RENESANS = ODRODZENIE:

Transkrypt

1 RENESANS

2 RENESANS = ODRODZENIE: - we Włoszech od końca XIII w. do początku XVI w., w Polsce XVI wiek; - jest to czas odrodzenia się kultury starożytnych Grecji i Rzymu, rozwoju architektury, malarstwa, muzyki, literatury, filozofii i nauki; - najważniejszy prąd filozoficzny to HUMANIZM, uznający człowieka i jego życie za największą wartość. Życie szczęśliwe to takie, w którym człowiek obcuje z bogactwem kultury antycznej ( rozwój galerii, bibliotek, wykopaliska). Wykształcenie ceniono tak jak majątek. Stawiano na rozwój duchowy, bez uprzedzeń religijnych, zgodny z upodobaniami jednostki ( człowiek renesansu); - rozwój MECENATU - opieka/sponsorowanie artystów przez władców świeckich i duchowych, bankierów, bogatych kupców (Medyceusze we Florencji, Zygmunt I i Zygmunt August w Polsce)

3 KANONY SZTUKI: - odkryto zasadę perspektywy zbieżnej, co umożliwiło stworzenie iluzji przestrzeni, - idealne proporcje ustalano posługując się zasadami matematycznymi, - w tle obrazów pojawia się pejzaż, - budowle starożytne były wzorcami dla architektury renesansu. Leonardo da Vinci Idealne proporcje człowieka

4 CECHY ARCHITEKTURY: - podstawową formą konstrukcyjną jest łuk półkolisty uważany za szlachetniejszy i bardziej harmonijny niż gotycki, - na bazie łuku półkolistego powstają ulubione formy renesansu arkada (oparty na 2 kolumnach/filarach) oraz loggia = krużganek (ganek otwierający się na zewnątrz rzędem arkad), arkada loggia

5 - nowością są balkony urozmaicające bryłę budowli, - portyk (przedsionek osłonięty dachem, wsparty na kolumnach) i gzymsy (poziomy element wysunięty przed lico ściany) nawiązują do starożytności, - attyka (najwyższa część ściany, ponad gzymsem, pionowy element zasłaniający dach), attyka portyk gzyms

6 - rustyka obróbka kamiennego lica ściany przez obłupywanie powierzchni w celu uzyskania faktury - powraca sklepienie kolebkowe, które otrzymuje lunety oraz jego odmiana sklepienie zwierciadlane sklepienie kolebkowe sklepienie kolebkowe z lunetami sklepienie zwierciadlane

7 - nowością są sufity - kasetony kwadratowe lub wieloboczne pole obramowane belkami Santa Andrea w Manui

8 W renesansie powstaje koncepcja miasta idealnego, planowanego na założeniach centralnych, przeważnie wielokąta, ufortyfikowane, z centralnym rynkiem i promieniście odchodzącymi ulicami. Rozwija się budownictwo świeckie. Wznosi się kamienice i okazałe rezydencje oraz wiele budynków użyteczności publicznej: ratusze, sądy, banki, przedstawicielstwa rzemiosł, szpitale zakonne, kolegia, uniwersytety. Francesco di Giorgio Martini Wizja miasta idealnego

9 Zamość

10 ARCHITEKCI I ICH DZIEŁA: UWAGA! czerwoną gwiazdką oznaczyłam zabytki, które należy umieć rozpoznawać (nazwa, autor o ile jest podany, miejscowość o ile jest podana, epoka) - Filippo Brunelleschi ojciec architektury renesansowej, architekt, złotnik, rzeźbiarz katedra Santa Maria del Fiore

11 Pałac Pitti

12 Dom niewiniątek (przytułek dla niemowląt ) we Florencji

13 Kaplica Pazzich we Florencji

14 - Leone Battista Alberti wybitny humanista literat, rysownik, rzeźbiarz i architekt, studiował prawo, fizykę i matematykę, był muzykiem, gimnastykiem, interesował się przyrodą Santa Maria Novella we Florencji - przebudowany z kościoła gotyckiego nastawa

15 Pałac Rucellai - nowością była 2 piętrowa fasada z silnie wystającym gzymsem oraz płaskie pilastry

16 - Donato Bramante malarz i architekt San Pietro in Montorio = Tempietto -najwybitniejsze dzieł Bramantego, mimo że jest małych rozmiarów sprawia wrażenie monumentalnej

17 - na zlecenie papieża Juliusza II zaprojektował całkowitą przebudowę dawnej bazyliki św. Piotra w Watykanie, (po jego śmierci budową kierował Michał Anioł, który zmienił nieco wstępny projekt)

18 bazylika św. Piotra w Watykanie

19 - Michał Anioł Buonarroti malarz, architekt, rzeźbiarz opis Watykanu Zmiany jakich dokonał Michał Anioł: -pogrubił mury i filary dźwigające kopułę, zwęził nawy, zmniejszył kaplice a powiększył rozpiętość kopuły (Ø 42 m, 132 m wysokości) - nadał podwójny rytm kolumn na bębnie

20 - podwójne kolumny potęgują rytm kontrastów przedsionek Biblioteki św. Wawrzyńca Kaplica Medyceuszów

21 ARCHITEKTURA RENESANSOWA W POLSCE Ratusz Poznań

22 Sala Wielka w ratuszu

23 Gdańsk Arsenał Dwór Artusa

24 Kraków Wawel

25 Sukiennice Kaplica Zygmuntowska na Wawelu

26 Kazimierz Dolny nad Wisłą - kamienice

27 Kolegiata Zamość Ratusz

28 Kolegiata w Pułtusku

29 CECHY RZEŹBY RENESANSOWEJ: - rodzaje rzeźby: wolnostojąca (pomniki) związana z architekturą (dekoracje fasad i wnętrz, głowice kolumn i portali, medaliony, nagrobki / epitafia - tematyka: religijna, mitologiczna, portrety - materiały: marmur, kamień, brąz oraz majolika (wypalana glina z domieszką wapnia, kryta barwnymi polewami)

30 RZEŹBIARZE I ICH DZIEŁA: - Michał Anioł Buonarroti Dawid, (rzeźbiony z bloku marmuru wysokości 5,5 m przez 3 lata) Pijany Bachus

31 Pieta Watykańska, bazylika św. Piotra w Watykanie Mojżesz, grobowiec Juliusza II w Watykanie

32 - Donato di Betto Bardi Donatello Dawid, brąz Gattamelata - pomnik konny, brąz, Padwa

33 - Andrea del Verrocchio uczeń Donatella, rzeźbiarz i malarz Dawid Pomnik Colleoniego

34 - Bartłomiej Berecci Kaplica Zygmuntowska

35 - Jan Michałowicz z Urzędowa - Santi Gucci nagrobek Filipa Padniewskiego w katedrze wawelskiej nagrobek Stefana Batorego, katedra wawelska nagrobek Andrzeja i Barbary Firlejów, Janowiec

36 CECHY MALARSTWA RENESANSOWEGO: - tematyka: religijna, mitologiczna, portrety (pierwszy raz pojawiają się ręce), pejzaże, - często temat jest tylko pretekstem do analizy perspektywy zbieżnej lub powietrznej, - symbolika, personifikacje, alegorie, - techniki: fresk mokry, tempera na drewnie, olej na drewnie (Hubert van Eyck), olej na płótnie

37 MALARZE I ICH DZIEŁA: A. malarze włoscy - Giotto di Bondone prekursor renesansu Złożenie do grobu Zmartwychwstanie

38 -Tommaso di ser Giovanni di More = Mosaccio rozbudowany pejzaż nimby w kształcie elipsy Grosz czynszowy Wygnanie z raju

39 - Paolo Uccello rzeźbiarz i malarz, poświęcił życie formułowaniu zasad perspektywy zbieżnej Bitwa pod San Egidio Bitwa pod San Romano

40 - Andrea Mantegna malarz i grafik, dyplomata, projektant arrasów, archeolog, matematyk Opłakiwanie Chrystusa

41 fresk na suficie Cemera dei Sposi w pałacu Gonzagów w Mantui

42 - Piero della Francesca naukowiec, matematyk, badał anatomię, perspektywę, wprowadził pejzaż do portretu Portrety Federigo da Montefelte i Battisty Sforzy

43 Zmartwychwstanie

44 -Alessandro di Mariano Filipepi = Botticelli trzy Gracje Wiosna Zefir portret Simonetty Vespucci, ukochanej Juliana Medyceusza Triumf Wiosny

45 Narodziny Wenus

46 - Leonardo da Vinci był filozofem, matematykiem, chemikiem, geologiem, fizykiem, inżynierem, strategiem i literatem (pisał baśnie i poezje, stworzył Traktat o malarstwie). Interesował się botaniką, konstruował instrumenty muzyczne, projektował maszyny latające i łodzie podwodne, przeprowadzał sekcje zwłok. Studiował rzeźbę i malarstwo w pracowni Verrocchia. W liście do księcia Lodovico Moro z Mediolanu wymieniał umiejętności takie jak: budowanie murów obronnych i maszyn oblężniczych, mostów i podziemnych korytarzy i dopiero na końcu wymienia rzeźbę i malarstwo. Mona Liza

47 Ostatnia Wieczerza, ściana refektarza klasztoru Santa Maria della Grazie w Mediolanie

48 Święta Anna Samotrzeć Dama z łasiczką

49 - Rafael Santi malarz, rzeźbiarz, dekorator, projektant gobelinów, architekt oraz oficjalny opiekun i konserwator ruin Rzymu Szkoła Ateńska, Watykan

50 - wnętrze przypomina budowaną wówczas bazylikę św. Piotra Platon wskazuje niebo świat doskonałych pozaziemskich idei Arystoteles wskazuje ziemię, opiera się na rzeczywistości poznanej zmysłowo Apollo Atena

51 Madonna ze szczygłem Madonna Sykstyńska

52 - Michał Anioł Buonarroti Księga Genezis Starego Testamentu, kaplica Sykstyńska

53

54 Sąd Ostateczny, fresk czołowy w kaplicy Sykstyńskiej

55 - Giorgio Barbarelli da Castelfranco = Giorgione Śpiąca Wenus Burza, pierwszy samodzielny pejzaż

56 B. malarze niderlandzcy - Jan van Eyck Portret małżonków Arnolfini

57 Madonna kanclerza Rolin

58 - Hans Memling Sąd ostateczny

59 - Matthias Grünewald Tryptyk z Isenheim, Ukrzyżowanie

60 - Hieronim Bosch ludzie ukazani są karykaturalnie, mają odrażający wygląd ukazujący ich głupotę, okrucieństwo, podłość, przebiegłość Sąd Ostateczny

61

62 Rajski ogród

63 Siedem grzechów głównych, Łakomstwo

64 - Piotr Bruegel twórca narodowy, nie poddał się wpływom włoskim Upadek Ikara

65 Walka zapustów z postem

66

67 Triumf śmierci

68 Gry

69 Ślepcy

70 C. malarze niemieccy -Albrecht Dürer badacz, naukowiec, malarz, grafik, rysownik Śmierć i diabeł Czterej jeźdźcy Apokalipsy

71 Zając Apostołowie

72 - Lucas Cranach Starszy Madonna z jabłonią Adam i Ewa Wenus i Amor

73 - Hans Holbein Młodszy Młodzieńcy Portret Henryka VIII

74 D. malarze polscy Kodeks Baltazara Behema - zbiór statutów cechowych

75 - Stanisław Samostrzelnik z Mogiły Modlitewnik Zygmunta Starego Poczet gnieźnieńskich arcybiskupów

76 - Marcin Kober portret Anny Jagiellonki portret Stefana Batorego