ANALIZA WYKONANIA BUDŻETÓW JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO W 2010 ROKU 1. REALIZACJA DOCHODÓW BUDŻETOWYCH Na dzień 31 grudnia 2010 r. jednostki samorządu terytorialnego województwa zachodniopomorskiego planowały dochody ogółem w wysokości 8.440.344.775 zł. Realizacja wyniosła 7.831.531.714 zł, co stanowi 92,8 % planowanej kwoty. W stosunku do 2009 r., w którym dochody zostały osiągnięte w wysokości 7.447.121.882 zł, oznacza to wzrost o 5,2%. W dochodach ogólnych dominowały dochody bieżące wykonane w kwocie 6.361.039.715 zł (81,2 % dochodów ogółem). Dochody majątkowe osiągnięto w wysokości 1.470.491.999 zł (18,8 % dochodów ogółem). Wielkości dochodów, w podziale na bieżące i majątkowe, osiągniętych przez poszczególne jednostki prezentuje Tabela 1. W strukturze wykonanych dochodów ogółem największy udział miały dochody własne 45,8 % (3.584.075.951 zł), następnie dotacje 27,2 % (2.134.013.079 zł) oraz subwencja ogólna wraz ze środkami na uzupełnienie dochodów 27,0 % (2.113.442.684 zł). Strukturę dochodów na poszczególnych szczeblach jednostek samorządu terytorialnego przedstawia poniższe zestawienie: wykonane z tego: struktura wykonania dochody ogółem dochody własne dotacje subwencja ogólna dochody własne dotacje subwencja ogólna zł % dochodów ogółem gminy 3.460.03.486 1.774.689.258 786.253.937 899.150.291 51,3 22,7 26,0 miasta na 1.831.313.700 1.125.935.264 218.064.849 487.313.587 61,5 11,9 26,6 prawach powiatu powiaty 1.163.861.845 319.912.755 312.060.724 531.888.491 27,5 26,8 45,7 samorząd 735.793.385 166.300.505 374.402.566 195.090.315 22,6 50,9 26,5 województwa związki 640.469.298 639.552.789 916.509 0 99,9 0,1 -
2. REALIZACJA WYDATKÓW BUDŻETOWYCH Na dzień 31 grudnia 2010 r. jednostki samorządu terytorialnego województwa zachodniopomorskiego planowały wydatki ogółem w wysokości 9.807.004.960 zł. Realizacja wyniosła 8.605.596.371 zł, co stanowi 87,7 % planowanej kwoty. W stosunku do 2009 r., w którym wydatki zostały wykonane w kwocie 8.082.148.999 zł, oznacza to wzrost o 6,5 %. W wydatkach ogółem dominowały wydatki bieżące wykonane w kwocie 5.926.543.997 zł (68,9 % wydatków ogółem). Wydatki majątkowe zrealizowano w wysokości 2.679.052.374 zł (31,1 % wydatków ogółem). Wielkości wydatków, w podziale na bieżące i majątkowe, osiągniętych przez poszczególne jednostki prezentuje Tabela 2. W strukturze wykonanych wydatków bieżących największy udział miały wydatki jednostek budżetowych na wynagrodzenia i składki od nich naliczane 43,4 % (2.572.366.232 zł) oraz związane z realizacją ich statutowych zadań 42,1 % (2.494.225.608 zł). Następnie, udział dotacji na zadania bieżące wyniósł 13,1 % (778.144.546 zł), a wydatków na obsługę długu 1,3 % (79.817.973 zł). Najmniej znaczącą pozycję wydatków stanowiły wypłaty z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji przypadających do spłaty w 2010 r. wykonane w kwocie 1.989.638 zł. Strukturę wydatków na poszczególnych szczeblach jednostek samorządu terytorialnego przedstawia poniższe zestawienie: wykonane z tego: wydatki bieżące wynagrodzenia i pochodne* dotacje* obsługa długu poręczenia i gwarancje pozostałe wydatki** gminy 2.947.683.521 1.181.518.882 263.896.391 47.025.868 362.549 1.454.879.830 % wydatków bieżących 40,1 8,9 1,6 0 49,4 miasta na prawach 1.584.500.153 714.428.152 264.623.615 16.708.165 0 588.740.222 powiatu % wydatków bieżących 45,1 16,7 1,0 0 37,2 powiaty 983.943.738 561.059.687 84.500.733 10.857.087 1.627.089 325.899.142 % wydatków bieżących 57,0 8,6 1,1 0,2 33,1 samorząd 395.471.812 110.351.531 165.123.807 2.920.441 0 117.076.033 województwa % wydatków bieżących 27,9 41,8 0,7 0 29,6 związki 14.944.772 5.007.980 0 2.306.412 0 7.630.381 % wydatków bieżących 33,5 0 15,4 0 51,1 * w tym również na programy finansowane z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o finansach publicznych; ** w tym również na programy finansowane z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o finansach publicznych oraz na świadczenia na rzecz osób fizycznych.
3. WYNIK BUDŻETU Ogółem wszystkie jednostki samorządu terytorialnego województwa zachodniopomorskiego osiągnęły w 2010 r. ujemny wynik budżetu w wysokości 774.064.657 zł, przy planowanym deficycie w wysokości 1.366.660.185 zł. Głównym źródłem sfinansowania deficytu były zaciągnięte kredyty i pożyczki oraz wyemitowane obligacje. Łączne przychody z wymienionych tytułów, w tym również z przeznaczeniem na cele, o których mowa w art. 89 ust. 1 pkt 3 i 4, wyniosły w 2010 r. 1.186.560.569 zł. Dla porównania, ujemny wynik budżetu wszystkich jednostek na koniec 2009 roku wyniósł 635.027.117 zł. Natomiast przychody z zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz wyemitowanych obligacji stanowiły kwotę 761.274.065 zł. Szczegółowe dane dotyczące wyniku budżetu poszczególnych jednostek prezentuje Tabela 3. 4. DŁUG PUBLICZNY Kwota długu wszystkich jednostek samorządu terytorialnego województwa zachodniopomorskiego na koniec 2010 roku wyniosła 2.507.053.390 zł i w stosunku do ubiegłego roku, w którym zadłużenie wyniosło 1.684.967.160 zł, wzrosła o 48,8 %. W tym miejscu należy jednak zauważyć, iż na wykazaną kwotę zaciągniętych zobowiązań na koniec 2010 r. miała wpływ zmiana przepisów. W 2010 r. jednostki sporządzały sprawozdanie o stanie zobowiązań wg tytułów dłużnych oraz poręczeń i gwarancji na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (Dz. U. Nr 43, poz. 247). Zgodnie z 2 ust. 1 pkt 2 tego rozporządzenia do zobowiązań z tytułu kredytów i pożyczek należy zaliczyć również kredyt handlowy, w przypadku gdy zostanie on przejęty od dostawcy (producenta) przez bank. W poprzednich latach kredyty handlowe były z tej kategorii wyłączone. Wskaźnik łącznej kwoty długu wszystkich jednostek samorządu terytorialnego województwa zachodniopomorskiego do ich dochodów na koniec 2010 r. wyniósł 32,0 % (na koniec 2009 r. 22,6 %). Zadłużenie na poszczególnych szczeblach samorządu prezentuje poniższe zestawienie.
j.s.t. kwota długu wskaźnik zadłużenia gminy 1.273.353.756 36,8 % miasta na prawach powiatu 665.522.838 36,3 % powiaty 312.052.688 26,8 % samorząd województwa 153.856.064 20,9 % związki 102.268.044 16,0 % W zestawieniu uwzględniono całkowite zadłużenie, bez zastosowania wyłączeń, o których mowa w art. 170 ust. 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych. W 2010 roku 7 jednostek: trzy gminy (Kołbaskowo, Kozielice, Stepnica) oraz cztery związki gmin i powiatów (Celowy Związek Gmin R-XXI, Unia Miast i Gmin Dorzecza Regi, Związek Celowy Powiatów Województwa Zachodniopomorskiego, Związek Miast i Gmin Pojezierza Drawskiego) nie było obciążonych zadłużeniem. 6 gmin, po uwzględnieniu wyłączeń przewidzianych w art. 170 ust. 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, przekroczyło określony ustawą próg 60 % (Bielice 62,0 %, Choszczno 65,1 %, Pełczyce 66,0 %, Przybiernów 67,5 %, Kobylanka 74,6 %, Rewal 88,9 %). Szczegółowe dane dotyczące liczby jednostek, których wielkość wskaźnika długu do dochodów na koniec 2010 r. mieściła się w określonych przedziałach prezentuje poniższe zestawienie. Wyszczególnienie Poniżej 30% Wskaźnik zadłużenia 30,0%-40% 40,1%-50% 50,1%-60% Powyżej 60% Liczba j.s.t. 59 29 30 14 8 % j.s.t. 42,2 20,7 21,4 10,0 5,7 Z dniem 1 stycznia 2011 roku weszło w życie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego, w tym do długu Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 252, poz. 1692). Zgodnie z 3 pkt 2 powołanego rozporządzenia do kategorii kredytów i pożyczek zalicza się również: umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym, które mają wpływ na poziom długu publicznego, papiery wartościowe, których zbywalność jest ograniczona,
umowy sprzedaży, w których cena jest płatna w ratach, umowy leasingu zawarte z producentem lub finansującym, w których ryzyko i korzyści z tytułu własności są przeniesione na korzystającego z rzeczy, umowy nienazwane o terminie zapłaty dłuższym niż rok, związane z finansowaniem usług, dostaw, robót budowlanych, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu. Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie, przy założeniu iż wszystkie zobowiązania wykazane w części D sprawozdania Rb-Z zaliczane są do kategorii kredytów i pożyczek w rozumieniu ww. rozporządzenia, na podstawie sprawozdań za IV kwartał 2010 r. dokonała analizy wpływu potencjalnych zobowiązań niewymagalnych na wskaźniki zadłużenia wynikające z art. 170 ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych. Powyższa analiza wykazała, iż 60% wskaźnik zadłużenia (po uwzględnieniu wyłączeń), przy doliczeniu kwot zobowiązań z zawartych umów, zostanie przekroczony w 17 jednostkach województwa zachodniopomorskiego: Karnice 60,4 % Złocieniec 61,5 % Bielice 62,0 % Będzino 67,3 % Powiat Wałecki 63,2 % Choszczno 65,1 % Pełczyce 66,3 % Rąbino 67,6 % Międzyzdroje 74,0 % Kobylanka 74,6 % Recz 79,9 % Rewal 88,9 %
Przybiernów 89,0 % Trzebiatów 89,7 % Lipiany 97,7 % Ostrowice 107,8 % Związek Celowy Powiatów Województwa Zachodniopomorskiego 249,8 % Szczegółowe dane dotyczące długu publicznego powiększonego o zobowiązania wykazane w części D sprawozdania Rb-Z, wg stanu na koniec 2010 r. jednostek samorządu terytorialnego województwa zachodniopomorskiego prezentuje Tabela 5.