I: Geografia jako nauka II: Podstawy kartografii

Transkrypt

1 I: Geografia jako nauka II: Podstawy kartografii 1. Wymień 5 źródeł informacji geograficznych Przyporządkuj wymienionym odkrywcom i podróżnikom ich osiągnięcia, wpisując w miejscu kropek odpowiednie litery. A. Krzysztof Kolumb a) podróż do Indii B. Vasco da Gama b) wyprawa dookoła świata C. Ferdynand Magellan c) wyprawy do Ameryki d) odkrycie Australii A.... B. C Uzupełnij tabelę przedstawiającą cechy południków i równoleżników tworzących siatkę geograficzną. 4. Pod każdą siatką kartograficzną wpisz odpowiadającą jej cechę wybraną spośród podanych. wiernopowierzchniowa, wiernokątna, wiernoodległościowa 5. Uzupełnij zdanie: 1

2 Szerokość geograficzna przyjmuje wartości od... na równiku do... o N na półkuli... i... o S na półkuli Uzupełnij tabelę według wzoru. Znaki Cechy Przykłady kartograficzne Punktowe Liniowe Przedstawiają obiekty o długości dającej się zaprezentować w skali mapy (szerokość obiektów jest przewiększona) droga, rzeka 7. Przyporządkuj nauki geograficzne odpowiednim działom geografii, wpisując w miejsce kropek F (geografia fizyczna) lub E (geografia społeczno-ekonomiczna). hydrologia... geografia przemysłu... geografia rolnictwa... geografia osadnictwa... geomorfologia... geografia polityczna... biogeografia... klimatologia... geografia ludności... geografia gleb... geografia usług... geografia medyczna Uzupełnij tabelę dotyczącą elementów mapy. Elementy mapy Znaczenie stanowi szkielet konstrukcyjny mapy, wyznacza kierunki geograficzne objaśnia znaki zastosowane na mapie informuje o zmniejszeniu (redukcji) wymiarów obiektów, umożliwia obliczanie odległości i powierzchni przedstawia rozmieszczenie, wielkość, bądź intensywność zjawiska 9. Wyjaśnij, do czego służy legenda mapy. 10. Do opisu dobierz metodę prezentowania informacji na mapach, wstawiając w prostokątach odpowiednie litery. A. metoda kartogramu D. metoda sygnaturowa B. metoda kartodiagramu E. metoda izolinii C. metoda kropkowa służy do ilościowego przedstawiania zjawisk za pomocą wykresów umiejscowionych na mapie zwykle ukazuje tylko miejsca występowania obiektów (szczytów górskich, złóż surowców mineralnych, dróg itd.) prezentuje średnie natężenie zjawiska na danych obszarach, np. na kontynentach, w państwach, województwach służy do przedstawiania zjawisk występujących w każdym miejscu, np. ciśnienia atmosferycznego, temperatury powietrza 11. Podaj zasadniczą różnicę między siatką geograficzną a siatką kartograficzną. 12. Wpisz w miejscu kropek nazwy linii łączących na mapach punkty o jednakowej wartości wymienionych zjawisk. a) wysokość n.p.m d) temperatura powietrza

3 b) ciśnienie atmosferyczne... e) głębokość.. c) suma opadów atmosferycznych 13. Pod każdym fragmentem mapy wpisz kartograficzną metodę prezentacji danych, którą na tej mapie zastosowano. 14. Podaj zasadniczą różnicę między planem a mapą. 15. Skreśl te spośród podanych niżej wyrażeń, które nie dotyczą mapy topograficznej. duża skala, mała skala, zachowuje proporcje i kształty obiektów, zniekształca proporcje i kształty obiektów, ogólnogeograficzna, tematyczna, szczegółowa, znacznie zgeneralizowana, kartometryczna, współrzędne geograficzne podane tylko w rogach mapy, współrzędne geograficzne opisane na ramce przy każdym południku i równoleżniku, rzeźba terenu przedstawiona metodą poziomicową, rzeźba terenu przedstawiona metodą hipsometryczną 16. Na rysunku przedstawiono fragment powierzchni elipsoidy ziemskiej i geoidy w porównaniu z rzeczywistą powierzchnią Ziemi. Wpisz w miejsce kropek: elipsoidy, geoidy, topograficzna. 17. Wskaż, od czego najbardziej zależy stopień generalizacji kartograficznej, zakreślając właściwą odpowiedź. a) od skali mapy 3

4 b) od rodzaju siatki kartograficznej c) od zastosowanych znaków 18. Napisz, jak zmienia się wielkość zniekształceń w odwzorowaniach kartograficznych ze wzrostem odległości od punktu (linii) styczności powierzchni rzutowania z globusem. 19. Korzystając z tabeli, odpowiedz na pytania. A B Liczba ludności (w tys., mln, mld) Gęstość zaludnienia (liczba osób na km 2 ) Produkcja energii elektrycznej (w kwh) Produkcja energii elektrycznej w kwh na mieszkańca Zbiory pszenicy (w t, tys. t, mln t) Plony pszenicy (w dt/ha) Liczba urodzeń (w tys., mln) Współczynnik urodzeń (liczba urodzeń na 1000 osób) Liczba ludności miejskiej (w tys., mln) Stopień urbanizacji (w % ogółu ludności) Wzrost liczby samochodów w ciągu roku Tempo wzrostu liczby samochodów (w sztukach, tys.) (w % w stosunku do poprzedniego roku) A. Jaka jest wspólna cecha danych w grupie A?.. B. Jaka jest wspólna cecha danych w grupie B?.. C. Którą grupę danych przedstawia się na mapach metodą kartogramu? Uzasadnij odpowiedź Uzupełnij zdania. Twórcą geocentrycznej teorii budowy świata był.... Przetrwała ona aż do XVI wieku i została obalona przez twórcę teorii Zaznacz nazwiska dwóch uczonych, którzy stworzyli podstawy nowożytnej geografii. Eratostenes z Cyreny, Alexander von Humboldt, Mikołaj Kopernik, Karl Ritter 22. Korzystając z rysunku, wymień dwa założenia, które przyjął Eratostenes z Cyreny, obliczając obwód Ziemi

5 23. Uzupełnij schemat, tak aby przedstawiał etapy badania naukowego. 24. Poniżej przedstawiono fragmenty map w różnych odwzorowaniach. Rozpoznaj te odwzorowania, wstaw odpowiednie litery w główce tabeli, a w komórkach wpisz określenia kształtu południków i równoleżników. Południki Równoleżniki Odwzorowanie płaszczyznowe normalne... Odwzorowanie walcowe normalne... Odwzorowanie stożkowe normalne Na każdej z trzech map zaznacz punkt o współrzędnych 60 o N 20 o W. 26. W punktach oznaczonych na mapie narysuj główne kierunki geograficzne i opisz je, używając oznaczeń międzynarodowych. 5

6 27. Odczytaj współrzędne geograficzne punktów oznaczonych na mapie z poprzedniego zadania i wpisz je w miejscu kropek. A.... D.... B.... E.... C.... F Uzupełnij tabelę, tak aby każda skala była podana w trzech formach. 29. Na mapie w skali 1: jezioro zajmuje 16 cm 2. Oblicz rzeczywistą powierzchnię jeziora; wynik podaj w kilometrach kwadratowych i w hektarach. Zapisz obliczenia. Powierzchnia jeziora:... km 2 (... ha) 30. Korzystając z wykresu, odpowiedz na pytania. 6

7 A. Jaka jest różnica wysokości między najwyższym a najniższym miejscem w Europie? Zapisz obliczenia. Odpowiedź... B. Jaką powierzchnię zajmują obszary położone powyżej 1000 m n.p.m.? Odpowiedź... km 2 C. Jaki procent powierzchni Europy zajmują obszary położone poniżej średniej wysokości kontynentu? Zapisz obliczenia. Odpowiedź...% D. Jaki procent powierzchni Europy zajmują obszary o wysokości od 200 do 500 m n.p.m.? Zapisz obliczenia. Odpowiedź...% 31. Korzystając z mapy poziomicowej, wykonaj zadania. 7

8 A. Określ, co ile metrów na mapie poprowadzono poziomice. Poziomice poprowadzono co m. B. Odczytaj wysokość bezwzględną punktów A i B. Punkt A Punkt B C. Oblicz odległość AB. Zapisz obliczenia. Wynik.. D. Naszkicuj profil terenu wzdłuż linii AB. 32. Uszereguj mapy według stopnia generalizacji kartograficznej, zaczynając od map o najmniej generalizowanej treści. mapy przeglądowe, mapy wielkoskalowe, mapy średnioskalowe

9 33. Wyobraź sobie, że wyruszasz z bieguna północnego do punktu o współrzędnych 40 o N 20 o E. Następnie przemieszczasz się do punktu o współrzędnych 40 o N 30 o W, a stamtąd o 50 o szerokości geograficznej w kierunku północnym. A. Nanieś tę trasę na rysunku. B. Nazwij miejsce, w którym trasa się kończy i określ jego szerokość geograficzną. C. Podkreśl te spośród podanych określeń, które odnoszą się do narysowanej figury. trójkąt równoboczny, trójkąt równoramienny, trójkąt sferyczny równoboczny, trójkąt sferyczny równoramienny, ma wszystkie kąty ostre, ma dwa kąty proste, ma wszystkie kąty proste 34. W każdym wykropkowanym miejscu wpisz nazwę nauki geograficznej, z której dorobku skorzystasz, podejmując wymienione działania. a) obliczanie długości trasy pieszej wycieczki... b) dobór odzieży na krótką wycieczkę... c) dobór odzieży na długą egzotyczną wyprawę... d) budowa studni... e) dobór roślin uprawnych w ogrodzie... f) wybór środka transportu na daleką podróż Wyjaśnij, dlaczego system GPS może być bardzo przydatny w pracy służb ratowniczych Na mapie w skali 1: stok narciarski mierzy 6 cm. Jego początek znajduje się na wysokości 1100 m n.p.m., a koniec na wysokości 850 m n.p.m. Oblicz rzeczywistą długość stoku oraz jego średni spadek (w %). Zapisz obliczenia. Długość stoku.. Średni spadek stoku Oceń rolę Internetu w życiu młodzieży w wieku szkolnym, podając po dwa przykłady korzyści i zagrożeń oraz formułując wniosek ocenę ogólną. Korzyści Zagrożenia Wniosek