Europa Zachodnia w XVI wieku
1. Kryzys monarchii stanowych i powstanie monarchii absolutnych 1. Rośnie rola mieszczan spada rola duchowieństwa i rycerzy (szlachty) wyjaśnić dlaczego 2. W jaki sposób i dlaczego doszło do sojuszu dworu z mieszczaństwem? 3. Jak zmieniały się role i uprawnienia szlachty i mieszczan? 4. Czym była monarchia absolutna?
2. Imperium Habsburgów Niechaj inni prowadzą wojny, ty, Austrio, żeń się szczęśliwie drzewo genealogiczne dyn. Habsburgów s. 77 Do XIII w. Habsburgowie rządzą w Austrii, Styrii i Karyntii W 1452 r. Fryderyk III Habsburg ma tron cesarski
Maksymilian I Twórca potęgi; od 1486 król niemiecki, 1508-1519 cesarz Ekspansja Zdobył (przez wojny lub śluby) Niderlandy, Flandrię, Burgundię (dziś Franche-Comte) Ożenił syna Filipa Pięknego z Joanną Szalona (ciekawa para Piękny i Szalona) wraz z nią wziął sobie Hiszpanię z jej posiadłościami zamorskimi W XVI w. do Hiszpanii włączono Sardynię, Neapol, Sycylię Młodszy syn Filipa Pięknego Ferdynand poślubił Annę, córkę Władysława Jagiellończyka (władca Czech i Węgier) 1515 r. układ wiedeński o sukcesji
Karol I (Karol V) wnuk Maksymiliana I Od 1515 r. rządzi w Niderlandach; od 1516 r. król Hiszpanii 1519 r. został cesarzem jako Karol V Walki z Turkami, reformacją Nad jego imperium nigdy nie zachodziło słońce dlaczego? 1556 r. abdykacja i podział: 1. Brat Ferdynand tytuł cesarski, król Czech, Węgier, dziedziczny władca Austrii, Styrii, Karyntii i Tyrolu 2. Syn Filip II Hiszpanię z koloniami, Królestwo Neapolu, Niderlandy
3. Rywalizacja o hegemonie w Europie Zachodniej rywalizacja francuskohabsburska Francja vs Habsburgowie (Rzesza+Hiszpania) Dodatkowo mieszają się w rywalizację Anglia, Szwajcaria, Turcja, państwa włoskie
Francja Od XV w. rozwój Francji bardzo intensywny; na przełomie XV/XVI w. włączała nowe tereny (Andegawenię, Prowansję, Bretanię, Burgundię, Pikardię) Coraz silniejsza pozycja króla Francji w samej Francji; tylko rada przyboczna ma coś do powiedzenia (ale ona jest zależna od króla, więc nie ma nic do powiedzenia) Zmiany w wojsku wojsko zaciężne (opłacane z podatków, zastąpiło pospolite ruszenie)
Hiszpania Rozbudowa floty Kolonie to źródło dochodów Za Karola V mnóstwo kasy szło na politykę zagraniczną
4. Wojny włoskie 1494-1559 PRZYCZYNY Płw. Apeniński doskonale rozwinięty gospodarczo i kulturalnie Tu też połączenie Europy z Bliskim Wschodem Ale Włochy są rozbite więc łatwy kąsek
Król Francji Karol VIII atakuje Neapol, by wyzwolić Ziemię Świętą 1494-1495 zdobyto Mediolan, Florencję, Rzym, Neapol Do walki włączają się Habsburgowie (Liga Wenecka); wycofanie się Francuzów, zajęcie Neapolu przez Hiszpanów Ludwik XII (Francja) ponownie atakuje, ale w 1511 r. wycofuje się (nacisk Ligi Świętej złożonej z papież, Wenecji, Hiszpanii i Anglii) Franciszek I (Francja) ponownie; po bitwie pod Marignano zdobywa Mediolan Podział Italii na północ kontrolowana przez Francję i południe pod kontrolą Habsburgów
Karol V ze swoimi ziemiami (Niderlandy, Hiszpania, Neapol) otacza Francję (mapa s.79) 1521 r. znów wojna Cesarz zajął Mediolan 1525 r. bitwa pod Pawią; cesarz wygrywa, król Franciszek w niewoli
1. Anglia obawiając się wzmocnienia Habsburgów stanęła po stronie Francji (polityka równowagi sił) 2. Wojska cesarskie łupią Italie (Sacco di Roma w 1527r.) 3. Habsburgowie walczą z Turkami (a ci są w sojusz z Francją) To wszystko powoduje kolejną fazę wojny 1559 w Cateau-Cambresis pokój 1) Francja traci posiadłości włoskie 2) Na Płw. Apenińskim dominuje Hiszpania (ma Kr. Neapolu i Ks. Mediolanu) 3) Francja odzyskała port w Calais
5. Rywalizacja hiszpańsko-angielska Francja się już nie liczy Na scenę wydarzeń wkracza Anglia, ze swoją królową Elżbietą I (od 1558r.) Ela chce posiadłości zamorskich; początkowo tylko korsarstwo (popierane zresztą przez władczynię) na drodze do potęgi zamorskiej stoi Hiszpania Anglicy zakładali faktorie handlowe Konflikty religijne i polityczne Dodatkowo Filip II zapałał miłością do Elżbiety; ta jednak miała już swa miłość (Anglię) więc odrzuciła konkury Zatem Filip II wybrał sobie starszą siostrę Marię Stuart, królową Szkocji, nielubianą w Anglii i Szkocji
Klęska Wielkiej Armady 1588 Gdy w 1588 stracono Marię Stuart (Krwawą Marię) Filip II postanowił zaatakować wyspę Na kanale La Manche Anglicy niszczą połowę floty hiszpańskiej ( admiarał Drake dowodził flotą angielską) Zniszczenie potęgi morskiej Hiszpanii Mamy nowe mocarstwo