Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie Wydział Polityki Społecznej PS.IV.0931-1-12-09 Protokół z kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Rodzinnym Domu Dziecka Caritas Archidiecezji Krakowskiej w Krakowie (RDD), ul. Źródlana 17, 30-734 Kraków, przez pracowników Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie inspektor Monikę Sacha oraz starszego operatora urządzeń przygotowania danych Annę Jędrzejczyk, na podstawie art. 22 pkt 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 z późn. zm.) oraz Rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. z 2005 r. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.) i upoważnienia do kontroli z 8 kwietnia 2009 roku (znak: PS.IV.0939-15-09), wydanego z upoważnienia Wojewody przez Zastępcę Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie. Kontrolę przeprowadzono w dniu 29 kwietnia 2009 roku. Funkcję Dyrektora Jednostki w okresie objętym kontrolą pełnił Pan Paweł Szczygłowski, natomiast od 18 sierpnia 2008 roku funkcję tę sprawuje Pani Halina Sowa. Kontrolę przeprowadzono w oparciu o zastaną dokumentację oraz wyjaśnienia Pani Haliny Sowy. Kontrolą objęto okres od 1 stycznia 2008 roku do 29 kwietnia 2009 roku. Przed rozpoczęciem czynności kontrolnych zespół inspektorów, zgodnie z art. 127 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej wylegitymował się oraz przedstawił imienne upoważnienie do przeprowadzenia kontroli. Do protokołu załącza się: 1. Kserokopię Regulaminu kieszonkowego, 2. Kserokopię Zasad odwiedzin dzieci przebywających w RDD przy ul. Źródlanej 17 w Krakowie, 3. Kserokopię Indywidualnego Planu Pracy z dzieckiem, 4. Kserokopię Karty pobytu wychowanka, 5. Kserokopię protokołu z posiedzenia Stałego Zespołu ds. Okresowej Oceny Sytuacji Dziecka, 6. Kserokopię Umowy zlecenia nr U-ZL 08/118 z 18 listopada 2008 r., 7. Ankietę wypełnioną przez Dyrektora RDD.
Zakres kontroli: Zakres kontroli obejmował ocenę standardu wychowania i opieki. Ustalenia z kontroli: Rodzinny Dom Dziecka Caritas Archidiecezji Krakowskiej w Krakowie, ul. Źródlana 17 jest niepubliczną placówką opiekuńczo-wychowawczą typu rodzinnego. Placówka została wpisana do Rejestru Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych prowadzonego przez Wojewodę Małopolskiego pod nr 0076. Decyzją Wojewody Małopolskiego Nr 29/2008 z dnia 28 lutego 2008 roku zezwolono Caritas Archidiecezji Krakowskiej na prowadzenie Rodzinnego Domu Dziecka im. Najświętszej Rodziny w Krakowie. Placówka funkcjonuje także w oparciu o Zaświadczenie nr 58/99 z 9 listopada 1999 r. wydane przez Prezydenta Miasta Krakowa w sprawie wpisu do ewidencji pod nr 3/99 Rodzinnego Domu Dziecka im. Najświętszej Rodziny, jak również w oparciu o Umowę z dnia 30 stycznia 2009 roku o realizacji zadania z zakresu pomocy społecznej zawartej pomiędzy Gminą Miejską Kraków, reprezentowaną przez Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krakowie a Caritas Archidiecezji Krakowskiej. Termin realizacji zadania określono na okres od dnia 1 lutego 2009 r. do dnia 31 grudnia 2013 roku. Funkcję Dyrektora Domu Dziecka pełni od dnia 18 sierpnia 2008 roku pani Halina Sowa mianowana na stanowisko na czas określony do 31 grudnia 2012 roku. Pani Sowa jako osoba kierująca placówką rodzinną spełnia kwalifikacje określone w 37 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 roku w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455), bowiem posiada wykształcenie wyższe, opinię Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego o posiadaniu odpowiedniego przygotowania do prowadzenia placówki rodzinnej z dnia 18 sierpnia 2008 roku, jak również opinię wydaną dnia 17 listopada 2008 roku, po dokonaniu przez OA-O diagnozy weryfikacyjnej. Pani Sowa ukończyła również w 2005 roku szkolenie dla kandydatów zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji rodziny zastępczej przeprowadzone przez Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy w Krakowie, ul. Lenartowicza i została przygotowana wraz ze swoim mężem Panem Jackiem Sową do prowadzenia rodzinnej placówki opiekuńczo-wychowawczej (zaświadczenie kwalifikacyjne nr 37/2005). W Rodzinnym Domu Dziecka jest zatrudniony również mąż Pani Haliny na ½ etatu na stanowisku opiekuna. Pan Jacek Sowa posiada wykształcenie wyższe uzyskane na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Kontrolowana Placówka funkcjonuje w oparciu o Regulamin Organizacyjny Rodzinnego Domu Dziecka przy ul. Źródlanej 17 w Krakowie zatwierdzony przez Zastępcę Dyrektora Caritas Archidiecezji Krakowskiej, Dyrektora kontrolowanego Rodzinnego Domu Dziecka oraz Zastępcę Dyrektora ds. Pomocy Specjalistycznej, co jest zgodne z zapisami rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych. Brak natomiast daty zatwierdzenia Regulaminu, potwierdzającej okres, w którym dokument zaczął obowiązywać. Regulamin składa się z następujących rozdziałów: I. Organizacja i struktura Domu, II. Zasady przyjmowania dzieci do Domu, III. Cele Domu, IV. Prawa i obowiązki wychowanków, 2
V. Nagrody i efektywna dyscyplina stosowana względem wychowanków, VI. Dokumentacja prowadzona przez Dom. Zgodnie z punktem 4 ust. 1 omawianego dokumentu Głównym celem Domu jest: a) zapewnienie dzieciom częściowo lub całkowicie pozbawionym opieki rodziców całodobowej opieki i wychowania w warunkach zbliżonych do domu rodzinnego, b) podejmowanie działań mających na celu doprowadzenie do powrotu dzieci do rodziny, umieszczenie w rodzinie zastępczej, adopcyjnej lub usamodzielnienia oraz przygotowania ich do prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie. Natomiast 4 ust. 2 stanowi, iż ww. cele są realizowane m. in. poprzez umożliwienie wspólnego wychowania i opieki licznemu rodzeństwu, zapewnienie dzieciom kształcenia, wyrównywanie opóźnień rozwojowych i szkolnych oraz umożliwienie kontaktów dziecka z rodzicami w porozumieniu z sądem, centrum pomocy rodzinie i ośrodkiem adopcyjnoopiekuńczym. Inną formę Regulaminu Organizacyjnego stanowi dokument pod nazwą Zasady w domu, opracowany 1 września 2008 roku, który określa w sposób humorystyczny i łatwo przyswajalny dla dzieci reguły, jakich należy przestrzegać w codziennym życiu w Domu. W okresie przeprowadzania czynności kontrolnych Placówka nie korzystała z pomocy wolontariuszy. Natomiast praca wychowawcza wspomagana była przez dwie rodziny zaprzyjaźnione, które nie posiadają stosownej opinii ośrodka adopcyjno-opiekuńczego, o której stanowi 2 pkt 8 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych. Wychowankowie Rodzinny Dom Dziecka Caritas Archidiecezji Krakowskiej w Krakowie jest placówką koedukacyjną przeznaczoną dla 8 wychowanków. W dniu kontroli w Placówce przebywało 7 wychowanków (3 dziewczynki, 4 chłopców, w tym dwa rodzeństwa). Dokumentacja Rodzinny Dom Dziecka Caritas Archidiecezji Krakowskiej w Krakowie, ul. Źródlana 17, prowadzi między innymi następującą dokumentację: ewidencję dzieci przebywających w Placówce która zawiera ujęte w formie tabelarycznej informacje: l.p., imię i nazwisko dziecka, datę urodzenia, datę przyjęcia do RDD, datę opuszczenia RDD, podstawę prawną, adres zamieszkania, adres po opuszczeniu RDD. Ponadto, w Placówce prowadzony jest też zeszyt odwiedzin rodziców i opiekunów, w którym wpisywane są daty odwiedzin i urlopowania wychowanków. Podczas przeprowadzania czynności kontrolnych Dyrektor Placówki została poinformowana, iż wskazane byłoby zamieszczanie w zeszycie odwiedzin krótkich informacji na temat ustaleń poczynionych podczas spotkań z rodzinami dzieci przebywających w Rodzinnym Domu Dziecka. Akta osobowe wychowanków zawierają następujące części: sąd, opinie psychologiczne, pedagogiczne, szkoła, zdrowie. 3
Indywidualne Plany Pracy (IPP) - każdy wzór składa się z trzech obszarów: - możliwości psychofizyczne dziecka, - sytuacja rodzinna, - przebieg procesu przygotowania dziecka do usamodzielnienia. W każdym wzorze IPP uwzględnione zostały działania długoterminowe oraz działania krótkoterminowe. Z analizy przedstawionych IPP wychowanków wynika, że cele krótkoterminowe są nieadekwatne do celów długoterminowych (np. termin realizacji działania długoterminowego przewidziany został na kwiecień 2009 roku, natomiast działania krótkoterminowego na listopad 2009 roku). Brak jest modyfikacji IPP w zależności od zmieniającej się sytuacji dziecka, nie rzadziej jednak niż co pół roku, o czym stanowi 12 ust. 6 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych. Karty Pobytu Dziecka w okresie objętym kontrolą prowadzone były według dwóch wzorów. W roku 2008 karty pobytu prowadzone były w formie tabelarycznej z uwzględnieniem ocen w skali 0-5 oraz następujących dziewięciu obszarów: relacje z rodzicami, funkcjonowanie społeczne w placówce, nauka (praktyka) szkolna dziecka, samodzielność, stan emocjonalny, stan zdrowia, informacja o szczególnych potrzebach wychowanka i znaczące wydarzenia z życia wychowanka w ciągu roku. Obecnie obowiązujący wzór karty pobytu zawiera cztery sfery (uaktualniona informacja o znaczących dla dziecka wydarzeniach, postępy w nauce szkolnej, stan zdrowia dziecka, ocena aktualnej sytuacji dziecka), w ramach których Dyrektor Placówki uzupełnia co miesiąc informacje. Wpisy w poszczególnych obszarach dokonywane są na bieżąco. Zespół do spraw Okresowej Oceny Sytuacji Dziecka: W Placówce działa Stały Zespół ds. Okresowej Oceny Sytuacji Dziecka. Podczas kontroli kompleksowej ustalono, iż ostatnie posiedzenie Stałego Zespołu miało miejsce 29 kwietnia 2009 roku, przedostatnie odbyło się 6 marca 2009 roku. Jak wynika z informacji uzyskanych podczas kontroli w roku 2008 odbyły się dwa posiedzenia Stałego Zespołu: 29 września 2008 roku i 9 grudnia 2008 roku. Szczegółowa analiza protokołów z ww. posiedzeń wykazała, iż nie był dotrzymywany termin dokonywania okresowej oceny sytuacji dziecka nie rzadziej niż co pół roku, o którym mowa w 10 ust. ust. 3 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych. W posiedzeniu zespołu z 6 marca 2009 roku wzięli udziału: Dyrektor RDD, przedstawiciel Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego TPD w Krakowie, dwóch przedstawicieli MOPS w Krakowie, a więc skład stałego zespołu był zgodny z 10 ust. 4 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych z dnia 19 października 2007 roku. Ponadto, uczestnicy posiedzenia stałego zespołu potwierdzili swoją obecność podpisem na liście obecności. Należy jednak zaznaczyć, iż w posiedzeniach w 2008 roku nie brał udział przedstawiciel Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej (29 września 2008 roku) oraz przedstawiciel Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego (9 grudnia 2008 roku). Na posiedzeniach ww. Zespołu omawiana jest aktualna sytuacja rodzinna, opiekuńczo-wychowawcza, szkolna oraz zdrowotna dziecka. Protokoły opracowane są w formie tabelarycznej i de facto powinny stanowić kartę informacyjną do Indywidualnego Planu Pracy. Dyrektor Rodzinnego Domu Dziecka został poinformowany podczas przeprowadzania czynności kontrolnych o konieczności dokonywania bardziej obszernych 4
wpisów, które będą stanowić faktyczne potwierdzenie omówienia całościowej sytuacji dziecka. Z analizy protokołów z posiedzeń Stałego Zespołu wynika, iż Zespół po dokonaniu okresowej oceny sytuacji dziecka formułuje wnioski i zalecenia, a nie opinię dotyczącą zasadności dalszego pobytu dziecka w placówce, o której mowa w 10 ust. 7 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych. Pani Dyrektor podczas przeprowadzania czynności kontrolnych została poinformowana o konieczności formułowania przez Stały Zespół opinii dotyczącej zasadności pobytu dziecka w Placówce. Opieka i wychowanie Z informacji uzyskanych od Pani Dyrektor wynika, iż wychowankowie mają zapewnione wyżywienie dostosowane do ich potrzeb rozwojowych. Są wyposażeni w odzież, obuwie i inne przedmioty osobistego użytku, stosownie do wieku i indywidualnych potrzeb. W czasie wolnym od zajęć szkolnych, wychowankowie dużo czasu spędzają na świeżym powietrzu, oglądają telewizję, grają w gry komputerowe, mają też do użytku mini siłownię. Dzieci otrzymują comiesięczną kwotę pieniężną do własnego dysponowania, zgodnie z 27 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych. Kwota pieniężna jest zróżnicowana w zależności od wieku i potrzeb dzieci i waha się od 12 zł do 30 zł, co zostało zawarte w Regulaminie Kieszonkowego. Z informacji sporządzonej w ankiecie wynika, iż wychowankowie wdrażani są w codzienne obowiązki głównie poprzez przygotowywanie posiłków. Dzieci piorą swoją bieliznę, prasują ją. Samodzielnie utrzymują porządek w pomieszczeniach, z których korzystają (dziewczynki samodzielnie, natomiast chłopcy pod nadzorem opiekunów). Współpraca z rodziną biologiczną Zasady odwiedzin dzieci przebywających w kontrolowanej Placówce reguluje dokument po tą samą nazwą opracowany 18 sierpnia 2008 roku (zał. nr 2 do protokołu), w którym określono szczegółowe zapisy dotyczące odwiedzin. Jak ustalono podczas kontroli, z zasadami zapoznano jedną z matek dziecka przebywającego w Rodzinnym Domu Dziecka. Kontakty dzieci przebywających w Rodzinnym Domu Dziecka z osobami bliskimi odnotowywane są regularnie w Zeszycie odwiedzin. Z analizy zapisów w ww. dokumencie wynika, iż dwójkę rodzeństwa odwiedza co dwa tygodnie babcia oraz co tydzień matka, natomiast czteroosobowe rodzeństwo matka zabiera w każdy weekend do domu, a jeden chłopiec jest odwiedzany przez matkę. Pani Dyrektor podczas czynności kontrolnych przedstawiła również sytuację rodzinną każdego z wychowanków, informując o relacjach dzieci z rodzicami bądź innymi osobami im bliskimi. Współpraca placówki ze środowiskiem lokalnym Placówka, zgodnie z 34 pkt 2 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczowychowawczych, współpracuje w zakresie opieki i wychowania dzieci w szczególności ze szkołami, do których uczęszczają wychowankowie, z OA-O na ul. Lenartowicza w Krakowie, sądami rodzinnymi, Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Krakowie oraz Caritas Archidiecezji Krakowskiej. 5
Opieka medyczna Systematyczną opiekę medyczną dla wszystkich dzieci zapewniają lekarze Przychodni Rejonowej w Krakowie. Dzieci przebywające w Rodzinnym Domu Dziecka nie mają problemów ze zdrowiem, tylko jedno z dzieci ma zapewnioną specjalistyczną pomoc w poradni neurologicznej. Ponadto wychowankowie Domu pozostają pod kontrolą poradni stomatologicznej i ortodontycznej. Usługi edukacyjne Wszyscy wychowankowie przebywający w Placówce mają zapewniony dostęp do nauki zgodnie z 27 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczowychowawczych. Dzieci realizują obowiązek szkolny troje dzieci uczęszcza do szkoły podstawowej, troje wychowanków do integracyjnej klasy w szkole podstawowej, jeden wychowanek do gimnazjum. Dzieci w Placówce mają zapewnioną pomoc w nauce, w szczególności przy odrabianiu zadań domowych zgodnie z 27 ust. 1 pkt 10 ww. rozporządzenia, odrabiają lekcje z pomocą wychowawców RDD. Sześcioro wychowanków korzysta również z zajęć wyrównawczych w szkole. Pani Halina Sowa utrzymuje stały kontakt z nauczycielami oraz pedagogami szkolnymi, którzy na bieżąco informują o pojawiających się problemach. Wizja lokalna placówki Rodzinny Dom Dziecka na ul. Źródlanej w Krakowie mieści się w dwukondygnacyjnym budynku, będącym własnością Caritas Archidiecezji Krakowskiej. Na parterze budynku znajduje się pokój odwiedzin wraz z łazienką, salon, kuchnia wraz z jadalnią oraz pomieszczenia opiekunów prowadzących Rodzinny Dom Dziecka. Na piętrze natomiast zlokalizowane są pokoje dla dzieci: dwa pokoje dwuosobowe, jeden pokój trzyosobowy, jeden pokój jednoosobowy, łazienka oraz toaleta. Teren Domu otoczony jest ogrodem. Na tym protokół zakończono. Inspektorzy kontrolujący dokonali wpisu w książce kontroli na temat zakresu i terminu przeprowadzonej kontroli. Pouczenie Zgodnie z 15 ust. 2 pkt 7 w związku z 16 ust. 3 i 4 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej, (Dz. U. z 2005 r. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.) Kierownikowi kontrolowanej jednostki przysługuje prawo zgłoszenia przed podpisaniem protokołu kontroli, umotywowanych zastrzeżeń dotyczących ustaleń zawartych w protokole w terminie 7 dni od dnia otrzymania protokołu do Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego. Ponadto zgodnie z 16 ust. 1 ww. rozporządzenia kierownikowi kontrolowanej jednostki przysługuje prawo do odmowy podpisania protokołu z podaniem w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania pisemnych wyjaśnień przyczyn tej odmowy. 6
Do protokołu nie wniesiono (wniesiono) zastrzeżeń. Po przeczytaniu, niniejszy protokół podpisano na każdej stronie. Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, jeden egzemplarz otrzymuje Dyrektor Jednostki podlegającej kontroli, drugi włącza się do akt kontroli. Data otrzymania protokołu: 22.05.2009 Data i miejsce podpisania protokołu: Kraków 22.05.2009 Inspektor (-)mgr Monika Sacha... DYREKTOR (-) Anna Jędrzejczyk st. operator urządzeń przygotowania (-) Halina Sowa danych /podpis Dyrektora Jednostki kontrolowanej/. /podpisy osób kontrolujących/ 7