EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY Działanie 1.4 Integracja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych

EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY Działanie 1.4 Integracja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych

I. WSTĘP Wraz z przystąpieniem do Unii Europejskiej Polska uzyskała możliwość korzystania z funduszy strukturalnych. Jednym z czterech funduszy strukturalnych jest Europejski Fundusz Społeczny. Został powołany w celu wspierania wspólnotowej polityki społecznej. Finansuje on działania państw członkowskich na dwóch płaszczyznach: przeciwdziałania bezrobociu oraz rozwoju zasobów ludzkich. Jego ważną misją jest zwiększanie równości szans w dostępie do rynku pracy dla wszystkich kategorii społecznych, w tym osób niepełnosprawnych. Wykorzystanie funduszy strukturalnych w każdym z państw członkowskich odbywa się na podstawie Narodowego Planu Rozwoju i wynikających z niego Programów Operacyjnych. Jednym z nich jest Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO RZL). Celem generalnym SPO RZL jest: budowa otwartego, opartego na wiedzy społeczeństwa poprzez zapewnienie warunków do rozwoju zasobów ludzkich w drodze kształcenia, szkolenia i pracy. SPO RZL realizuje powyższe cele poprzez działania określone w trzech priorytetach: Priorytet 1: Aktywna polityka rynku pracy oraz integracja zawodowa i społeczna; Priorytet 2: Rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy; Priorytet 3: Pomoc techniczna. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych został włączony do organizacji i wdrażania Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO RZL). PFRON otrzymał status Instytucji Wdrażającej Działanie 1.4, którego nazwa brzmi: Integracja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych. Celem tego Działania jest poprawa poziomu przygotowania zawodowego i możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz tworzenie nowych i doskonalenie dotychczasowych instrumentów zwiększających możliwości osób niepełnosprawnych na rynku pracy. Odbiorcami pomocy mogą być osoby o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, które wchodzą 2

po raz pierwszy na rynek pracy, są długotrwale bezrobotne lub mają największe trudności z wejściem na rynek pracy. Drugą grupę beneficjentów ostatecznych stanowią powiatowe urzędy pracy, urzędy starostów, powiatowe centra pomocy rodzinie, organizacje pozarządowe działające na rzecz promocji zatrudnienia i rozwoju regionalnego lub działające statutowo na rzecz osób niepełnosprawnych, służby medycyny pracy, pracodawcy, instytucje szkoleniowe, jednostki badawczo- rozwojowe, instytucje rynku pracy i inne podmioty. Na zgłaszane w latach 2004-2006 projekty, w ramach Działania 1.4., przeznaczono kwotę 106,4 mln EUR, z czego 76,4 mln EUR pochodzić będzie z Europejskiego Funduszu Społecznego, ok. 30 mln EUR to wkład krajowy, finansowany ze środków PFRON. Szacuje się, że wkład finansowy ze środków prywatnych wynosić będzie ok. 1,0 mln EUR. Projektodawcy będą mogli zgłaszać swoje projekty poprzez składanie wniosków aplikacyjnych. Ogłoszenie o rozpoczęciu i procedurze składania wniosków zostanie opublikowane na łamach prasy ogólnokrajowej oraz witryny internetowej PFRON. Wnioski będą składane w formie papierowej i elektronicznej. Będą one analizowane i oceniane przez Komisję Oceny Projektów. Projektodawcami mogą być instytucje rynku pracy, jednostki samorządu terytorialnego, instytucje szkoleniowe, organizacje pozarządowe, partnerzy społeczni jednostki badawczo- rozwojowe oraz pracodawcy. II. Opis Działania 1.4: Integracja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych cele i zadania. W ramach działania 1.4 realizowane mogą być następujące typy projektów w następujących obszarach tematycznych (schematach): Schemat A- Wsparcie osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy 1. Doradztwo/poradnictwo zwiększające potencjał zawodowy i możliwości zdobywania pracy przez niepełnosprawnych. a. Psychologiczne przygotowanie bezrobotnych do aktywności zawodowej, b. Zwiększenie umiejętności poruszania się na rynku pracy, 2. Szkolenia dla otoczenia współpracującego z bezrobotnymi i pracującymi osobami niepełnosprawnymi. 3

a. Szkolenia dla służb zatrudnienia, medycyny pracy i pracowników jednostek samorządu terytorialnego z zakresu zatrudnienia osób niepełnosprawnych: Podnoszenie umiejętności współpracy z niepełnosprawnym klientem i jego rodziną, Podnoszenie umiejętności współpracy i pomocy pracodawcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne, w celu połączenia oczekiwań pracodawców i niepełnosprawnych pracowników, Szkolenia dla pracowników niepublicznych instytucji rynku pracy, świadczących usługi na rzecz osób niepełnosprawnych, w celu zwiększenia umiejętności pracy z osobami niepełnosprawnymi, Szkolenia dla współpracowników osób niepełnosprawnych zwiększające ich umiejętności niezbędne w pracy z osobami niepełnosprawnymi. b. Szkolenia dla pracodawców zatrudniających lub planujących zatrudnić osoby niepełnosprawne dające umiejętność organizacji środowiska, warunków i stanowisk pracy osób niepełnosprawnych. c. Szkolenia dla doradców (włącznie z doradcami zawodowymi i innych usługodawców, w celu zwiększenia umiejętności świadczenia usług wobec osób niepełnosprawnych, nakierowanych na wsparcie tych osób na rynku pracy. 3. Rozwój i promocja usług doradczych oraz usług związanych z dostarczaniem możliwości kształcenia i aktywności ekonomicznej, ukierunkowanej na integrację osób niepełnosprawnych na pierwszym rynku pracy. a. Rozwój usług w zakresie poszukiwania miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych, b. Organizowanie stanowisk pracy i środowiska pracy dla osób niepełnosprawnych, c. Usługi zwiększające dostęp osób niepełnosprawnych do szkoleń, d. Rozwój usług doradczych organizacji pozarządowych. 4. Rozwijanie form i programów szkolenia osób niepełnosprawnych on- line. 5. Tworzenie miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych i zwiększanie możliwości ich zatrudniania. a. Organizowanie subsydiowanych staży pracy, b. Pomoc doradców przez pierwsze 6 miesięcy zatrudnienia, 4

c. Pokrywanie kosztów przystosowania stanowisk do potrzeb osób niepełnosprawnych, d. Rekompensata zwiększonych kosztów zatrudnienia, e. Rozwój alternatywnych form pracy (telepraca), f. Subsydia dla organizacji non profit oferujących usługi wspierające przechodzenie osób niepełnosprawnych na otwarty rynek pracy, g. Subsydiowanie płac osób niepełnosprawnych zatrudnionych w organizacjach non profit, zajmujących się integracją osób niepełnosprawnych na pierwszym rynku pracy. 6. Zmiana postaw społecznych wobec aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych oraz wobec niepełnosprawności w środowiskach pracy. a. Kampanie informacyjno- promocyjne skierowane do: pracodawców, organizacji niepełnosprawnych, wybranych środowisk pracowniczych oraz społeczności lokalnych. 7. Badania i ekspertyzy z zakresu kształcenia zawodowego i zatrudniania osób niepełnosprawnych: a. Badanie potrzeb osób niepełnosprawnych o różnym stopniu niepełnosprawności, b. Opracowywanie nowych form rehabilitacji zawodowej i metod pracy z osobami niepełnosprawnymi, c. Rozpoznawanie zapotrzebowania na pracę osób niepełnosprawnych, włącznie z wykorzystaniem nowych form pracy. d. Trwała integracja zawodowa osób niepełnosprawnych, e. Opracowywanie programów szkoleń dla osób niepełnosprawnych. Schemat B- Poprawa systemu rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych 1. Wszystkie rodzaje projektów Schematu A, realizowane w skali ogólnokrajowej oraz w trybie przetargowym. 2. Utworzenie, udostępnianie i aktualizowanie centralnej i regionalnych baz danych dotyczących osób niepełnosprawnych; upowszechnianie informacji poprzez portal internetowy. 5

3. Upowszechnianie i wdrażanie standardów programowania, monitoringu i ewaluacji działań służących zwiększaniu aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych. 4. Działania służące tworzeniu miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych i większych możliwości ich zatrudnienia. Odbiorcami pomocy Działania 1.4 w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich mogą być: 1. Osoby o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, które: Wchodzą po raz pierwszy na rynek pracy, Są długotrwale bezrobotne, Mają największe trudności z wejściem na rynek pracy. 2. Powiatowe urzędy pracy, urzędy starostów, powiatowe centra pomocy rodzinie. 3. Organizacje pozarządowe działające na rzecz promocji zatrudnienia i rozwoju regionalnego lub działające statutowo na rzecz osób niepełnosprawnych. 4. Służby medycyny pracy. 5. Pracodawcy i organizacje pracodawców. 6. Osoby współpracujące z osobami niepełnosprawnymi. 7. Instytucje szkoleniowe. 8. Jednostki badawczo- rozwojowe. 9. PFRON. 10. Instytucje rynku pracy i inne podmioty. Projektodawcami mogą być następujące podmioty: Schemat A- Wsparcie osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy Instytucje rynku pracy, Jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne, Instytucje szkoleniowe, Organizacje pozarządowe, 6

Partnerzy społeczni, Jednostki badawczo- rozwojowe Pracodawcy. Schemat B- Poprawa systemu rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych PFRON. Działaniem 1.4. zostanie objęty cały kraj, ze szczególnym uwzględnieniem regionów, w których stopa bezrobocia jest wyższa od 110 % średniej krajowej lub wskaźnik bierności zawodowej osób niepełnosprawnych przekracza średnią krajową. III. Zarządzanie wdrażaniem Działania 1.4 SPO RZL Instytucją Zarządzającą oraz Instytucją Pośredniczącą w procesie wdrażania Działania 1.4 SPO RZL jest Departament Zarządzania EFS w Ministerstwie Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej. Instytucją Wdrażającą dla Działania 1.4 jest PFRON. Instytucje wdrażające i instytucje pośredniczące pełnią kluczową rolę w kwestiach zawiązanych z zarządzaniem finansowym i obsługą finansową projektów. 1. Procedura składania wniosków i formalności związane z wyborem poszczególnych projektów Projektodawcy będą mogli zgłaszać swoje projekty poprzez składanie wniosków aplikacyjnych. Ogłoszenie o rozpoczęciu i procedurze składania wniosków zostanie opublikowane na łamach prasy wysokonakładowej oraz witryny internetowej PFRON. Wniosek będzie służył do przedstawienia celu i zakresu działań, które projektodawca zamierza realizować oraz: informacji o instytucji zgłaszającej wniosek o finansowanie w ramach EFS oraz o jej ewentualnych partnerach, charakterystyka działań podejmowanych podczas realizacji, szczegółowych informacji na temat projektu, 7

planowanych rezultatach i wydatkach, Wymagane dokumenty w formie załączników. Wnioski będą składane w formie papierowej i elektronicznej. Wniosek będzie wypełniany przy pomocy aplikacji będącej częścią Systemu Informatycznego Monitoringu i Kontroli Finansowej Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności (SIMIK). W punkcie przyjmowania wniosków (w PFRON) o finansowanie w ramach EFS sprawdzana będzie poprawność składanego wniosku i wydawany dokument - dowód przyjęcia wniosku. Podstawowymi kryteriami wyboru projektów będą: a. Kryteria formalne. b. Kryteria merytoryczne c. Kryteria szczegółowe Wnioski będą analizowane i oceniane przez Komisję Oceny Projektów, umiejscowioną w instytucji będącej beneficjentem końcowym. Wystawione oceny zostaną wprowadzone do systemu SIMIK, na tej podstawie wyliczona zostanie średnia arytmetyczna z ocen. Wnioski, które otrzymają poniżej 60% możliwej kwoty punktów są odrzucane. System SIMIK tworzy listę rankingową wniosków. Jest ona przedkładana do akceptacji dyrektora Instytucji Wdrażającej lub upoważnionej przez niego osoby. Dyrektor podejmuje decyzję o przyznaniu finansowania projektów, które otrzymały powyżej 60 % możliwej liczby punktów oraz o przyznanej kwocie. W przypadku negatywnej decyzji projektodawca otrzyma pisemną informację o odrzuceniu jego wniosku wraz z liczbą punktów w poszczególnych pozycjach oceny, co pozwoli na zidentyfikowanie mocnych i słabych stron jego oferty oraz ułatwi mu aplikowanie z propozycją projektu w przyszłości. Decyzje dotyczące odrzucenia wniosku są ostateczne i nie podlegają procedurom odwoławczym. Wdrażanie wybranych do realizacji projektów odbywać się będzie na podstawie umowy podpisanej między PFRON a realizatorem projektu. 2. Formy rozliczeń z projektodawcą Zgodnie z zapisami SPO RZL płatności będą następowały po zrealizowaniu projektu lub jego poszczególnych etapów. Środki na realizacją projektu mogą być przekazywane projektodawcy przez Instytucję Wdrażającą w formie: 8

refundacji wydatków kwalifikujących się, poniesionych w związku z realizacją projektu, bądź w formie dotacji. W pierwszym przypadku, zwrot kosztów dokonywany będzie w okresach ustalonych w umowie oraz w formie płatności końcowej. W Przypadku dotacji, wypłata będzie dokonywana transzami co jeden, trzy lub sześć miesięcy, w zależności od harmonogramu realizacji określonego w umowie, przy czym pierwsza w wysokości maksymalnie 20% całkowitej kwoty dotacji, może zostać przekazana na wniosek projektodawcy niezwłocznie po rozpoczęciu realizacji projektu. Podobnie jak refundacja, również dotacja nie może zostać przeznaczona na sfinansowanie przedsięwzięć zrealizowanych przed rozpoczęciem projektu. Instytucja Wdrażająca może wstrzymać dokonanie płatności w przypadku nieprawidłowości w realizacji postanowień umowy, nieterminowego realizowania projektu, utrudniania kontroli lub innych. 3. Koszty kwalifikowalne Koszty kwalifikowalne się to pojęcie dotyczące wszystkich kosztów projektu. Uwzględnienie w budżecie projektu kosztów nie kwalifikujących się jest możliwe, ale jedynie jako dodatkowy element budżetu, finansowany wyłącznie ze środków własnych (partnerów) ponad zobowiązanie wynikające z warunków uzyskania finansowania. Nie będzie to jednak brane pod uwagę przy ocenie projektu. Za kwalifikujące się mogą być uznane wszystkie koszty, o ile: są niezbędne dla realizacji projektu, zostaną uwzględnione w budżecie projektu (we wniosku stanowiącym załącznik do umowy finansowania), spełniają wymogi efektywnego zarządzania finansami, w szczególności osiągania wysokiej jakości za daną cenę, zostały poniesione po podpisaniu umowy z beneficjentem końcowym, zostały faktycznie poniesione, wykazane w dokumentacji finansowej projektodawcy, są poparte stosownymi dokumentami. 9

Koszty są jednym z elementów oceny w interesie projektodawcy leży przedstawienie kompletnego i realistycznego kosztorysu. W przeciwnym wypadku kwoty w poszczególnych pozycjach budżetu mogą zostać obniżone. Do kosztów kwalifikowalnych zaliczane są: Wydatki związane z personelem projektu; Wydatki dotyczące beneficjentów ostatecznych (uczestników projektu) Inne wydatki. Szczegółowy wykaz wydatków kwalifikowanych znajduje się w Podręczniku dla projektodawców, a także w Uzupełnieniu Programu SPO RZL. Obydwa dokumenty programowe znaleźć można na stronie internetowej www.efs.gov.pl. Na tejże stronie znajduje się generator wniosku o finansowanie projektu z Europejskiego Funduszu Społecznego. IV. Gdzie szukać informacji O Europejskim Funduszu Społecznym? 1. Strony internetowe: www.efs.gov.pl, www.pfron.org.pl, 2. Dane Biura Funduszu: Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Wydział Wdrażania Programów UE Al. Jana Pawła II 13 00-828 Warszawa tel. 022 652 90 25, 652 90 26 3. Dane Oddziału: PFRON Oddział Zachodniopomorski Ul. Powstańców Wielkopolskich 33 70-111 Szczecin tel. 91 4 820 920, 91 4 836 785 fax 91 4 827 936 e- mail: szczecin@pfron.org.pl Osoba odpowiedzialna za EFS: Anna Kunikowska e- mail: Anna_Kunikowska@pfron.org.pl 10