P l a n d y d a k t y c z n o - w y c h o w a w c z y z e d u k a c j i d l a b e z p i e c z e ń s t w a k l a s a I I CELE

P l a n d y d a k t y c z n o - w y c h o w a w c z y z e d u k a c j i d l a b e z p i e c z e ń s t w a k l a s a I I CELE. Znajomość powszechnej samoobrony i ochrony cywilnej. Uczeń rozumie znaczenie powszechnej samoobrony i ochrony cywilnej. 2. Przygotowanie do działania ratowniczego. Uczeń zna zasady prawidłowego działania w przypadku wystąpienia zagrożenia życia i zdrowia. 3. Nabycie umiejętności udzielania pierwszej pomocy. Uczeń umie udzielać pierwszej pomocy w nagłych wypadkach. 4. Przekazanie uczniom niezbędnej wiedzy w zakresie przygotowania instytucji państwa do działania w sytuacjach kryzysowych. 5. Wyposażenie uczniów w wiedzę i umiejętności niezbędne do skutecznego działania w sytuacji zagrożenia oraz do działań zapobiegawczych. 6. Przygotowanie uczniów do udzielania poszkodowanym, możliwej w określonych warunkach, pierwszej pomocy; kształtowanie postaw ochrony życia i zdrowia własnego, a także innych osób. 7. Kształtowanie u uczniów postaw gotowości do niesienia pomocy potrzebującym, humanitaryzmu i altruizmu. 8. Rozwijanie u uczniów zdolności organizatorskich i komunikacyjnych oraz umiejętności przywódczych.

Miesiąc Dział Liczba godzin Tematy podstawowe Wymagania edukacyjne pełne Uwagi warsztatowe Uwagi o zespole Wrzesień Lekcje organizacyjne Przedstawienie zasad BHP oraz przedmiotowego systemu oceniania - zna zasady bezpieczeństwa na lekcji Edukacja dla bezpieczeństwa -samodzielnie przedstawia główne założenia przedmiotowego systemu oceniania - bierze aktywny udział w omówieniu poszczególnych działów przedmiotowego systemu oceniania Ost rzeg anie o zag roże niac h i alar mo wan ie Pow szec hna sam oob ron a i obr ona cyw ilna Ostrzeganie ludności o zagrożeniach, alarmowanie Zadania ochrony ludności i obrony cywilnej - definiuje i rozpoznaje rodzaje alarmów i sygnałów alarmowych - charakteryzuje zasady zachowania się ludności po ogłoszeniu alarmu; -umie zachować się w szkole po ogłoszeniu alarmu. -omawia podstawy prawne funkcjonowania ochrony ludności i obrony cywilnej w Rzeczypospolitej Polskiej; -wymienia podstawowe dokumenty ONZ regulujące funkcjonowanie obrony cywilnej w świecie; - omawia sposoby przeciwdziałania panice; - zna rejony zbiórki oraz działania w sytuacjach nieprzewidzianych - Zna praktyczne sposoby ogłaszania alarmu - wymienia ponadpodstawowe dokumenty ONZ regulujące działanie obrony cywilnej na świecie - wymienia terenowe organy obrony cywilnej - omawia cele i zadania obrony cywilnej identyfikuje znak rozpoznawczy OC

- charakteryzuje najczęstsze sytuacje stanowiące zagrożenie dla jednostki -wymienia zagrożenia dla grup społecznych; - uzasadnia konieczność istnienia zorganizowanej ochrony ludności; - podaje nazwę centralnego organu państwa odpowiedzialnego za obronę cywilną; Sprawdzian wiadomości rozdział I i II -- definiuje i rozpoznaje rodzaje alarmów i sygnałów alarmowych - charakteryzuje zasady zachowania się ludności po ogłoszeniu alarmu; -umie zachować się w szkole po ogłoszeniu alarmu. omawia podstawy prawne funkcjonowania ochrony ludności i obrony cywilnej w Rzeczypospolitej Polskiej; -wymienia podstawowe dokumenty ONZ regulujące funkcjonowanie obrony cywilnej w omawia cele i zadania obrony cywilnej rozpoznawczy OC identyfikuje znak świecie; opisuje centralne organy państwa odpowiedzialnego za obronę cywilną; - opisuje najczęstsze sytuacje stanowiące zagrożenie dla jednostki; - -uzasadnia konieczność istnienia zorganizowanej ochrony ludności; - opisuje system wykrywania skażeń i alarmowania; Zag roże nia bez piec Zagrożenia powodziowe Przedstawia typowe zagrożenia zdrowia i życia podczas powodzi - omawia przyczyny powodzi; - wymienia zadania organów państwa w zakresie ochrony przeciwpowodziowej; - wymienia i uzasadnia niezbędne działania przygotowujące do ewakuacji z terenów zagrożonych powodzią - zna warunki postępowania

zeńs twa i dzia łani a rato wni cze - uzasadnia potrzebę obserwacji stanu wód oraz urządzeń hydrotechnicznych; - wyjaśnia, jak należy się zachowywać w czasie powodzi i czego w czasie powodzi robić nie wolno - charakteryzuje zagrożenia pożarowe w domu, szkole i najbliższej okolicy; ludności podczas podnoszenia się stanu wody (zabezpieczenie ludzi, mienia i inwentarza) - wyjaśnia, jak należy gasić zarzewie ognia; - wyjaśnia, jak należy gasić odzież palącą się na człowieku - identyfikuje znaki ochrony Zagrożenia pożarowe wymienia najczęstsze przyczyny pożarów; wymienia podstawowe środki gaśnicze; - omawia przeznaczenie podręcznego sprzętu gaśniczego; wskazuje jego typowe rozmieszczenie w przeciwpożarowej; - umie scharakteryzować zagrożenia pożarowe w wybranych miejscach (dom, szkoła, sklep, świątynia, kino) obiektach publicznych (także w szkole); - wyjaśnia, jak należy się zachować w przypadku do; - strzeżenia pożaru - omawia zasady zachowania się podczas wypadków i katastrof komunikacyjnych, technicznych i innych - uzasadnia potrzebę przeciwdziałania panice Zasady zachowania się podczas wypadków i katastrof wyjaśnia znaczenie terminów wypadek i katastrofa ; - omawia przyczyny wypadków oraz katastrof komunikacyjnych i technicznych; - zna algorytm postępowania w sytuacji wystąpienia katastrofalnych zagrożeń Powtórzenie wiadomości. Film dokumentalny Katastrofy - omówienie Ewakuacja ludności i zwierząt z terenów zagrożonych - omawia przyczyny wypadków oraz katastrof komunikacyjnych i technicznych; - omawia zasady ewakuacji ludności i zwierząt z terenów zagrożonych; - zna algorytm postępowania w sytuacji wystąpienia katastrofalnych zagrożeń - kompletuje sprzęt i wyposażenie przydatne podczas ewakuacji; uzasadnia swój wybór; - zna zasady przeprowadzania ewakuacji z rejonów zagrożonych lub

- wyjaśnia zasady zaopatrzenia ludności ewakuowanej w wodę i żywność; - wyjaśnia znaczenie terminu ewakuacja ; - wymienia główne przesłanki do podjęcia ewakuacji spontanicznej; objętych zdarzeniem kryzysowym; - wie czym jest samoewakuacja (ewakuacja spontaniczna); - zna sposoby zabezpieczenia i magazynowania żywności i wody - charakteryzuje najistotniejsze zasady opuszczania miejsc zagrożonych Sprawdzian wiadomości z rozdziału III - opisuje zasady ewakuacji ludności i zwierząt z terenów zagrożonych; - opisuje znaczenie terminów wypadek i katastrofa ; - opisuje zagrożenia pożarowe w domu, szkole i najbliższej okolicy; - opisuje zasady przeprowadzania ewakuacji z rejonów zagrożonych lub objętych zdarzeniem kryzysowym; - opisuje znaki ochrony przeciwpożarowej; Pier wsz a po moc i resu scyt acja Łańcuch przeżycia System ratownictwa w Polsce Bezpieczeństwo osoby ratującej i ratowanego -uzasadnia znaczenie udzielania pierwszej pomocy -omawia zasady postępowania bezpiecznego i aseptycznego dla ratownika - wzywania odpowiednią pomocy ;wymienia numery alarmowe - rozpoznaje stopień zagrożenia osoby poszkodowanej i wyjaśnia zasady bezpiecznego postępowania w rejonie wypadku - omawia zasady bezpieczeństwa miejsca wypadku - omawia sposoby wynoszenia poszkodowanego ze strefy zagrożenia; - omawia sposoby wynoszenia poszkodowanego ze strefy zagrożenia; wymienia kolejne ogniwa łańcucha przeżycia; - omawia ich znaczenie - wyjaśnia, jak działa w Polsce system ratowniczy - omawia zasady postępowania aseptycznego i bezpiecznego dla ratownika - wie na czym polega koncepcja łańcucha przeżycia -zna organizację i działanie systemu ratownictwa w Polsce 5 Nagłe zatrzymanie krążenia Resuscytacja krążeniowo - oddechowa - rozpoznaje stan przytomności osoby poszkodowanej, bada oddech i tętno; prawidłowo bada jej oddech (na manekinie) - wymienia zagrożenia dla osoby nieprzytomnej; - układa osobę nieprzytomną w pozycji bezpiecznej; - wykonuje samodzielnie resuscytację krążeniowooddechową u dorosłych i dzieci (na manekinach) w odpowiednim czasie

- wykonuje samodzielnie resuscytację krążeniowooddechową (u dorosłych i dzieci -na manekinach) wyjaśnia, na czym polega resuscytacja krążeniowooddechowa; - wyjaśnia, do czego służy automatyczny defibrylator zewnętrzny, na czym polega jego działanie i gdzie powinien się znajdować - wyjaśnia, dlaczego duży krwotok i wstrząs pourazowy zagrażają życiu -tamuje krwotok za pomocą opatrunku uzasadnia znaczenie udzielania pierwszej pomocy; - omawia znaczenie czasu w udzielaniu - potrafi wykonać prostsze opatrunki tamujące krwawienia - wie jak istotne jest Wstrząs pourazowy Krwotok pierwszej pomocy; - wyjaśnia czym jest wstrząs pourazowy - wymienia rodzaje krwawień - udziela pomocy przy krwawieniu znaczenie czasu w pierwszej pomocy odpowiednio do rodzaju krwawienia; - udziela pomocy w przypadku krwawienia z nosa; Powtórzenie wiadomości. Film dokumentalny z zakresu Pierwszej Pomocy Złamania i zwichnięcia - omawia znaczenie czasu w udzielaniu pierwszej pomocy; - udziela pomocy przy złamaniach i zwichnięciach -rozróżnia rodzaje urazach kończyn - zna sposoby użycia chusty trójkątnej - zna główne przyczyny złamań, zwichnięć i skręceń - wie jak istotne jest znaczenie czasu w pierwszej pomocy - demonstruje sposoby użycia chusty trójkątnej - zna najprostsze sposoby udzielania pomocy w urazach kończyn Wpływ niskiej i wysokiej temperatury na organizm - omawia skutki działania niskiej i wysokiej temperatury na organizm ludzki; - potrafi udzielić pomocy w przypadku wychłodzenia organizmu bądź też odmrożenia

ludzki - wymienia części ciała najłatwiej ulegające odmrożeniom; - wyjaśnia, na czym polega pierwsza pomoc: o w wychłodzeniu o w odmrożeniu - wyjaśnia, od czego zależy temperatura odczuwalna - omawia zagrożenia wynikające z intensywnych opadów śniegu, porywistych wiatrów i bardzo niskich temperatur oraz prawidłowe zachowanie w takich sytuacjach Oparzenia termiczne i chemiczne - udziela pomocy osobie poszkodowanej przy oparzeniu termicznymi chemicznym. omawia skutki działania wysokiej temperatury na organizm ludzki; o skóry o przełyku i przewodu pokarmowego o oczu - wyjaśnia znaczenie terminów udar słoneczny i udar cieplny - wyjaśnia, jak można pomóc osobie, która - udziela pomocy osobie poszkodowanej na skutek oparzenia termicznego; - udziela pomocy osobie poszkodowanej na skutek oparzenia chemicznego: ucierpiała wskutek udaru - omawia prawidłowe postępowanie w czasie upałów - wyjaśnia jak udzielić pomocy osobie porażonej prądem Porażenie prądem - wyjaśnia, jakie skutki wywołują porażenia prądem elektrycznym i od czego zależy stopień - potrafi udzielić pomocy osobie porażonej prądem elektrycznym obrażeń; wyjaśnia, jakie skutki wywołują porażenia prądem elektrycznym i od czego zależy stopień obrażeń;

wyjaśnia, jak należy się zachowywać i czego należy unikać w czasie burzy z wyładowaniami atmosferycznymi - wyjaśnia, jak należy udzielić pomocy osobie tonącej podczas kąpieli Pomoc tonącym Zagrożenie załamaniem lodu wyjaśnia, jak należy postępować, by bezpiecznie udzielić pomocy osobom tonącym na skutek załamania lodu - Zna zasady udzielania pomocy tonącym załamanie lodu - wymienia najczęstsze przyczyny utonięć - udziela pomoc przy zatruciach: Zatrucia pokarmowe, lekami, gazami, środkami chemicznymi o pokarmowych o lekami o gazami o środkami chemicznymi - Zna typowe objawy i najczęstsze okoliczności zatruć - Potrafi udzielić pierwszej pomocy w przypadkach zatruć Wypadek drogowy - wyjaśnia jak należy udzielić pomocy w wypadku drogowym wymienia najczęstsze przyczyny wypadków drogowych - uzasadnia znaczenie udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach drogowych - Zna metody postępowania ratowniczego na miejscu wypadku drogowego Och ron a prz ed ska żeni ami Sprawdzian wiadomości z zakresu pierwszej pomocy Źródła promieniowania jądrowego i jego skutki Wpływ środków promieniotwórczych na ludzi, zwierzęta, żywność i wodę - omawia zasady zachowania się podczas udzielania pomocy poszkodowanym w wypadkach drogowych - opisuje najczęstsze przyczyny wypadków; - opisuje strategie postępowania pierwszej pomocy - omawia wpływ substancji promieniotwórczych na ludzi, zwierzęta, żywność i wodę; - wyjaśnia, na czym polegają zabiegi sanitarne i zabiegi specjalne. podaje wysokość dawki promieniowania, która - udziela pomocy osobie poszkodowanej - podaje przykłady wykorzystania promieniotwórczości w służbie ludzkości - podaje nazwy instytucji w Polsce, w ramach których działają służby monitorujące poziom radiacji; - wymienia reakcje organizmów żywych na napromieniowanie - wymienia jakie są reakcje

wywołuje typowe objawy choroby popromiennej - wyjaśnia znaczenie terminu promieniotwórczość organizmów żywych na napromieniowanie (choroba popromienna) - wyjaśnia znaczenie terminów odkażanie, dezaktywacja, dezynfekcja, deratyzacja ; - wymienia sposoby zabezpieczenia żywności i wody przed skażeniami Zabezpieczenie żywności i wody przed skażeniami - wyjaśnij na czym polegają zabiegi sanitarne i specjalne. uzasadnia konieczność stałej ochrony wody i żywności, zwłaszcza w czasie zdarzeń kryzysowych; - zna zasady bezpiecznego przechowywania żywności i wody - -wymienia możliwe źródła skażenia; - charakteryzuje walory ochronne różnych rodzajów opakowań; - omawia sposoby postępowania w przypadku zagrożenia skażeniami promieniotwórczymi - planuje wielkość zapasów wody i żywności na potrzeby swojej rodziny, na określony czas - wymienia rodzaje oznakowań substancji Za gro żen ia che mi czn e Oznakowanie substancji toksycznych toksycznych i miejsca ich eksponowania; - rozpoznaje znaki substancji toksycznych na pojazdach i budowlach; - wyjaśnia zasady postępowania w przypadku awarii instalacji chemicznej, środka transportu i rozszczelnienia zbiorników z substancjami toksycznymi - wykorzystuje różne materiały na zastępcze środki ochrony dróg oddechowych i skóry. - rozpoznaje znaki substancji toksycznych na pojazdach i budowlach - przedstawia zasady postępowania w okolicznościach nakazujących opuszczenie zagrożonego miejsca - zna zasady samopomocy i samoewakuacji - podaje przykłady zastępczych środków ochrony dróg oddechowych i skóry; - proponuje działania chroniące ludzi przed działaniem substancji szkodliwych

- opisuje zasady postępowania w przypadku awarii instalacji chemicznej, środka transportu i Sprawdzian wiadomości. rozszczelnienia zbiorników z substancjami toksycznymi - opisuje rodzaje oznakowań substancji toksycznych i miejsca ich eksponowania; - opisuje znaki substancji toksycznych na pojazdach i budowlach - opisuje zastępcze środki ochrony dróg oddechowych i skóry; - opisuje sposoby postępowania w przypadku zagrożenia Plan pracy dydaktyczno-wychowawczy zawiera wszystkie treści nauczania wymagania szczegółowe zawarte w podstawie programowej edukacja dla bezpieczeństwa dla gimnazjum. Dobczyce, dnia września 205r.. Podpis nauczyciela

Część IV Wymagania szczegółowe na poszczególne oceny szkolne DZIAŁ PROGRAMOWY I Przedstawienie zasad BHP oraz przedmiotowego systemu oceniania 6 5 4 3 2 X X X X X - przedstawia zasady bezpieczeństwa obowiązujące na lekcji edukacji dla bezpieczeństwa X X X X X - samodzielnie wymienia główne założenia systemu oceniania X X X X X - zastosuje zasady bezpieczeństwa podczas wykonywania ćwiczeń X X X X X - bezpiecznie korzysta ze sprzętu i urządzeń podczas przeprowadzania ćwiczeń X X X - omówi sposoby postępowania w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia X X - prawidłowo ocenia poziom swojej aktywności DZIAŁ PROGRAMOWY II Ostrzeganie o zagrożeniach i alarmowanie System wykrywania skażeń i alarmowania 6 5 4 3 2 X X X X X - wyjaśni czemu służy system wykrywania skażeń i alarmowania; X X X X X - wyjaśni na czym polegają działania systemu wykrywania skażeń i alarmowania; X X X X X - rozpozna rodzaje alarmów i sygnałów alarmowych; X X - samodzielnie wyjaśni, jak należy się zachować po usłyszeniu alarmu. X X - przedstawi zasady działania systemu wykrywania skażeń i alarmowania Zasady zachowania się po ogłoszeniu alarmu X X X X X - zachowuje się właściwie (zgodnie z instrukcją) po ogłoszeniu alarmu w szkole X X X X X - omawia zasady zachowania się ludności po ogłoszeniu alarmu; X X - samodzielnie omawia sposoby przeciwdziałania panice; X X - zna i potrafi samodzielnie wymianić rejony zbiórki oraz działania w sytuacjach nieprzewidzianych X X - Zna praktyczne sposoby ogłaszania alarmu DZIAŁ PROGRAMOWY III Powszechna samoobrona i obrona cywilna Zadania obrony cywilnej i ochrony ludności X X X X X - wymieni podstawowe dokumenty ONZ regulujące działanie obrony cywilnej na świecie; X X X X X - wymieni podstawy prawne działania ochrony ludności i obrony cywilnej w Rzeczypospolitej Polskiej; X X X X X - scharakteryzuje najczęstsze sytuacje stanowiące zagrożenie dla jednostki;

X X X -wymieni zagrożenia dla grup społecznych; X X X - uzasadni konieczność istnienia zorganizowanej ochrony ludności; X X X - poda nazwę centralnego organu państwa odpowiedzialnego za obronę cywilną; X X - samodzielnie wymieni ponadpodstawowe dokumenty ONZ regulujące działanie obrony cywilnej na świecie; X X - samodzielnie wymieni terenowe organy obrony cywilnej; X X - omówi cele i zadania obrony cywilnej identyfikuje znak rozpoznawczy OC Sytuacje kryzysowe X X X X X - wyjaśni znaczenie terminu sytuacja kryzysowa ; X X X X - wymieni i omówi najczęstsze zagrożenia zdrowia i życia na skutek powodzi, X X X X - wymieni i omówi najczęstsze zagrożenia zdrowia i życia na skutek pożaru, X X X X - wymieni i omówi najczęstsze zagrożenia zdrowia i życia na skutek huraganu; X X X X - wymieni i omówi najczęstsze zagrożenia zdrowia i życia na skutek innych sytuacji kryzysowych zagrażających lokalnej społeczności; X X X - wymieni instytucje zajmujące się zarządzaniem kryzysowym; X X - samodzielnie wymieni kilka instytucji zajmujące się zarządzaniem kryzysowym; - samodzielnie wymieni rodzaje kryzysów i wynikające z nich zagrożenia dla pojedynczych osób i większych X X zbiorowości; X X - samodzielnie wymieni sytuacje kryzysowe wywołane przez człowieka DZIAŁ PROGRAMOWY IV Zagrożenia bezpieczeństwa i działania ratownicze Zagrożenia powodziowe X X X X X - omówi przyczyny powodzi; X X X X X - wymienia zadania organów państwa w zakresie ochrony przeciwpowodziowej; X X X X X - uzasadni potrzebę obserwacji stanu wód oraz urządzeń hydrotechnicznych; X X X X X - wyjaśni jak należy się zachowywać w czasie powodzi i czego w czasie powodzi robić nie wolno; X X - samodzielnie wymieni i uzasadni niezbędne działania przygotowujące do ewakuacji z terenów zagrożonych powodzią; X X - zna zasady postępowania ludności podczas podnoszenia się stanu wody (zabezpieczenie ludzi, mienia i inwentarza) Zagrożenia pożarowe X X X X X - wymieni najczęstsze przyczyny pożarów;

X X X X X - scharakteryzuje zagrożenia pożarowe w domu, szkole i najbliższej okolicy; X X X X X - wymieni podstawowe środki gaśnicze; X X X - omówi przeznaczenie podręcznego sprzętu gaśniczego; wskazuje jego typowe rozmieszczenie w obiektach publicznych (także w szkole); X X X - wyjaśni, jak należy się zachować w przypadku dostrzeżenia pożaru; X X X - wyjaśni, jak należy gasić zarzewie ognia; X X X - wyjaśni, jak należy gasić odzież palącą się na człowieku; X X - samodzielnie identyfikuje znaki ochrony przeciwpożarowej; X X - charakteryzuje zagrożenia pożarowe w wybranych miejscach (dom, szkoła, sklep, świątynia, kino) Wypadki i katastrofy X X X X X - wyjaśni znaczenie terminów wypadek i katastrofa ; X X X X X - omówi przyczyny wypadków oraz katastrof komunikacyjnych i technicznych; X X X - omówi zasady zachowania się podczas wypadków i katastrof (komunikacyjnych, innych); X X - samodzielnie omówi algorytm postępowania w sytuacji wystąpienia katastrofalnych zagrożeń Ewakuacja ludności i zwierząt z terenów zagrożonych X X X X X - wyjaśni znaczenie terminu ewakuacja ; X X X X X - omówi zasady ewakuacji ludności i zwierząt z terenów zagrożonych; X X X X X - wyjaśni zasady zaopatrzenia ludności ewakuowanej w wodę i żywność; X X X X - wymieni główne przesłanki do podjęcia ewakuacji spontanicznej; X X X - scharakteryzuje najistotniejsze zasady opuszczania miejsc zagrożonych X X -samodzielnie skompletuje sprzęt i wyposażenie przydatne podczas ewakuacji; uzasadnia swój wybór; X X - zna zasady przeprowadzania ewakuacji z rejonów zagrożonych lub objętych zdarzeniem kryzysowym; X X - rozumie pojęcie samoewakuacja (ewakuacja spontaniczna); X X - samodzielnie wymienia sposoby zabezpieczenia i magazynowania żywności i wody DZIAŁ PROGRAMOWY V Pierwsza pomoc i resuscytacja Układ oddechowy i układ krążenia człowieka X X X X X - omówi budowę i zasady funkcjonowania układu oddechowego człowieka; X X X X X - omówi budowę i zasady funkcjonowania układu krążenia człowieka; X X - wyjaśni zasady oceny układu oddechowego i krążenia (ABC); X X - zna znaczenie prawidłowego funkcjonowania układu

Łańcuch przeżycia. System ratownictwa w Polsce Bezpieczeństwo osoby ratującej i ratowanego X X X X X - wymieni kolejne ogniwa łańcucha przeżycia; X X X X X - omówi ich znaczenie; X X X X X - wymieni numery alarmowe i omawia właściwy sposób wzywania pomocy; X X X - omówi zasady postępowania bezpiecznego dla ratownika X X - wyjaśni, jak działa w Polsce system ratowniczy X X - omówi zasady postępowania aseptycznego i bezpiecznego dla ratownika X X - zna koncepcję łańcucha przeżycia X X -zna organizację i działanie systemu ratownictwa w Polsce Nagłe zatrzymanie krążenia. Resuscytacja. Zadławienia X X X X X - wyjaśni, na czym polega resuscytacja krążeniowo-oddechowa; X X X X X - rozpoznaje stan osoby poszkodowanej; X X X X X - prawidłowo bada jej oddech (na manekinie) X X X X - wymieni zagrożenia dla osoby nieprzytomnej; X X X - wykona samodzielnie resuscytację krążeniowo-oddechową u dorosłych i dzieci (na manekinach) X X X - wyjaśni, na czym polega pomoc ratownicza w zadławieniu X X X - układa poszkodowanego w pozycji bezpiecznej; X X - wykona samodzielnie resuscytację krążeniowo-oddechową u dorosłych i dzieci (na manekinach) w odpowiednim czasie X X - wyjaśni, do czego służy automatyczny defibrylator zewnętrzny, na czym polega jego działanie i gdzie powinien się znajdować Pierwsza pomoc. Apteczka pierwszej pomocy. Krwawienia. Krwotok z nosa. X X X X X - omówi znaczenie czasu w udzielaniu pierwszej pomocy; X X X X X - wymieni zawartość apteczki pierwszej pomocy; posługuje się apteczką pierwszej pomocy; X X X X X - wymienia rodzaje krwawień X X X X - udzieli pomocy przy krwawieniu odpowiednio do rodzaju krwawienia; X X X X - udzieli pomocy w przypadku krwawienia z nosa; X X X X - wyjaśni, dlaczego krwotok i wstrząs krwotoczny zagrażają życiu X X - potrafi wykonać prostsze opatrunki tamujące krwawienia X X - wie jakie znaczenie ma czas w pierwszej pomocy Urazy kończyn X X X X X - udzieli pomocy przy urazach kończyn

X X X X - zna sposoby użycia chusty trójkątnej X X X X - zna główne przyczyny złamań, zwichnięć i skręceń X X - samodzielnie demonstruje sposoby użycia chusty trójkątnej X X - zna najprostsze sposoby udzielania pomocy w urazach kończyn Zasłabnięcie. Ból w klatce piersiowej X X X X X - wyjaśni, czym jest zasłabnięcie i omawia zasady postępowania w zasłabnięciu; X X X X X - wyjaśni znaczenie bólu w klatce piersiowej jako objawu stanu zagrożenia życia X X X X - wyjaśnia zasady postępowania z poszkodowanym skarżącym się na ból w klatce piersiowej X X - potrafi samodzielnie pomóc poszkodowanemu skarżącemu się na ból w klatce piersiowej Wychłodzenie i odmrożenie Oparzenia termiczne i chemiczne X X X X X - omówi skutki działania niskiej temperatury na organizm ludzki; X X X X X - wymieni części ciała najłatwiej ulegające odmrożeniom; X X X X - wyjaśni, na czym polega pierwsza pomoc X X X X - wyjaśni, od czego zależy temperatura odczuwalna X X X - omówi zagrożenia wynikające z intensywnych opadów śniegu, porywistych wiatrów i bardzo niskich temperatur oraz prawidłowe zachowanie w takich sytuacjach X X X - omówi zagrożenia wynikające z porywistych wiatrów i bardzo niskich temperatur oraz prawidłowe zachowanie w takich sytuacjach X X X - omówi zagrożenia wynikające z bardzo niskich temperatur oraz prawidłowe zachowanie w takich sytuacjach X X - potrafi samodzielnie udzielić pomocy w przypadku wychłodzenia organizmu bądź też odmrożenia Oparzenia termiczne i chemiczne X X X X X - omówi skutki działania wysokiej temperatury na organizm ludzki; X X X X X - wyjaśni znaczenie terminów udar słoneczny i udar cieplny X X X X - wyjaśni, jak można pomóc osobie, która ucierpiała wskutek udaru X X X X - omówi prawidłowe postępowanie w czasie upałów X X - samodzielnie udzieli pomocy osobie poszkodowanej na skutek oparzenia termicznego; X X - samodzielnie udzieli pomocy osobie poszkodowanej na skutek oparzenia chemicznego: Porażenie prądem elektrycznym. Pioruny X X X X X - wyjaśni, jakie skutki wywołują porażenia prądem elektrycznym i od czego zależy stopień obrażeń; X X X X X - wyjaśni, jak udzielić pomocy osobie porażonej prądem elektrycznym; X X X - wyjaśni, jak należy się zachowywać i czego należy unikać w czasie burzy z wyładowaniami atmosferycznymi

X X - potrafi samodzielnie udzielić pomocy osobie porażonej prądem elektrycznym Pomoc tonącym. Zagrożenie załamaniem lodu X X X X X - wymieni najczęstsze przyczyny utonięć X X X X X - wyjaśni, jak należy postępować, by bezpiecznie udzielić pomocy osobom tonącym X X X X X - wyjaśni, jak należy postępować, by bezpiecznie udzielić pomocy osobom tonącym na skutek załamania lodu X X - Zna zasady udzielania pomocy tonącym załamanie lodu Zatrucia X X X X X - wyjaśni, na czym polega pierwsza pomoc przy zatruciach X X - Zna typowe objawy i najczęstsze okoliczności zatruć X X - Potrafi samodzielnie udzielić pierwszej pomocy w przypadkach zatruć Wypadek drogowy X X X X X - wymieni najczęstsze przyczyny wypadków drogowych X X X X X - uzasadni znaczenie udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach drogowych X X X X - omówi zasady zachowania się podczas udzielania pomocy poszkodowanym w wypadkach drogowych X X - Zna metody postępowania ratowniczego na miejscu wypadku drogowego DZIAŁ PROGRAMOWY VI Ochrona przed skażeniami Wpływ substancji. promieniotwórczych na ludzi, zwierzęta, żywność i wodę X X X X X - wyjaśni znaczenie terminu promieniotwórczość X X X X X - omówi wpływ substancji promieniotwórczych na ludzi, zwierzęta, żywność i wodę; X X X X X - poda wysokość dawki promieniowania, która wywołuje typowe objawy choroby popromiennej X X - wyjaśni, na czym polegają zabiegi sanitarne i zabiegi specjalne X X - poda przykłady wykorzystania promieniotwórczości w służbie ludzkości X X - poda nazwy instytucji w Polsce, w ramach których działają służby monitorujące poziom radiacji; X X - samodzielnie wymieni reakcje organizmów żywych na napromieniowanie X X - samodzielnie wymieni jakie są reakcje organizmów żywych na napromieniowanie (choroba popromienna) Zabezpieczenie żywności i wody przed skażeniami X X X X X - wyjaśni znaczenie terminów :skażenie i zakażenie X X X X X - Wymieni możliwe źródła skażenia; X X X X X - wymieni sposoby zabezpieczenia żywności i wody przed skażeniami

X X X X X - uzasadni konieczność stałej ochrony wody i żywności, zwłaszcza w czasie zdarzeń kryzysowych; X X X X - zna zasady bezpiecznego przechowywania żywności i wody X X - samodzielnie i prawidłowo charakteryzuje walory ochronne różnych rodzajów opakowań; X X - omówi sposoby postępowania w przypadku zagrożenia skażeniami promieniotwórczymi X X - planuje wielkość zapasów wody i żywności na potrzeby swojej rodziny, na określony czas Postępowanie ze skażoną żywnością i wodą X X X X X - wyjaśni, na czym polega uzdatnianie skażonej żywności i wody; X X X X X - wyjaśni znaczenie terminu: odkażanie, X X X X X - wyjaśni znaczenie terminu: dezaktywacja X X - wyjaśni pojęcie dezynfekcja, X X - wyjaśni pojęcie dezynsekcja, X X - wyjaśni pojęcie deratyzacja DZIAŁ PROGRAMOWY VII Zagrożenia chemiczne Oznakowanie substancji toksycznych X X X X X - wyjaśni znaczenie terminu piktogram ; X X X X - wymieni rodzaje oznakowań substancji toksycznych i miejsca ich eksponowania; X X X X - zaproponuje działania chroniące ludzi przed działaniem substancji szkodliwych X X - rozpozna znaki substancji toksycznych na pojazdach i budowlach X X - przedstawi zasady postępowania w okolicznościach nakazujących opuszczenie zagrożonego miejsca X X - zna zasady samopomocy i samoewakuacji Postępowanie w wypadku awarii X X X X X - wyjaśni zasady postępowania w przypadku awarii instalacji chemicznej, środka transportu i rozszczelnienia zbiorników z substancjami toksycznymi X X X X X - wymieni zagrożenia lokalne stwarzane przez przemysł i transport X X - poda przykłady zastępczych środków ochrony dróg oddechowych i skóry; X X - zna zasady ratowania ofiar zdarzenia