Jakub Biernat Piotr Cybula Prawo spadkowe pytania kazusy tablice 4. wydanie
REPETYTORIA C H BECK Prawo spadkowe
W sprzedaży: B. Kordasiewicz (red.) PRAWO SPADKOWE. SYSTEM PRAWA PRYWATNEGO, TOM 10, wyd. 3 System Prawa Prywatnego E. Skowrońska-Bocian PRAWO SPADKOWE, wyd. 10 Podręczniki Prawnicze PRAWO CYWILNE. ORZECZNICTWO, TOM III, wyd. 2 z wprowadzeniem K. Pietrzykowskiego Zbiory Orzecznictwa Becka KODEKS CYWILNY, KODEKS POSTĘPOWANIA CYWILNEGO, KODEKS RODZINNY I OPIEKUŃCZY, KOSZTY SĄDOWE CYWILNE, wyd. 28 Edycja Sądowa www.ksiegarnia.beck.pl
Prawo spadkowe pytania kazusy tablice 4. wydanie rozszerzone i zmienione Jakub Biernat doktor nauk prawnych, wykładowca Krakowskiej Akademii im. A. Frycza Modrzewskiego Piotr Cybula doktor nauk prawnych WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2015
Poszczególne rozdziały opracowali: Pytania: Jakub Biernat 2 5, 7, 10 12, 15, 26, 29 47, 50 52 Piotr Cybula 9, 13 14, 16 17, 19 25, 27 28, 48 49 Jakub Biernat, Piotr Cybula 1, 6, 8, 18 Kazusy: Jakub Biernat 1, 5 7 Piotr Cybula 8 10 Jakub Biernat, Piotr Cybula 2 4 Tablice: Jakub Biernat 2 4, 7 13 Piotr Cybula 1, 5 6, 14 Aktualizacja: Jakub Biernat Wydawca: Aneta Flisek Wydawnictwo C.H.Beck 2015 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: Marta Świerk Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN 978-83-255-7748-3 ISBN e-book 978-83-255-7749-0
Spis treści Wykaz skrótów Literatura Przedmowa VII IX XXI Część A. Pytania Rozdział I. Przepisy ogólne 1 Pytania 1 10 Rozdział II. Dziedziczenie ustawowe 10 Pytania 11 12 Rozdział III. Rozrządzenia na wypadek śmierci 12 Pytania 13 28 Rozdział IV. Zachowek 26 Pytania 29 34 Rozdział V. Przyjęcie i odrzucenie spadku 32 Pytania 35 37 Rozdział VI. Stwierdzenie nabycia spadku lub przedmiotu zapisu windykacyjnego, poświadczenie dziedziczenia i ochrona spadkobiercy 36 Pytania 38 39 Rozdział VII. Odpowiedzialność za długi spadkowe 38 Pytania 40 43 Rozdział VIII. Wspólność majątku spadkowego i dział spadku 43 Pytania 44 47 Rozdział IX. Umowy dotyczące spadku 47 Pytania 48 51 Rozdział X. Europejskie poświadczenie spadkowe 51 Pytanie 52
VI Spis treści Część B. Kazusy Kazus 1. Dziedziczenie testamentowe i ustawowe wyłączenie małżonka od dziedziczenia 53 Kazus 2. Testament ustny 58 Kazus 3. Wydziedziczenie wykładnia testamentu niegodność dziedziczenia 64 Kazus 4. Ustanowienie spadkobiercy odpowiedzialność za długi spadkowe 70 Kazus 5. Oświadczenie o przyjęciu spadku odpowiedzialność za długi spadkowe 77 Kazus 6. Oświadczenie o odrzuceniu spadku zbycie spadku nabycie od nieuprawnionego 83 Kazus 7. Rozporządzenie udziałem w prawie majątkowym należącym do majątku spadkowego zachowek 92 Kazus 8. Zrzeczenie się dziedziczenia 100 Kazus 9. Wady oświadczenia woli testatora przedawnienie roszczeń z tytułu zachowku 105 Kazus 10. Skład spadku zapis zwykły 112 Część C. Tablice Tabl. 1. Podstawowe źródła prawa spadkowego 119 Tabl. 2. Dziedziczenie ustawowe 120 Tabl. 3. Dziedziczenie ustawowe w razie przysposobienia (z wyjątkiem przysposobienia przez jednego z małżonków dziecka drugiego małżonka) 121 Tabl. 4. Testament jako czynność prawna 121 Tabl. 5. Forma testamentu 122 Tabl. 6. Porównanie skutków wad oświadczenia woli w ujęciu ogólnym oraz przy sporządzaniu testamentu 122 Tabl. 7. Porównanie zapisu zwykłego i polecenia 122 Tabl. 8. Porównanie niegodności dziedziczenia i wydziedziczenia 123 Tabl. 9. Sposoby przyjęcia i odrzucenie spadku 124 Tabl. 10. Ogólne zasady normujące zakres i charakter odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe 124 Tabl. 11. Sposoby podziału majątku spadkowego w sądowym dziale spadku 124 Tabl. 12. Porównanie zbycia udziału w spadku oraz zbycia udziału w prawie majątkowym należącym do majątku spadkowego 125 Tabl. 13. Darowizny w prawie spadkowym 126 Tabl. 14. Terminy w prawie spadkowym 127 Indeks rzeczowy 131
Wykaz skrótów 1. Akty normatywne KC Kodeks cywilny KK Kodeks karny KPC Kodeks postępowania cywilnego KRO Kodeks rodzinny i opiekuńczy KWU ustawa z 6.7.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 707 ze zm.) PWKC Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny PodSpadDarU ustawa z 28.7.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 86 ze zm.) PrBank ustawa z 29.8.1997 r. Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 128 ze zm.) PrNot ustawa z 14.2.1991 r. Prawo o notariacie (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 164 ze zm.) PrSpółdz ustawa z 16.9.1982 r. Prawo spółdzielcze (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 1443 ze zm.) rozporządzenie Nr 650/2012 rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 650/2012 z 4.7.2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego (Dz.Urz. UE L Nr 201, s. 107) SamGminU ustawa z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 1515) 2. Piśmiennictwo Dz.U. Dziennik Ustaw EP Edukacja Prawnicza Gd. SP Gdańskie Studia Prawnicze GSW Gazeta Sądowa Warszawska KPP Kwartalnik Prawa Prywatnego MoP Monitor Prawniczy NP Nowe Prawo
VIII Wykaz skrótów OSP Orzecznictwo Sądów Polskich OSPiKA Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych Pal. Palestra PiP Państwo i Prawo PiS Państwo i Społeczeństwo PiŻ Prawo i Życie PS Przegląd Sądowy Rej. Rejent RPEiS Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny SC Studia Cywilistyczne SP Studia Prawnicze SPP Studia Prawa Prywatnego ZNIBPS Zeszyty Naukowe Instytutu Badania Prawa Sądowego ZNUJ Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Prawnicze 3. Inne skróty art. artykuł post. postanowienie pyt. pytanie SA Sąd Apelacyjny SN Sąd Najwyższy tabl. tablica uchw. uchwała uchw. SN (7) uchwała Sądu Najwyższego w składzie 7 sędziów wyr. wyrok w zw. w związku zd. zdanie
Literatura 1. Wybrane komentarze J. Ignaczewski, Prawo spadkowe. Art. 922 1088 KC. Komentarz, Warszawa 2004. Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, red. J. Pietrzykowski, Warszawa 1972. Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3. Spadki, red. K. Osajda, Warszawa 2013. Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2014. Kodeks cywilny, t. 2. Komentarz do artykułów 450 1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015. E. Skowrońska-Bocian, J. Wierciński, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 4. Spadki, red. J. Gudowski, Warszawa 2013. Unijne rozporządzenie spadkowe Nr 650/2012. Komentarz, red. M. Załucki, Warszawa 2015. 2. Wybrane podręczniki i opracowania systemowe A. Doliwa, Prawo spadkowe, Warszawa 2012. J. Gwiazdomorski, Prawo spadkowe w zarysie, opracował i zaktualizował A. Mączyński, Warszawa 1990. E. Niezbecka, Prawo spadkowe w zarysie, Lublin 2000. J.S. Piątowski, B. Kordasiewicz, Prawo spadkowe. Zarys wykładu, Warszawa 2011. E. Skowrońska-Bocian, Prawo spadkowe, Warszawa 2014. System Prawa Cywilnego, t. 4. Prawo spadkowe, red. J.S. Piątowski, Ossolineum 1986. System Prawa Prywatnego, t. 10. Prawo spadkowe, red. B. Kordasiewicz, Warszawa 2015. S. Wójcik, M. Załucki, Podstawy prawa cywilnego. Prawo spadkowe, Warszawa 2015. 3. Wybrane opracowania monograficzne, artykuły i glosy S. Babiarz, Spadek i darowizna w prawie cywilnym i podatkowym, Warszawa 2012. G. Bieniek, Notarialne poświadczenie dziedziczenia, Rej. 2008, Nr 9. J. Bieda, M. Kłos, Zapis windykacyjny powrót do przeszłości, PiP 2013, z. 4. A. Bieranowski, Wykładnia testamentu zawierającego zapis windykacyjny głos w dyskusji, Rej. 2012, Nr 7 8. J. Biernat, Ochrona osób bliskich spadkodawcy w prawie spadkowym, Toruń 2002. J. Biernat, Z problematyki tzw. testamentu działowego w polskim prawie spadkowym, PS 2005, Nr 4.
X Literatura J. Biernat, Początek biegu terminu przedawnienia roszczeń z tytułu zachowku, PiS 2007, Nr 1. J. Biernat, Odpowiedzialność spadkobierców za długi spadkowe po dziale spadku. Uwagi de lege ferenda, [w:] Studia Prawnicze. Rozprawy i materiały, red. M. Nowak, Kraków 2007. J. Biernat, Umowa o dział spadku, Warszawa 2008. J. Biernat, Udział w prawie majątkowym wchodzącym w skład majątku objętego wspólnością majątkową małżeńską jako przedmiot zapisu windykacyjnego, Rej. 2012, Nr 7 8. J. Biernat, Dział spadku a zniesienie współwłasności glosa do postanowienia SN z 30.9.2009 r., V CSK 63/09, PS 2012, Nr 11 12. J. Biernat, Dzieci małżonka spadkodawcy, których żadne z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku jako spadkobiercy ustawowi, [w:] Rozprawy z prawa cywilnego, własności intelektualnej i prawa prywatnego międzynarodowego. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Bogusławowi Gawlikowi, red. J. Pisuliński, P. Tereszkiewicz, F. Zoll, Warszawa 2012. J. Biernat, Rozporządzenie przez spadkobiercę udziałem w przedmiocie należącym do spadku de lege ferenda, [w:] Państwo demokratyczne, prawne i socjalne, t. 3, Studia prawne, red. M. Grzybowski, Kraków 2014. J. Biernat, Testament wspólny de lege ferenda, [w:] 50 lat kodeksu cywilnego. Perspektywy rekodyfikacji, red. P. Stec, M. Załucki, Warszawa 2015. P. Borkowski, Notarialne poświadczenie dziedziczenia uwagi de lege ferenda, Rej. 2009, Nr 9. P. Borkowski, Notarialne poświadczenie dziedziczenia, Warszawa 2011. W. Borysiak, O prawie spadkobierców ustawowych do zachowku polemicznie, PiP 2008, z. 5. W. Borysiak, Dziedziczenie ustawowe w świetle nowelizacji Kodeksu cywilnego, PS 2011, Nr 2. W. Borysiak, Dziedziczenie. Konstrukcja prawna i ochrona, Warszawa 2013. W. Borysiak, P. Księżak, O zapisie windykacyjnym udziału w przedmiocie należącym do majątku wspólnego małżonków, PS 2013, Nr 7 8. E. Bystrzyńska-Fornal, Oznaczenie (określenie) osoby spadkobiercy w testamencie, PS 2004, Nr 2. D. Celiński, W kwestii formy notarialnego protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu. Artykuł polemiczny, Rej. 2013, Nr 2. R. Ciosek, Dziedziczenie ustawowe Skarbu Państwa i gminy, PS 2006, Nr 7 8. P. Cybula, Forma testamentu w prawie polskim, EP 2002, Nr 6 i 7. P. Cybula, Zmiany w prawie spadkowym. Przywrócenie dziedziczenia ustawowego gminy, EP 2003, Nr 11. P. Cybula, M. Załucki, Czy konsul może zabezpieczać i realizować spadki przysługujące tylko Skarbowi Państwa?, Przegląd Prawa Publicznego 2014, Nr 2.
Literatura XI P. Cybula, M. Załucki, Funkcje konsula w sprawach spadkowych, [w:] Wybrane zagadnienia współczesnego prawa konsularnego (z perspektywy prawa i praktyki międzynarodowej oraz polskiej), red. W. Burek, P. Czubik, Kraków 2014. P. Cybula, Testament podróżny de lege lata i de lege ferenda (zagadnienia wybrane), [w:] 50 lat kodeksu cywilnego. Perspektywy rekodyfikacji, red. P. Stec, M. Załucki, Warszawa 2015. R. Czerniawski, Dziedziczenie papierów wartościowych, Warszawa 2012. K. Czub, Konstrukcja autorskich dóbr i praw osobistych po śmierci twórcy, PiP 2011, z. 11. P. Czubik, Konsekwencje europejskiego rozporządzenia spadkowego (nr 650/2012) dla praktyki notarialnej (zagadnienia dotyczące wyboru prawa właściwego dla dziedziczenia), Rej. 2013, Nr 11. A. Doliwa, Umowy dotyczące spadku, SPP 2008, z. 1. E. Drozd, Uprawnienie małżonka spadkodawcy z art. 939 1 k.c., [w:] Prace z prawa cywilnego wydane dla uczczenia pracy naukowej profesora Józefa Stanisława Piątowskiego, Ossolineum 1985. E. Drozd, Darowizna na wypadek śmierci, Rej. 1992, Nr 1. A. Dyoniak, Dziedziczenie testamentowe rozwiedzionego małżonka, RPEiS 1988, z. 3. A. Dyoniak, Ochrona rodziny w razie śmierci jednego z małżonków, [w:] Rodzina w świetle prawa i polityki społecznej, red. T. Smyczyński, Poznań 1990. D. Dończyk, Notarialne poświadczenie dziedziczenia. Komentarz, Warszawa 2011. P. Feliga, Zapis windykacyjny glosa do uchwały SN z 18.7.2012 r., III CZP 46/12, PS 2015, Nr 11 12. M. Fras, Dział spadku. Uwagi de lege lata i de lege ferenda, Rej. 2006, Nr 2. A. Gałakan-Halicka, Stwierdzenie treści testamentu ustnego, MoP 2004, Nr 16. A. Ganicz, Uprawnieni i zobowiązani z tytułu zachowku w polskim prawie spadkowym, Rej. 2011, Nr 2. E. Gniewek, O niedopuszczalności zapisu windykacyjnego przedmiotów majątku wspólnego małżonków, Rej. 2012, Nr 1. J. Górecki, Umowa darowizny na wypadek śmierci, Rej. 2006, Nr 2. J. Górecki, Zapis windykacyjny uwagi de lege ferenda, [w:] Rozprawy z prawa prywatnego, prawa o notariacie i prawa europejskiego, red. E. Drozd, A. Oleszko, M. Pazdan, Kluczbork b.r.w. J. Górecki, Zapis windykacyjny w praktyce notarialnej, Rej. 2012, Nr 4. K. Grzybczyk, M. Szpunar, Notarialne poświadczenie dziedziczenia jako alternatywny sposób stwierdzania prawa do dziedziczenia, Rej. 2006, Nr 2. J. Gwiazdomorski, Dziedziczenie ustawowe w projekcie kodeksu cywilnego PRL, [w:] Materiały dyskusyjne do projektu kodeksu cywilnego Polskiej Rze czypospolitej Ludowej. Materiały sesji naukowej 8 10 XII 1954, red. J. Wa silkowski, Warszawa 1955. J. Gwiazdomorski, Rezerwa czy zachowek?, PiŻ 1959, Nr 12. J. Gwiazdomorski, Wypłaty z wkładów oszczędnościowych po śmierci wkładcy, NP 1964, Nr 11.
XII Literatura J. Gwiazdomorski, Formy testamentu, NP 1966, Nr 6. J. Gwiazdomorski, Wykładnia przepisów o testamencie na tle uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego, NP 1973, Nr 6. M. Habdas, Pozycja prawna małżonka spadkodawcy na tle prawnoporównawczym, Rej. 2006, Nr 2. M. Hałgas, Ukrycie testamentu jako przesłanka niegodności dziedziczenia, PS 2007, Nr 11 12. M. Jagielska, Rejestr testamentów, Rej. 2006, Nr 2. T. Jasiakiewicz, Skutki prawne powołania spadkobiercy z zastrzeżeniem warunku lub terminu glosa do postanowienia SN z 29.4.2010 r., IV CSK 524/09, PS 2013, Nr 4.T. Justyński, Uwagi w sprawie prawnej dopuszczalności zawierania umów darowizny ze skutkiem mortis causa, PS 2015, Nr 4. R. Kapkowski, Sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia, PiP 2009, z. 11. W. Klyta, Testamenty wspólne, Rej. 2006, Nr 2. M. Kłos, Wspólność majątku spadkowego, Warszawa 2004. M. Kłos, Rozporządzenie przez spadkobiercę udziałem w przedmiocie nale żą cym do spadku, dokonane bez zgody pozostałych spadkobierców, PS 1999, Nr 11 12. M. Kołodzińska, Czy instytucja zapisu windykacyjnego może skutecznie zastąpić darowiznę na wypadek śmierci? Uwagi wynikające z praktyki notarialnej, PS 2012, Nr 11 12. B. Konińska, Upływ terminu do odrzucenia spadku w imieniu małoletniego z przyczyn leżących po stronie wymiaru sprawiedliwości, Rej. 2014, Nr 9. B. Kordasiewicz, Przyjęcie i odrzucenie spadku, SPP 2006, z. 2. J. Kosik, Przesłanki sporządzania testamentu ustnego w kodeksie cywilnym, SC 1969, t. 13 14. A. Kozaczka, Z zagadnień niegodności dziedziczenia w polskim prawie spad kowym, [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa dla uczczenia pracy naukowej Kazimierza Przybyłowskiego, Kraków Warszawa 1964. I. Kozak, Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia, PS 2004, Nr 11 12. M. Kowalewska, M. Panek, Przedmiot zapisu windykacyjnego w praktyce notarialnej wybrane zagadnienia, Rej. 2012, Nr 10. E. Kremer, Instytucja zapisu windykacyjnego a małżonkowie, [w:] Rozprawy cywilistyczne. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Edwardowi Drozdowi, red. M. Pecyna, J. Pisuliński, M. Podrecka, Warszawa 2013. J. Kremis, Skuteczność zapisu w testamencie notarialnym sprzed 23.10.2011 r. przy otwarciu spadku pod rządem unormowań wprowadzających zapis windykacyjny glosa do uchwały SN z 7.2.2014 r., III CZP 95/13, MoP 2015, Nr 4. M. Królikowski, Obliczanie roszczeń i długów związanych z zachowkiem, Rej. 2014, Nr 3. P. Księżak, Początek biegu terminu przedawnienia roszczenia o wykonanie zapisu, PS 2005, Nr 1. P. Księżak, Żądanie wykonania polecenia, PS 2006, Nr 4. P. Księżak, Transmissio hereditatis w prawie polskim, Rej. 2006, Nr 9.
Literatura XIII P. Księżak, Przebaczenie w polskim prawie cywilnym, PiP 2006, z. 11. P. Księżak, Glosa do wyroku SN z 28.10.2004 r., III CK 461/03, PS 2007, Nr 2. P. Księżak, W. Borysiak, Forma złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku przed notariuszem, Rej. 2011, Nr 7 8. P. Księżak, Podstawowe problemy zapisu windykacyjnego, KPP 2011, z. 4. P. Księżak, Zapis windykacyjny, Warszawa 2012. P. Księżak, Zachowek w polskim prawie spadkowym, Warszawa 2012. P. Księżak, Sposób ujawnienia w testamencie przyczyny wydziedziczenia, [w:] Rozprawy z prawa cywilnego, własności intelektualnej i prawa prywatnego międzynarodowego. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Bogusławowi Gawlikowi, red. J. Pisuliński, P. Tereszkiewicz, F. Zoll, Warszawa 2012. P. Księżak, Odpowiedzialność zapisobierców windykacyjnych za zachowek, Rej. 2012, Nr 1. P. Księżak, Podstawienie powiernicze zapisobiercy, [w:] Rozprawy cywilistyczne. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Edwardowi Drozdowi, red. M. Pecyna, J. Pisuliński, M. Podrecka, Warszawa 2013. P. Księżak, K. Szymura, Wykładnia testamentu glosa do postanowienia SN z 1.12.2011 r., I CSK 419/10, PS 2013, Nr 3. P. Księżak, Zapis windykacyjny glosa do uchwały SN z 7.2.2014 r., III CZP 95/13, PS 2015, Nr 3. A. Kubas, Umowa na rzecz osoby trzeciej, ZNUJ 1976, z. 78. A. Kubas, Podniesienie zarzutu nieważności testamentu a przerwanie biegu przedawnienia roszczeń o zachowek oraz o zmniejszenie zapisów i poleceń, Pal. 2002, Nr 5 6. S. Kubsik, Zachowek zstępnego wydziedziczonego i jego wysokość, Rej. 2012, Nr 9. B. Kucia, Przesłanka istnienia obawy rychłej śmierci spadkodawcy uwagi de lege lata i de lege ferenda, Rej. 2012, numer specjalny. Z. Kuniewicz, Forma oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku składanego przed notariuszem, Rej. 2010, Nr 1. W. Kurowski, Stosunki między współspadkobiercami przed działem spadku uwagi de lege ferenda, Rej. 2006, Nr 2. B. Lewaszkiewicz-Petrykowska, Wady oświadczenia woli przy sporządzaniu testamentu, [w:] Prace z prawa cywilnego wydane dla uczczenia pracy naukowej profesora Józefa Stanisława Piątowskiego, red. B. Kordasiewicz, E. Łętowska, Ossolineum 1985. M. Łączkowska, Dziedziczenie ustawowe członków rodziny spadkodawcy, Rej. 2012, Nr 5. E. Macierzyńska-Franaszczyk, Odpowiedzialność za długi spadkowe, Warszawa 2014. E. Macierzyńska-Franaszczyk, Wybrane problemy odpowiedzialności za dług spadkowe w prawie polskim stan obecny i potrzeby zmian, [w:] 50 lat kodeksu cywilnego. Perspektywy rekodyfikacji, red. P. Stec, M. Załucki, Warszawa 2015. M. Margoński, Kurator spadku, Warszawa 2009. M. Margoński, Metodyka ustalania treści obcego prawa spadkowego, PS 2009, Nr 6. M. Margoński, Kuratela spadku w obrocie notarialnym, Rej. 2010, Nr 10.
XIV Literatura M. Margoński, Ważność testamentów wspólnych sporządzanych przez obywateli polskich w sprawach spadkowych z elementem transgranicznym, PS 2010, Nr 10. M. Margoński, Glosa do postanowienia Sądu Okręgowego w Opolu z 29.11.2011 r., II CZ 1006/11, Rej. 2012, Nr 4. G. Matusik, Zbycie spadku a postępowanie cywilne, Rej. 2014, Nr 12. A. Mączyński, Glosa do uchwały składu 7 sędziów SN z 22.3.1971 r., III CZP 91/70, OSPiKA 1972, Nr 2, poz. 26. A. Mączyński, Dziedziczenie testamentowe w prawie prywatnym międzynaro do wym, ZNUJ 1976, z. 75. A. Mączyński, Konstytucyjne prawo dziedziczenia, [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, red. L. Ogiegło, W. Popiołek, M. Szpunar, Kraków 2005. T. Mróz, O potrzebie i kierunkach zmian przepisów prawa spadkowego, PS 2008, Nr 1. K. Mularski, Problematyka intertemporalna zapisu windykacyjnego, Rej. 2015, Nr 4. M. Niedośpiał, Darowizna na wypadek śmierci, PiP 1987, z. 11. M. Niedośpiał, Testament. Zagadnienia ogólne testamentu w polskim prawie cywilnym, Kraków Poznań 1993. M. Niedośpiał, Zasadnicze rozrządzenia testamentowe, SP 1997, z. 2. M. Niedośpiał, Glosa do postanowienia SN z 14.12.2000 r., I CKN 668/00, PiP 2002, z. 6. M. Niedośpiał, Swoboda testowania, Bielsko-Biała 2004. M. Niedośpiał, Testament allograficzny (administracyjny), Bielsko-Biała 2004. M. Niedośpiał, Dziedziczenie testamentowe gospodarstw rolnych przez osoby fizyczne, Bydgoszcz 2011. E. Niezbecka, Zapis, Lublin 1990. E. Niezbecka, Skutki prawne testamentu negatywnego i wydziedziczenia, Rej. 1992, Nr 7 8. E. Niezbecka, Glosa do uchwały SN z 31.1.2001 r., III CZP 50/00, OSP 2001, Nr 10, poz. 139. E. Niezbecka, Glosa do wyroku SN z 15.2.2001 r., II CKN 390/00, OSP 2001, Nr 10, poz. 140. Nowe europejskie prawo spadkowe, red. M. Pazdan, J. Górecki, Warszawa 2015. M. Obrzut, Testament ustny w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego, Rej. 2015, Nr 2. P. Ochmann, Transmissio hereditatis wybrane problemy, PS 2012, Nr 10. A. Ohanowicz, Glosa do orzeczenia SN z 26.1.1961 r., OSPiKA 1962, Nr 1, poz. 9. A. Oleszko, Umowy prawa powszechnego mające zastosowanie w sprawach spad kowych, [w:] Problemy kodyfikacji prawa prywatnego (studia i rozprawy). Księga pamiątkowa ku czci Profesora Zbigniewa Radwańskiego, red. S. Sołtysiński, Poznań 1990. A. Oleszko, Pytania i odpowiedzi, Rej. 2001, Nr 11. M. Orecki, Jurysdykcja, prawo właściwe oraz uznawanie i wykonywanie orzeczeń w sprawach spadkowych w świetle rozporządzenia (UE) nr 650/2012 z 4 lipca 2012 r., PS 2013, Nr 1. K. Osajda, Testamenty wspólne, Warszawa 2005.
Literatura XV K. Osajda, Ustanowienie spadkobiercy w testamencie w systemach prawnych common law i civil law, Warszawa 2009. K. Osajda, Ustanowienie spadkobiercy de lege ferenda, SPP 2009, z. 1. K. Osajda, Rozdysponowanie przez spadkodawcę w testamencie poszczególnymi przedmiotami wchodzącymi do spadku (próba reinterpretacji art. 959 k.c.), Rej. 2010, Nr 9. K. Osajda, Zapis windykacyjny nowa instytucja polskiego prawa spadkowego, MoP 2012, Nr 2. K. Osajda, Przedmiot zapisu windykacyjnego i odpowiedzialność zapisobierców windykacyjnych za długi spadkowe oraz zachowki, MoP 2012, Nr 3. K. Osajda, Sposoby stwierdzenia treści testamentu ustnego, MoP 2013, Nr 9. R. Paliwoda, Dopuszczalność dokonywania wydziedziczenia częściowego w polskim prawie spadkowym, MoP 2013, Nr 7. R. Paliwoda, Skutki prawne wydziedziczenia w polskim prawie spadkowym, PS 2013, Nr 10. J. Panowicz-Lipska, Skutki prawne separacji faktycznej. Zarys problematyki, RPEiS 1977, z. 2. M. Pazdan, O umowach dziedziczenia zawieranych przed polskimi notariu sza mi, Rej. 1996, Nr 4 5. M. Pazdan, Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia w polskim prawie spadko wym, Rej. 1997, Nr 4. M. Pazdan, Dziedziczenie gminy i Skarbu Państwa po nowelizacji kodeksu cywilnego w 2003 r., Rej. 2003, Nr 2. M. Pazdan, O potrzebie i kierunkach zmian dziedziczenia ustawowego w polskim prawie cywilnym, Rej. 2005, Nr 9. M. Pazdan, Projektowane zmiany w unormowaniu dziedziczenia ustawowego, Rej. 2008, Nr 4. J. Pietrzykowski, Wybrane zagadnienia reformy prawa spadkowego, Studia Iuri dica 1994, Nr 21. J. Pisuliński, Niektóre problemy związane z terminem do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, Rej. 1992, Nr 6. J. Pisuliński, W sprawie rozgraniczenia statutu rzeczowego i spadkowego. Uwagi na tle projektu rozporządzenia w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń sądowych i dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie utworzenia europejskiego certyfikatu spadkowego, Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego 2012, t. 10. J. Pisuliński, Europejskie poświadczenie spadkowe, [w:] Rozprawy cywilistyczne. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Edwardowi Drozdowi, red. M. Pecyna, J. Pisuliński, M. Podrecka, Warszawa 2013. M. Pogonowski, Wydziedziczenie. Zarys problematyki, Rej. 2005, Nr 4. M. Pogonowski, Roszczenie z tytułu zachowku i jego realizacja, MoP 2008, Nr 16. M. Pogonowski, Podmioty uprawnione i zobowiązane z zachowku, Rej. 2009, Nr 4.
XVI Literatura B. Pręda, W sprawie przyszłości testamentu ustnego, Rej. 2009, Nr 5. K. Przybyłowski, Rezerwa czy zachowek?, GSW 1939, Nr 21. K. Przybyłowski, Swoboda testowania (Dziedziczenie testamentowe według pro jektu kodeksu cywilnego PRL), [w:] Materiały dyskusyjne do projektu ko deksu cywilnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Materiały sesji naukowej 8 10 XII 1954, red. J. Wasilkowski, Warszawa 1955. K. Przybyłowski, Ukształtowanie zasad dotyczących odpowiedzialności za długi spadkowe w polskim prawie cywilnym, SC 1969, t. 13 14. K. Przybyłowski, Niedopuszczalność wspólnych testamentów, SC 1963, t. 4. W. Pyzioł, Pozatestamentowe formy dysponowania wkładem oszczędno ścio wym na wypadek śmierci, Gd. SP 1999, t. 5. Z. Radwański, Kodeks cywilny a prawo regulujące zagadnienia rodziny, ZNIBPS 1983, Nr 19 20. Z. Radwański, Wykładnia testamentów, KPP 1993, z. 1. P. Reichel, Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku złożonego pod wpływem błędu, Rej. 2012, Nr 5. P. Reichel, Treść i forma oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, Rej. 2013, Nr 9. A. Rojek, Wydziedziczenie i testament negatywny, PS 2006, Nr 9. E. Rott-Pietrzyk, Umowa dziedziczenia uwagi de lege lata i de lege ferenda, Rej. 2006, Nr 2. E. Rott-Pietrzyk, Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia uwagi de lege lata i de lege ferenda, Rej. 2006, Nr 3. B. Rystwej-Markiewicz, Niegodność dziedziczenia, PS 2006, Nr 9. M. Rzewuski, Zdolność testowania uwagi de lege lata i de lege ferenda, PS 2012, Nr 6. M. Rzewuski, Uznanie spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia glosa do postanowienia SN z 3.2.2012 r., I CZP 9/12, PS 2013, Nr 5. M. Rzewuski, Podpis spadkodawcy na testamencie własnoręcznym, Warszawa 2014. M. Rzewuski, Wykładnia testamentu a okoliczności zewnętrzne towarzyszące testowaniu, PS 2015, Nr 1. M. Rzewuski, Konwersja testamentu, [w:] 50 lat kodeksu cywilnego. Perspektywy rekodyfikacji, red. P. Stec, M. Załucki, Warszawa 2015. E. Skowrońska, Odpowiedzialność spadkobierców za długi spadkowe, War sza wa 1984. E. Skowrońska, Forma testamentu w prawie polskim, Warszawa 1991. E. Skowrońska, Glosa do uchwały SN z 2.9.1983 r., OSPiKA 1984, Nr 5, poz. 110. E. Skowrońska, Glosa do orzeczenia SN z 5.2.1993 r., OSP 1994, Nr 5, poz. 83. E. Skowrońska, Glosa do uchwały SN z 16.9.1993 r., OSP 1994, Nr 10, poz. 177. E. Skowrońska-Bocian, Testament w prawie polskim, Warszawa 2004. K. Smoter, Zachowek jako ograniczenie swobody testowania, PiP 2013, z. 9. T. Sokołowski, Dziedziczenie w związku z przysposobieniem, Rej. 1996, Nr 11. L. Stecki, Wyłączenie małżonka od dziedziczenia ustawowego (Art. 940 k.c.), RPEiS 1990, z. 1. A. Stelmachowski, Przesłanki i zakres dziedziczenia praw, [w:] Prace z prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ku czci Sędziego Janusza Pietrzy kowskiego, Warszawa 2000.
Literatura XVII A. Stempniak, Tryby działu spadku, MoP 2004, Nr 9. A. Stempniak, Spadkobiercy i nabywcy spadku jako uczestnicy konieczni postępowania o dział spadku, PS 2004, Nr 6. A. Stempniak, Rozstrzygnięcie w postępowaniu działowym o wzajemnych roszczeniach pomiędzy współspadkobiercami z tytułu spłaconych długów spadkowych, MoP 2005, Nr 2. A. Stempniak, Rozstrzyganie w postępowaniu działowym o zaliczeniu darowizn na schedy spadkowe, MoP 2007, Nr 22. A. Stempniak, Postępowanie o dział spadku, Warszawa 2010. A. Stempniak, Nowelizacja Kodeksu cywilnego w zakresie prawa spadkowego, MoP 2011, Nr 12. A. Stempniak, Postępowanie o zatwierdzenie uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, cz. 1, MoP 2013, Nr 11, cz. 2, MoP 2013, Nr 12. B. Swaczyna, Odrzucenie spadku nabytego przez dziecko, [w:] Rozprawy cywilistyczne. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Edwardowi Drozdowi, red. M. Pecyna, J. Pisuliński, M. Podrecka, Warszawa 2013. A. Sylwestrzak, Przyjęcie i odrzucenie zapisu windykacyjnego, Rej. 2012, Nr 12. A. Szpunar, Zachowek w polskim prawie spadkowym, PiP 1948, z. 8. A. Szpunar, Uprawnienia do dysponowania wkładem oszczędnościowym na wy padek śmierci, NP 1977, Nr 1. A. Szpunar, Glosa do uchwały SN z 19.5.1981 r., NP 1983, Nr 2. A. Szpunar, Wady oświadczenia woli o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, NP 1986, Nr 7 8. A. Szpunar, Wypłaty z rachunku oszczędnościowego po śmierci jego po sia da cza, KPP 1998, z. 3. A. Szpunar, Przedawnienie uprawnień z tytułu zachowku, Rej. 2001, Nr 9. Z. Truszkiewicz, Zachowek ze spadku obejmującego gospodarstwo rolne, ZNUJ 1993, z. 148. Z. Truszkiewicz, Zapis windykacyjny udziału w rzeczy lub prawie należących do majątku wspólnego małżonków (w świetle postanowienia Sądu Okręgowego w Opolu), Rej. 2012, Nr 5. J. Turłukowski, Zapis windykacyjny. Komentarz, Warszawa 2011. Z. Ułamek, Wysokość zachowku w polskim prawie spadkowym, Rej. 2011, Nr 1. B. Walaszek, Polecenie testamentowe w polskim prawie spadkowym, SC 1961, t. 1. B. Walaszek, Dziedziczenie ustawowe pozostałego przy życiu małżonka wedle polskiego prawa spadkowego (Z wyłączeniem gospodarstw rolnych), [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa dla uczczenia pracy naukowej Ka zimierza Przybyłowskiego, Kraków Warszawa 1964. A. Warfołomiejew, Polemicznie o przerwaniu biegu przedawnienia roszczeń o zachowek zarzutem nieważności testamentu, Pal. 2002, Nr 9 10.
XVIII Literatura J. Waszczuk-Napiórkowska, Opinia prawna o zmianie ustawy Kodeks cywilny zmiany w kręgu dziedziczenia nietestamentowego, Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych 2009, Nr 2. J. Waszczuk-Napiórkowska, Zapis windykacyjny w polskim prawie spadkowym, Warszawa 2014. J. Wierciński, Ochrona dziedziczenia, SPP 2007, z. 3 4. J. Wierciński, Dziedziczenie testamentowe spadkobierca a zapisobierca, MoP 2008, Nr 2. J. Wierciński, Uwagi o teoretycznych założeniach dziedziczenia ustawowego, SPP 2009, z. 2. J. Wierciński, O przestępstwie jako przyczynie niegodności dziedziczenia, KPP 2010, z. 2. J. Wierciński, Uwagi o zakazie podstawienia powierniczego, PS 2011, Nr 5. J. Wierciński, Sporządzenie testamentu w stanie wyłączającym świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli w praktyce notarialnej, PS 2011, Nr 6. J. Wierciński, Uwagi o zamiarze testowania (animus testandi), PS 2012, Nr 7 8. J. Wierciński, Brak świadomości albo swobody przy sporządzaniu testamentu, Warszawa 2013. H. Witczak, Skutki wyłączenia od dziedziczenia, Rej. 2009, Nr 3. H. Witczak, Zmiany w prawie spadkowym zapis windykacyjny, MoP 2011, Nr 20. H. Witczak, Wyłączenie od dziedziczenia na mocy orzeczenia sądu, Warszawa 2013. G. Wolak, Jeszcze o odwołaniu odwołania testamentu, Rej. 2012, Nr 9. G. Wolak, Z problematyki przedawnienia roszczenia o zachowek (rozważania na kanwie uchwały SN z 10.10.2013 r., III CZP 53/13), Rej. 2014, Nr 4. G. Wolak, Darowizna mortis causa glosa do uchwały SN z 13.12.2013 r., III CZP 79/13, Rej. 2014, Nr 7. R. Wrzecionek, Sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia próba sformułowania definicji, Rej. 2008, Nr 7 8. R. Wrzecionek, Sporządzenie aktu uzupełniającego jako element notarialnego postępowania spadkowego, Rej. 2009, Nr 12. R. Wrzecionek, Forma notarialnego protokołu z otwarcia i ogłoszenia testamentu, Rej. 2012, Nr 5. R. Wrzecionek, Złożenie testamentu u notariusza, Rej. 2012, Nr 10. R. Wrzecionek, W sprawie złożenia testamentu u notariusza, Rej. 2013, Nr 1. S. Wójcik, Czy posiadanie jest dziedziczne?, [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa dla uczczenia pracy naukowej Kazimierza Przybyłowskiego, Kra ków Warszawa 1964. S. Wójcik, Ochrona interesów jednostki w polskim prawie spadkowym w za kresie powołania do dziedziczenia, ZNUJ 1981, z. 98. S. Wójcik, Rola notariusza w sprawach spadkowych (na przykładzie testamentu notarialnego), Rej. 1996, Nr 4 5. S. Wójcik, O niektórych uregulowaniach w prawie spadkowym. Uwagi de lege ferenda, [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, red. L. Ogiegło, W. Popiołek, M. Szpunar, Kraków 2005. S. Wójcik, Glosa do postanowienia SN z 10.10.2000 r., OSP 2001, Nr 11, poz. 161. S. Wójcik, F. Zoll, Testament, SPP 2006, z. 2.
Literatura XIX A. Wysocka-Bar, Prawo właściwe dla dziedziczenia według unijnego rozporządzenia dotyczącego spraw spadkowych, KPP 2012, z. 4. A. Wysocka-Bar, Wybór prawa w międzynarodowym prawie spadkowym, Warszawa 2013. M.A. Zachariasiewicz, Zachowek czy rezerwa? Głos w dyskusji nad potrzebami i kierunkami zmian polskiego prawa spadkowego, Rej. 2006, Nr 2. P. Zakrzewski, Zapis windykacyjny, PS 2012, Nr 2. M. Załucki, Krąg spadkobierców ustawowych de lege lata i de lege ferenda, PS 2008, Nr 1. M. Załucki, Ku jednolitemu prawu spadkowemu w Europie. Zielona Księga Komisji Wspólnot Europejskich o dziedziczeniu i testamentach, Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego 2009, z. 1. M. Załucki, Wydziedziczenie w prawie polskim na tle porównawczym, Warszawa 2010. M. Załucki, Przyszłość zachowku w prawie polskim, KPP 2012, z. 3. M. Załucki, Wydziedziczenie częściowe głos w dyskusji, MoP 2013, Nr 14. M. Załucki, Wpływ orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego na prawo spadkowe, [w:] Państwo demokratyczne, prawne i socjalne. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Zbigniewowi Antoniemu Maciągowi, t. 3, Studia prawne, red. M. Grzybowski, Kraków 2014. M. Załucki, Perspektywy rekodyfikacji polskiego prawa spadkowego, [w:] 50 lat kodeksu cywilnego. Perspektywy rekodyfikacji, red. P. Stec, M. Załucki, Warszawa 2015. J. Zawadzka, Zbycie spadku pod warunkiem, PS 2013, Nr 6. F. Zoll, Czy odwołalność testamentu zawsze powinna być nieograniczona?, [w:] Rozprawy cywilistyczne. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Edwardowi Drozdowi, red. M. Pecyna, J. Pisuliński, M. Podrecka, Warszawa 2013. J. Zrałek, Niegodność dziedziczenia uwagi de lege ferenda, Rej. 2006, Nr 2. M. Żak, Skutki prawne śmierci klienta w umowie o imprezę turystyczną (o podróż), [w:] Turystyka a prawo. Aktualne problemy legislacyjne i konstrukcyjne, red. P. Cybula, J. Raciborski, Sucha Beskidzka Kraków 2008. Ł. Żarnowiec, Odwołanie testamentu w polskim prawie spadkowym, Rej. 2011, Nr 12. W. Żukowski, Projektowana nowelizacja przepisów regulujących dziedziczenie ustawowe, KPP 2008, z. 1. W. Żukowski, Surogacja składników majątku spadkowego dziedziczonego przez kilku współspadkobierców, KPP 2008, z. 3. W. Żukowski, Zarząd spadkiem przez spadkobiercę, który spadek odrzucił, KPP 2010, z. 1. W. Żukowski, Projektowane wprowadzenie zapisu windykacyjnego do polskiego prawa spadkowego, KPP 2010, z. 4. W. Żukowski, Kilka spostrzeżeń w związku z wykładnią art. 961 k.c., [w:] Rozprawy z prawa cywilnego, własności intelektualnej i prawa prywatnego międzynarodowego. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Bogusławowi Gawlikowi, red. J. Pisuliński, P. Tereszkiewicz, F. Zoll, Warszawa 2012. W. Żukowski, Porządek dziedziczenia ustawowego po nowelizacji kodeksu cywilnego ustawami z dnia 2 kwietnia 2009 r. oraz z dnia 18 marca 2011 r., KPP 2012, z. 1.