Franchising (franczyza) Blok 9 Przełomowa forma organizacyjna dla nowych przedsięwzięć Taśma produkcyjna dla drobnego biznesu Rozszerzenie kręgu przedsiębiorców Bariera kreatywności coś dla rzutkich, dynamicznych ale bez pomysłu Istnieje prototyp Franczyza = prawdziwa przedsiębiorczość? Prawdziwy przedsiębiorca zarabia na tym że jest kreatywny i przedsiębiorczy a nie na tym, że produkuje, handluje, świadczy usługi czy też zarządza tymi procesami (od tego są menadżerowie) 1
Rodzaje franchisingu Dystrybucyjny Wyłączne prawo do sprzedaży określonego produktu na danym terenie Całościowa koncepcja prowadzenia biznesu (business format) Prawo do znaku towarowego Szczegółowe procedury wykonawcze Standardowy plan marketingowy Program szkoleń Pomoc w zakupie sprzętu, materiałów i usług Busines format ¾ franchisingu na świecie Franchising w Polsce na tle świata w 2004 r Kraj Systemy Jednostki USA 4 500 760 000 Niemcy 830 43 000 Hiszpania 732 52 000 Węgry 300 18 000 Polska 257 17 300 2
Tendencje w Polsce Przyspieszony rozwój w 2004 39 nowych systemów, w 2005 aż 64! 60 % w handlu 40% w usługach 67,7% to systemy czysto polskie! Ponad 17tys. jednostek w 257 systemach (27% własnych) Nieliczne wielkie (Orlen) ale gros poniżej 25 jednostek Początki ekspansji zagranicznej polskich sieci Jak wykorzystać model franchisingu przy uruchamianiu biznesu? Zostać franczyzobiorcą Uruchomić biznes oparty docelowo na sieci franczyzowej Masterfranczyza na Polskę obcej sieci 3
Po co kombinować jeśli w danej dziedzinie funkcjonują sprawdzone sieci? Czy funkcjonują? W Twojej dziedzinie W branżach pokrewnych Może nie funkcjonują w Polsce ale dobrze się mają za granicą? Import ciekawego sprawdzonego pomysłu na biznes? Dlaczego nie? Zostajemy franczyzobiorcą Cechy przedsiębiorcze połączone z akceptacją funkcjonowania według czyjejś koncepcji Rozwiązanie nie dla skrajnych indywidualistów Środki na start minimum 50 150 tys. PLN Znacznie wyższe szanse na przetrwania niż w przypadku własnego biznesu 4
Wybór systemu Zgodny z własnymi predyspozycjami Szansa na sukces danego systemu (efekty funkcjonowania istniejących jednostek) Potencjał franczyzodawcy i jakość pakietu (opracowane procedury, szkolenie, plan marketingowy, pomoc w zakupie sprzętu, materiałów i usług) Warunki finansowe Opłata wstępna (typowo kilkadziesiąt tys. PLN) Opłata bieżąca 3-6% od wartości sprzedaży Inne kluczowe warunki umowy Zakres i warunki świadczeń Kwestia wyłączności terytorialnej Przykład: Wejście do sieci SNC Przed przystąpieniem do sieci przeprowadziłem wiele rozmów z moimi przyszłymi kolegami. Robiłem własne wyliczenia opłacalności tego typu sklepu w moim regionie. Dałem też sobie kilka dni na schłodzenie emocji. Potem, z ołówkiem w ręku, analizowałem wszystko od nowa. Decyzję o zainwestowaniu w sklep odzieżowy podjąłem mając 90 proc. pewności, że to się opłaci wspomina Marcin Pieczonka, franczyzobiorca firmy SNC. Jestem w sieci SNC od roku. Zaczynałem od jednego sklepu, dziś mam ich 10. Każdy kolejny finansowaliśmy ze środków zarabianych w jednostkach już posiadanych. Na własne potrzeby wdrożyliśmy system informatyczny, pozwalający na łatwą koordynację tego, co się dzieje we wszystkich dziesięciu sklepach. Daje on też możliwość szybkiego reagowania na sygnały z rynku chwali się Marcin Pieczonka. Dodaje jednak, że ma pełną świadomość tego, iż nie wszyscy w sieci SNC radzą sobie tak dobrze jak on. Franczyza stwarza szerokie możliwości. To, jak zostaną wykorzystane, zależy od inicjatywy biorcy licencji. 12 5
Typowe zagrożenia i pułapki dla franczyzobiorcy Uleganie sugestywnej reklamie i działaniom promocyjnym Konieczność sprawdzenia operatora Niedocenianie specyfiki i ograniczeń systemu franczyzowego Niedocenienie specyfiki branży To nie jest recepta dla wszystkich branż! A może własna sieć? Oczywiście nie od razu A co będzie jeśli biznes wypali? 6
Budowa własnej sieci: przykład PAF Grzegorz Ignatowicz, właściciel Polskiej Agencji Finansowej (PAF), może śmiało o sobie powiedzieć, że należy do pionierów jednego z segmentów rynku pośrednictwa finansowego. Pierwszy punkt przyjmujący pieniądze od klientów, wpłacane dalej na konta zakładów energetycznych, banków czy operatorów telewizji kablowych, uruchomił bowiem ze wspólnikiem na przełomie lat 2001 i 2002 w jednym z białostockich sklepów spożywczych. Szybko okazało się, że to dobra inwestycja. Równie szybko stało się też jasne, że chętnych do zagospodarowania tego dziewiczego rynku nie będzie brakować. Ignatowicz zdecydował się na sprzedaż franczyz, ponieważ był to najszybszy i najtańszy sposób na ekspansję. - Mamy już 220 franczyzobiorców, do końca roku takich placówek ma być 450 - opowiada przedsiębiorca. 15 Budowa własnej sieci: przykład Green Way Biznesu uczyli się na żywym "gastronomicznym" organizmie. Nie zraziło ich nawet wcześniejsze niepowodzenie - przygoda z paczkowaniem muesli. Z Green Wayem wpadki już nie było. Klientom koncept tak przypadł do gustu, że po kilkunastu tygodniach jego właściciele musieli zwiększyć dwukrotnie powierzchnię pierwszego baru. Kolejnym, otwartym po roku, przyczółkiem był Gdańsk-Żabianka. Następne punkty były już większe i lepiej wyposażone, wszystkie prowadzone na zasadzie franczyzy. Łącznie sieć liczy już 18 lokali. Prezes szacuje, że 50 barów w najbliższych 3-4 latach to cel jak najbardziej możliwy do realizacji. Budowa struktury, dopracowanie standardów kosztowało ich sporo czasu i pieniędzy. W pierwszej fazie brali na siebie wszelkie koszty szkoleń, projektów, reklamy. Dopiero od trzech lat częścią wydatków obarczają franczyzobiorców. Do 2002 r. dokładali do interesu. W 2003 r. mieli pierwszy, symboliczny zysk - 100 tys. zł. W tym powinno być znacznie lepiej (obroty barów mają sięgnąć 9 mln zł) - stworzenie dobrze funkcjonującej sieci franczyzowej to w zasadzie samograj. 16 7
Jak zostać franczyzodawcą Franczyzodawcy z przypadku czy w wyniku zaplanowanej długofalowej strategii? Planując nowe przedsięwzięcie uwzględniamy wariant sieciowy Uruchamiając nowe przedsięwzięcie myślimy o standaryzacji wszystkich procedur Dwa biznesplany dla dawcy i biorcy Trafny wybór pierwszej grupy partnerów (zagrożenie jednego zgniłego jabłka Rozwój sieci dynamiczny czy stopniowy? Franchising: inspiracja międzynarodowa Na świecie ok. 20 tys. systemów, w Polsce 257 Oprócz tych najbardziej znanych wiele interesujących mniejszych systemów do sprawdzenia na polskim gruncie Własny system wzorowany na rozwiązaniu zagranicznym Masterfranchising Obecnie 26 z 83 zagranicznych systemów w systemie master W przypadku dużych zagranicznych sieci wysoki próg kapitałowy A może masterfranczyza mniej znanego systemu zagranicznego? 8
Organizacja franchisingu w Polsce Polska Organizacja Franczyzodawców Specjalistyczna firma doradcza Profit system (Horwath Franchising) Portal www.franchising.info.pl Doroczny Ogólnopolski Salon Franchisingu, Warszawa, PkiN Franczyza opcja warta rozważenia! Niniejszy program dydaktyczny jest realizowany w ramach Projektu: Sieć Edukacyjna Innowacyjnej Przedsiębiorczości Akademickiej (SEIPA) www.seipa.edu.pl Projekt jest dofinansowany przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego 20 9
Niniejszy program dydaktyczny jest realizowany w ramach Projektu: Sieć Edukacyjna Innowacyjnej Przedsiębiorczości Akademickiej (SEIPA) www.seipa.edu.pl Projekt jest dofinansowany przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego 21 10