METODY PREZENTACJI KARTOGRAFICZNEJ HALINA KLIMCZAK INSTYTUT GEODEZJI I GEOINFORMATYKI WE WROCŁAWIU halina.klimczak@up.wroc.pl
METODY PREZENTACJI KARTOGRAFICZNEJ Wynikiem końcowym modelowania kartograficznego i analiz danych przestrzennych jest mapa. Praktycznie wszyscy użytkownicy systemów geoinformacyjnych korzystają z tej formy prezentacji danych, jednak w większości są to mapy wyświetlane jedynie na ekranie monitora. Łatwość tworzenia map, a jednocześnie nieodpowiednia redakcja kartograficzna powodują nieczytelność przekazu.
METODY PREZENTACJI KARTOGRAFICZNEJ Mapa w hierarchii środków przekazu informacji Mapa jest modelem czasoprzestrzennym odniesionym do wybranego fragmentu rzeczywistości (geograficznej), spełniającym cechy jednoznacznego lokalizowania poznania (obiektów, zjawisk) wraz z opisanymi w czasie ich atrybutami i zachodzącymi między nimi relacjami, wynikającymi z faktu przyjętej koncepcji modelowania (mapowania) rzeczywistości - Makowski (1997) Podstawą badania układu zjawiska w przestrzeni jest mapa: - przedstawia ona kształt, wielkość i wzajemne położenie obiektów, pozwala ona na określenie podstawowych charakterystyk ilościowych i jakościowych zjawiska, pozwala zaobserwować istniejące pomiędzy obiektami relacje przestrzenne. Właściwości te wyjaśniają znaczenie i wartość map dla działalności praktycznej (Saliszczew 2003)
METODY PREZENTACJI KARTOGRAFICZNEJ Dane jakościowe metoda sygnaturowa metoda zasięgów metoda chorochromatyczna Dane ilościowe metoda kartodiagramu metoda kartogramu metoda kropkowa metoda dazymetryczna metoda izolinii
METODY PREZENTACJI KARTOGRAFICZNEJ Dane ilościowe Dane bezpośrednie (cechy mierzalne) Dane względne (relatywne) (wskaźniki natężenia) metoda kartodiagramu metoda kropkowa metoda izolinii (dla danych występujących w sposób ciągłych) metoda kartodiagramu metoda kartogramu metoda dazymetryczna metoda izolinii
KARTODIAGRAMY Przykłady kartodiagramów w skali ciągłej i w skali skokowej
KARTODIAGRAM DEFINICJA METODY Metodą kartodiagramu przedstawiamy na mapie przestrzenne rozmieszczenie zjawisk, wyrażonych w skali ilościowej w ujęciu bezwzględnym lub względnym, odniesionych do punktu, linii lub powierzchni za pomocą diagramów lub wykresów, których rozmiary są wprost proporcjonalne do wielkości zjawiska lub wyrażają funkcje jego zmienności.
KARTODIAGRAM DIAGRAMY Diagramy (Ratajski, 1989) są to proste figury geometryczne o łatwych do pomierzenia parametrach, pozwalających w stosunkowo prosty sposób obliczyć ich wielkość i poszczególne elementy składowe, które reprezentują wartość liczbową zjawisk i obiektów.
KA RTOG R A M
KARTOGRAM Definicja metody kartogramu KARTOGRAM Użycie metody kartogramu pozwala na przestrzenną lokalizację danych ilościowych względnych, odniesionych do powierzchni, wyrażonych w skali ciągłej lub skokowej. Natężenie zjawiska może być przedstawione przy użyciu zmiennej wizualnej walor (koloru, desenia). Prawidłowość wykonania kartogramu zależy od; doboru pól odniesienia, doboru przedziałów klasowych ( liczby klas, sposobu podziału), doboru zmiennej wizualnej.
KARTOGRAM
KARTOGRAM
KARTOGRAM ZNACZENIE PODZIAŁU NA KLASY
METODA KROPKOWA Metodą kropkową przedstawiamy na mapie przestrzenne rozmieszczenie zjawisk wyrażonych w wartościach bezwzględnych przy użyciu znaków punktowych. Zjawiska mogą być umieszczone na mapie w sposób topograficzny lub kartogramiczny. Sposób topograficzny polega na umieszczeniu kropki (sygnatury) w miejscu występowania zjawiska, sposób kartogramiczny charakteryzuje się tym, że kropki są rozmieszczone równomiernie na całej jednostce odniesienia, którą reprezentują.
METODA KROPKOWA WROCŁAW Jedna kropka 5 000 osób
METODA KROPKOWA
METODA KROPKOWA
METODA KROPKOWA PUNKT, KROPKA, SYGNATURA reprezentuje ustaloną wartość zjawiska określoną jako WAGA kropki. Mapa kropkowa pośrednio pokazuje natężenie zjawiska. Gęstość kropek jest wprost proporcjonalna do natężenia zjawiska.
Kartodiagram czy kropkowa? STAN LUDNOŚCI w 2002 r. 640 000 320 000 LUDNOŚĆ w 2002 r. 64 000 1 kropka = 5 000 320 000 160 000 STAN LUDNOŚCI w 2002 r. 0
METODA IZOLINII Izolinie mogą przedstawiać ukształtowanie pola zjawisk rzeczywistych lub przetworzonych matematycznie - umownych. Izarytmy rzeczywiste powstają w wyniku interpolacji ilościowych cech zjawiska pomiędzy punktami odniesienia, których położenie jest pomierzone i określone w przyjętym układzie współrzędnych Izarytmy teoretyczne (nazywane izopletami gr. Izoplethes jednakowo liczny), powstają w wyniku interpolacji ilościowych cech zjawiska pomiędzy punktami odniesienia, których położenie jest określone w sposób umowny. Termin izopleta pierwszy użył E. Sydow w 1859 r.
METODA IZOLINII W analizie struktury przestrzennej zjawisk powierzchniowych na badanym obszarze najważniejszymi charakterystykami są zróżnicowanie jego natężenia i rozdrobnienie. Jeżeli badane zjawisko określimy jako cechę x, a powierzchnię badań - PA, to podstawową charakterystyką ogólną jest poziom udziału gęstość zjawiska: G= ĺ N i=1 pi PA gdzie: pi = wielkość powierzchni i-tego obiektu cechy x, N = liczba obiektów pól występowania cech x, PA = powierzchnia obszaru badań. LĄDEK ZDRÓJ BYSTRZYCA KŁODZKA STRONIE ŚLĄSKIE PERCENTAGE OF FORESTED AREAS IN REFERENCE UNIT MIĘDZYLESIE 0 10 km 5 74 LĄDEK ZDRÓJ 28 21 47 BYSTRZYCA KŁODZKA 53 STRONIE ŚLĄSKIE 62 75 44 14 41 16 80 68 73 MIĘDZYLESIE 29 Percentage of forested areas in sub-ares
METODA IZOLINII - Wybór metody interpolacji 26 punktów e=1, (3) 26 punktów e=1, (6) 44 punktów e=1, (3) 44 punktów e=1, (6)
METODA IZOLINII Interpolacja metodą krigingu Izolinie wskaźnika lesistości
METODA IZOLINII - Interpolacja metodą najbliższego sąsiedztwa
Kartogram czy izarytmy? 100 100 150 200 250 300 350 osób / km 2 0 20 300 250 15 0 GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA w 2002 roku 350 10 0 GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA w 2002 roku 61-112 (5) 113-142 (6) 2 143-394 (4) osób / km 395-396 (1)
A nalizy geograficzne Liczba owiec na kilometr kwadratowy w polach geometrycznych o wielkości 2º długości i szerokości geograficznej (opracowanie Agnieszka Wyczk)
KA RTOG RA M DA ZYMETRYC ZNY Gęstość zaludnienia Afryki przedstawiona za pomocą kartogramu dazymetrycznego
METODA ZA S IĘG ÓW Źródło: Atlas Śląska Dolnego i Opolskiego, Wrocław 2008,Uniwersytet Wrocławski, Pracownia Atlasu Dolnego Śląska
METODA CHOROCHROMATYCZNA WROCŁAWSKIE DNI NAUKI I TECHNIKI WROCŁAW 05.11.2009 Źródło: Atlas Śląska Dolnego i Opolskiego, Wrocław 2008,Uniwersytet Wrocławski, Pracownia Atlasu Dolnego Śląska
MA PY A NA MORFIC ZNE Punkty medyczne - mapa po przekształceniu anamorficznym C. Boutora, 1994