Dyrekcja Generalna ds. Komunikacji Dział Badania Opinii Publicznej Bruksela, 13 listopada 2012 r.

Dyrekcja Generalna ds. Komunikacji Dział Badania Opinii Publicznej Bruksela, 13 listopada 2012 r. ANALIZA ŹRÓDEŁ WTÓRNYCH W ODNIESIENIU DO WYBORÓW DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO 2009 Wstrzymanie się od głosowania i zachowania związane z głosowaniem w wyborach do Parlamentu Europejskiego 2009 NAJWAŻNIEJSZE WNIOSKI Niniejsze podsumowanie jest oparte na przeprowadzonej analizie źródeł wtórnych dotyczącej wstrzymania się od głosowania i zachowań związanych z głosowaniem w czerwcu 2009 r. Stanowi ono pierwszy krok w ramach strategii marketingu społecznego Dyrekcji Generalnej ds. Komunikacji w okresie poprzedzającym wybory do Parlamentu Europejskiego w 2014 roku. Dane pochodzą z badania Eurobarometru przeprowadzonego przez TNS Opinion po wyborach w 2009 r. Badania w terenie odbyły się między 12 czerwca a 6 lipca 2009 r. z udziałem 26 830 obywateli europejskich w wieku uprawniającym do głosowania (w wieku co najmniej 18 lat, w Austrii w wieku co najmniej 16 lat). I. FREKWENCJA W WYBORACH DO PE...2 1. 1979 2009: Tendencje frekwencji w wyborach do PE...2 2. 2004 2009: Tendencje frekwencji według grup państw członkowskich...2 3. 1979 2009: Frekwencja w wyborach do PE według państw członkowskich...3 4. Różnice między frekwencją w wyborach do PE 2009 i frekwencją w krajowych wyborach parlamentarnych...4 II. PROFIL SPOŁECZNO-DEMOGRAFICZNY GŁOSUJĄCYCH I NIEGŁOSUJĄCYCH...6 III. GŁOSUJĄCY I NIEGŁOSUJĄCY W WYBORACH DO PE 2009: ZACHOWANIA DOTYCZĄCE GŁOSOWANIA ROZKŁADAJĄ SIĘ PRZEKROJOWO MIĘDZY PROFILAMI SPOŁECZNO- DEMOGRAFICZNYMI...7 1. Zachowanie osób głosujących (43%)...7 2. Zachowanie osób niegłosujących (57%)...8 IV. SPOJRZENIE NA GŁOSUJĄCYCH W 2009 R....9 1. Kategorie głosujących...9 2. Powody głosowania...9 3. Powody głosowania: według wieku i zawodu...10 V. SPOJRZENIE NA NIEGŁOSUJĄCYCH W 2009 R....11 1. Kategorie niegłosujących...11 2. Powody niegłosowania...11 3. Powody niegłosowania: według wieku i zawodu...12 Tabela 1. Szczegółowe profile czterech kategorii osób niegłosujących (wstrzymujących się od głosowania)13 Tabela 2. Powody niegłosowania według kategorii osób niegłosujących (wstrzymujących się od głosowania)14 VI. ZAŁĄCZNIKI...15

I. FREKWENCJA W WYBORACH DO PE 1. 1979 2009: Tendencje frekwencji w wyborach do PE Frekwencja w wyborach do PE zmniejszyła się o prawie 19 punktów procentowych w okresie 30 lat, z 61,99% w 1979 r. do 43% w 2009 r. Odsetek osób wstrzymujących się od głosowania wzrósł o prawie 27 punktów procentowych, z 30,08% w 1979 r. do 57% w 2009 r. 2. 2004 2009: Tendencje frekwencji według grup państw członkowskich Tendencje frekwencji w 27 państwach członkowskich można podzielić na cztery grupy: Znaczący wzrost frekwencji w 8 państwach członkowskich Frekwencja stabilna w 8 państwach członkowskich Spadek frekwencji o mniej niż 4 punkty w 7 państwach członkowskich Spadek frekwencji o wartość od 6 do 27 punktów w 4 państwach członkowskich Estonia +17,07 Finlandia +0,87 Wielka Brytania Litwa 27,40 Łotwa +12,36 Niemcy +0,30 Malta 3,60 Cypr 13,10 Dania +11,65 Irlandia +0,06 Holandia 2,51 Grecja 10,61 Bułgaria +9,77 Luksemburg 0,59 Węgry 2,19 Włochy 6,67 Szwecja +7,68 Belgia 0,42 Francja 2,13 Polska +3,66 Hiszpania 0,27 Portugalia 1,82 Austria +3,54 Czechy 0,10 Rumunia 1,80 Słowacja +2,67 Słowenia 0,02 2

3. 1979 2009: Frekwencja w wyborach do PE według państw członkowskich Państwa członkowskie 1979 1984 1989 1994 1999 2004 2009 Różnica 2009 2004 Belgia 91,36% 92,09% 90,73% 90,66% 91,05% 90,81% 90,39% 0,42 Dania 47,82% 52,38% 46,17% 52,92% 50,46% 47,89% 59,54% +11,65 Niemcy 65,73% 56,76% 62,28% 60,02% 45,19% 43,00% 43,30% +0,3 Irlandia 63,61% 47,56% 68,28% 43,98% 50,21% 58,58% 58,64% +0,06 Francja 60,71% 56,72% 48,80% 52,71% 46,76% 42,76% 40,63% 2,13 Włochy 85,65% 82,47% 81,07% 73,60% 69,76% 71,72% 65,05% 6,67 Luksemburg 88,91% 88,79% 87,39% 88,55% 87,27% 91,35% 90,75% 0,6 Holandia 58,12% 50,88% 47,48% 35,69% 30,02% 39,26% 36,75% 2,51 Wielka Brytania 32,35% 32,57% 36,37% 36,43% 24,00% 38,52% 34,70% 3,82 Grecja 80,59% 80,03% 73,18% 70,25% 63,22% 52,61% 10,61 Hiszpania 54,71% 59,14% 63,05% 45,14% 44,90% 0,24 Portugalia 51,10% 35,54% 39,93% 38,60% 36,78% 1,82 Szwecja 38,84% 37,85% 45,53% +7,68 Austria 49,40% 42,43% 45,97% +3,54 Finlandia 30,14% 39,43% 40,30% +0,87 Czechy 28,30% 28,20% 0,1 Estonia 26,83% 43,90% +17,07 Cypr 72,50% 59,40% 13,1 Litwa 48,38% 20,98% 27,4 Łotwa 41,34% 53,70% +12,36 Węgry 38,50% 36,31% 2,19 Malta 82,39% 78,79% 3,6 Polska 20,87% 24,53% +3,66 Słowenia 28,35% 28,33% 0,02 Słowacja 16,97% 19,64% +2,67 Bułgaria 38,99% - Rumunia 27,67% - ŚREDNIA 61,99% 58,98% 58,41% 56,67% 49,51% 45,47% 43,00% 2,47 Z wyjątkiem trzech krajów, w których głosowanie jest obowiązkowe, największą frekwencję odnotowano na Malcie (78,8%), we Włoszech (65%) i w Danii (59,5%). Słowacja (80,4%), Litwa (79%) i Polska (75,5%) są krajami z najwyższym odsetkiem niegłosujących. 3

4. Różnice między frekwencją w wyborach do PE 2009 i frekwencją w krajowych wyborach parlamentarnych W tabeli poniżej zaprezentowano różnice między frekwencją w wyborach do PE i frekwencją w krajowych wyborach parlamentarnych. W przypadku każdego z państw członkowskich frekwencja w wyborach do PE w czerwcu 2009 r. została porównana z frekwencją w ostatnich wyborach parlamentarnych. Można dokonać następujących obserwacji: - Od 2009 roku krajowe wybory parlamentarne odbyły się w 23 państwach członkowskich. W 20 państwach członkowskich frekwencja w wyborach krajowych była wyższa niż w wyborach do PE, przy czym różnice wynoszą od 6,80 punktu procentowego (Łotwa, wrzesień 2011 r.) do 39,47 punktu (Słowacja, marzec 2012 r.). - Od 2009 r. w czterech państwach członkowskich nie odbyły się wybory krajowe. Zatem w obliczeniach zastosowano dane dotyczące krajowych wyborów parlamentarnych odbywających się przed wyborami do PE 2009. One również wskazują, że frekwencja w wyborach krajowych była wyższa niż w wyborach do PE, przy czym różnice sięgają 32,84 punktu procentowego (Austria, wrzesień 2008 r.). 4

Kraj Różnice między frekwencją w wyborach do PE 2009 i frekwencją w najnowszych krajowych wyborach parlamentarnych Wybory do Wybory krajowe PE Wybory krajowe Czerwiec 2008 2009 r. 2009 2010 2011 2012 Data Frekwencja Frekwencja Data Frekwencja Data Frekwencja Data Frekwencja Data Frekwencja BE 90,39% czerwiec 2010 89,28% +1,11 BG 38,99% lipiec 2009 60,20% 21,21 CZ 28,22% maj 2010 62,60% 34,38 DK 59,54% wrzesień 2011 87,70% 28,16 DE 43,27% wrzesień 2009 70,80% 27,53 EE 43,90% marzec 2011 63,50% 19,60 IE 58,64% luty 2011 69,19% 10,55 EL 52,61% czerwiec 2012 62,47% 9,86 ES 44,87% listopad 2011 71,69% 26,82 FR* 40,63% czerwiec 2012 55,4% 14,77 IT kwiecień 2008 80,51% 65,05% 15,46 CY 59,40% maj 2011 78,70% 19,30 LT* 20,98% październik 2012 35,91% 14,93 LV 53,70% wrzesień 2011 60,50% 6,80 LU 90,76% czerwiec 2009 89,15% +1,61 HU* 36,31% kwiecień 2010 64,17% 7,86 MT marzec 2008 93,30% 78,79% 14,51 NL 36,75% wrzesień 2012 74,6% 37,85 AT wrzesień 2008 78,81% 45,97% 32,84 PL 24,53% październik 2011 48,90% 24,37 PT 36,77% czerwiec 2011 58,07% 21,30 RO listopad 2008 39,20% 27,67% 11,53 SI 28,37% grudzień 2011 65,60% 37,23 SK 19,64% marzec 2012 59,11% 39,47 FI 38,60% kwiecień 2011 70,50% 31,90 SE 45,53% wrzesień 2010 84,63% 39,10 UK 34,70% maj 2010 65,10% 30,40 * We FR, LT i HU: frekwencja w II rundzie. Różnica we frekwencji 5

II. PROFIL SPOŁECZNO-DEMOGRAFICZNY GŁOSUJĄCYCH I NIEGŁOSUJĄCYCH Źródło: Badanie powyborcze Eurobarometru/PE 73.1. UE27 Badania w terenie: 12 czerwca 6 lipca 2009 r. (TNS Opinion) PŁEĆ Frekwencja w wyborach do PE 2009 GŁOSOWAŁO NIE GŁOSOWAŁO Mężczyźni 43,9% 56,1% Kobiety 42,1% 57,9% WIEK 18 24 lat 29,1% 70,9% 25 39 lat 35,7% 64,3% 40 54 lat 43,7% 56,3% 55 lat lub więcej 50,0% 50,0% WYKSZTAŁCENIE (WIEK ZAKOŃCZENIA NAUKI) 15 lat lub wcześniej 42,6% 57,4% 16 19 lat 39,9% 60,1% 20 lat lub później 51,9% 48,1% w trakcie nauki 33,9% 66,1% ZAWÓD Praca na własny rachunek 51,2% 48,8% Kadra kierownicza 53,5% 46,5% Inni zatrudnieni 44,4% 55,6% Pracownicy fizyczni 35,9% 64,1% Pracujący w domu 41,7% 58,3% Bezrobotni 28,0% 72,0% Emeryci 49,0% 51,0% Studenci 33,9% 66,1% MIEJSCE ZAMIESZKANIA Wieś 44,1% 55,9% Małe/średnie miasto 43,0% 57,0% Duże miasto 41,4% 58,6% WŁASNA OCENA POZYCJI SPOŁECZNEJ Nisko (1 4) 33,2% 66,8% Pośrodku (5 6) 44,3% 55,7% Wysoko (7 10) 53,5% 46,5% KORZYSTANIE Z INTERNETU Codziennie 44,7% 55,3% Często/czasami 44,0% 56,0% Nigdy 42,9% 57,1% POCZUCIE PRZYWIĄZANIA DO EUROPY Tak 49% 51% Nie 33,5% 66,5% POCZUCIE PRZYWIĄZANIA DO WŁASNEGO KRAJU Tak 44,1% 55,9% Nie 33,6% 66,4% POCZUCIE BYCIA OBYWATELEM UE Tak 49,1% 50,9% Nie 33,0% 67,0% 6

III. GŁOSUJĄCY I NIEGŁOSUJĄCY W WYBORACH DO PE 2009: ZACHOWANIA DOTYCZĄCE GŁOSOWANIA ROZKŁADAJĄ SIĘ PRZEKROJOWO MIĘDZY PROFILAMI SPOŁECZNO- DEMOGRAFICZNYMI 1. Zachowanie osób głosujących (43%): 71% podjęło decyzję o głosowaniu z dużym wyprzedzeniem. Kiedy podjęli decyzję o głosowaniu? - 50% głosujących powiedziało, że zawsze głosuje na tę samą partię polityczną lub tego samego kandydata. 21% podjęło decyzję kilka miesięcy przed wyborami. - Mniejszość głosujących podjęła decyzję kilka tygodni (13%) i kilka dni (9%) przed wyborami lub w dniu wyborów (6%). Można w uzasadniony sposób przyjąć, że 28% głosujących, którzy podjęli decyzję kilka tygodni lub kilka dni przed wyborami, to grupa prawdopodobnie najbardziej otwarta na wpływ kampanii wyborczych, ponieważ relacje w mediach związane z wyborami pojawiają się z większą częstotliwością w dniach bezpośrednio poprzedzających wybory. GŁOSOWAŁO Zawsze głosuję tak samo Zdecydowałem( am) kilka miesięcy temu Zdecydowałem( am) kilka tygodni temu Zdecydowałem( am) kilka dni przed wyborami Zdecydowałem( am) w dniu wyborów Nie wiem WIEK ZAWÓD 18 24 30% 28% 17% 17% 8% - 25 39 41% 26% 14% 9% 8% 2% 40 54 47% 22% 13% 9% 8% 1% Praca na własny rachunek Kadra kierownicza Inni zatrudnieni Pracownicy fizyczni Pracujący w domu 55+ 58% 17% 12% 8% 4% 1% 52% 24% 13% 5% 4% 2% 41% 23% 15% 12% 8% 1% 47% 24% 11% 10% 7% 1% 43% 23% 14% 10% 9% 1% 57% 17% 14% 6% 4% 2% Bezrobotni 41% 25% 12% 10% 12% - Emeryci 60% 16% 11% 8% 4% 1% Studenci 28% 26% 20% 18% 7% 1% Źródło: Badanie powyborcze Eurobarometru/PE 73.1. UE27 Badania w terenie: 12 czerwca 6 lipca 2009 r. (TNS Opinion) 7

2. Zachowanie osób niegłosujących (57%): 32% podjęło decyzję o niegłosowaniu w ostatniej chwili. Kiedy podjęli decyzję o niegłosowaniu? - 22% niegłosujących odpowiedziało, że nigdy nie głosuje. - 32% niegłosujących podjęło decyzję o niegłosowaniu kilka dni przed wyborami (16%) lub w dniu wyborów (16%). Można zatem w uzasadniony sposób przyjąć, że w przypadku tej drugiej grupy każda decyzja jest możliwa w tygodniu poprzedzającym wybory, czyli osoby te potencjalnie mogą zostać przekonane do głosowania w wyborach. NIE GŁOSOWAŁO Nigdy nie głosuję Zdecydowałem( am) kilka miesięcy temu Zdecydowałem (am) kilka tygodni temu Zdecydowałem (am) kilka dni przed wyborami Zdecydowałem( am) w dniu wyborów Nie wiem WIEK ZAWÓD Praca na własny rachunek Kadra kierownicza 18 24 33% 11% 8% 17% 14% 17% 25 39 28% 14% 12% 14% 18% 14% 40 54 18% 20% 18% 16% 18% 10% Inni zatrudnieni Pracownicy fizyczni Pracujący w domu 55+ 16% 23% 18% 18% 13% 12% 18% 19% 14% 18% 20% 11% 9% 15% 15% 18% 28% 15% 19% 18% 13% 17% 20% 13% 24% 18% 15% 15% 15% 13% 25% 16% 16% 14% 16% 13% Bezrobotni 38% 17% 12% 12% 11% 10% Emeryci 15% 23% 18% 18% 13% 13% Studenci 26% 9% 8% 21% 16% 20% Źródło: Badanie powyborcze Eurobarometru/PE 73.1. UE27 Badania w terenie: 12 czerwca 6 lipca 2009 r. (TNS Opinion) 8

IV. SPOJRZENIE NA GŁOSUJĄCYCH W 2009 R. 1. Kategorie głosujących Spośród 43% głosujących w wyborach do PE 2009 50% powiedziało, że zawsze głosuje tak samo. P: Kiedy podjął(ęła) Pan(i) decyzję o głosowaniu? 2. Powody głosowania P: Jakie były najważniejsze powody, dla których zdecydował(a) się Pan(i) pójść i zagłosować w tych wyborach do Parlamentu Europejskiego? (maksymalnie 3 odpowiedzi) UE27 (43% głosujących) Kategorie powodów Bo głosowanie jest obowiązkowe 2% głosowanie obowiązkowe To mój obywatelski obowiązek 47% Zawsze głosuję 40% Żeby poprzeć partię polityczną, która jest mi bliska 24% Żeby poprzeć rząd 9% Żeby wyrazić swoją niezgodę 11% Żeby ukarać rząd 5% Żeby ukarać UE 2% Mogę coś zmienić, głosując w wyborach do Parlamentu Europejskiego 19% Jestem zwolennikiem UE 16% Czuję się Europejczykiem/Europejką/obywatelem(ką) 13% UE UE odgrywa ważną rolę w moim codziennym 6% życiu Bardzo interesuję się sprawami europejskimi 5% obywatelski obowiązek głosowanie dla poparcia głosowanie dla sprzeciwu głos europejski Informacje otrzymane w czasie kampanii przekonały mnie, żeby pójść i zagłosować 5% wpływ kampanii Inne (spontanicznie) 1% Trudno powiedzieć 1% Źródło: Badanie powyborcze Eurobarometru/PE 73.1. UE27 Badania w terenie: 12 czerwca 6 lipca 2009 r. (TNS Opinion) 9

3. Powody głosowania: według wieku i zawodu Źródło: Badanie powyborcze Eurobarometru/PE 73.1. UE27 Badania w terenie: 12 czerwca 6 lipca 2009 r. (TNS Opinion) WIEK ZAWÓD To mój obywatelski obowiązek UE27 18 24 25 39 40 54 55+ Praca na własny rachunek Kadra kierownicza Inni zatrudnieni Pracownicy fizyczni Pracujący w domu Bezrobot ni Emeryci 47% 46% 42% 48% 49% 40% 50% 48% 46% 45% 47% 50% 44% Studenci Zawsze głosuję 40% 28% 39% 39% 43% 37% 43% 37% 43% 40% 30% 43% 27% Żeby poprzeć partię polityczną, która jest mi bliska Mogę coś zmienić, głosując w wyborach do Parlamentu Europejskiego 24% 23% 24% 24% 25% 22% 21% 25% 24% 23% 25% 26% 25% 19% 22% 20% 21% 17% 24% 23% 20% 20% 19% 18% 15% 23% Jestem zwolennikiem UE 16% 16% 16% 18% 16% 18% 22% 16% 15% 15% 11% 15% 18% Czuję się Europejczykiem/Europejk ą/obywatelem(ką) UE Żeby wyrazić swoją niezgodę 13% 18% 15% 13% 12% 9% 21% 13% 15% 10% 9% 11% 23% 11% 12% 12% 12% 9% 11% 10% 11% 14% 7% 12% 10% 12% Zeby poprzeć rząd 9% 9% 9% 8% 9% 9% 8% 8% 9% 11% 7% 9% 10% UE odgrywa ważną rolę w moim codziennym życiu 6% 8% 8% 7% 5% 6% 11% 10% 5% 5% 5% 4% 8% Żeby ukarać rząd 5% 6% 5% 7% 5% 7% 4% 6% 6% 5% 9% 5% 5% Bardzo interesuję się sprawami europejskimi Informacje otrzymane w czasie kampanii przekonały mnie, żeby pójść i zagłosować 5% 3% 8% 5% 5% 5% 7% 6% 6% 3% 4% 5% 7% 5% 7% 5% 4% 4% 5% 2% 5% 5% 6% 5% 4% 8% Żeby ukarać UE 2% 2% 2% 3% 2% 3% 3% 2% 3% 1% 3% 2% 1% Bo głosowanie jest obowiązkowe 2% 3% 2% 2% 2% 1% 1% 1% 3% 2% 4% 2% 3% Inne (spontanicznie) 1% 2% 1% 1% 1% 1% 1% 2% 1% 1% 2% 1% 2% Trudno powiedzieć 1% 0% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 0% 10

V. SPOJRZENIE NA NIEGŁOSUJĄCYCH W 2009 R. 1. Kategorie niegłosujących Spośród 57% niegłosujących (wstrzymujących się od głosowania) w wyborach do PE 2009 zidentyfikowano cztery kategorie. P: Kiedy podjął(ęła) Pan(i) decyzję o niegłosowaniu? 2. Powody niegłosowania W 2009 r. powody niegłosowania były związane przede wszystkim z polityką ogólnie. P: Jakie były najważniejsze powody, że NIE głosował(a) Pan(i) w tych wyborach do Parlamentu Europejskiego? Źródło: Badanie powyborcze Eurobarometru/PE 73.1. UE27 Badania w terenie: 12 czerwca 6 lipca 2009 r. (TNS Opinion) 11

3. Powody niegłosowania: według wieku i zawodu Ogólnie brak zaufania do polityki/niezadowolenie z polityki UE27 18 24 25 39 WIEK 40 54 55+ Praca na własny rachunek Kadra kierownicza Inni zatrudnieni Pracownicy fizyczni Pracujący w domu Bezrobotni Emeryci Studenci 28% 19% 26% 32% 31% 26% 25% 28% 31% 29% 30% 29% 16% Ogólny brak zainteresowania polityką 17% 20% 17% 15% 15% 13% 9% 16% 19% 17% 25% 15% 12% Głos nie ma żadnego znaczenia/głos niczego nie zmienia Na wyjeździe/poza domem, miejscem zamieszkania 17% 12% 17% 17% 18% 12% 10% 14% 18% 16% 24% 18% 7% 10% 11% 11% 10% 9% 13% 19% 11% 9% 12% 7% 9% 14% Za bardzo zajęty/brak czasu/praca 10% 16% 14% 11% 5% 17% 16% 14% 15% 6% 5% 3% 19% Niewiele wiem o Unii Europejskiej/Parlamencie Europejskim lub o wyborach do Parlamentu Europejskiego Źródło: Badanie powyborcze Eurobarometru/PE 73.1. UE27 Badania w terenie: 12 czerwca 6 lipca 2009 r. (TNS Opinion) ) ZAWÓD 10% 9% 12% 8% 12% 7% 6% 8% 13% 13% 9% 12% 10% Rzadko lub nigdy nie głosuję 10% 14% 12% 9% 6% 8% 4% 11% 11% 10% 17% 5% 9% Brak zainteresowania sprawami europejskimi Brak zadowolenia z Parlamentu Europejskiego jako instytucji 9% 7% 7% 10% 9% 4% 3% 6% 9% 10% 12% 11% 4% 8% 5% 7% 9% 10% 6% 12% 7% 9% 8% 7% 10% 4% Choroba/problem ze zdrowiem w tym czasie 7% 2% 4% 5% 14% 3% 3% 2% 3% 11% 4% 18% 2% Brak debaty publicznej/brak kampanii wyborczej Z powodów rodzinnych/wypoczynek i inne zajęcia czasu wolnego 6% 5% 5% 6% 6% 6% 7% 5% 6% 5% 6% 6% 4% 5% 5% 7% 5% 5% 8% 7% 7% 6% 7% 4% 3% 6% Jestem przeciwnikiem Unii Europejskiej 4% 2% 2% 6% 5% 3% 2% 4% 4% 4% 3% 5% 2% Problemy z rejestrem wyborców lub kartą do głosowania 3% 5% 4% 3% 2% 4% 7% 2% 3% 2% 6% 2% 4% Nie wiedziałem(am), że są wybory 2% 3% 2% 1% 1% 2% 1% 1% 2% 1% 2% 1% 2% Inne (spontanicznie) 6% 9% 5% 6% 6% 5% 9% 8% 6% 3% 4% 7% 12% Trudno powiedzieć 3% 5% 3% 2% 3% 4% 2% 2% 2% 3% 3% 4% 7% 12

Tabela 1. Szczegółowe profile czterech kategorii osób niegłosujących (wstrzymujących się od głosowania) WSTRZYMUJĄCY SIĘ POD WPŁYWEM IMPULSU 26% Definicja - Decyzja o niegłosowaniu została podjęta kilka dni przed wyborami lub nawet w dniu wyborów. Cechy społeczno-demograficzne - Głównie kobiety - W bardzo niewielkim stopniu młodsi (3 punkty proc. więcej osób z grupy 18 39 lat niż całkowity odsetek niegłosujących) - Lepsze wykształcenie - Przede wszystkim osoby zatrudnione, nieco mniej bezrobotnych i emerytów, duża reprezentacja osób z zawodami wyższego szczebla, w szczególności na stanowiskach kierowniczych - Nieco więcej osób z obszarów wiejskich (3 punkty proc. więcej osób z obszarów wiejskich niż całkowity odsetek niegłosujących) - Korzystają z internetu najczęściej: dwie trzecie korzysta, 44% prawie codziennie - 68% głosowało w ostatnich wyborach krajowych Powody niegłosowania Szeroko rozumiane powody polityczne (53% wszystkich niegłosujących) Powody osobiste (34% wszystkich niegłosujących) Powody bezpośrednio związane z UE (30% wszystkich niegłosujących) WSTRZYMUJĄCY SIĘ OD GŁOSOWANIA PO ROZWAŻENIU MOŻLIWOŚCI 26% Definicja - Podjęli decyzję o niegłosowaniu kilka tygodni lub nawet miesięcy przed wyborami. Cechy społeczno-demograficzne - Nieco większy odsetek mężczyzn - Najstarsi (9 punktów proc. więcej osób w wieku 40+ niż całkowity odsetek niegłosujących) - Nieznaczne różnice pod względem wykształcenia, choć nieco wyższy odsetek respondentów, którzy zakończyli naukę przed 20. rokiem życia - Więcej emerytów - Nieco więcej osób z obszarów wiejskich (3 punkty proc. więcej osób z obszarów wiejskich niż całkowity odsetek niegłosujących) - Korzystają z internetu najrzadziej - 58% głosowało w ostatnich wyborach krajowych Powody niegłosowania Szeroko rozumiane powody polityczne (53% wszystkich niegłosujących) Powody osobiste (34% wszystkich niegłosujących) Powody bezpośrednio związane z UE (30% wszystkich niegłosujących) Definicja WSTRZYMUJĄCY SIĘ BEZ SPRECYZOWANIA 30% - Brak odpowiedzi na pytanie o to, kiedy podjęli decyzję o niegłosowaniu. Cechy społeczno-demograficzne - Nieco większy odsetek mężczyzn - W niewielkim stopniu starsi (6 punktów proc. więcej osób w wieku 55+ niż całkowity odsetek niegłosujących) - Niższy odsetek osób, które zakończyły edukację w wieku 16 19 lat - Nieco wyższy odsetek emerytów - Mniej bezrobotnych i pracowników fizycznych - Nieco więcej osób z obszarów miejskich (3 punkty proc. więcej osób z miast małych i średniej wielkości niż całkowity odsetek niegłosujących) - Korzystanie z internetu jest porównywalne z poziomem dla całkowitego odsetka niegłosujących - 73% głosowało w ostatnich wyborach krajowych Powody niegłosowania 38% Szeroko rozumiane powody polityczne (53% wszystkich niegłosujących) Powody osobiste (34% wszystkich 53% niegłosujących) Powody bezpośrednio związane z UE 27% (30% wszystkich niegłosujących) 25% 50% 12% BEZWARUNKOWO WSTRZYMUJĄCY SIĘ OD GŁOSOWANIA 18% Definicja - Nigdy nie głosują. Cechy społeczno-demograficzne - Głównie mężczyźni - Najmłodsi (17 punktów proc. więcej osób z grupy 18 39 lat niż całkowity odsetek niegłosujących) - Mniej wykształceni - Więcej pracowników fizycznych, a zwłaszcza więcej bezrobotnych - Najwięcej osób z obszarów miejskich (6 punktów proc. więcej osób z miast małych, średniej wielkości lub dużych niż całkowity odsetek niegłosujących) - Korzystają z internetu w proporcjach tuż powyżej średniej (zaskakujące w tak młodej grupie) - 14% głosowało w ostatnich wyborach krajowych Powody niegłosowania 64% Szeroko rozumiane powody polityczne (53% wszystkich niegłosujących) Powody osobiste (34% wszystkich 23% niegłosujących) Powody bezpośrednio związane z UE 41% (30% wszystkich niegłosujących) Źródło: Badanie powyborcze Eurobarometru/PE 73.1. UE27 Badania w terenie: 12 czerwca 6 lipca 2009 r. (TNS Opinion) 74% 14% 29% 13

Tabela 2. Powody niegłosowania według kategorii osób niegłosujących (wstrzymujących się od głosowania) OGÓŁEM Wstrzymujący się od głosowania UE27 Wstrzymujący się pod wpływem impulsu Wstrzymujący się po rozważeniu możliwości Bezwarunkowo wstrzymujący się od głosowania Wstrzymujący się bez sprecyzowania Powody ogólne 100% 26% 26% 18% 30% Szeroko rozumiane powody polityczne* 53% 38% 64% 74% 25% Powody bezpośrednio związane z Unią Europejską** 30% 27% 41% 29% 12% Powody osobiste*** 34% 53% 23% 14% 50% Szczegółowe powody Ogólnie brak zaufania do polityki/niezadowolenie z polityki* 28% 23% 43% 23% 12% Głos nie ma żadnego znaczenia/głos niczego nie zmienia* 17% 13% 23% 18% 6% Ogólny brak zainteresowania polityką* 17% 11% 17% 29% 9% Niewiele wiem o Unii Europejskiej/Parlamencie Europejskim lub o wyborach do Parlamentu 10% 10% 13% 11% 6% Europejskiego** Za bardzo zajęty/brak czasu/praca*** 10% 18% 6% 5% 12% Na wyjeździe/poza domem, miejscem zamieszkania*** 10% 15% 8% 2% 20% Rzadko lub nigdy nie głosuję* 9% 3% 4% 31% 4% Brak zainteresowania sprawami europejskimi** 9% 6% 11% 12% 4% Brak zadowolenia z Parlamentu Europejskiego jako instytucji** 8% 7% 14% 5% 1% Choroba/problem ze zdrowiem w tym czasie*** 7% 11% 6% 3% 7% Brak debaty publicznej/brak kampanii wyborczej** 6% 8% 7% 2% 3% Z powodów rodzinnych/wypoczynek i inne zajęcia czasu wolnego*** 5% 11% 3% 1% 4% Jestem przeciwnikiem Unii Europejskiej** 4% 2% 7% 3% 1% Problemy z rejestrem wyborców lub kartą do głosowania*** 3% 3% 1% 3% 10% Nie wiedziałem(am), że są wybory 2% 1% 1% 2% 6% Inne (spontanicznie) 6% 6% 5% 4% 13% Trudno powiedzieć 3% 1% 2% 3% 11% Dział Badania Opinii Publicznej 14

VI. ZAŁĄCZNIKI 1) 27 arkuszy danych Wstrzymanie się od głosowania 2) 27 arkuszy danych Profil głosujących Dział Badania Opinii Publicznej Jacques Nancy +32 2 284 24 85 EPEurobarometer@europarl.europa.eu 15