PARLAMENT EUROPEJSKI UNIA EUROPEJSKA A ENERGIA Okres badań w terenie: Listopad Grudzień 2010 Publikacja: Czerwiec 2011 Specjalny Eurobarometr / Fala 74.3 TNS Opinion & Social Sondaż zamówiony przez Parlament Europejski i koordynowany przez Dyrekcję Generalną ds. Komunikacji, Jednostkę badania opinii publicznej. Niniejszy dokument nie prezentuje poglądów Parlamentu Europejskiego. Wyłączną odpowiedzialność za zawarte w nim opinie i interpretacje ponoszą autorzy. 1
Eurobarometr 74.3 UNIA EUROPEJSKA A ENERGIA Badanie przeprowadzone przez TNS Opinion & Social na zlecenie Parlamentu Europejskiego i koordynowane przez Dyrekcję Generalną ds. Komunikacji TNS Opinion & Social Avenue Herrmann Debroux, 40 1160 Bruxelles Belgia
SPIS TREŚCI WPROWADZENIE... 4 1. Jak radzić sobie z problemami z dostawami energii?... 7 2. Czy w razie kryzysu potrzebna jest wzajemna pomoc?.. 12 3. Jakie priorytety wybrać w ramach wzmocnienia współpracy energetycznej?... 17 PODSUMOWANIE... 23
WPROWADZENIE Od lat Parlament Europejski zwraca szczególną uwagę na sytuację energetyczną UE. Uważa on mianowicie, że dla UE i dla państw członkowskich ważne jest szybkie wdrażanie wspólnej polityki energetycznej umożliwiającej realną reakcję na wyzwania pojawiające się w tej dziedzinie. Wiele osób ma w pamięci kryzys spowodowany przez Rosję zimą 2008-2009, gdy kraj ten zawiesił dostawy gazu na Ukrainę. Europejczycy nadal dobrze pamiętają konsekwencje tych zdarzeń. Zależność energetyczna UE została wówczas tym boleśniej uwidoczniona, że podobne wydarzenia miały już miejsce zimą 2005-2006. Oprócz zależności gazowej należy mówić, między innymi, także o zależności od ropy naftowej. UE została przyparta do muru: jak zagwarantować dostawy energii? Jakie powinny być relacje Unii z państwamidostawcami? Jak nawiązywać więzi z organizacjami współpracy regionalnej? Jak skutecznie połączyć 27 sieci krajowych? Jak rozwijać wykorzystanie alternatywnych źródeł energii i które z nich wybrać? Jak ustabilizować ceny energii? W przeddzień pierwszej Rady Europejskiej poświęconej wyłącznie energii, 4 lutego 2011 r., ważne wydało się zbadanie opinii Europejczyków na temat zagadnień energetycznych oraz roli, którą, według nich, powinna odgrywać w tej dziedzinie Unia Europejska oraz jej państwa członkowskie. W tym kontekście Parlament Europejski postanowił przeprowadzić badanie Eurobarometru. Europejczyków zapytano o ideę lepszej współpracy energetycznej w ramach Unii Europejskiej, przy czym pytania dotyczyły w szczególności solidarności pomiędzy państwami członkowskimi oraz koordynacji działań europejskich. Wreszcie, poproszono obywateli Unii, by wypowiedzieli się na temat obszarów polityki energetycznej, na których należałoby się skoncentrować w pierwszej kolejności.
Ankieta Eurobarometru została zamówiona przez Dyrekcję Generalną ds. Komunikacji Parlamentu Europejskiego. Badanie zostało przeprowadzone przez TNS Opinion & Social w okresie od końca listopada do połowy grudnia 2010 r. W jego ramach opinie 26 574 Europejczyków w wieku od 15 lat zbadali w rozmowie osobistej ankieterzy sieci TNS Opinion & Social (kwestionariusz jest przeprowadzany przez ankietera w domu respondenta). Zastosowano metodologię standardowych sondażów Eurobarometru Dyrekcji Generalnej ds. Komunikacji Parlamentu Europejskiego (jednostka Badanie opinii publicznej ). Do niniejszego raportu dołączono notkę techniczną dotyczącą wywiadów przeprowadzonych przez instytut TNS Opinion & Social. Notka określa metodę zastosowaną w tych wywiadach oraz przedziały ufności. Badanie obejmuje 27 państw członkowskich i wpisuje się w falę EB 74.3. Wszystkie pytania uwzględnione w niniejszym raporcie zostały zadane po raz pierwszy.
Uwaga: W niniejszym raporcie, kraje oznaczone są oficjalnymi skrótami. Poniżej przedstawiamy objaśnienia stosowanych skrótów: SKRÓTY UE27 NW Unia Europejska - 27 państw członkowskich Nie wiem BE CZ BG DK DE EE EL ES FR IE IT CY LT LV LU HU MT NL AT PL PT RO SI SK FI SE UK Belgia Republika Czeska Bułgaria Dania Niemcy Estonia Grecja Hiszpania Francja Irlandia Włochy Republika Cypryjska Litwa Łotwa Luksemburg Węgry Malta Holandia Austria Polska Portugalia Rumunia Słowenia Słowacja Finlandia Szwecja Zjednoczone Królestwo
1. Jak radzić sobie z problemami z dostawami energii? - Sześćdziesiąt procent Europejczyków wybrałoby działania skoordynowane w ramach walki z trudnościami z zaopatrzeniem w energię- Istnieje dość szeroki konsensus na rzecz wspólnych działań poszczególnych państw członkowskich (60%) w ramach stawiania czoła trudnościom z dostawami energii. Mniej niż jedna trzecia respondentów (32%) woli natomiast, by ich kraj sam zajmował się tymi zagadnieniami, a 8% nie wypowiada się na ten temat.
Zwiększona potrzeba koordynacji na szczeblu europejskim dała się już odczuć w badaniu Eurobarometru 74.1, przeprowadzonym w sierpniu-wrześniu 2010 r. i poświęconemu kryzysowi gospodarczemu. W badaniu tym 52% Europejczyków deklarowało, że czuliby się lepiej chronieni, gdyby ich kraj podejmował działania w sposób skoordynowany z innymi państwami członkowskimi (w porównaniu z 33% osób, które preferowały, by ich państwo podejmowało działania na własną rękę) 1. To życzenie, by kraj respondentów podejmował środki w sposób skoordynowany z innymi państwami członkowskimi Unii, staje się jeszcze wyraźniejsze w dziedzinie zaopatrzenia w energię. Różnice pomiędzy państwami członkowskimi Warto zauważyć, że respondenci państw członkowskich strefy euro liczniej (62%) niż osoby z krajów spoza strefy euro 2 (55%) opowiadają się za podejmowaniem wspólnych działań. Zauważamy znaczące różnice, mogące sięgać nawet 40 punktów procentowych, pomiędzy państwami najbardziej sprzyjającymi działaniom skoordynowanym na poziomie UE, a tymi, które najmniej je popierają: - Respondenci najbardziej sprzyjający działaniom na szczeblu Unii pochodzą z Luksemburga (80%), Cypru (76%), Węgier (75%), Litwy (74%) oraz Słowacji i Holandii (72% w każdym z tych krajów). Najniższą wartość odnotowano w Austrii, gdzie takie działania popiera 40% badanych. - Osoby, które najchętniej wsparłyby indywidualne działania państw to przede wszystkim respondenci z Austrii (jest to jedyne państwo, gdzie pojawiła się w tym względzie większość 56%), Zjednoczonego Królestwa (43%) oraz Finlandii (41%). 1 Patrz wyniki dla pytania QC6 Eurobarometru 74.1. http://www.europarl.europa.eu/pdf/eurobarometre/2010_10/analytical_synthesis_fr.pdf 2 Strefa euro : AT, BE, CY, DE, EL, ES, FI, FR, IE, IT, LU, MT, NL, PT, SI, SK Kraje nienależące do strefy euro: BG, CZ, DK, EE (kraj ten wszedł do strefy euro w styczniu 2011, czyli już po przeprowadzeniu badania), HU, LV, LT, PL, RO, SE, UK
Analiza społeczno-demograficzna Analiza zmiennych społeczno-demograficznych niniejszego badania wnosi bardziej precyzyjne informacje na temat grup społecznych, które wspierają działania skoordynowane w ramach Unii czy też wręcz przeciwnie, które wybierają indywidualne działania swoich krajów członkowskich. - Młodzi najmocniej wspierają podejmowanie wspólnych działań, aby poradzić sobie z trudnościami z dostawami energii (64% osób w wieku 15-24 lat, w porównaniu z 56% osób w wieku od 55 lat wzwyż). I na odwrót, im starszy respondent, tym bardziej wspiera on podejmowanie działań na szczeblu krajowym: 35% osób w wieku powyżej 55 lat, w porównaniu z 27% osób w z grupy 15-24-latków.
- To samo dotyczy poziomu wykształcenia, które silnie różnicuje wyniki: w ramach odpowiedzi w sposób skoordynowany, wspólnie z innymi krajami UE, 19 punktów dzieli najlepiej wykształconych respondentów (68%) od tych, którzy zakończyli kształcenie przed ukończeniem 16 lat (49%). - Przynależność do grupy bardziej uprzywilejowanej także zdaje się wpływać na odpowiedzi: wśród kadry kierowniczej 69% woli, by państwo działało w sposób skoordynowany z innymi krajami członkowskimi UE, w porównaniu z 55% osób zajmujących się domem. Jest tak też w przypadku 62% osób, które prawie nigdy nie mają trudności w opłacaniu rachunków (w porównaniu z 53% tych, którzy zazwyczaj borykają się z takimi trudnościami). - Sympatie polityczne także zdają się warunkować odpowiedzi, skoro 35% sympatyków prawicy woli działania na szczeblu krajowym (w porównaniu z 29% zwolenników lewicy), podczas gdy podejmowanie działań na poziomie europejskim spotyka się ze wsparciem 65% sympatyków lewicy (w porównaniu z 60% osób o poglądach prawicowych). - I wreszcie, to, czy respondent jest dobrze poinformowany o działaniach Parlamentu Europejskiego oraz czy życzy sobie, by jego rola była ważniejsza także oddziałuje na wybór wspólnych działań w ramach Unii. I tak, 65% respondentów dobrze poinformowanych na temat działań PE czuje się lepiej zabezpieczonych przed ryzykiem trudności z dostawami energii dzięki skoordynowanym działaniom (w porównaniu z 58% osób, uważających się za źle poinformowane). Jednak przede wszystkim notuje się znaczącą różnicę 22 punktów dla tej samej odpowiedzi pomiędzy osobami, które życzą sobie, by Parlament odgrywał ważniejszą rolę (69%) a tymi, które wolałyby, żeby ta rola była mniej ważna (47%).
QA8 W zimie 2008 r.niektóre państwa członkowskie Unii Europejskiej stanęły w obliczu znacznych problemów z dostawami energii, zwłaszcza z przerwami w dostawie gazu. Czy jako obywatel uważa Pan(i), że był(a)by lepiej chroniony(a) w sytuacji zagrożenia dostaw energii, jeżeli? (NASZE PAŃSTWO) indywidualnie przyjęłoby i wdrożyło środki zapobiegawcze (NASZE PAŃSTWO) przyjęłoby i wdrożyło środki zapobiegawcze w sposób skoordynowany z innymi państwami UE Trudno powiedzieć UE27 32% 60% 8% Płeć respondenta Mężczyzna 32% 61% 7% Kobieta 33% 58% 9% Wiek 15-24 27% 64% 9% 25-39 32% 61% 7% 40-54 32% 61% 7% 55 + 35% 56% 9% Wiek zakończenia edukacji 15-39% 49% 12% 16-19 34% 59% 7% 20+ 27% 68% 5% Nadal się uczy 24% 67% 9% Skala zawodu respondenta Pracujący na własny rachunek 31% 64% 5% Kierownicy 27% 69% 4% Inni pracownicy umysłowi 31% 64% 5% Pracownicy fizyczni 34% 57% 9% Osoby zajm ujące się domem 35% 55% 10% Bezrobotni 34% 56% 10% Emeryci 35% 55% 10% Student(ka)/ uczeń (uczennica) 24% 67% 9% Skala lewica-prawica (1-4) Lewica 29% 65% 6% (5-6) Centrum 34% 60% 6% (7-10) Prawica 35% 60% 5% Trudności z opłaceniem rachunków Zazwyczaj 53% 37% 10% Od czasu do czasu 57% 34% 9% Prawie nigdy 62% 31% 7% Informacje na temat działań PE Poinformowany/a 31% 65% 4% Niepoinformowany/a 33% 58% 9% Preferencje wobec roli Parlamentu Europejskiego Ważniejsza 27% 69% 4% Taka sama 32% 59% 9% Mniej ważna 48% 47% 5%
2. Czy w razie kryzysu potrzebna jest wzajemna pomoc? - Ponad trzy czwarte Europejczyków poparłoby pomoc dla państwa członkowskiego stojącego w obliczu znacznych problemów - W razie ewentualnych problemów z dostawami energii, z którymi mogliby mieć do czynienia Europejczycy, jakie motywacje stałyby za chęcią pomocy innemu zagrożonemu nimi państwu członkowskiemu? Czy obywatele Unii uznają, że leży to w interesie bezpieczeństwa energetycznego ich własnego kraju? Czy też są zdania, że taka pomoc byłaby i tak pożądana w imię solidarności europejskiej pomiędzy państwami członkowskimi? Warto zaznaczyć, że Europejczycy, w dużej większości, są niemal równie skłonni wspierać pierwszą opcję, jak i drugą. Co więcej, ponad trzy czwarte spośród nich (77%) uznaje, że taka pomoc byłaby korzystna dla ich kraju. Jednocześnie niemalże ośmiu spośród dziesięciu badanych (79%) deklaruje, że byłoby to pożądane w imię solidarności europejskiej pomiędzy państwami członkowskimi. Ten większościowy pogląd podzielają respondenci z wszystkich państw członkowskich Unii. Jedynie odpowiednio 16% i 15% osób nie zgadza się z tymi dwiema propozycjami.
Różnice pomiędzy państwami członkowskimi - Najwięcej respondentów opowiadających się za pomocą dla państw członkowskich borykających się z trudnościami w interesie bezpieczeństwa energetycznego własnego kraju mieszka w Danii (91%), Szwecji (89%), Luksemburgu (86%) oraz w Belgii (85%). - Osoby popierające tego rodzaju pomoc w imię solidarności europejskiej to w dużej mierze obywatele tych samych państw członkowskich: Szwecji, Luksemburga i Danii (89% dla każdego z tych krajów), Cypru (88%), ale także Belgii i Francji (85% w obu przypadkach).
QA9.1 Proszę powiedzieć, czy Pan(i) zdecydowanie się zgadza, raczej się zgadza, raczej się nie zgadza czy zdecydowanie się nie zgadza z poniższymi stwierdzenia dotyczącymi dostaw energii na terenie Unii Europejskiej? W interesie bezpieczeństwa energetycznego (NASZEGO PAŃSTWA) jest udzielanie wsparcia innemu państwu członkowskiemu UE stojącemu w obliczu znacznych problemów z dostawami energii W interesie bezpieczeństwa energetycznego (NASZEGO PAŃSTWA) jest udzielanie wsparcia innemu państwu członkowskiemu UE stojącemu w obliczu znacznych problemów z dostawami energii Wskazane jest, aby w imię solidarności europejskiej pomiędzy państwami członkowskimi (NASZE PAŃSTWO) udzielało wsparcia innemu państwu członkowskiemu UE stojącemu w obliczu znacznych problemów z dostawami energii Ogółem 'Zgadzam się' Ogółem 'Nie zgadzam się' Trudno powiedzieć Ogółem 'Zgadzam się' Ogółem 'Nie zgadzam się' Trudno powiedzieć UE27 77% 16% 7% 79% 15% 6% DK 91% 8% 1% 89% 10% 1% SE 89% 10% 1% 89% 9% 2% LU 86% 11% 3% 89% 8% 3% BE 85% 13% 2% 85% 13% 2% FR 84% 12% 4% 85% 11% 4% CY 84% 10% 6% 88% 7% 5% HU 84% 15% 1% 83% 16% 1% SK 84% 12% 4% 83% 14% 3% PT 83% 6% 11% 82% 8% 10% IT 82% 12% 6% 80% 14% 6% PL 82% 8% 10% 84% 8% 8% CZ 81% 14% 5% 81% 16% 3% EE 78% 17% 5% 83% 12% 5% NL 77% 19% 4% 83% 14% 3% EL 76% 20% 4% 81% 16% 3% ES 76% 16% 8% 78% 15% 7% LT 75% 17% 8% 74% 20% 6% DE 74% 21% 5% 81% 15% 4% IE 73% 13% 14% 74% 12% 14% FI 73% 25% 2% 77% 21% 2% BG 71% 16% 13% 73% 13% 14% LV 71% 23% 6% 76% 19% 5% UK 68% 24% 8% 67% 24% 9% AT 67% 30% 3% 77% 21% 2% SI 67% 29% 4% 71% 26% 3% RO 66% 13% 21% 66% 13% 21% MT 50% 37% 13% 51% 34% 15% Najwyższy odsetek dla odpowiedzi Najniższy odsetek dla odpowiedzi
Analiza społeczno-demograficzna Analiza poszczególnych zmiennych społeczno-demograficznych ujawnia pewne zjawiska warte odnotowania: - Mężczyźni, nieco częściej niż kobiety, wskazują pomoc, która byłaby także korzystna dla ich kraju (79% w porównaniu z 75% kobiet) oraz wsparcie w imię solidarności europejskiej (80% w porównaniu z 77%). - Najmłodsi częściej niż starsi opowiadają się za pomocą na rzecz państwa członkowskiego stojącego w obliczu znacznych problemów niezależnie od głównej przyczyny takiego wsparcia: 79% spośród nich (w porównaniu z 74% osób w wieku od 55 lat wzwyż) wybiera odpowiedź w interesie bezpieczeństwa energetycznego (NASZEGO PAŃSTWA) a 82% (w porównaniu z 75% osób w wieku od 55 lat wzwyż) wskazuje odpowiedź w imię solidarności europejskiej pomiędzy państwami członkowskimi. - Poziom wykształcenia także różnicuje odpowiedzi: 83% respondentów, którzy kształcili się po ukończeniu 19 lat (w porównaniu z 70% osób, które zakończyły naukę przed ukończeniem 16 roku życia) popiera taką pomoc w interesie własnego kraju, podczas gdy 85% najlepiej wykształconych (w porównaniu z 70% tych, którzy zakończyli kształcenie najpóźniej w wieku 15 lat) popiera tego rodzaju wsparcie w imię solidarności europejskiej. - Przynależność do bardziej uprzywilejowanej grupy społecznej także zdaje się wpływać na odpowiedzi: 84% kadry kierowniczej (w porównaniu z 73% bezrobotnych) opowiada się za pomocą udzieloną w interesie własnego kraju, a 87% spośród nich (w porównaniu z 76% bezrobotnych) wspiera działania w imię solidarności europejskiej. - Jednocześnie, 78% respondentów, którzy prawie nigdy nie mają trudności z opłacaniem rachunków (w porównaniu z 69% osób, które zazwyczaj borykają się z takimi trudnościami) wspiera pomoc w interesie swojego kraju. Aż 80% spośród nich (w porównaniu z 71% osób mających czasami tego rodzaju trudności) motywuje swoją odpowiedź solidarnością europejską. - Wreszcie, 84% osób, które życzyłyby sobie, by Parlament odgrywał ważniejszą rolę (w porównaniu z 69% tych, które wolałyby, żeby jego rola był mniej ważna) twierdzi, że pomaganie państwu członkowskiemu stojącemu w obliczu problemów leży w interesie ich kraju, ale także 86% (w porównaniu z 70%) deklaruje, że pomoc dla innego państwa członkowskiego może być uzasadniona w imię solidarności europejskiej.
QA9 Proszę powiedzieć, czy Pan(i) zdecydowanie się zgadza, raczej się zgadza, raczej się nie zgadza czy zdecydowanie się nie zgadza z poniższymi stwierdzenia dotyczącymi dostaw energii na terenie Unii Europejskiej? W interesie bezpieczeństwa energetycznego (NASZEGO PAŃSTWA) jest udzielanie wsparcia innemu państwu członkowskiemu UE stojącemu w obliczu znacznych problemów z dostawami energii W interesie bezpieczeństwa energetycznego (NASZEGO PAŃSTWA) jest udzielanie wsparcia innemu państwu członkowskiemu UE stojącemu w obliczu znacznych problemów z dostawami energii Wskazane jest, aby w imię solidarności europejskiej pomiędzy państwami członkowskimi (NASZE PAŃSTWO) udzielało wsparcia innemu państwu członkowskiemu UE stojącemu w obliczu znacznych problemów z dostawami energii UE27 77% 79% Płeć respondenta Mężczyzna 80% 80% Kobieta 77% 77% Wiek 15-24 79% 82% 25-39 79% 81% 40-54 78% 80% 55 + 74% 75% Wiek zakończenia edukacji 15-70% 70% 16-19 76% 79% 20+ 83% 85% Nadal się uczy 81% 84% Skala zawodu respondenta Pracujący na własny rachunek 79% 81% Kierownicy 84% 87% Inni pracownicy umysłowi 80% 81% Pracownicy fizyczni 76% 79% Osoby zajmujące się domem 74% 74% Bezrobotni 73% 76% Emeryci 73% 75% Student(ka)/ uczeń (uczennica) 81% 84% Trudności z opłaceniem rachunków Zazwyczaj 69% 71% Od czasu do czasu 78% 78% Prawie nigdy 78% 80% Preferencje wobec roli Parlamentu Europejskiego Ważniejsza 84% 86% Taka sama 78% 79% Mniej ważna 69% 70%
3. Jakie priorytety wybrać w ramach wzmocnienia współpracy energetycznej? - Priorytetem jest stabilność cen oraz rozwijanie odnawialnych źródeł energii - Aby lepiej poznać opinię Europejczyków na temat wzmocnienia współpracy energetycznej pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej, przedstawiono im cztery priorytety, prosząc, by wybrali tylko jeden. Żaden z tych priorytetów nie zyskał wyraźnej przewagi. Nie dziwi (być może ze względu na serię podwyżek cen energii ze źródeł kopalnych w ciągu ostatnich miesięcy), że na pierwszym miejscu wśród priorytetów wymienianych przez obywateli europejskich znalazła się stabilność cen energii (29%). Jednakże tuż za nią, na drugim miejscu, znajdujemy rozwijanie odnawialnych źródeł energii (27%). Trzecim priorytetem najczęściej wymienianym przez respondentów jest zagwarantowanie dostaw energii (20%). Wreszcie, czwarty priorytet, który zebrał 16% głosów, to działania na rzecz oszczędzania energii, przede wszystkim poprzez propagowanie wydajności energetycznej polegającej na produkowaniu takich samych towarów i usług przy mniejszym zużyciu energii. Warto także dodać na zakończenie, że 4% Europejczyków zdaje się być przekonanych do wszystkich priorytetów, odpowiadają oni bowiem spontanicznie wszystkie równocześnie.
Różnice pomiędzy państwami członkowskimi Pierwszy wniosek: notujemy pewne istotne różnice pomiędzy respondentami z państw przyjętych przed 2004 rokiem oraz ankietowanymi z państw członkowskich z okresu po latach 2004/2007. I tak, dwa elementy związane z ochroną środowiska są częściej wymieniane przez mieszkańców tych pierwszych niż tych drugich: - Dotyczy to zwłaszcza rozwijania odnawialnych źródeł energii, wymienianego przez 30% mieszkańców pierwszej grupy krajów i jedynie 17% drugiej. - Podobną tendencję, choć w mniejszym stopniu, notujemy dla pozycji działania na rzecz oszczędzania energii, przede wszystkim poprzez propagowanie wydajności energetycznej polegającej na produkowaniu takich samych towarów i usług przy mniejszym zużyciu energii" odpowiednio 17% i 13% odpowiedzi. Z drugiej strony, poniższe dwa wzajemnie powiązane priorytety, bywają częściej wymieniane przez respondentów z krajów przyjętych po latach 2004/2007. Chodzi tu o: - Stabilność cen energii: odpowiednio 34% i 28% odpowiedzi. - Zagwarantowanie dostaw energii: 24% i 19% osób. Drugi wniosek: pojawiają się duże różnice pomiędzy państwami członkowskimi w ustalaniu wagi priorytetów. - W przypadku stabilności cen energii (29%), różnice sięgają nawet 37 punktów procentowych: ten element uznawany jest za priorytetowy w ramach współpracy europejskiej przez respondentów z Litwy i Republiki Czeskiej (45% dla każdego z tych krajów) oraz na Łotwie (40%), podczas gdy najmniej chętni do wskazywania tego elementu są mieszkańcy Danii (8%), Szwecji (9%) oraz Holandii (15%). Jak pokazuje poniższa tabela, trudno jest odnaleźć jakiś logiczny podział regionalny tych wyników na Wschód-Zachód lub Północ-Południe. - Jeśli chodzi o rozwijanie odnawialnych źródeł energii (27%), różnice sięgają 41 punktów: ten priorytet wspierają głównie respondenci z Danii (53%), Szwecji (51%), Holandii (48%), Cypru (41%), Finlandii (35%) oraz Francji i Luksemburga (33% dla każdego z tych krajów).
Najmniej osób popierających działanie prośrodowiskowe znalazło się wśród badanych na Litwie (12%), ale także w Republice Czeskiej oraz w Bułgarii (13% w obu przypadkach), czy też bardziej ogólnie na wschodzie Unii. - W zakresie zagwarantowania dostaw energii (20%) notujemy różnicę nawet 21 punktów procentowych pomiędzy państwami członkowskimi: tego rodzaju działania pojawiają się w odpowiedziach osób z Niemiec (31%), Austrii oraz Polski (28% dla każdego z tych krajów), ale także Bułgarii i Węgier (26% dla każdego z tych krajów), podczas gdy jedynie 6% osób badanych na Cyprze wyraża taki pogląd. - Wreszcie, różnice w zakresie działań na rzecz oszczędzania energii (16%), przede wszystkim poprzez propagowanie wydajności energetycznej polegającej na produkowaniu takich samych towarów i usług przy mniejszym zużyciu energii sięgały nawet 16 punktów: ten priorytet częściej wybierają respondenci ze Szwecji oraz Finlandii (25% dla każdego z tych krajów) i Łotwy (24%) oraz Włoch, Danii, Malty i Słowenii (23% w tych czterech przypadkach). Z drugiej strony jedynie 9% respondentów z Polski i Portugalii wybiera tę opcję.
QA7 Parlament Europejski chce zwiększenia współpracy w dziedzinie energetyki pomiędzy krajami członkowskim Unii Europejskiej. Biorąc to pod uwagę, co powinno być nadrzędnym priorytetem? Stabilność cen energii Rozwijanie odnawialnych źródeł energii Zagwarantowanie dostaw energii Działania na rzecz oszczędzania energii UE27 29% 27% 20% 16% BE 37% 24% 23% 14% BG 36% 13% 26% 10% CZ 45% 13% 21% 15% DK 8% 53% 14% 23% DE 29% 24% 31% 12% EE 32% 18% 22% 17% IE 27% 30% 22% 14% EL 37% 28% 11% 11% ES 29% 28% 20% 19% FR 36% 33% 10% 17% IT 19% 29% 17% 23% CY 26% 41% 6% 20% LV 40% 15% 15% 24% LT 45% 12% 20% 18% LU 28% 33% 13% 20% HU 23% 24% 26% 19% MT 36% 20% 12% 23% NL 15% 48% 17% 18% AT 21% 29% 28% 15% PL 32% 17% 28% 9% PT 38% 23% 20% 9% RO 35% 15% 20% 12% SI 22% 30% 18% 23% SK 35% 16% 24% 18% FI 21% 35% 17% 25% SE 9% 51% 13% 25% UK 29% 30% 17% 15% Najwyższy odsetek dla kraju Najwyższy odsetek dla odpowiedzi Najniższy odsetek dla kraju Najniższy odsetek dla odpowiedzi * item: Działania na rzecz oszczędzania energii, przede wszystkim poprzez propagowanie wydajności energetycznej polegającej na produkowaniu takich samych towarów i usług przy mniejszym zużyciu energii
Analiza społeczno-demograficzna - Wiek zdaje się być zmienną mającą wpływ na wyniki w kategorii stabilność cen energii. Wśród respondentów w wieku od 55 lat wzwyż 32% wybiera tę opcję, w porównaniu z 21% osób w wieku 15-24 lat. Z drugiej strony, młodzi liczniej (35% w porównaniu z 23% najstarszych respondentów) uznają za priorytet rozwijanie odnawialnych źródeł energii. - Poziom wykształcenia to kolejna zmienna bardzo silnie wpływająca na wyniki w zakresie rozwijania odnawialnych źródeł energii. 35% najlepiej wykształconych respondentów uznaje to zagadnienie za priorytet, w porównaniu z jedynie 18% tych, którzy zakończyli kształcenie najpóźniej w wieku 15 lat. Osoby, które uczyły się najdłużej także najczęściej (18%) wybierają działania na rzecz oszczędzania energii, przede wszystkim poprzez propagowanie wydajności energetycznej polegającej na produkowaniu takich samych towarów i usług przy mniejszym zużyciu energii (w porównaniu z 13% osób, które opuściły szkołę przed ukończeniem 16 lat). - Na wybór respondentów zdaje się również wpływać ich kategoria zawodowa: co logiczne, grupy najmniej uprzywilejowane społecznie, najliczniej uznają, że priorytetem jest stabilność cen energii (33% bezrobotnych i 32% robotników, w porównaniu z 20% kadry kierowniczej). Z drugiej strony, 37% kadry kierowniczej wybiera rozwijanie odnawialnych źródeł energii (w porównaniu z 24% bezrobotnych i osób zajmujących się domem, oraz 21% emerytów). Sytuacja wygląda tak, jakby jedynie respondenci mający najmniej kłopotów finansowych na co dzień troszczyli się o podejmowanie opisanych tutaj wysiłków na rzecz ochrony środowiska. Można by zatem uznać takie inicjatywy za pewnego rodzaju luksus, na który mogą sobie pozwolić jedynie najzamożniejsi. - Co logiczne, badani, którzy zazwyczaj mają trudności z opłacaniem rachunków wybierają stabilność cen energii (38% w porównaniu do 27% tych respondentów, którzy prawie nigdy nie mają takich trudności). Z drugiej strony ci, którzy prawie nigdy nie mają tego rodzaju trudności częściej wybierają opcję zagwarantowanie dostaw energii (22% w porównaniu z 15% osób mających tu trudności) oraz rozwijanie odnawialnych źródeł energii (29% w porównaniu z 21%).
QA7 Parlament Europejski chce zwiększenia współpracy w dziedzinie energetyki pomiędzy krajami członkowskim Unii Europejskiej. Biorąc to pod uwagę, co powinno być nadrzędnym priorytetem? Stabilność cen energii Rozwijanie odnawialnych źródeł energii Zagwarantowanie dostaw energii Działania na rzecz oszczędzania energii UE27 29% 27% 20% 16% Wiek 15-24 21% 35% 19% 16% 25-39 28% 28% 19% 18% 40-54 30% 28% 21% 16% 55 + 32% 23% 22% 14% Wiek zakończenia edukacji 15-36% 18% 22% 13% 16-19 32% 25% 20% 16% 20+ 23% 35% 20% 18% Nadal się uczy 17% 39% 19% 16% Skala zawodu respondenta Pracujący na własny rachunek 26% 30% 19% 18% Kierownicy 20% 37% 22% 17% Inni pracownicy umysłowi 28% 29% 20% 18% Pracownicy fizyczni 32% 25% 20% 16% Osoby zajmujące się domem 30% 24% 18% 18% Bezrobotni 33% 24% 20% 16% Emeryci 34% 21% 22% 13% Student(ka)/ uczeń (uczennica) 17% 39% 19% 16% Trudności z opłaceniem rachunków Zazwyczaj 38% 21% 15% 16% Od czasu do czasu 31% 25% 20% 16% Prawie nigdy 27% 29% 22% 16% * item: Działania na rzecz oszczędzania energii, przede wszystkim poprzez propagowanie wydajności energetycznej polegającej na produkowaniu takich samych towarów i usług przy m niejs zym zużyciu energii
PODSUMOWANIE Większość Europejczyków przebadanych w ramach niniejszego badania popiera wzmocnioną współpracę w dziedzinie energii na szczeblu europejskim. Respondenci zdają sobie doskonale sprawę z wartości dodanej, jaką na szczeblu europejskim przyniosłaby lepsza koordynacja polityki energetycznej. Mówią również o potrzebie większej solidarności pomiędzy państwami członkowskimi w razie kryzysu dostaw (sześciu spośród dziesięciu Europejczyków sobie tego życzy). Sześciu Europejczyków na dziesięciu chciałoby większej koordynacji na szczeblu europejskim, aby zwalczać zagrożenia związane z trudnościami z dostawami energii. Ponad trzy czwarte respondentów gotowych byłoby rozważyć udzielenie przez ich państwo pomocy innemu państwu borykającemu się z problemami z dostawami energii w interesie ich własnego kraju, ale także, bardziej ogólnie, w imię solidarności europejskiej pomiędzy państwami członkowskimi. Wreszcie, wzmocniona współpraca w dziedzinie energii na szczeblu Unii wymagałaby, zdaniem Europejczyków, jednocześnie zwrócenia szczególnej uwagi na kwestię stabilizacji cen energii (dla 29% spośród nich), ale także większych wysiłków w zakresie ochrony środowiska, co byłoby związane z rozwijaniem energii odnawialnych (27%).