TERAPIA MANUALNA Zakład Rehabilitacji Oddział Fizjoterapii II WL. p.o. Kierownika Zakładu: dr n med. Dariusz Białoszewski Odpowiedzialny za dydaktykę: dr n med. Dariusz Białoszewski Kierownik zespołu nauczającego przedmiot- Terapia manualna: Dr n. med. Izabela Korabiewska Wymagania wstępne: znajomość anatomii i fizjologii człowieka na poziomie szkoły średniej oraz dobra ogólna sprawność fizyczna 1. Łączna liczba godzin: Wykłady sem. V - 3 godz., sem.vi - 3 godz. Ćwiczenia sem. V 5 godz., sem. VI 5 godz. 2. Termin i forma zaliczenia zajęć Przedmiot kończy się zaliczeniem końcowym w sem. VI, składającym się z części pisemnej lub ustnej oraz części praktycznej. Warunki zaliczenia przedmiotu: - obecność na wszystkich ćwiczeniach i wykładach - zaliczenie wszystkich kolokwiów i sprawdzianów praktycznych Warunki zaliczenia przedmiotu: Ocena wiedzy: - kolokwia pisemne w zakresie wiedzy z tematów: podstawy terapii manualnej jako nowoczesnej metody fizjoterapeutycznej najczęściej stosowane techniki wykorzystywane w diagnostyce i leczeniu terapią manualną z uwzględnieniem cech ich wykonania, tj. celowości, dokładności, zręczności, delikatności, odpowiedniego tempa, oraz skuteczności wskazania i przeciwwskazania do zabiegów terapii manualnej Ocena umiejętności: diagnozy fizjoterapeutycznej uszkodzenia w obrębie aparatu ruchu wykonania technik manualnych planowania leczenia manualnego stwarzania pacjentom bezpiecznych warunków wykonania zabiegu stosowania samokontroli przewidywania reakcji pacjentów w czasie jak i po zabiegu terapii manualnej
korzystania z różnych źródeł informacji medycznej samodzielnego praktycznego wprowadzania w życie zdobytej wiedzy organizacji warsztatu pracy terapeuty zgodnie z wymogami ergonomii przestrzegania zasad etyki zawodowej w trakcie realizacji powierzonych zadań nawiązania kontaktu słownego i emocjonalnego z pacjentem (współćwiczącym) Ocena aktywności: czynny udział w zajęciach obserwacja pracy w grupie 3. Cel nauczania Celem zajęć z terapii manualnej jest zapoznanie studentów z podstawami medycyny manualnej oraz jej miejscem w procesie fizjoterapii. Studenci podczas ćwiczeń poznają metody badania manualnego, techniki zabiegowe (z uwzględnieniem wskazań i przeciwwskazań do ich stosowania) oraz zagrożenia, jakie niesie ze sobą ten rodzaj terapii. Muszą wykazać się znajomością stosowania podstawowych zabiegów terapii manualnej oraz włączeniem ich w proces rehabilitacji chorego. 4. Formuła przedmiotu ( rodzaje zajęć) Wykłady Ćwiczenia Kształcenie bez nauczyciela (praca własna) pogłębianie wiedzy na bazie literatury medycznej 5. Tematyka zajęć: Wykłady V semestr Podstawy medycyny manualnej i jej miejsce w procesie fizjoterapii. Rys historyczny. Przykłady różnych systemów i szkół terapii manualnej (Maigne, Cyriax, Kaltenborn, Lewit, Dvorak, Hartman, Maitland). Wyjaśnienie pojęcia terapii manualnej, chiropraktyki i technik osteopatycznych. Miejsce terapii manualnej w ogólnym postępowaniu fizjoterapeutycznym. Rola i cele terapii manualnej w diagnostyce i leczeniu. Związki terapii manualnej z innymi dyscyplinami naukowymi psychoterapią, psychologią. Zagrożenia terapii manualnej. Wskazania i przeciwwskazania do terapii manualnej. Reakcje zabiegowe i pozabiegowe poszczególnych technik manualnych na aparat ruchu i różne systemy regulacji czynności układów i tkanek ustroju. Pojęcie testu kontrolnego w
odniesieniu do bólu. Emocje w ciele. Autoterapia i psychoedukacja (techniki wykorzystywane w terapii manualnej). VI semestr Diagnozowanie i leczenie zespołów bólowych kręgosłupa i kończyn oparte o znajomość wzorców bólowych i o analizę zachowania się bólu zarówno w wywiadzie jak i w badaniu przedmiotowym ( metodą McKenziego). Ortopedyczna Terapia Manualna - Koncepcja Kaltenborna i Evjentha, zastosowanie w wybranych jednostkach chorobowych. Terapia manualna stawów miednicy i tkanek miękkich okołostawowych. Ćwiczenia V semestr Techniki manualne tkanek miękkich, anatomia palpacyjna. Podstawowe zasady technik manualnych i mobilizacje stawów kończyn. Mobilizacje uciskowe punktów spustowych. Techniki odruchowego oddziaływania w dysfunkcjach narządu ruchu. Neuromechanika i neuromobilizacje w fizjoterapii. Zaliczenie. VI semestr Terapia manualna stawów kończyn górnych i dolnych według Koncepcji Kaltenborna i Evjentha. Terapia manualna stawów kręgosłupa i miednicy według Koncepcji Kaltenborna i Evjentha. Diagnozowanie i leczenie zespołów bólowych kręgosłupa i kończyn metodą McKenziego. Poizometryczna relaksacja mięśni (PIR), autoterapia i relaksacja. Zaliczenie. 6. Literatura: Podstawowe 1. Kaltenborn F. M.: Manualne mobilizacje stawów kończyn. Wydawnictwo Rolewski 1999. 2. Lewit K.: Leczenie manualne za burzeń czynności narządu ruchu. PZWL Warszawa 1984 3. Jorritsma W.: Anatomia na żywym człowieku. Wstęp do terapii manualnej. Wydawnictwo medyczne Urban & Partner Wrocław 2004. 4. Nicola J. Petty, Badanie i ocena narządu ruchu. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010 Uzupełniające
1. Arkuszewski Z.: Podręcznik medycyny manualnej. Wydawnictwo Elipsa Jaim 2001 2. Barker M. Techniki manipulacyjne kręgosłupa. Studium z zakresu medycyny ogólnej"; Springer Verlag, 1995. 3. Butler D Mobilisation of the nervous system Churchill Livingstone, 1991. 4. Deyo R. A.: Bóle krzyża. Świat Nauki. Październik 1998 r. 5. Frisch H, Roex J.: Terapia manualna. PZWL Warszawa 2001. 6. Buckum K.: Testy kliniczne w badaniu kości, stawów i mięśni PZWL Warszawa 1998r. 7. Słobodzian J., Rakowski A.: Terapia manualna w zespołach bólowych kręgosłupa lędźwiowo - krzyżowego. Wyd. CTM Poznań 2001. 8. Carreiro J. E.; "Pediatric manual medicine. An osteopathic approach"; Churchill Livingstone Elsevier; 2009, Toronto 9. Kapandji I.; "The physiology of the joints. Volume one- the upper limb"; Churchill Livingstone Elsevier; 2007, Toronto 10. Kapandji I.; "The physiology of the joints. Volume two- the lower limb"; Churchill Livingstone Elsevier; 1987, Toronto 11. Kapandji I.; "The physiology of the joints. Volume three- the spinal column, pelvic girdle and head"; Churchill Livingstone Elsevier; 2008, Toronto 12. Mailtland G. D.; "Maitland's vertebral manipulation"; Elsevier; 2005; Toronto 13. Banks K., E. Hengeveld; "Maitland's clinical companion"; Elsevier; 2010; Toronto Zalecane czasopisma naukowe 1. Kwartalnik Medycyna Manualna 2. Fizjoterapia Polska 3. Postępy Rehabilitacji 4. Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 5. Medycyna Sportowa
Sylwetka studenta po ukończeniu kursu z przedmiotu: TERAPIA MANUALNA Po ukończeniu zajęć dydaktycznych z przedmiotu TERAPIA MANUALNA student posiada wiedzę dotyczącą: pojęć terapii manualnej i jej odmian, roli terapii manualnej w kompleksowej fizjoterapii, charakterystyki subiektywnych i obiektywnych skutków działania terapii manualnej, działania metod terapii manualnej na tkanki i narządy ustroju ludzkiego, możliwości zastosowania terapii manualnej w procesach profilaktyki, leczenia i rehabilitacji, stanowiska pracy, wskazań i przeciwwskazań do stosowania metod terapii manualnej, doboru metod i technik terapii manualnej do celu zabiegu, prawidłowego toku zabiegu terapii manualnej, jego poszczególnych części i ich zadań, metodyki Ortopedycznej Terapii Manualnej wg koncepcji Kaltenborna i Evjentha, diagnozowania i leczenia zespołów bólowych wg Metody Mc Kenziego, podstaw anatomii palpacyjnej, punktów spustowych, zastosowania poizometrycznej relaksacji, uzasadnienia modyfikacji wykonania terapii manualnej w zależności od indywidualnych cech i stanu pacjenta, podstawowych zasad BHP obowiązujących w gabinecie terapii manualnej, odpowiedzialności zawodowej, cywilnej i karnej. student potrafi: samodzielnie praktycznie wprowadzać w życie zdobytą wiedzę, gromadzić, klasyfikować, analizować dane o człowieku chorym, odpowiednio stosować zasady i techniki w zakresie działania terapii manualnej, rozumieć wskazania i przeciwwskazania do wykonywania terapii manualnej stosując zasady działania czynnika mechanicznego na system regulacji czynności układów ustroju ludzkiego, stosować różne techniki terapii manualnej w zależności od rodzaju tkanki, stosować terapię manualną w profilaktyce, leczeniu i rehabilitacji pacjentów w chorobach: ortopedycznych, neurologicznych, neurochirurgicznych, neurotraumatologicznych, wewnętrznych, reumatologicznych,
stosować diagnostyczne techniki terapii manualnej, podejmować odpowiedzialne decyzje w specyficznych trudnych sytuacjach, rozwijać zainteresowania zawodowe przez opanowanie nowych technik i metod terapii manualnej, studiować fachowe piśmiennictwo zawodowe. Postawa, którą prezentuje student po ukończeniu kursu z przedmiotu TERAPIA MANUALNA w zakresie swoich kompetencji personalnych i społecznych to: posiadanie świadomości własnych ograniczeń w zakresie wiedzy i umiejętności, posiadanie zdolności do odpowiedzialnego wykonywania powierzonych zadań, zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi, odpowiedzialności, sumienności, rzetelności w wykonywaniu swych obowiązków zawodowych, posiadanie świadomości konieczności kształcenia się przez całe życie i podnoszenia swoich kompetencji zawodowych zgodnie z aktualnie obowiązującą wiedzą medyczną i standardami opieki nad pacjentem, posiadanie świadomości stawiania zawsze dobra pacjenta na pierwszym miejscu, posiadanie świadomości konieczności przestrzegania praw pacjenta, przysługujących mu w wyniku obowiązujących praw człowieka, bycie konsekwentnym i stanowczym, ale też okazywanie szacunku i zrozumienia dla pacjentów, okazywanie taktu i życzliwości w rozwiązywaniu problemów, odpowiedzialność za zdrowie i bezpieczeństwo pacjentów, zdolność do efektywnego komunikowania się i współdziałania zarówno z zespołem medycznym jak i współpracownikami w zakresie ochrony zdrowia pacjenta, posiadanie nawyku dbałości o sprzęt i stanowisko pracy.