Natychmiastowe obciążenie implantów, umieszczonych w zębodołach bezpośrednio po ekstrakcji zębów

PROT. STOM., 2006, LVI, 2 Natychmiastowe obciążenie implantów, umieszczonych w zębodołach bezpośrednio po ekstrakcji zębów Immediate post-extractive implant placement and loading Marcin Tutak 1, Katarzyna Sporniak-Tutak 2, Bogumiła Frączak 1 W pracy opisano podstawowe zagadnienia dotyczące wprowadzenia implantów do zębodołów, bezpośrednio po usunięciu zębów, z ich jednoczesnym obciążeniem koronami tymczasowymi. Na podstawie piśmiennictwa przedstawiono aspekty chirurgiczne, protetyczne i biologiczne wpływające na osteointegrację. Za zasadnicze czynniki sprzyjające osteointegracji uznano pierwotną stabilizację, jaką uzyskuje się przy zastosowaniu siły 32-50 Ncm, rodzaj powierzchni tytanowego implantu (TiUnite) zwiększającej zdolność przyczepu włókien fibrynowych. Podkreślono, że odpowiedź osteogeniczna i osteoresorpcyjna jest już zainicjonowana samoistnie w wyniku ekstrakcji w odróżnieniu od implantacji w wygojonej kości. Ponadto jednoetapowe postępowanie pozwala na zmniejszenie liczby zabiegów, szybkie i widoczne dla pacjenta efekty leczenia, zachowanie brodawek dziąsłowych, dzięki czemu uzyskuje się lepszą estetykę. Przedstawiono także własne doświadczenia na przykładzie 9 implantów Replace Select firmy Nobel Biocare. This study was developed to describe the procedure of immediate post-extractive implant placement and loading with temporary crowns. Surgical, prosthetic, and biological aspects affecting the implant s osseointegration were presented based on the scientific literature. The most important factors that promote osseointegration included the force [32 50 Nem] used for primary stabilisation and the type of titanium surface [TiUnite] facilitating adhesion of fibrin fibres. It was stressed that osteogenic and osteoresorptive responses were already initiated by extraction, contrary to implants placed in a healed alveolar bone. A one-stage procedure allows for reducing the number of surgeries and producing faster and more noticeable effects. It also makes papilla preservation possible, which results in a superior aesthetic. Examples of the authors own clinical experience were also presented, including the procedures of placement of nine Replace Select implants manufactured by the Nobel Biocare. HASŁA INDEKSOWE: implanty zębowe, natychmiastowe obciążenie KEY WORDS: dental implants, immediately loading Tradycyjny protokół postępowania implantologicznego w przypadku usuniętego zęba związany jest z kilkumiesięcznym okresem oczekiwania na Z Zakładu Protetyki Stomatologicznej PAM w Szczecinie 1 Kierownik: dr hab. n. med. B. Frączak Z Zakładu Chirurgii Stomatologicznej PAM w Szczecinie 2 Kierownik: dr hab. n. med. L. Myśliwiec Adres autorów: 70-111 Szczecin, ul. Powst. Wlkp. 72 wygojenie części kostnej wyrostka zębodołowego. W tym czasie pacjent zmuszony jest najczęściej do użytkowania protezy natychmiastowej osiadającej lub mostów AET. Rozwiązaniem sytuacji, w której zaplanowane jest usunięcie zęba, może być wprowadzenie implantu bezpośrednio do zębodołu i natychmiastowe obciążenie go koroną tymczasową. Decyzja o umieszczeniu wszczepu w miejscu usuwanego zęba wymaga dokładnej analizy, uwzględniającej miejscowe warunki kostne. Ocenie poddaje się układ przestrzenny korzenia zaplanowanego do ekstrakcji, w stosunku do korzeni zębów sąsied- 105

M. Tutak i inni nich, ilość kości, dostępnej poza wierzchołkiem usuwanego zęba, szerokość wyrostka oraz potencjalny zanik blaszki policzkowej wyrostka zębodołowego. Istotna jest także ocena warunków zwarciowych, a także przyczyna usuwania zęba. Najczęstszymi wskazaniami do ekstrakcji z jednoczesnym wprowadzeniem implantu są złamania korzenia zęba, resorpcje pourazowe, przetrwałe zęby mleczne, niekorzystny stosunek długości korony do korzenia w przypadku planowanej odbudowy protetycznej oraz przewlekłe stany zapalne tkanek okołowierzchołkowych, niepodatne na leczenie (25). Aspekty chirurgiczne Warunkiem udanej implantacji, bezpośrednio po usunięciu zęba, jest przeprowadzenie możliwie bezurazowej ekstrakcji, z zachowaniem ścian zębodołu. Schwartz-Arad podkreśla konieczność mechanicznego usunięcia wszystkich widocznych fragmentów tkanki ziarninowej oraz przepłukanie zębodołu solą fizjologiczną przed wprowadzeniem implantu (25). Ważne jest ustalenie optymalnej średnicy wszczepu w stosunku do wymiaru usuniętego korzenia. Nie zawsze jednak średnica implantu pozwala na szczelne wypełnienie przestrzeni w zębodole. Problem ten pojawia się szczególnie w okolicy szyjki zęba, gdzie z reguły powstaje wolna przestrzeń, którą można wypełnić wiórami kostnymi uzyskanymi z preparacji łoża kostnego dla implantu lub materiałem kościotwórczym z/lub użyciem membran zaporowych (23). Innym problemem jest przygotowanie płata śluzówkowo okostnowego do szczelnego zamknięcia zębodołu, co może wiązać się ze spłyceniem przedsionka jamy ustnej. Jednak według Schwartz- Arad i wsp. w przypadku bezpośredniego wprowadzenia implantu, problem ten nie jest tak istotny, gdyż przestrzeń po zębie zostaje wypełniona przez implant i umieszczoną na nim tymczasową koronę. W związku z tym, preparacja płata może być bardziej oszczędna i nie prowadzi do spłycenia przedsionka. Pozwala to na zachowanie dotychczasowego przebiegu linii dziąsłowo-zębowej (25). Usunięcie zęba z powodu zaawansowanej choroby przyzębia często wiąże się z jego przemieszczeniem poza krzywiznę łuku. Wskazana jest wówczas odmienna preparacja łoża kostnego, odbiegająca od długiej osi zębodołu, a zgodna z planowaną odbudową protetyczną. Aspekty biologiczne Standardowe postępowanie w leczeniu implantologicznym wymaga 3- lub 6-miesięcznego okresu nieingerencji, potrzebnego do osteointegracji wszczepów. Dopiero po tym czasie możliwe jest przystąpienie do wykonania rekonstrukcji protetycznych. Procedura ta opiera się na założeniach, że wczesne obciążenie, tuż po wprowadzeniu implantu, może powodować wzrost tkanki łącznej pomiędzy wszczepem a kością, podobny do tego, który występuje w stawie rzekomym, obserwowanym w źle unieruchomionych odłamach kostnych. Według Donatha mikroruchy, powodujące wychylenie implantu większe niż 200 µm, stwarzają dogodne warunki do wzrostu tkanek włóknistych. Obecne doniesienia wykazują, że niewielki stopień ruchomości pomiędzy kością a implantem, powstały pod wpływem wczesnego obciążenia w czasie fazy wgajania może być korzystny dla procesu osteointegracji. Zakres tolerowanych ruchów waha się od 50 do 150 µm (7, 8, 9, 10). W przypadku natychmiastowego obciążenia istotnym czynnikiem jest zapewnienie implantom pierwotnej stabilizacji. Według Malo siła, potrzebna do osiągnięcia pierwotnej stabilizacji i wykonania na nim natychmiastowego obciążenia wynosi 32 Ncm w przednim odcinku żuchwy. Większe wartości podają Horiuchi (40 Ncm) i Chow (50 Ncm). Podkreśla się, że użycie zbyt dużej siły w trakcie wprowadzania wszczepu powoduje nadmierną kompresję i w efekcie martwicę kości. Według Piattellego dobra stabilizacja minimalizuje zniekształcające napięcia w tkankach wokół implantu. Uzyskuje się ją przede wszystkich dzięki zastosowaniu implantów w kształcie śruby, zwężającej się ku wierzchołkowi oraz oksydowanych, o zwiększonej porowatości powierzchni tytanowych, np.: TiUnite. Powierzchnie te w przeciwieństwie do powierzchni maszynowej zapewniają lepsze zakotwiczenia włókien fibrynowych, co może wpływać na wyższą stabilność skrzepu w przypadku mikroruchów, a w efekcie lepszą tolerancję na dylata- 106

Implantologia cyjne przemieszczenia wszczepu. Zaobserwowano także zwiększoną aktywność czynników płytkowych oraz komórek osteogenicznych, bezpośrednio stykających się z powierzchnią implantu. Na podstawie badań histometrycznych stwierdzono rozmieszczenie nowych, cienkich beleczek kostnych, otaczających implant o cechach osteogenezy kontaktowej (6, 12, 13, 16, 17, 19, 23). Nowe powierzchnie implantów cechują się właściwościami osteokondukcyjnymi, a takie zapewniają szybszą przebudowę martwej kości. Według Testoriego martwa kość w łożu implantu nie jest odpowiednia do obciążeń i musi być zastąpiona przez nową tkankę. Na podstawie przeprowadzonych badań, stwierdził on, że obciążenie implantu we wczesnej fazie stymuluje apozycję kości i jest ona większa wśród implantów natychmiastowo obciążonych (64,2% powierzchni implantu) w porównaniu z implantami, pozostawionymi bez obciążenia (38,9% powierzchni implantu). Zbliżone wyniki uzyskał Piattelli, wprowadzając implanty w kości szczękowe małp (19, 26). Ponadto w sytuacji, w której implant jest umieszczany w zębodole bezpośrednio po usunięciu zęba, odpowiedź osteogeniczna i osteoresorpcyjna jest już zainicjowana w wyniku ekstrakcji. Procesy te mogą wzmagać zdolność tkanek do gojenia (19, 26). Aspekty protetyczne Czynniki, decydujące o powodzeniu leczenia implantologicznego, związanego z natychmiastowym obciążeniem wszczepów, wprowadzonych do zębodołów bezpośrednio po ekstrakcji, wynikają z wielu aspektów. Wydaje się, że w takich przypadkach pozycja implantu jest korzystniejsza pod względem biomechaniki, a oś implantu zorientowana jest zgodnie z zębami sąsiednimi. Z kolei wielopunktowe, tymczasowe konstrukcje pozwalają na zblokowanie implantów, co wydatnie zmniejsza mikroruchy, powstające w trakcie żucia (10). Według Salamy (22) wyniki, uzyskiwane w przypadku umiejscowienia implantów zblokowanych i natychmiast obciążonych, w kości o dobrej jakości, są zbliżone do tych, jakie uzyskuje się w postępowaniu odroczonym. O skuteczności leczenia decydują również prawidłowe proporcje między implantem a koroną. Według Testoriego korzystny stosunek długości implantu do wysokości korony wynosi 1:1,4. W przypadku koron tymczasowych pojedynczych, umieszczanych na implantach unika się kontaktów zwarciowych, szczególnie zwracając uwagę na ruchy wyważające. W wypadku uzupełnień, odtwarzających całkowicie brakujące zęby zaleca się uzyskanie okluzji zbalansowanej (14, 26). Nie należy pomijać faktu, że wprowadzenie implantów bezpośrednio do zębodołów pozwala na zachowanie brodawek dziąsłowych, nawet w przypadku mnogich ekstrakcji, wykonywanych w obrębie przedniego odcinka wyrostka zębodołowego szczęki. Wpływa to bardzo korzystnie na efekty estetyczne wykonywanych uzupełnień protetycznych. Aspekty psychologiczne Zastosowanie natychmiastowego obciążenia zapewnia wiele korzyści. Przede wszystkim eliminuje wieloetapowe postępowanie chirurgiczne, składające się z ekstrakcji, wprowadzenia implantu, odsłonięcia i założenia śruby gojącej. Minimalna urazowość zabiegu oraz niewielkie odwarstwianie błony śluzowej, pokrywającej wyrostek zębodołowy powodują, że pacjent w mniejszym stopniu narażony jest na powikłania pozabiegowe typu ból, obrzęk czy krwiaki. Dzięki jednodniowej procedurze chirurgiczno-protetycznej, pacjent unika okresu bezzębnego. Wykonanie korony tymczasowej na implancie pozwala na wyeliminowanie ruchomych protez tymczasowych i związanych z tym okresowych podścieleń materiałami do biologicznej odnowy tkanek. W ciągu kilku godzin od rozpoczęcia zabiegu pacjent uzyskuje nowe, tymczasowe uzupełnienie protetyczne. Własne doświadczenia W ciągu pół roku zastosowano 9 implantów Replace Select firmy Nobel Biocare. Wszystkie wszczepy wprowadzono w przednim odcinku szczęki, po uprzednim przygotowaniu łoża kostnego w zębodołach, bezpośrednio po ekstrakcji. Zabiegi te wykonano u 4 pacjentów. Pacjentom I i II (mężczyźni, 42 i 34 lata) usunięto zęby 22. Wskazaniem do ekstrakcji w przypadku I były oporne na lecze- 107

M. Tutak i inni Pierwszym trzem pacjentom wykonano ograniczoną preparację płata śluzówkowo-okostnowego. W przypadku ostatnim dokonano szerokiego odwarstwienia płata. Wszystkim pacjentom wykonano w laboratorium prowizoryczne uzupełnienia. W tym celu wykorzystano tytanowe filary tymczasowe, pokryte zaczepami retencyjnymi. Po ich skróceniu i dostosowaniu do warunków zwarciowych, odtworzono bezpośrednio na nich korony akrylowe. Tak przygotowane uzupełnienia przykręcono do implantów śrubą. Otwory wlotowe zabezpieczono gutaperką i akrylem (ryc. 3). W przypadku pacjenta IV wykonano również korony akrylowe, zblokowane, spolimeryzowane na filarach tymczasowych. Uzupełnienia protetyczne wykonano w tym samym dniu, w którym dokonano zabiegu. Ryc. 1. Pantomogram pacjentki III przed usunięciem zębów mlecznych 53,63. nie zmiany zapalne tkanek okołowierzchołkowych oraz w przypadku II skośne złamanie korzenia. U obu pacjentów wprowadzono implanty o średnicy 4,3 mm i długości 13 mm. U pacjentki III (kobieta 18 lat, po leczeniu ortodontycznym z przetrwałymi kłami mlecznymi) usunięto zęby 53, 63 i w ich miejsce wprowadzono implanty o średnicy 3,3 i długości 13 mm (ryc. 1 i 2). U pacjenta IV (mężczyzna, 53 lata) usunięto zęby 12, 11, 21, 22, 23 w trzecim stopniu rozchwiania. Wprowadzono 3 implanty o długości 13 mm i średnicy 5 mm oraz 2 implanty o długości 13 mm i średnicy 4,3. Jako materiał uszczelniający implant w zębodole użyto w tym przypadku materiał Bio-Oss bez membrany. We wszystkich przypadkach uzyskano pierwotną stabilizację. Siła, z jaką wkręcano implanty wyno- Ryc. 2. Pantomogram pacjentki III po wprowadzeniu siła 32 Ncm. Ryc. 3. Korona tymczasowa na implancie w miejscu brakującego zęba 23. Przykręcono je bezpośrednio bez elementów łączących do implantów, z siłą 15 Ncm. Po 8-12 miesiącach wykonano ostateczne uzupełnienia protetyczne. Nie stwierdzono stanów zapalnych tkanek okołowszczepowych, ruchomości, zaniku brodawek dziąsłowych (ryc. 4 i 5). Wykonano zdjęcia pantomograficzne trzy dni po zabiegu i ponownie po roku od wprowadzenia implantów. Nie oceniono jednak stopnia zaniku tkanki kostnej, ze względu na niewystandaryzowanie zdjęć RTG. Zanik lejkowaty o wysokości 2,0 mm zauważono przy dwóch implantach u pacjenta IV, u którego wprowadzano implanty łącznie z Bio- Ossem. Okres obserwacji wyżej wymienionych przypadków wynosi 2 lata. 108

Implantologia Ryc. 4. Rtg implantów z koronami długoczasowymi po 8 miesiącach od wprowadzenia wszczepów. Ryc. 5. Korona długoczasowa na implancie w miejscu brakującego zęba 23. Dyskusja Większość doniesień w piśmiennictwie, dotyczących natychmiastowego obciążenia omawia umieszczanie wszczepów w przednim odcinku żuchwy (6). Dopiero w ostatnich latach pojawiły się publikacje, oceniające skuteczność leczenia implantami, natychmiast lub wcześnie obciążanymi, umiejscowionymi w przednim odcinku szczęki lub nawet w dystalnych odcinkach wyrostka zębodołowego obu szczęk (11, 20). Według Salamy korzystne warunki dające możliwość natychmiastowego obciążenia implantów to: odpowiednia jakość kości, zastosowanie implantu śrubowego z powierzchnią o zwiększonej mikrostrukturze, bikortykalna stabilizacja, optymalne rozmieszczenie, unikanie dowieszonych zębów i staranne zbalansowanie okluzji (22). Wyniki, uzyskiwane w przypadku natychmiastowego obciążenia i prezentowane w wielu publikacjach wahają się od 85% do 97,1% skuteczności i dotyczą głównie implantów, umieszczanych w wygojonej kości, co najmniej pół roku od ekstrakcji (11, 14, 24). Wyższe odsetki (98,1%) uzyskał Malo w przypadku wprowadzenia implantów w przednim odcinku szczęki, natychmiast obciążonych i zblokowanych. Ten sam autor, po wprowadzeniu 22 implantów bezpośrednio do zębodołów po ekstrakcji, uzyskał skuteczność zabiegu, sięgającą 100% po rocznej obserwacji (17). W badaniach przeprowadzonych przez Jo z zastosowaniem implantów, rozszerzających się w części przyszczytowej (ang. expandable) i po natychmiastowym obciążeniu uzyskano 96,3% skuteczności, w porównaniu z 90% bez takiego obciążenia, po 40 miesiącach obserwacji. W przypadku umieszczenia ich w zębodołach, wyniki te były jeszcze lepsze, gdyż sięgały 98,9% skuteczności, w porównaniu z 93,9% umieszczonymi w wygojonej kości. Autorzy tłumaczą to lepszą stabilnością implantu i aktywniejszymi procesami naprawczymi w poekstrakcyjnym zębodole. W przypadku pojedynczego implantu, umieszczonego w zębodole, eliminacji ulegają siły niezgodne z długą osią wszczepu (15). Obserwacja radiologiczna zaniku brzegu wyrostka kostnego w przypadku natychmiastowego obciążenia wahała się od 1,6 mm po 18 miesiącach do 1,2 i 0,8 po roku obserwacji (3, 4, 16). Wszyscy autorzy podkreślają wiele zalet w przypadku wprowadzenia implantów bezpośrednio po ekstrakcji. Należą do nich przede wszystkim zmniejszenie liczby zabiegów, uproszczona procedura, zadawalające efekty estetyczne, a także uniknięcie okresu bezzębnego. Zahamowane zostają procesy zanikowe kości, co pozwala na zachowanie wymiaru wyrostka i istniejących brodawek dziąsłowych. W przypadku jednoetapowego postępowania, u większości pacjentów stwierdza się wystarczającą ilość kości, przynajmniej w wymiarze pionowym, pozwalającym na wprowadzenie implantu o pożądanej długości i średnicy. Porównywalna skuteczność zabiegów ze standardowym protokołem stwarza nowe i szybsze moż- 109

M. Tutak i inni liwości rehabilitacji protetycznej z wykorzystaniem implantów. Piśmiennictwo 1. Abron A., Hopfensperger M., Thompson J., Cooper L.: Evaluation of a Predictive Model for Implant Surface Topography Effects on Early Osseointegration in the Rat Tibia Model. J. Prosthet. Dent., 2001, 85, 40- -46. 2. Barzilay I., Graser G., Iranpour B., Proskin H.: Immediate Implantation of Pure Titanium Implants Into Extarction Sockets of Macaca fascicularis Part I: Clinical and Radiographic Assessment. Int. J. Oral Maxillofac Implants, 1996, 11, 299-310. 3. Bogaerde L., Pedretti G., Dellacasa P., Mozzati M., Rangert B.: Early Function of Splinted Implants In Maxillas and Posterior Mandibles Using Branemark System Machined-Surface Implants: An 18-Month prospective clinical Multicenter study. Clin. Impl. Dent. and Related Research 2003, 5, suppl. 1, 21-28. 4. Calandriello R., Tomatis M., Rangert B.: Immediate Functional Loading of Branemark system Implants with Enhanced Initial stability: A Prospective 1 to 2 Year Clinical and Radiographic Study. Clin Implant Dent. and Related Research 2003, 5, suppl. 1, 10-20. 5. Calandriello R., Tomatis M., Vallone R., Rangert B., Gottlow J.: Immediate Loading of Single Lower Molars Using Branemark System Wide-Platform TiUnite Implants: An Interim Report of Prospective Open-Ended Clinical Multicenter Study. Clin. Impl. Dent. and Relat. Res., 2003, 5, suppl. 1, 74-80. 6. Chow J., Hui E., Liu J.: The Hong Kong bridge protocol. Immediate loading of mandibular Branemark fixtures using a fixed provisional prosthesis: preliminary results. Clin. Implant. Dent. Relat. Res., 2001, 3, 166-174. 7. Cooper L., Rahman A., Moriarty J., Chaf N., Sacco D.: Immediate mandibular rehabilitation with endosseous implants: simultaneous extraction, implant placement, and loading. Int. J. Oral Maxillofac. Implants, 2002, 17, 4, 517-525. 8. Corso M., Sirota C., Fiorellini J., Rasool F., Szmukler-Moncler S., Weber H.: Clinical and Radiographic Evaluation of Early Loaded Free- Standing Dental Implants with Various Coating in Beagle Dogs. J. Prosthet. Dent., 1999, 82, 428-435. 9. Donath K.: Tissue reaction around loaded and unloaded titanium implants. J. Hard Tissue Biol., 1993, 2, 37-47. 10. Ericsson I., Nilner K.: Early Functional Loading Using Branemark Dental Implants. Int. J. Periodontics Restorative Dent., 2002, 22, 9-19. 11. Glauser R., Lundgren A., Gottlow J., Sennerby L., Portmann M., Ruhstaller P., Hammerle Ch.: Immediate Occlusal Loading of Branemark TiUnite implants Placed Predominantly in Soft Bone: 1-Year Results of a Prospective Clinical Study. Clin. Impl. Dent. and Relat. Res., 2003, 5, 1, 47-56. 12. Grunder U.: Immediate Functional Loading of Immediate Implants In Edentulous Arches: Two-Year Results. Int. J. Periodontics Rest. Dent., 2001, 21, 545-551. -13. Horiuchi K., Uchida H., Yamamoto K., Sagimura M.: Immediate Loading of Branemark System implants following placement in edentulous patients: a clinical report. Int. J. Oral Maxillofac Implants, 2000, 15, 824- -830. 14. Jaffin R., Kumar A., Berman C.: Immediate Loading of Implants in Partially and Fully edentulous Jaws: A Series of 27 Case Reports. J. Periodontol., 2000, 71, 833-838. 15. Jo Y., Hobo P., Hobo S.: Freestanding and multiunit immediate loading of expandable implant: An up-to-40-month prospective survival study. J. Prosthet. Dent., 2001, 85, 148- -155. 16. Malo P., Friberg B., Polizzi G., Gualini F., Vighagen T., Rangert B.: Immediate and Early Function of Branemark System Implants Placed in the Esthetic Zone: A 1-Year Prospective Clinical Multicenter Study. Clin. Impl. Dent. and Relat Research, 2003, 5, supp1, 37-46. 17 Malo P., Rangert B., Nobre M.: All-on-Four Immediate-Function Concept with Branemark System Implants for Completely Edentulous Mandibles: A Retrospective Clinical Study. Clin. Implant Dent. and Relat. Res., 2003, 5, suppl. 1, 2-9. 18 Piattelli A. Paolantonio M., Corigliano M., Scarano A.: Immediate Loading of Titanium Plasma-Sprayed Screw-Shaped Implant In Man: A Clinical and Histological Report of Two Cases. J. Periodontol., 1997, 68, 591-597. 19. Piattelli A., Corigliano M., Scarano A., Costigliola G., Paolantonio M.: Immediate Loading of Titanium Plasma-Sprayed Implants: An Histologic Analysis in Monkeys. J. Periodontol. 1998, 69, 321-327. 20 Rocci A., Martignoni M., Gottlow J: Immediate Loading of Branemark System TiUnite and Machined-Surface Implants In the Posterior Mandible: A Randomized Open-Ended. Clinic. Trial. Clin. Impl. Dent and Relat. Res., 2003, 5, suppl 1, 57-63. 21. Romanos G., Toh G., Siar C., Swaminathan D., Ong A., Donath K., Yaacob H., Nentwing G.: Peri-Implant Bone Reactions to Immediately Loaded Implants. An Experimental Study in Monkeys. J. Periodont., 2001, 72, 506-511. 22. Salama H., Rose L., Salama M., Betts N.: Immediate loading of TPS root-form implants in the human mandible. Int. J. Oral Maxillofac. Implant., 1996, 11, 126-133. 23. Scarano A., Iezzi G., Petrone 110

Implantologia G., Marino V., Corigliano M., Piattelli A.: Immediate Postextraction Implants: A Histologic and Histometric Analysis in Monkeys. J. Oral Implant., 2000, 26, 163- -169. 24. Schnitman P., Wohrle P., Rubenstein J.: Immediate fixided interim prostheses suported by two- -stage threaded implants: Methodology and results. J. Oral Implantol., 1990,16, 96-105. 25. Schwartz- Arad D., Chaushu G.: Placement of implants into fresh extraction sites: 4 to 7 years retrospective evaluation of 95 immediate implants. J. Periodontol., 1997, 68, 11, 1110-1116. 26. Testori T., Szmugler-Moncler S., Francetti L., Del Fabro M., Trisi P., Einstein R.: Healing of Osseotite Implants Under Submerged and Immediate Loading Conditions in a Single Patients: A Case Report and Interface Analysis After 2 Months. Int. J. Periodontics Rest. Dent., 2002, 22, 345-353. Otrzymano: 7.IV.2005 r. K O M U N I K A T Pierwsza Międzynarodowa Konferencja Stomatologiczna Zachód Wschód Organizowana przez Instytut Stomatologii Akademii Medycznej w Warszawie w nowym Centrum Dydaktyczno Kongresowym w Warszawie ul. Żwirki i Wigury 61 A w dniach: 18 20 maja 2006 r. godz. 10.00 Udział w konferencji potwierdziły delegacje 16 krajów Unii Europejskiej i Europy Wschodniej. Wiodące wykłady wygłosi około 30 profesorów i wykładowców z europejskich uczelni medycznych. Lekarze stomatolodzy i lekarze uczestniczący w Konferencji otrzymają 22 punkty edukacyjne. Zgłoszenia pocztą, faksem lub e-mail na adres: Dyrekcja Instytutu Stomatologii 02-005 Warszawa, ul. Lindleya 4 paw. VIII Tel.: (22) 502-17-97, Fax: (22) 502-21-33 e-mail: janusz.piekarczyk@rektorat.amwaw.edu.pl Wielce Szanowni Państwo Koleżanki i Koledzy Serdecznie zapraszam na Międzynarodową Konferencję Stomatologiczną, którą organizujemy przy współudziale Niemiecko-Polskiego Towarzystwa Lekarzy z aktywnym udziałem profesorów kierowników katedr, klinik i zakładów z Polski, Niemiec i innych krajów Unii Europejskiej. Do udziału w konferencji zaprosiliśmy jako gości, przewodniczących i delegacje Towarzystw Stomatologicznych z krajów Europy Środkowej i Wschodniej, dlatego przyjęliśmy tytuł konferencji Zachód Wschód. W Polsce faktem stało się szkolenie ustawiczne. Podobnie jak w wielu innych krajach jest ono obowiązkowe dla wszystkich lekarzy. Tak więc nie tylko na mocy złożonej przysięgi lekarskiej w dniu wręczenia dyplomu, jesteśmy zobowiązani do doskonalenia zawodowego, obecnie obliguje nas do tego również ustawa o zawodzie lekarza, rozporządzenie Ministra Zdrowia oraz Uchwała Naczelnej Rady Lekarskiej. Mając to na uwadze wychodzimy z inicjatywą zorganizowania znakomitego szkolenia w postaci konferencji, w której wykładowcami będą najwyższej klasy specjaliści różnych dziedzin stomatologii, z zachowaniem rozsądnych kosztów uczestnictwa. Serdecznie zapraszam wszystkich zainteresowanych lekarzy stomatologów, techników dentystycznych, higienistki stomatologiczne. Ważną częścią konferencji będzie wystawa materiałów i sprzętu stomatologicznego. Zakładamy uczestnictwo w niej (100 150) znaczących firm, producentów i dystrybutorów sprzętu oraz możliwości promocji w/w materiałów poprzez pokazy, prezentacje i wykłady sponsorowane. Bardzo zależy nam, aby umożliwić promocję najnowszych materiałów i sprzętu, stanowiących o postępie w stomatologii. Zakładamy, że w konferencji będą uczestniczyli licznie również studenci ostatniego roku wydziałów / oddziałów stomatologii oraz stażyści. Prof. dr hab. med. dr hc. Janusz Piekarczyk Dyrektor Instytutu Stomatologii 111