1. Mistrzowie włoskiego renesansu Uczeń powinien: 1. 1. Cele lekcji 1. a) Wiadomości umiejscowić epokę w czasie, przyporządkować dzieła autorom, związać prezentowane dzieła z miejscem, w którym się znajdują, wskazać przykłady dzieł wprowadzających nową technikę plastyczną, zdefiniować pojęcia: tempietto, quattrocento, homo universale, sfumato. Uczeń potrafi: 2. b) Umiejętności przypisać technikę plastyczną twórcom, którzy się w niej specjalizowali, zidentyfikować wybrane dzieła na podstawie charakterystycznych środków warsztatowych i formalnych, rozpoznać artystę w oparciu o charakterystykę jego twórczości, rozpoznać w dziele sztuki temat, dostrzec i określić zależność dzieła sztuki od jego funkcji i środowiska powstania, opisać dzieło sztuki pod względem formy i treści, opisać fakty i zjawiska, które miały wpływ na formę dzieła, wskazać elementy formalne w malarstwie renesansowym: kompozycję, kolor, światłocień i perspektywę; w rzeźbie: bryłę, kompozycję, fakturę; w architekturze: układ przestrzenny, plan, bryłę, konstrukcję, dekorację, wykazać zależność między miejscem powstania dzieła, sytuacją społeczno- -polityczną, kręgiem artystycznym a kształtem dzieła, podać fakty z życia artystów, mające wpływ na cechy charakterystyczne ich twórczości, określić znaczenie i rolę dzieł dla przemian w sztuce. 2. 2. Metoda i forma pracy Prezentacja multimedialna, pogadanka, praca w grupach. 3. 3. Środki dydaktyczne Prezentacja multimedialna, podręcznik, tablice z reprodukcjami.
4. 4. Przebieg lekcji 1. a) Faza przygotowawcza Nauczyciel z uczniami powtarzają podstawowe wiadomości na temat epoki Odrodzenia. Nauczyciel odwołuje się do wiedzy uczniów na temat wydarzeń historycznych (rozwój miast włoskich, upadek Cesarstwa Bizantyjskiego, wyprawy odkrywcze, sobór trydencki), które wpłynęły na rozwój sztuki renesansowej we Włoszech oraz wyjaśnia pojęcia: perspektywa linearna, perspektywa zbieżna, fresk, sfumato. 2. b) Faza realizacyjna Uczniowie śledzą tok prezentacji multimedialnej Mistrzowie włoskiego renesansu, sporządzają notatki. Grupy otrzymują tablice z reprodukcjami, wyszukują dzieła mistrzów renesansu włoskiego, grupują je zgodnie z danymi twórcy, ustalają elementy formalne w dziełach malarskich (określają temat, elementy kompozycyjne, kolor, światłocień i perspektywę), w rzeźbie (opisują bryłę, kompozycję, fakturę) i w architekturze (ustalają, jaki jest układ przestrzenny, plan, bryła, konstrukcja i dekoracja budowli). Odwołując się do wiedzy uzyskanej z prezentacji multimedialnej, określają charakterystyczne cechy twórczości poszczególnych artystów, ustalają, w jakich muzeach znajdują się dzieła mistrzów renesansu. 3. c) Faza podsumowująca Poszczególne grupy uczniów prezentują wyniki swoich prac i robią notatki. Ustalają, jakie dzieła renesansowe zostały wykonane określonymi technikami malarskimi (fresk, sfumato, tempera); określają, w jaki sposób realizowane były wiodące tematy w sztuce renesansowej (wątki mitologiczne i biblijne) i przy użyciu jakich technik artystycznych. Wskazują na znaczenie renesansu włoskiego w dziejach sztuki, w tym zwracają uwagę na rolę mecenatu papieskiego i królewskiego dla rozwoju sztuki. Na koniec zajęć uczniowie otrzymują test sprawdzający celem wypełnienia go jako pracy domowej (załącznik 1). 5. 5. Bibliografia 1 Broniewski T., Historia architektury dla wszystkich, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1990. 2 Levey M., Dojrzały renesans, PWN, Warszawa 1980. 3 Levey M., Wczesny renesans, PWN, Warszawa 1972. 4 Osińska B., Sztuka i czas. Od prehistorii do rokoka, WSiP, Warszawa 2004. 5 Sproccati S., Przewodnik po sztuce. Artyści i ich dzieła, style i kierunki od XIV wieku do współczesności, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2003. 6 Zieliński J. A., Stasiak J., Świat sztuki. Podręcznik dla klas 1-3 gimnazjum, WSiP, Warszawa 2002. Źródła ilustracji: fot. Katarzyna Jarkiewicz (zadanie 1, C) http://commons.wikimedia.org/wiki/image:bellini.doge.600pix.jpg (zadanie 3, C) http://commons.wikimedia.org/wiki/image:io_and_zeus_by_correggio.jpg (zadanie 3, A) http://commons.wikimedia.org/wiki/image:la_rotonda.jpg (zadanie 1, A)
http://commons.wikimedia.org/wiki/image:masaccio_025.jpg. (zadanie 3, D) http://commons.wikimedia.org/wiki/image:pietro_perugino_016.jpg (zadanie 3, B) http://commons.wikimedia.org/wiki/image:tempietto05.jpg (zadanie 1, B) http://pl.wikipedia.org/wiki/grafika:uccello2.jpg (zadanie 3, E) 6. 6. Załączniki 1. a) Karta pracy ucznia załącznik 1. 1. Rozpoznaj i wpisz poniżej: (a) dzieło architektoniczne, (b) jego twórcę. 2. Podaj miasto, w którym tworzyli artyści renesansu: a) Leonardo da Vinci...... b) Andrea Mantegna...... c) Tycjan... d) Piero della Francesca... 3. Na podstawie reprodukcji podaj: (a) nazwisko autora,(b) nazwę dzieła:
A B C D E 4. Podaj nazwiska twórców wymienionych dzieł: a) Niewierny Tomasz... b) Drzwi Raju... c) Nimfa z Fontainebleau... d) Mojżesz...... 5. Podaj, jaką dziedzinę twórczości uprawiali: a) A. Palladio... b) B. Cellini... c) Fra Angelico...
6. W jakich miastach znajdują się następujące zabytki: a) Gattamelata Donatello... b) Szkoła ateńska Rafaela... c) Dama z łasiczką Leonarda da Vinci... d) Dawid Michała Anioła... 7. Określ technikę wykonania dzieła: Karta odpowiedzi a) Sandro Botticelli Narodziny Wenus... b) Michał Anioł Stworzenie Adama... c) Leonardo da Vinci Madonna wśród skał... d) Leonardo da Vinci Mona Lisa... e) Tycjan Portret Karola V... 1. Tempietto Donato Bramante Villa Rotonda Andrea Palladio 2. b) Notatki dla nauczyciela Kaplica Pazzich Filippo Brunelleschi 2. a) Leonardo da Vinci Mediolan b) Andrea Mantegna Padwa c) Tycjan Wenecja d) Piero della Francesca Florencja 3. A. Correggio Jowisz i Io B. Pietro Perugino Zaręczyny Matki Boskiej C. Giovanni Bellini Portret doży weneckiego D. Masaccio Wygnanie z raju E. Paolo Uccello Bitwa pod San Romano 4. a) Niewierny Tomasz Andrea del Verrocchio b) Drzwi Raju Lorenzo Ghiberti c) Nimfa z Fontainebleau Benvenuto Cellini d) Mojżesz Michał Anioł 5. a) A. Palladio architektura
b) B. Cellini rzeźba c) Fra Angelico malarstwo 6. a) Gattamelata Donatello Padwa b) Szkoła ateńska Rafaela Rzym c) Dama z łasiczką Leonarda da Vinci Kraków d) Dawid Michała Anioła Florencja 7. a) Sandro Botticelli Narodziny Wenus tempera b) Michał Anioł Stworzenie Adama fresk c) Leonardo da Vinci Madonna wśród skał chiaroscuro d) Leonardo da Vinci Mona Lisa sfumato e) Tycjan Portret Karola V impast 45 minut 7. 7. Czas trwania lekcji ewentualnie 2 x 45 minut 8. 8. Uwagi do scenariusza Scenariusz może być realizowany zarówno na poziomie gimnazjalnym, jak i w liceum ogólnokształcącym (ewentualnie liceum plastycznym). Na poziomie licealnym praca zespołowa winna być rozbudowana do analizy zagadnień bardziej szczegółowych, np. porównanie rozwiązań formalnych w prezentacji jednego tematu (Dawid, Pieta, Wenus) przez różnych artystów.