typu D bazował na pełnych i wiarygodnych danych, wynikających z dokumentacji leżącej u podstaw sporządzenia zgłoszenia celnego na zasadach ogólnych, tj. typu A. Ważne jest także, aby zgłaszający, w sytuacji gdy dane ulegną zmianie, przekazał organowi celnemu stosowną informację (w szczególności poprzez złożenie nowego zgłoszenia przed przedstawieniem i zawnioskowanie o anulowanie pierwotnego) jeszcze przed przedstawieniem towaru. Działanie takie może znacząco ułatwić organowi celnemu ustalenie, czy zmiana danych wpływa na wstępne ustalenia i pierwotnie podjęte przez organ celny działania weryfikacyjne, wpływając tym samym na ostateczny czas obsługi przedsiębiorcy już po przyjęciu zgłoszenia celnego. 1. Ogólne zasady obsługi standardowego przywozowego zgłoszenia celnego przed przedstawieniem towaru organowi celnemu Wysłany do systemu CELINA komunikat zgłoszenia z podanym w drugiej części Pola 1 kodem D poddawany jest walidacji systemowej. Walidacja systemowa, która może skutkować wysłaniem komunikatu PWK2 (tj. odrzuceniem zgłoszenia z powodu błędów formalnych) jest przeprowadzana na zasadach ogólnych pod względem strukturalnym oraz z wykorzystaniem reguł walidacyjnych pochodzących z InterDBAlgor (moduł walidacyjny). Różnice w obsłudze zgłoszenia typu D dotyczą walidacji z zakresu problematyki zakazów i ograniczeń przywozowych. W odróżnieniu od zgłoszenia typu A, ewentualne dyrektywy pochodzące z modułu Kalkulator (zakazy i ograniczenia przywozowe) nie będą miały charakteru blokującego, ale uzyskają status informacji z dyrektywą. Oznacza to tym samym, że zakazy obowiązujące w dacie złożenia zgłoszenia typu D, czy niespełnienie wymogów z zakresu ograniczeń, nie spowodują automatycznego odrzucenia takiego zgłoszenia, tylko przyporządkowanie do niego dyrektywy informującej o tym fakcie. Jeśli formalna walidacja systemowa regułami walidacyjnymi oraz pod względem strukturalnym zakończy się pozytywnie, do zgłaszającego wysyłany zostanie na zasadach ogólnych identyfikator systemowy zgłoszenia (Id systemowy zgłoszenia). Zgłoszenie skutecznie złożone do systemu CELINA (lecz jeszcze nieprzyjęte przez organ celny, a więc bez numeru ewidencyjnego OGL) zostanie w sposób automatyczny skierowane do Modułu Analizy Ryzyka InterDB Profil, celem przeprowadzenia analizy ryzyka, której wyniki znajdą odzwierciedlenie w braku dyrektyw lub ich przyporządkowaniu do zgłoszenia celnego. Przed przedstawieniem towaru i przyjęciem zgłoszenia celnego istnieje możliwość zweryfikowania zgłoszenia w zakresie wynikającym z analizy ryzyka oraz informacji pochodzących z Kalkulatora taryfowego, które zostały dopisane do zgłoszenia. Wyniki przeprowadzonej weryfikacji znajdują wyraz np. w zaadresowaniu dyrektyw i wypełnieniu
pola Komentarz Dyspozytora. Ewentualne dodatkowe spostrzeżenia, czy sugestie, Dyspozytor może także zapisywać w komentarzach do dyrektyw i w adnotacjach systemowych. Powinny one uwzględniać wszystkie zauważone nieprawidłowości zgłoszenia (także te nie mające wpływu na zastosowanie procedury czy należności przywozowe), jak również ewentualne sugestie w tym zakresie dla funkcjonariuszy weryfikujących zgłoszenie po jego przyjęciu. W ramach realizacji instytucji zgłoszenia przed przedstawieniem, organ celny może, lecz nie jest zobligowany, wyznaczyć zgłaszającemu termin na przedstawienie towaru. Wyznaczenie takiego terminu odbywa się za pomocą komunikatu CLNT, w którym organ celny ma możliwość wprowadzenia dodatkowej informacji (do 500 znaków) przeznaczonej dla zgłaszającego. W ramach tej funkcjonalności dopuszczalne jest przekazywanie informacji: - o obowiązujących w dacie złożenia zgłoszenia ograniczeniach, czy zakazach przywozowych w odniesieniu do towarów będących przedmiotem zgłoszenia (dotyczy to zwłaszcza transportu dalekomorskiego), jak również informacji o braku wskazania w Polu 44, związanych z tymi ograniczeniami, kodów jednego lub kilku dokumentów niezbędnych do zastosowania procedury celnej, co w konsekwencji może stanowić podstawę niezwłocznej odmowy przyjęcia zgłoszenia po przedstawieniu towaru, - o szczegółach związanych z logistyczną stroną czynności przedstawienia towaru (np. informacja o dokładnym miejscu przedstawienia towaru np. wskazanie rampy, lokalizacji w porcie morskim czy lotniczym), w szczególności jeśli odbiegają one od normy (remont itp.). Komunikat CLNT nie powinien być wykorzystywany do przekazywania zgłaszającemu informacji o nieprawidłowościach zgłoszenia w pozostałym zakresie, np. w odniesieniu do: - elementów kalkulacyjnych mających wpływ na wyliczone należności, - nieprawidłowości wyliczeń w Polu 47, - braku kodów dokumentów mających wpływ na zastosowaną stawkę celną, - innych elementów zgłoszenia, które mogą zostać po przyjęciu zgłoszenia skorygowane z urzędu w trybie Korekty rozbieżności. Zgłaszający dokonuje przedstawienia towaru z wykorzystaniem komunikatu IPT. Dalsza obsługa zgłoszenia przebiega w sposób standardowy z drobnymi różnicami w zakresie wizualizacji obsłużonych dyrektyw i zapisanych poleceń kontrolnych, opisanymi poniżej w pkt II.2. Oznacza to, iż na etapie przyjęcia zgłoszenia celnego podlega ono ponownej
walidacji formalnej, jak również merytorycznej, która w zależności od wyników będzie skutkowała przyjęciem lub odmową przyjęcia zgłoszenia, a następnie, jeśli zgłoszenie zostanie przyjęte, obsługą na dotychczasowych zasadach, z ponownym przeprowadzeniem analizy ryzyka. Należy podkreślić, iż w przypadku gdy z obiektywnych przyczyn doszło do zmiany danych w zgłoszeniu typu D, które nie zostało jeszcze przyjęte, zgłaszający może zastąpić je kolejnym nowym zgłoszeniem, wnioskując jednocześnie o anulowanie zgłoszenia pierwotnego poprzez podanie w Polu 44 krajowego kodu informacji dodatkowej 1PL08 wraz z identyfikatorem systemowym zgłoszenia, o którego anulowanie podmiot wnioskuje. Organ celny identyfikuje w systemie pierwotne zgłoszenie i wykonuje operację Anuluj. Jeśli zgłaszający nie zawnioskuje o anulowanie pierwotnego zgłoszenia z wykorzystaniem kodu 1PL08 i jednocześnie nie dokona przedstawienia towaru w odniesieniu do tego zgłoszenia, system automatycznie anuluje zgłoszenie w dacie wskazanej w komunikacie CLNT lub po 28 dniach od daty złożenia zgłoszenia. Anulowanie zgłoszenia celnego przed przedstawieniem, zarówno automatyczne jak i manualne, będzie możliwe na powyższych zasadach niezależnie od tego, czy w wyniku przeprowadzonej na nim walidacji i analizy ryzyka przypisała się do niego dyrektywa, czy też nie. 2. Szczegółowy tryb obsługi standardowego przywozowego zgłoszenia przed przedstawieniem towaru z uwzględnieniem podziału na poszczególne rodzaje walidacji i weryfikacji dokonywanej z wykorzystaniem modułów: InterDBAlgor, Analiza Ryzyka, Kalkulator (ISZTAR). a) InterDBAlgor Walidacja zgłoszeń typu D pod względem strukturalnym oraz z wykorzystaniem reguł walidacyjnych pochodzących z InterDBAlgor będzie odbywała się na zasadach ogólnych, analogicznych jak dla zgłoszeń celnych typu A. b) Analiza Ryzyka Nową funkcjonalnością dotyczącą zgłoszeń celnych typu D znajdujących się w statusie Oczekujący jest operacja automatycznej analizy ryzyka przeprowadzanej w oparciu o algorytmy zastrzeżeń zawarte w Module Analizy Ryzyka InterDB Profil, z możliwością obsługi przez Dyspozytora dyrektyw, które zostały dopisane do takiego zgłoszenia. Jest to obsługa dyrektyw tylko w określonym zakresie. Na tym etapie
Dyspozytor będzie posiadał możliwość wizualizacji dyrektywy oraz wypełnienia pola Komentarz Dyspozytora, w którym należy umieścić wszelkie istotne informacje o czynnościach podjętych lub które należy podjąć na dalszych etapach obsługi zgłoszenia. W przypadku gdy pole Komentarz Dyspozytora jest niewystarczające do umieszczenia w nim ww. informacji, wówczas należy dodać adnotację. Jeśli na tym etapie obsługi zgłoszenia istnieje możliwość wskazania funkcjonariusza celnego, który będzie obsługiwał dyrektywę po przedstawieniu towaru, Dyspozytor już na tym etapie może ją także zaadresować. Obsługa dyrektyw na tym etapie zakończy się decyzją Dyspozytora o odstąpieniu/zaniechaniu dyrektywy albo zapisaniem informacji zawartych w Komentarzu Dyspozytora, które automatycznie przepiszą się do zgłoszenia celnego, gdy przejdzie ono w status Przyjęte (od tego momentu będzie istniała możliwość realizacji dyrektywy przez funkcjonariusza celnego, na którego została zaadresowana). Kolejną nową funkcjonalnością dotyczącą zgłoszeń celnych typu D znajdujących się w statusie Oczekujący jest umożliwienie ręcznego dopisywania dyrektyw przez użytkownika o roli Dyspozytor, z możliwością zapisania informacji/poleceń kontroli, które również automatycznie przepiszą się do zgłoszenia celnego po przedstawieniu towaru, gdy przejdzie w status Przyjęte i wówczas będą możliwe do finalnej obsługi. Obsługa informacji/poleceń kontroli przepisanych do zgłoszenia celnego w statusie Przyjęte przebiega następująco: Na tym etapie obsługi zgłoszenia wykonywana jest ponownie automatyczna analiza ryzyka i jej wynik jest ostatecznie miarodajny dla przyjętego zgłoszenia celnego. Tylko dyrektywy nowe, które nie wystąpiły na etapie obsługi zgłoszenia przed przedstawieniem towaru oraz dyrektywy przepisane ze zgłoszenia przed przedstawieniem (obsłużone częściowo lub nie) będą dostępne do finalnej obsługi po przyjęciu zgłoszenia. Natomiast w przypadku zmiany zastrzeżenia przez autora w InterDBProfil (np. anulowanie, zmiana treści dyrektywy) skutkującego innym wynikiem analizy ryzyka niż wynik odnoszący się do zgłoszenia celnego w statusie Oczekujący, system zidentyfikuje poprzednie zastrzeżenie, na podstawie którego wygenerowana została dyrektywa przed przyjęciem zgłoszenia, jako zastrzeżenie nieaktywne/zmodyfikowane i pierwotny wynik analizy ryzyka wraz z dyrektywami będzie zarchiwizowany (z zachowaniem informacji w historii zgłoszenia). Tym samym wiążące będzie zastrzeżenie (lub jego brak) występujące po przyjęciu zgłoszenia celnego.
Do momentu zwolnienia towaru zachowana będzie możliwość ręcznego wywołania ponownej analizy ryzyka lub dopisania Dyrektyw przez Dyspozytora, szczególnie w przypadku, gdy Moduł RAM jest niedostępny. c) Kalkulator (ISZTAR) Powody, których zaistnienie skutkuje przypisaniem do zgłoszenia typu A błędu o charakterze blokujący, na gruncie zgłoszeń przed przedstawieniem towaru skutkują przyporządkowaniem do zgłoszenia informacji z dyrektywą. W pozostałym zakresie walidacja zgłoszeń przed przedstawieniem towaru wywołuje skutki analogiczne jak dla zgłoszenia typu A. Dopisane dyrektywy w statusie dokumentu Oczekujący będą mogły zostać obsłużone przez Dyspozytora jedynie w zakresie zaadresowania dyrektywy (jeśli na tym etapie obsługi zgłoszenia istnieje możliwość wskazania funkcjonariusza celnego, który będzie obsługiwał dyrektywę po przedstawieniu towaru) i wyboru rodzaju kontroli, natomiast dalsza obsługa będzie dostępna dopiero na późniejszym etapie. Obsługa dyrektyw, gdy zgłoszenie przejdzie w status Przyjęte przebiega następująco: Na etapie przyjmowania zgłoszenia (tj. po przedstawieniu towaru) wykonywana jest ponownie automatyczna walidacja zgłoszenia z wykorzystaniem modułu Kalkulator (ISZTAR), przy czym waga błędów przyporządkowywanych zgłoszeniu na tym etapie jest jak dla zgłoszenia typu A. O ile zgłoszenie nie zostało odrzucone przez system automatycznie, tylko dyrektywy wynikające z nowych reguł walidacyjnych lub nowych środków/ograniczeń, jak również dyrektywy nieobsłużone wcześniej przez Dyspozytora, są dopisywane i przeznaczone do obsługi przez funkcjonariusza celnego. Natomiast w przypadku zmiany reguły walidacyjnej (np. anulowanie, zmiana treści reguły) obsłużonej na etapie przed przedstawieniem, wynik takiej obsługi będzie archiwizowany (z zapisaniem informacji w historii zgłoszenia), a dostępne do obsługi będą dyrektywy z kalkulatora dopisane na etapie przyjmowania zgłoszenia celnego.