KROK PO KROKU do własnej firmy Aspekty formalno-prawne zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej. Wsparcie działalności gospodarczej (finansowe i pozafinansowe) na przykładzie Poznania. Karolina Szalewska Ośrodek Doradczo-Szkoleniowy Wydziału Działalności Gospodarczej i Rolnictwa Urząd Miasta Poznania Poznań, październik 2014r. Agenda 1. WŁASNA FIRMA czyli co warto wiedzieć przed rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej? 2. Formy prawno-organizacyjne prowadzenia działalności gospodarczej. 3. Rejestracja jednoosobowej działalności gospodarczej i spółki cywilnej krok po kroku. 4. Podatki i ubezpieczenia społeczne. 5. Spółki prawa handlowego charakterystyka i porównanie. 6. Wsparcie dla MSP, źródła finansowania działalności gospodarczej.
Litera prawa Czym jest działalno alność gospodarcza? Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004r. oswobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z2007, Nr 155, poz. 1095 z późn. zm.), działalnością gospodarcząjest zarobkowa działalnośćwytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie iwydobywaniekopalin ze złóż, a także działalnośćzawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Działalność wykonywana osobiście działalnośćwykonywana w oparciu o umowy o dzieło, umowy zlecenia, umowy o świadczenie usług. Działalność gospodarcza a działalność wykonywana osobiście - jaka jest różnica? Formy prawne Art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczejwskazuje, iż przedsiębiorcąjest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, posiadająca zdolnośćprawną, wykonująca we własnym imieniu działalnośćgospodarczą, która przed rozpoczęciem jej wykonywania musi zgłosić wpis do właściwego rejestru.
Formy prawne Odnosząc siędo trzech wspomnianych kategoriiprzedsiębiorców, można wymienićnastępujące formy prowadzenia działalności gospodarczej: I. jednoosobowa działalność osoby fizycznej(indywidualna działalność gospodarcza), II. osoba prawna (spółki kapitałowe podstawowąwartościąspółki jest kapitał): - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością(spółka z o.o.) - spółka akcyjna (SA) III. jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej (spółki osobowe dominującą pozycję w tych spółkach mają wspólnicy): - spółka cywilna, - spółka jawna, - spółka partnerska, - spółka komandytowa, - spółka komandytowo-akcyjna. Formy prawne liczebność Pod względem liczby zarejestrowanych podmiotów, popularność poszczególnych form prawnych przedstawia się następująco: - osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą - 83,6% -spółki cywilne -7,98% - spółki z ograniczoną odpowiedzialnością 7,02% -spółki jawne 0,93% -spółki akcyjne 0,26% - spółki komandytowe 0,15% - spółki partnerskie 0,04% - spółki komandytowo-akcyjne 0,02% wszystkich zarejestrowanych spółek handlowych, cywilnych i osób fizycznych. Podstawa prawna Jednoosobowa działalnośćosoby fizycznej oraz spółka cywilna uregulowane sąw Kodeksie cywilnymz 1964r. (Dz. U. z 1964, Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), pozostałe spółki (prawa handlowego) w Kodeksie spółek handlowych z 2000r. (Dz. U. z 2000, Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.).
Podstawa prawna Podstawowymi aktami prawnymi regulującymi podejmowanie działalności gospodarczej są: Ustawa z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007, Nr 155, poz. 1095 z późn. zm.), Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2001, Nr 17, poz. 209 z późn. zm.). Ustawa z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeńspołecznych Ustawa z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników Ustawa z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych Ustawa z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych Ustawa z dnia 20 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne Ustawa z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług Rejestry przedsiębiorc biorców CENTRALNA EWIDENCJA I INFORMACJA O DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ www.ceidg.gov.pl - prowadzona przez Ministra Gospodarki - ewidencja firm jednoosobowych i wspólników spółek cywilnych KRAJOWY REJESTR SĄDOWY www.krs.ms.gov.pl -prowadzony przez wybrane sądy rejonowe i Ministerstwo Sprawiedliwości -rejestr spółek prawa handlowego, ale równieżfundacji, stowarzyszeń, spółdzielni, przedsiębiorstw zagranicznych Indywidualna działalność gospodarcza, spółka cywilna
Zakładanie adanie działalno alności gospodarczej - od 1 stycznia 2012 roku CEIDG-1 Zintegrowany wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej wypełniany on-linena stronie Ministerstwa Gospodarki lub w urzędzie gminy/miasta Ponadto, przedsiębiorca: - musi odwiedzićzakład UbezpieczeńSpołecznych, - musi odwiedzić Urząd Skarbowy w sytuacji kiedy będzie płatnikiem podatku VAT lub chciałby wybrać kartę podatkową jako formę opodatkowania w innych przypadkach wystarczy wypełnienie wniosku CEIDG-1, - w zależności od charakteru działalności może być zobowiązany do odwiedzenia innych urzędów/instytucji (tzw. działalność reglamentowana) Zakładanie adanie działalno alności gospodarczej w praktyce CEIDG-1 WNIOSEK O WPIS DO CENTRALNEJ EWIDENCJI I INFORMACJI O DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ stanowiący jednocześnie: - wniosek o wpis do CEIDG (Ministerstwo Gospodarki), - wniosek o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON Urząd Statystyczny), - zgłoszenie identyfikacyjne albo aktualizacyjne, o którym mowa w przepisach o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (NIP urząd skarbowy), - zgłoszenie płatnika składek albo jego zmiany w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeńspołecznych albo zgłoszenie oświadczenia o kontynuowaniu ubezpieczenia społecznego rolników w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników (ZUS lub KRUS) Krok 1 wpis do CEIDG (Ministerstwo Gospodarki) za pośrednictwem gminy złożenie wniosku CEIDG-1: osobiście lub przez pełnomocnika w urzędzie gminy, listownie (podpis na wniosku potwierdzony przez notariusza), załączniki - dokument tożsamości opłata brak
Krok 1 wpis do CEIDG (Ministerstwo Gospodarki) za pośrednictwem strony internetowej Złożenie wniosku o wpis do CEIDG za pośrednictwem formularza elektronicznegodostępnego: -na stronie internetowej CEIDG (www.ceidg.gov.pl), -na elektronicznej platformie usług administracji publicznej (www.epuap.gov.pl), -na stronie PojedyńczegoPunktu Kontaktowego (www.eu-go.gov.pl). Podstawądo złożenia wniosku w CEIDG jest identyfikacja tożsamości osoby, której wniosek dotyczy oraz podpisanie wniosku, za pomocą: - podpisu elektronicznego z certyfikatem kwalifikowanym, -nieodpłatnego profilu zaufaniana platformie epuap, który dostępny jest od 9 czerwca 2011r.
Krok 1 Wniosek CEIDG-1 firma przedsiębiorcy (nazwa przedsiębiorstwa), zakład główny (siedziba firmy) i inne miejsca wykonywania działalności gospodarczej, data rozpoczęcia działalności gospodarczej, Polska Klasyfikacja Działalności (PKD 2007), ubezpieczenia społeczne kwestie podatkowe pełnomocnictwo konto bankowe zmiana wpisu, zawieszenie i wznowienie wykonywania działalności gosp., wykreślenie wpisu z CEIDG Polska Klasyfikacja Działalności (PKD 2007) Dział 31 Produkcja mebli Dział 32 Pozostała produkcja wyrobów 46.90.Z Sprzedaż hurtowa niewyspecjalizowana(import-eksport) 47.78.Z Sprzedażdetaliczna pozostałych nowych wyrobów prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach 47.91.Z Sprzedażdetaliczna prowadzona przez domy sprzedaży wysyłkowej lub Internet 47.99.Z Pozostała sprzedażdetaliczna prowadzona poza sieciąsklepową, straganami i targowiskami 62.01.Z Działalność związana z oprogramowaniem 73.11.Z Działalność agencji reklamowych www.stat.gov.pl Metainformacje Klasyfikacje PKD 2007 Wyszukiwarka
Krok 2 ubezpieczenia (ZUS lub KRUS) zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych osoby ubezpieczonej bezpośrednio we właściwej jednostce ZUS w ciągu 7 dni od daty rozpoczęcia dział. gosp. jeśli prowadzenie działalności gospodarczej będzie jedynym tytułem do ubezpieczeńspołecznych, przedsiębiorca jest zobowiązany do złożenia formularza ZUS ZUA. jeśli przedsiębiorca posiada inny tytuł do ubezpieczeń społecznych i będzie spełniał warunki do podlegania wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu, składa formularz ZUS ZZA. zgłoszenie pracownika (formularz ZUS ZUA) bezpośrednio we właściwej jednostce ZUS (7 dni od daty zatrudnienia) niezbędne dokumenty: dokument tożsamości opłaty -brak obowiązki ubezpieczonego: wpłata co miesiąc składek na ubezpieczenia społeczne(emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe), zdrowotne i Fundusz Pracy; kwoty składek stanowią procent od dochodów / podstawy Ubezpieczenia społeczne (ZUS) Składki ubezpieczeniowe osób prowadzących działalność gospodarczą w 2014 roku Składki zwykłe Składki z ulgą Ubezpieczenia społeczne 31,64% podstawa: 2247,60 zł podstawa: 504,00 zł Emerytalne 19,52% 438,73zł 98,38zł Rentowe 8,00% 179,81zł 40,32zł chorobowe 2,45% 55,07zł 12,35zł wypadkowe 1,93% 43,38zł 9,73zł razem ubezpieczenia społeczne 716,99zł 160,78zł Ubezpieczenia zdrowotne 9% podstawa: 3004,48zł zdrowotne (7,75% + 1,25%) 270,40zł 270,40zł Fundusz Pracy 2,45% podstawa: 2247,60 zł składka na FP 2,45% 55,07zł --- razem składki ZUS: 1 042,46 zł 431,18 zł Prawo do preferencyjnych składek dla osoby rozpoczynającej działalność gospodarczą. Osoby, które planują rozpoczęcie działalności gospodarczej i spełniają poniższe warunki: nie prowadząlub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych nie prowadziły pozarolniczej działalności nie wykonujądziałalności na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzących w zakres wykonywanej działalności gospodarczej W okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej mogą skorzystać z możliwości opłacania składek na preferencyjnych zasadach, tj. od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Prawo do preferencyjnych składek dla osoby rozpoczynającej działalność gospodarczą. Działalność gospodarcza a umowa o pracę przedsiębiorca podlega z działalności gospodarczej tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu (formularz ZZA) jeżeli z tytułu umowy o pracę otrzymuje wynagrodzenie co najmniejminimalne (obecnie 1680 zł) przedsiębiorca podlega obowiązkowo z działalności gospodarczej ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu (formularz ZUA) jeżeli z tytułu umowy o pracę otrzymuje wynagrodzenie niższe niżminimalne (obecnie 1680 zł) Prawo do preferencyjnych składek dla osoby rozpoczynającej działalność gospodarczą. Działalność gospodarcza a umowa zlecenie przedsiębiorca ma prawo wyboru tytułu do obowiązkowych ubezpieczeńspołecznych (z działalności lub umowy zlecenia) jeżeli przychód z umowy zlecenia jest równy lub wyższyod obowiązującej tę osobę najniższej podstawy wymiaru składek z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej przedsiębiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu z tytułu prowadzonej działalności jeżeli przychód z umowy zlecenia jest niższy od obowiązującej tę osobęnajniższej podstawy wymiaru składek z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej Krok 2 ubezpieczenia społeczne (ZUS) Terminy do 10. dnia następnego miesiąca -jeżeli przedsiębiorca opłaca składki wyłącznie za siebie do 15. dnia następnego miesiąca -w pozostałych przypadkach (np. w przypadku opłacania składek za siebie oraz osobęwspółpracującąlub za pracowników/zleceniobiorców). Dokumenty rozliczeniowe: po zakończonym miesiącu płatnik ma obowiązek przekazać do ZUS dokumenty rozliczeniowe: deklarację rozliczeniową ZUS DRA imienne raporty rozliczeniowe ZUS RCA/RZA/RSA Uwaga!Osoby prowadzące pozarolniczą działalność, opłacające składki wyłącznie za siebie lub osoby z nimi współpracujące, są zwolnione z obowiązku składania deklaracji rozliczeniowej lub imiennych raportów miesięcznych za kolejny miesiąc, jeżeli w ostatnio złożonej deklaracji rozliczeniowej lub imiennym raporcie miesięcznym zadeklarowały do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i na ubezpieczenie zdrowotne kwotęw wysokości najniższych podstaw wymiaru składek i nie nastąpiła żadna zmiana w stosunku do miesiąca poprzedniego.
Krok 3 podatki (Urząd d Skarbowy) rejestracja/aktualizacja NIP (za pośrednictwem CEIDG-1) wybór formy opodatkowania spośród poniższych (za pośrednictwem CEIDG-1): (1) zasady ogólne(skala podatkowa 18%, 32% lub jednolita 19% stawka podatku), (2) ryczałt ewidencjonowany, (3) karta podatkowa. rodzaje księgowości (za pośrednictwem CEIDG-1): (1) na zasadach ogólnych: podatkowa księga przychodów i rozchodów lub księga rachunkowa (handlowa), (2) ryczałt ewidencjonowany (ryczałt od przychodów ewidencjonowanych) (3) karta podatkowa podatek od towarów i usług (podatek VAT) rejestracja osobiście w urzędzie skarbowym! Krok 3 podatki formy opodatkowania Krok 3 podatki formy opodatkowania Zasady ogólne skala podatkowa 18%, 32% podatek PIT płacony jest od faktycznie uzyskanego dochodu (tj. różnicy pomiędzy faktycznie uzyskanym przychodem a kosztami jego uzyskania) ewidencja: księga przychodów i rozchodów lub księgi rachunkowe skala podatkowa na 2014r.: dochód do 85 528,00 zł 18%, dochód powyżej 85 528,00 zł 14 839,02 zł+ 32% nadwyżki ponad 85 528,00 zł przedsiębiorca samodzielnie oblicza miesięcznąlub kwartalnązaliczkęna podatek i wpłaca jądo urzędu skarbowego, bez obowiązku składania deklaracji można rozliczaćsięwspólnie z małżonkiem oraz korzystaćz ulg podatkowych
Krok 3 podatki formy opodatkowania Zasady ogólne jednolita 19% stawka podatku podatek PIT płacony jest od faktycznie uzyskanego dochodu podatek naliczany jest niezależnie od wielkości osiągniętego dochodu ewidencja: księga przychodów i rozchodów lub księgi rachunkowe przedsiębiorca samodzielnie oblicza miesięcznąlub kwartalnązaliczkęna podatek i wpłaca jądo urzędu skarbowego, bez obowiązku składania deklaracji nie można rozliczaćsięwspólnie z małżonkiem oraz korzystaćz ulg podatkowych, z wyjątkiem ulgi dla osób osiągających dochody za granicą; można od dochodu odliczyćzapłacone składki na ubezpieczenia społeczne, a od podatku zapłacone składki zdrowotne w wysokości 7,75% podstawy wymiaru tej składki Krok 3 podatki formy opodatkowania Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych uproszczona forma rozliczenia podatku dochodowego podatek PIT obliczanyjest od przychodu ewidencja: przychodów z prowadzonej działalności nie każdy przedsiębiorca ma prawo do ryczałtu; ryczałtunie można wybrać w przypadku prowadzenia np. apteki, lombardu czy kantoru aby w 2014r. wybraćryczałt, przychód osiągnięty w 2013r. nie może przekraczać 633 450,00 zł wysokośćstawek ryczałtu uzależniona jest od rodzaju działalności (od 3% do 20%) nie można rozliczać się wspólnie z małżonkiem ale można skorzystać z części ulg podatkowych, np. ulgi rehabilitacyjnej czy internetowej można od przychodu odliczyćzapłacone składki na ubezpieczenia społeczne, a od podatku zapłacone składki zdrowotne w wysokości 7,75% podstawy wymiaru tej składki Krok 3 podatki formy opodatkowania Karta podatkowa przeznaczona dla podatników prowadzących ściśle określone rodzaje działalności gospodarczej usługowej, wytwórczo-usługowej i handlowej wyłącznie na terenie RP wysokośćpodatku uzależniona jest od rodzaju i zakresu działalności, liczby zatrudnionych pracowników oraz liczby mieszkańców miejscowości, na terenie której prowadzona jest działalność(nie zależy więc ani od wysokości uzyskanego przychodu ani od dochodu z działalności) decyzjęustalającąwysokośćpodatku na dany rok wydaje naczelnik urzędu skarbowego indywidualnie dla każdego przedsiębiorcy ustalonąprzez naczelnika urzędu skarbowego kwotępodatku można pomniejszyćo zapłaconąskładkęna ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 7,75% podstawy wymiaru tej składki, nie można skorzystać z żadnych innych odliczeń czy ulg podatkowych podatek wpłaca sięna rachunek lub w kasie urzędu skarbowego do 7 dnia każdego miesiąca za miesiąc ubiegły
Krok 3 podatki - VAT (Urząd d Skarbowy) ew. rejestracja na potrzeby rozliczania podatku VAT w urzędzie skarbowym właściwym dla miejsca wykonywania działalności gospodarczej opodatkowanie dotyczy sprzedaży towarów i odpłatnego świadczenia usług, a także eksportu i importu, zgłoszenie rejestracyjne- druk VAT-R, opłata -170 PLN termin -przed dniem dokonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT podstawowa stawka VAT 23% (inne: 8%, 5%, 0%) zwolnienia VAT art. 113 ustawy o podatku od towarów i usług Krok 4 pieczątka każdy przedsiębiorca może posiadać pieczątkę firmową pieczątka firmy powinna zawierać: - oznaczenie przedsiębiorcy (imię i nazwisko oraz dodatkową nazwę w przypadku jej posiadania) - dane teleadresowe firmy -NIP - REGON (od 31 marca 2009r. nie jest obowiązkowy) pieczątka firmy jest niezbędna przy zakładaniu rachunku bankowego Krok 5 konto bankowe Według ustawy o swobodzie działalności gospodarczej dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy w każdym przypadku gdy: stronątransakcji, z której wynika płatnośćjest inny przedsiębiorca oraz jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość15 000 euro przeliczonych na złote wg średniego kursu walut obcych (ogłaszanego przez NBP ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji)
Krok 5 konto bankowe Najczęściej wymagane przez banki dokumenty: wpis do CEIDG (wydruk z CEIDG nie wymagający podpisów), dokument tożsamości, pieczątka (w zależności od banku), w przypadku spółek cywilnych: j.w. + umowa spółki UWAGA:o założeniu konta firmowego należy poinformowaćurząd Skarbowy i ZUS za pośrednictwem wniosku CEIDG-1! Krok 6 (opcjonalny) działalno alność reglamentowana Reglamentacja oznacza, że nie można podjąć działalności gospodarczej, jeżeli nie zostaną spełnione przewidziane prawem szczególne jej warunki, tj. dopóki nie uzyska się: koncesji, zezwolenia, zaświadczenia o wpisie do rejestru działalności regulowanej Uwaga!W Polsce obowiązki te dotycząponad 80 różnych rodzajów działalności gospodarczej. www.eu-go.gov.pl Pomocne strony internetowe ceidg.gov.pl Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gosp. epuap.gov.pl - Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej eu-go.gov.pl Pojedyńczy Punkt Kontaktowy stat.gov.pl Urząd Statystyczny / Polska Klasyfikacja Działalności zus.pl Zakład Ubezpieczeń Społecznych mf.gov.pl - Ministerstwo Finansów / podatki
Spółki prawa handlowego: - spółki osobowe - spółki kapitałowe Spółki osobowe dominującą pozycję w tych spółkach mają wspólnicy: spółka cywilna spółka jawna spółka partnerska spółka komandytowa spółka komandytowo-akcyjna Spółki kapitałowe podstawową wartością spółki jest kapitał: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością(spółka z o.o.) spółka akcyjna(sa)
Spółki osobowe a kapitałowe Podstawowe podobieństwo: Spółki osobowe i kapitałowe mogą we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągaćzobowiązania, pozywaći byćpozywanymi. Podstawowa różnica: Zasadniczą różnicą miedzy spółkami osobowymi i kapitałowymi jest to, że spółki osobowe nie posiadająosobowości prawnej, natomiast spółki kapitałowe uzyskują taką osobowość z chwilą wpisu do rejestru. Spółki osobowe a kapitałowe To, że spółki osobowe nie mają osobowości prawnej oznacza, że pozywając taki podmiot w rzeczywistości pozywamy jej wspólników. Podstawę ich istnienia i działalności stanowią wspólnicy, skład osobowy takich spółek ma zatem cechętrwałości, zaśistotnego znaczenia nabierająosobiste cechy wspólników. Z kolei, spółki kapitałowe opierająswojądziałalnośćnie na wspólnikach, a na kapitale (może to być majątek spółki). Oznacza to, że skład osobowy w takich spółkach jest zmienny a cechy osobiste poszczególnych wspólników dla działalności spółki są bez znaczenia. Wspólnicy prowadzą sprawy spółki pośrednio, poprzez wybrane organy. Spółki kapitałowe są odrębnymi od wspólników osobami prawnymi, ich majątek jest ich majątkiem "własnym", a nie wspólników. Same teżodpowiadająza swoje zobowiązania. Determinanty decyzji o wyborze formy prowadzenia działalności gospodarczej skala zaplanowanego przedsięwzięcia gospodarczego, rodzaj branży i popyt na planowane produkty/usługi na danym rynku, wielkość zaangażowania kreującego podmiot gospodarczy w interesy firmy liczba wspólników wysokość kapitału (możliwości inwestycyjne właściciela firmy), wielkość ryzyka związanego z działalnością i odpowiedzialność za zobowiązania firmy, koszty uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej czas, który zamierzamy poświęcić na organizację przedsiębiorstwa forma zawarcia umowy (w przypadku spółek) obciążenia fiskalne (podatkowe) i wymóg prowadzenia pełnej księgowości
Spółki osobowe Spółka cywilna w konstrukcji prawnej jest to forma bardzo zbliżona do jednoosobowej działalności osoby fizycznej, spółkę cywilną stanowi kilka lub więcej osób fizycznych (minimum dwie osoby), które zwą się wspólnikami i są sygnatariuszami umowy spółki, przez umowęspółki cywilnej wspólnicy zobowiązująsiędążyćdo osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego, poprzez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów (przepisy nie wskazują minimalnego majątku, niezbędnego dla założenia spółki cywilnej), wkłady wniesione przez wspólników oraz dochody uzyskiwane przez spółkęw czasie jej trwania sąmajątkiem wspólnym, możliwość korzystania ze zryczałtowanych form opodatkowania, Spółka cywilna do zawarcia umowy spółki cywilnej dochodzi w formie pisemnej, nie ma jednak konieczności sporządzania aktu notarialnego, jak to jest w przypadku innych spółek (np. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością), podejmując działalnośćgospodarcząw tej formie należy pamiętać, że wniosek o wpis do CEIDG składa każdy ze wspólników z osobna (zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorcąjest każdy ze wspólników spółki cywilnej z osobna, a nie spółka cywilna jako taka), o ile jednak każdy ze wspólników spółki posiada odrębny wpis do CEIDG, o tyle oznaczenie w systemie REGON posiada już spółka cywilna, podobnie jak i swój odrębny od wspólników numer NIP w systemie identyfikacji podatników.
Spółka jawna spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, firma spółki jawnej musi zawierać co najmniej jedno nazwisko wspólnika oraz oznaczenie spółka jawna, umowa forma pisemna pod rygorem nieważności, nie ma osobowości prawnej, powstaje z dniem rejestracji spółki w rejestrze przedsiębiorców KRS, każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę(ograniczenia mogą wynikać z postanowień umowy spółki, ograniczenie nie ma skutku wobec osób trzecich), wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz spółką, może być zawarta na czas oznaczony, np. na czas wykonywania konkretnego zadania, Spółka jawna odpowiedzialność wspólnika jest subsydiarna, tzn. że wierzyciel może skierować egzekucję do majątku wspólników, gdy egzekucja z majątku spółki okaże siębezskuteczna, wspólnik nie pobiera wynagrodzenia za czynności wykonywane w związku z prowadzeniem spółki, podatki płacą wszyscy wspólnicy, zakaz prowadzenia przez wspólników działalności konkurencyjnej, istnieje możliwość wystąpienia wspólnika ze spółki, rozwiązanie spółki wymaga uchwały wspólników - przesłanki określone są w Kodeksie spółek handlowych lub w umowie spółki, likwidacja spółki przez likwidatorów i wykreślenie spółki z rejestru. Spółka partnerska spółka partnerska jest spółkązbliżonądo spółki jawnej, umowa spółki partnerskiej powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności, jest spółkąosobowąutworzonąwyłącznie przez osoby fizyczne w celu wykonywania wolnego zawodu, Partnerami w spółce mogą być tylko osoby uprawnione do wykonywania zawodów: adwokata, aptekarza, architekta, inżyniera budownictwa, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, maklera papierów wartościowych, doradcy inwestycyjnego, księgowego, lekarza, lekarza dentysty, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego, tłumacza przysięgłego.
Spółka partnerska do powstania spółki potrzebne jest zawarcie umowy spółki i dokonanie wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, każdy ze wspólników odpowiada za swoje zobowiązania, co daje poczucie bezpieczeństwa ponoszenia odpowiedzialności tylko za własne działania, może prowadzić uproszczoną księgowość, spółka partnerska nie ma określonych wymagańkapitałowych (partnerzy nie musząwnosićżadnego wkładu pieniężnego ani rzeczowego w celu zawiązania spółki), możliwośćujawnienia w nazwie firmy nazwiska tylko jednego wspólnika, może być powołany Zarząd. Spółka komandytowa forma przejściowa między spółkami osobowymi (cywilna i jawna), a spółkami kapitałowymi (spółka z o.o., akcyjna), ułomna zdolnośćprawna -spółka ta nie ma osobowości prawnej ale posiada zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych, umowa spółki komandytowej w formie aktu notarialnego, spółka komandytowa powstaje z chwiląwpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, jest spółkąosobowąmającąna celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własnąfirmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialnośćco najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona, Spółka komandytowa do prowadzenia spraw spółki uprawnieni i zobowiązani sątylko komplementariusze; komandytariusze nie mogą reprezentować spółki na zewnątrz, chyba że w ograniczonym zakresie jako pełnomocnicy lub prokurenci, komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem (odpowiedzialnośćbez ograniczeń). Odpowiedzialnośćkomplementariuszaza zobowiązania spółki została ukształtowana w analogiczny sposób jak odpowiedzialnośćwspólnika spółki jawnej. Komplementariuszreprezentuje spółkę, jeżeli na mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie zostałtego prawa pozbawiony. komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki tylko do określonej w umowie kwoty, tzw. sumy komandytowej, daje wkład, ale nie prowadzi spraw spółki; może reprezentowaćspółkę, ale tylko jako pełnomocnik.
Spółka komandytowo - akcyjna spółka komandytowo-akcyjna jest spółkąosobowąmającąna celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własnąfirmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem, główną różnicą między spółką komandytową a komandytowoakcyjnąjest fakt nabywania kapitału przez emitowanie akcji. Poza tym wspólnicy pełniąrolęakcjonariuszy więc nie odpowiadająza zobowiązania spółki, do powstania spółki potrzebne jest: (1) podpisanie statutu spółki, (2) wniesienie kapitału, (3) dokonanie wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, Spółka komandytowo - akcyjna wysoki kapitałzakładowy -50000 zł, duże koszty uruchomienia: rejestracja w KRS 500 zł, ogłoszenie wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym 500 zł, obligatoryjne prowadzenie ksiąg rachunkowych, spółka komandytowo-akcyjna to najrzadziej spotykana forma prowadzenia działalności gospodarczej na rynku polskim. Spółki kapitałowe
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka może byćutworzona przez jednąalbo więcej osób (z wyłączeniem innej jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością) w każdym celu prawnie dopuszczalnym, wspólnicy nie odpowiadająza zobowiązania spółki, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nabywa osobowość prawną z chwilą zarejestrowana, umowa spółki musi byćsporządzona w formie aktu notarialnego, wskazuje się w niej m.in. wspólników założycieli, spółka z ograniczonąodpowiedzialnościąwymaga rejestracji w rejestrze przedsiębiorców KRS, do chwili wpisu spółki z ograniczonąodpowiedzialnościąw rejestrze przedsiębiorców KRS może ona działać jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąw organizacji, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością likwidacja przyczyny przewidziane w umowie spółki bądźustawie, zgłoszenie likwidacji do sądu rejestrowego, wykreślenie spółki z rejestru po zakończeniu likwidacji, minimalna wysokość kapitału zakładowego wynosi 5 000 zł; kapitałzakładowy jest kapitałem obrotowym, kapitałem zakładowym dzieli się na udziały o równej albo nierównej wartości, wartość udziału co najmniej 50 zł, kapitałmoże byćpokryty gotówką, bądź wkładem niepieniężnym - aportem, kapitał należy opłacić lub pokryć w całości przed rejestracją w rejestrze przedsiębiorców, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w spółce z o.o. występują organy spółki: obowiązkowo Zgromadzenie Wspólników oraz Zarząd, zaś Rada Nadzorcza i Komisja Rewizyjna fakultatywnie (obowiązek powołania Rady Nadzorczej lub Komisji Rewizyjnej istnieje przy kapitale zakładowym powyżej 500 tys. zł i liczbie wspólników powyżej 25 osób), zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje ją na zewnątrz we wszystkich czynnościach sądowych lub pozasądowych spółki, członkowie zarządu mogą ponosić solidarną odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, gdy egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna i w zakreślonym przez przepisy KSH terminie nie złożą oni wniosku o ogłoszenie upadłości.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Rada Nadzorcza sprawuje nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności, Zgromadzenie Wspólników podejmuje uchwały (w formie pisemnej, chyba że ustawa wymaga formy aktu notarialnego) w sprawach dot. spółki, przewidzianych dla Zgromadzenia Wspólników w Kodeksie spółek handlowych lub w umowie spółki, np. podwyższenie kapitału zakładowego, zmiana umowy spółki, zatwierdzenie sprawozdania finansowego. Spółka akcyjna spółka kapitałowa, posiadająca osobowość prawną, służy przede wszystkim realizacji dużych przedsięwzięć gospodarczych, może ją zawiązać jedna lub więcej osób, kapitałzakładowy spółki akcyjnej podzielony jest na akcje (papiery wartościowe) o równej wartości, które podlegają obrotowi (mogą być kupowane i sprzedawane) na giełdzie, w celu utworzenia spółki akcyjnej należy: (1) zawiązać umowę spółki, w tym sporządzićstatut spółki w formie aktu notarialnego i podpisać go, (2) wnieść wkłady na pokrycie całego kapitału zakładowego 100000 zł, (3) ustanowićzarząd i radęnadzorczą, (4) dokonać wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego - opłaty rejestracyjne identyczne jak w przypadku spółki zo.o. Spółka akcyjna tym co odróżnia spółkęakcyjnąod spółki z o.o. jest większa anonimowośćakcjonariuszy (jest ich zazwyczaj znacznie więcej niż udziałowców w spółce z o.o.) oraz z reguły większa płynność i możliwośćzbycia akcji (odpowiednik udziału w spółce z o.o.). Jednocześnie, akcjonariusze spółki akcyjnej mają możliwość zaangażowania znacznego kapitału i podwyższenia go w drodze emisji akcji.