ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ Seria: Organizacja i Zarządzanie z. XX XXXX Nr kol. XXXX Jarosław KARCEWICZ Politechnika Śląska,Wydział Organizacji i Zarządzania Katedra Informatyki i Ekonometrii E-LEARNING JAKO NARZĘDZIE WSPOMAGAJĄCE DYDAKTYKĘ STUDIÓW STACJONARNYCH Streszczenie. We współczesnych czasach notuje się bardzo dynamiczny rozwój e- learningu. Koncepcja ta umoŝliwia prowadzenie róŝnorodnych form kształcenia z jej wykorzystaniem. Artykuł podejmuje dyskusję, dotyczącą przydatności danej formy kształcenia, jaką umoŝliwia koncepcja e-learningu. E-learning as a tool to aid stationary studies teaching Summary. At present day is notified more and more dynamic growth of e-learnig. That conception makes possible running different teaching form with its makes of use. That article takes up discussion about usefulness of teaching forms as e-learning conception makes possible. 1. Wstęp We współczesnych czasach moŝna zauwaŝyć duŝy wzrost popularności oraz rozwój powstałej w latach 70 koncepcji e-learnigu jako metody nauczania na odległość. Szczególnie rozwój ten został umoŝliwiony dzięki sieci Internet i moŝliwości przekazywania informacji, jakie ona daje. Artykuł ten podejmuje dyskusje zastosowania e-learningu z wykorzystaniem sieci Internet nie tylko jako narzędzia, pozwalającego na zdalne nauczanie, ale równieŝ jako narzędzia, pozwalającego wspomóc proces dydaktyczny realizowany na studiach stacjonarnych.
2 J. Karcewicz 2. Wykorzystanie e-learningu w procesie dydaktycznym studiów stacjonarnych Według [2] wyróŝnia się cztery podstawowe rodzaje e-learningu: 1. Samokształcenie charakteryzuje się całkowitym brakiem kontaktu studenta z prowadzącym. 2. Kształcenie synchroniczne uczestniczący komunikują się ze sobą na bieŝąco w tym samym czasie. Wzajemną komunikację wspierają audio- i wideokonferencje, telefony, rozmowy on line. 3. Kształcenie asynchroniczne studenci i prowadzący nie muszą jednocześnie być w tym samym miejscu i czasie. Jest to tryb nauczania, w którym interakcja między prowadzącym a studentami odbywa się zwykle w innym czasie i miejscu. W taki sposób są realizowane np. kursy za pośrednictwem Internetu lub CD-ROMów, grup dyskusyjnych i poczty elektronicznej. 4. Kształcenie w trybie mieszanym rozwiązania e-learning wspierają proces kształcenia prowadzony w sposób tradycyjny. DuŜą popularność, jak zauwaŝono w [2], zaczyna zdobywać ostatnimi czasy kształcenie w trybie mieszanym, szczególnie biorąc pod uwagę sceptycyzm pracowników akademickich do pozostałych form kształcenia, a dokładniej, jak zauwaŝono w [1], kwestii wynikających z braku kontaktu nauczyciela z kursantem. W niniejszym artykule przeprowadzone zostaną badania efektywności e-larningu w tej właśnie formie kształcenia, na przykładzie opracowanego kursu wspomagającego zajęcia laboratoryjne z przedmiotu technologie informatyczne w marketingu na Wydziale Organizacji i Zarządzania Politechniki Śląskiej z grupą liczącą 14 studentów. Efektywność jest, w niniejszym artykule, rozumiana jako sposób osiągnięcia lepszych wyników w nauce, z przeznaczeniem mniejszej ilości czasu na przyswojenie zadanego materiału. Kurs został zrealizowany za pośrednictwem Platformy Zdalnej Edukacji Politechniki Śląskiej opartej na oprogramowaniu Moodle [4], dającej bardzo duŝe moŝliwości w realizacji procesu dydaktycznego i zdobywającego coraz większą popularność. UŜycie takiego narzędzia pozwala przede wszystkim na ubogacenie przekazywanych treści o nowe metody przekazu jak np. pokazy audiowizualne oraz dogodną moŝliwość rozszerzenia kontaktu prowadzącystudenci poza sztywne ramy godzinowe zajęć.
E-learning jako narzędzie wspomagające dydaktykę studiów stacjonarnych 3 3. Badania dotyczące efektywności e-learningu jako narzędzia wspomagającego proces dydaktyczny studiów stacjonarnych Badaniu z wykorzystaniem metody ankietowej zostało poddanych 14 studentów, z którymi przeprowadzono zajęcia w oparciu o narzędzia e-learningu,. Kwestionariusz ankiety został wypełniony po zakończonym semestrze zajęć prowadzonych w formie kształcenia mieszanego i składał się z 4 pytań. Wyniki ankiety zostały zaprezentowane poniŝej: 1) Oceń przydatność platformy zdalnego nauczania podczas prowadzonych zajęć w ułatwieniu przyswajania wiedzy w skali od 1 do 10. Średnia z przyznanych punktów wyniosła: 8.9. 2) Czy uwaŝasz, Ŝe zajęcia wsparte platformą zdalnego nauczania cechują się większą efektywnością dydaktyczną niŝ zajęcia tradycyjne? 7% WIEM 7% WIEM 86% Rys. 1. Wykres uzyskanych odpowiedzi w pytaniu 2 Fig. 1. Graph of achieved answers in ask 2 3) Czy uwaŝasz, Ŝe zajęcia wspierane wykorzystaniem platformy zdalnego nauczania wpłyną na osiągnięcie przez ciebie lepszych wyników nauczania? WIEM 21% 7% 72% WIEM Rys. 1. Wykres uzyskanych odpowiedzi w pytaniu 3 Fig. 1. Graph of achieved answers in ask 3
4 J. Karcewicz 4) Czy uwaŝasz, Ŝe przy uŝyciu tylko platformy zdalnego nauczania (bez tradycyjnych form przekazu) był(a)byś w stanie równie efektywnie nauczyć się zawartych na zajęciach treści programowych? WIEM 17% 33% 50% WIEM Rys. 3. Wykres uzyskanych odpowiedzi w pytaniu 4 Fig. 3. Graph of achieved answers in ask 4 Jak moŝna wywnioskować z wyników badania ankietowego, studenci bardzo wysoko oceniają przydatność e-learnigu jako narzędzia wspomagającego proces dydaktyczny realizowany na studiach stacjonarnych. Zdecydowana większość (86%) stwierdza, Ŝe zajęcia z wykorzystaniem narzędzi e-learningu cechują się większą efektywnością niŝ zajęcia tradycyjne. Zdecydowana większość (72%) wierzy równieŝ, Ŝe zastosowanie takich narzędzi pozwoli im uzyskać lepsze wyniki nauczania. Warto zauwaŝyć jednocześnie, Ŝe juŝ tylko 50% badanych stwierdziło, Ŝe przy wykorzystaniu e-learningu w formie kształcenia tylko zdalnego byłoby w stanie równie efektywnie przyswoić wiedzę. MoŜna zatem na podstawie przeprowadzonych badań postawić tezę, Ŝe dla studentów e-learning moŝe być duŝo bardziej atrakcyjną formą nauczania, jako wspomagający tradycyjne stacjonarne metody kształcenia, niŝ formy w pełni zdalnego nauczania oraz Ŝe bardzo wysoko oceniają oni wykorzystanie narzędzi e-learningu w procesie dydaktycznym studiów stacjonarnych. 4. Podsumowanie W artykule podjęta została dyskusja, dotycząca wykorzystania e-learningu w danej formie kształcenia: zdalnego nauczania oraz kształcenia mieszanego, czyli jako wspomagającego proces dydaktyczny studiów stacjonarnych. Na podstawie dokonanych badań wśród studentów, z którymi przeprowadzono zajęcia, mające formę kształcenia mieszanego, moŝna stwierdzić, Ŝe narzędzia e-learningu pozwalają znacznie podnieść poziom kształcenia tradycyjnego modelu studiów stacjonarnych. Próba badania obejmowała małą grupę
E-learning jako narzędzie wspomagające dydaktykę studiów stacjonarnych 5 studentów, poniewaŝ badanie to bazowało na eksperymentalnie przeprowadzonych zajęciach z jedną grupą laboratoryjną. Pozwala ono jednak pokazać sens prowadzenia dalszych badań i dyskusji nad przedstawionym w artykule problemem. Podobnego typu badania wśród studentów przeprowadzono równieŝ w [3], wyniki tych badań, takŝe potwierdziły wysoką ocenę narzędzi e-learnigowych, wspomagających proces dydaktyczny studiów stacjonarnych. W [5] zauwaŝono takŝe, Ŝe mając do wyboru kurs tradycyjny lub poprzez zdalne nauczania, ludzie najczęściej wybierają tę pierwszą formę. MoŜna zatem wywnioskować, Ŝe rozwój e-learningu moŝe ukierunkować się bardziej w stronę uzupełnienia kształcenia tradycyjnego niŝ zastąpienia go w pełni. LITERATURA 1. Mielcarek P., Parczewski M., Madeyski L.: E-learning analiza celów i moŝliwości ich realizacji na podstawie istniejących specyfikacji i standardów. Nowoczesne technologie informatyczne w zarządzaniu Prace naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Wrocław 2004. 2. Grabowska A.: E-learning przez Internet w szkolnictwie wyŝszym. Pismo Politechniki Gdańskiej Nr 3/2004, str. 32 34. 3. SKN Młodych ekonomistów : Stan i perspektywy rozwoju e-learningu w PWSZ w Koninie. Konin 2005. 4. Moodle. http://www.moodle.org 5. Prochowski G.: Nauczanie na odległość. http://www.infovide.pl Recenzent: Prof. dr hab. inŝ. Ireneusz Jóźwiak Abstract At present day may be noticed a great growth of popularity and progress coming into being at 70 s e-learning conception as teaching method for distance. Especially that progress was made possible thanks to Internet and it s possibility of passing on informations. That article takes up discussion of e-learning applying with use of Internet, not only as a tool allowing for teaching for distance, but also as tool allowing to aid the didactic process of stationary studies.
6 J. Karcewicz