BIURO ANALIZ I PROGRAMOWANIA PROGNOZA CEN RYNKOWYCH PODSTAWOWYCH PRODUKTÓW ROLNO-ŻYWNOŚCIOWYCH

BIURO ANALIZ I PROGRAMOWANIA PROGNOZA CEN RYNKOWYCH PODSTAWOWYCH PRODUKTÓW ROLNO-ŻYWNOŚCIOWYCH W dniu 26 marca 2014 r. odbyło się posiedzenie Zespołu Ekspertów ds. Prognozowania Cen Podstawowych Produktów Rolniczych, powołanego przez Prezesa Agencji Rynku Rolnego, które miało na celu zaktualizowanie prognozy cen rynkowych podstawowych produktów rolno-żywnościowych do września 2014 r. Poniżej zaprezentowano prognozy cen: skupu: zbóż, trzody chlewnej, bydła i kurcząt, mleka, zbytu: odtłuszczonego mleka w proszku i masła, na tle przewidywanych czynników podażowo-popytowych wpływających na ich poziom. 2014.04.10

Rynek zbóż 1. RYNEK ZBÓŻ Aktualna sytuacja cenowa Po głębokim spadku na przednówku i w okresie żniw, od jesieni 2013 r. ceny zbóż w Polsce wzrosły, utrzymując się jednak na poziomie znacząco niższym niż przed rokiem. W lutym 2014 r. przeciętna cena skupu pszenicy, według danych GUS, wyniosła 742 zł/t i była o 14% wyższa niż w sierpniu (w okresie największej jej podaży), ale o 27% niższa niż rok wcześniej. Średnia cena jęczmienia ukształtowała się na poziomie 734 zł/t, o 13% wyższym niż w sierpniu 2013 r., ale o 15% niższym niż przed rokiem. Za żyto przeciętnie w kraju uzyskiwano 567 zł/t, o 28% więcej niż w sierpniu 2013 r. Jednak w porównaniu z notowaniem sprzed roku żyto było o 25% tańsze. CENA SKUPU PSZENICY [zł/t] 1 150 1150 1 100 1 050 MRiRW 1100 1050 1 000 950 prognoza 1000 950 900 900 850 GUS 850 800 800 750 750 700 700 650 650 600 600 VI 2012 IX 2012 XII 2012 III 2013 VI 2013 IX 2013 XII 2013 III 2014 VI 2014 IX 2014 Pszenica ogółem wg GUS Pszenica konsumpcyjna wg ZSRIR MRiRW Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów. Przy rekordowych krajowych zbiorach kukurydzy, cena tego zboża w lutym 2014 r. ukształtowała się na poziomie 652 zł/t. Była ona o 20% wyższa niż w październiku 2013 r. (w okresie nasilenia zbioru tego zboża), ale o 25% niższa niż przed rokiem. 2

Rynek zbóż 850 800 750 CENA SKUPU ŻYTA [zł/t] 850 800 750 700 650 prognoza 700 650 600 GUS 600 550 550 500 500 450 450 400 400 VI 2012 IX 2012 XII 2012 III 2013 VI 2013 IX 2013 XII 2013 III 2014 VI 2014 IX 2014 Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów. W marcu 2014 r. utrzymujący się duży popyt eksportowy na pszenicę konsumpcyjną, przy niestabilnej sytuacji politycznej na Ukrainie, przyczynił się do wzrostu cen tego ziarna na rynku krajowym. Według danych uzyskanych z podmiotów objętych monitoringiem Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW średnia cena zakupu pszenicy konsumpcyjnej była o 2% wyższa niż miesiąc wcześniej. W tym czasie jęczmień paszowy i żyto konsumpcyjne nieznacznie potaniało (po około 1%). W trzecim tygodniu marca 2014 r. ceny pszenicy konsumpcyjnej w Polsce kształtowały się na poziomie niższym od notowanego w Niemczech i we Francji (głównych unijnych producentów zbóż), ale wyższym niż w Czechach, na Słowacji, i na Węgrzech (będących tradycyjnymi dostawcami tego ziarna do Polski). Czynniki wpływające na poziom cen: zasoby zbóż 1 W sezonie 2013/2014 światowa produkcja zbóż (bez ryżu) 2 wyniesie 1.973 mln ton (z tego pszenicy niecałe 713 mln ton, a zbóż paszowych blisko 1.261 mln ton). Będzie to o 10% więcej niż w poprzednim sezonie i o 2% więcej od przewidywanego 1 Zapasy początkowe plus produkcja. 2 Zbiory na świecie, w WNP i w UE według szacunku United States Department of Agriculture (USDA) z marca 2014 r. 3

Rynek zbóż zużycia. Tak więc światowe zapasy zbóż na koniec sezonu 2013/2014 mogą wzrosnąć do 375 mln ton, o 10% w porównaniu z poprzednim sezonem. W 2013 r. bardzo dobre były zbiory zbóż m.in. w krajach WNP i w UE. Lepsze niż przed rokiem zbiory w UE spowodowały, że zasoby zbóż były znacząco większe (o 15 mln ton) niż na początku sezonu 2012/2013, pomimo mniejszych (o 23%) zapasów (oszacowanych przez USDA na 23 mln ton na początku sezonu 2013/2014). W Polsce zasoby zbóż na początku sezonu 2013/2014 były o 3% mniejsze niż przed rokiem, ze względu na mniejsze zapasy początkowe (według GUS 3,4 mln ton wobec 4,2 mln ton rok wcześniej) i mniejszą produkcję (o 0,6%). Według GUS w 2013 r. zbiory zbóż 3 w Polsce ukształtowały się na poziomie 28,4 mln ton, w tym 4 mln ton kukurydzy. Przy nieznacznie mniejszych niż w 2012 r. zbiorach zbóż podstawowych z mieszankami, ich skup w okresie ośmiu miesięcy bieżącego sezonu (lipiec 2013 r. luty 2014 r.) wyniósł 6,5 mln ton i był o 0,5% większy niż w porównywalnym okresie poprzedniego sezonu. Skup kukurydzy obniżył się do blisko 1,5 mln ton, o 20% w porównaniu z tym samym okresem poprzedniego sezonu. zasiewy pod zbiory 2014 r. Komisja Europejska prognozuje 4, że w 2014 r. powierzchnia uprawy zbóż w UE wzrośnie do 58 mln ha, o około 1% w porównaniu z 2013 r. Unijne zbiory zbóż, z uwagi na przewidywane mniejsze plony, mogą być jednak nieznacznie mniejsze (o 0,4%), kształtując się na poziomie 300 mln ton, w tym pszenicy 135 mln ton. Według analityków ARR w Polsce w 2014 r. należy spodziewać się dobrych zbiorów zbóż. GUS ocenił, że powierzchnia zasiewów zbóż ozimych pod zbiory w 2014 r. jest zbliżona do notowanej w poprzednim roku i wynosi około 4,4 mln ha. W bieżącym roku uprawy ozime dobrze przezimowały, a temperatury powietrza i gleby sprzyjają rozwojowi roślin i terminowym zasiewom zbóż jarych. Analitycy ARR przewidują, że łączna powierzchnia uprawy zbóż w 2014 r. będzie zbliżona do areału w poprzednim roku. O poziomie plonów i zbiorów zbóż w 2014 r. zadecydują przede wszystkim warunki agrometeorologiczne w dalszym okresie wegetacji, a zwłaszcza w ostatniej jej fazie oraz w okresie żniw. Przewiduje się, że 3 Łącznie z gryką i prosem. 4 Prognoza KE z 27 marca 2014 r. 4

Rynek zbóż przy przeciętnych warunkach termicznych i wilgotnościowych zbiory zbóż w 2014 r. mogą ukształtować się w granicach 28,0 28,5 mln ton, tj. na poziomie zbliżonym do uzyskanych w poprzednim roku. zużycie krajowe 5 W bieżącym roku gospodarczym (2013/2014) spodziewany jest dalszy spadek zużycia zbóż na pasze spowodowany ponownym zmniejszeniem pogłowia trzody chlewnej. Jednak utrzymująca się wzrostowa tendencja w produkcji drobiu, może częściowo zrekompensować ten spadek. W efekcie, w całym sezonie spasanie zbóż prawdopodobnie obniży się nieznacznie (o około 1%) i według analityków ARR może wynieść 16,1 mln ton. Zużycie zbóż na cele konsumpcyjne prawdopodobnie ulegnie dalszemu niewielkiemu zmniejszeniu. Na poziomie zbliżonym do poprzedniego sezonu może utrzymać się wykorzystanie ziarna do siewu. Z uwagi na niższe niż przed rokiem ceny zakłada się wzrost przerobu zbóż na cele przemysłowe (do 2,7 mln ton). Łączne krajowe zapotrzebowanie na zboże w sezonie 2013/2014 może wynieść 26,7 mln ton wobec 26,4 mln ton w poprzednim sezonie. handel zagraniczny Duży popyt eksportowy, dobra jakość zbóż i konkurencyjne ceny przyczyniły się do znacznego wzrostu eksportu zbóż z Polski w pierwszej połowie bieżącego sezonu. W okresie pierwszych ośmiu miesięcy sezonu 2013/2014 (tj. lipiec 2013 r. luty 2014 r.) z kraju wywieziono 3,4 mln ton ziarna zbóż 6, o 13% więcej niż w tym samym okresie sezonu 2012/2013. W tym czasie eksport towarów pierwotnego przetwórstwa wzrósł o 23%, a produktów wysoko przetworzonych o 12%. W kolejnych miesiącach sezonu 2013/2014 eksport zbóż z Polski ulegnie prawdopodobnie zmniejszeniu, ze względu na malejące krajowe zasoby zbóż. Łącznie w sezonie 2013/2014 wywóz zbóż i przetworów zbożowych (w przeliczeniu na ziarno) według szacunków analityków ARR może wynieść 4,5 mln ton wobec 4,6 mln ton w sezonie 2012/2013. Import ziarna do Polski w okresie lipiec 2013 r. luty 2014 r. wyniósł prawie 1 mln ton wobec 0,5 mln ton w tym samym okresie poprzedniego sezonu. Import towarów pierwotnego przetwórstwa był o 19% mniejszy niż rok wcześniej, 5 Według szacunków analityków ARR na podstawie danych GUS. 6 Wyniki polskiego handlu zagranicznego zostały obliczone przez analityków ARR na podstawie wstępnych danych Ministerstwa Finansów. 5

Rynek zbóż a produktów wysoko przetworzonych o 9% większy. Analitycy ARR oceniają, że w całym sezonie 2013/2014 import zbóż i przetworów zbożowych (w ekwiwalencie ziarna) może wynieść 2 mln ton i będzie o około 26% większy niż w poprzednim roku gospodarczym. zapasy końcowe Z uwagi na mniejsze zasoby oraz znaczący eksport zbóż z Polski, krajowe zapasy zbóż na koniec sezonu 2013/2014 ulegną dalszemu obniżeniu. Prognoza cen skupu zbóż do września 2014 r. Ocenia się, że w Polsce przewidywany spadek zapasów na koniec bieżącego sezonu oraz niestabilna sytuacja na wschodzie Europy mogą stymulować wzrost cen zbóż. Wzrost ten może być hamowany zwiększeniem importu oraz optymistycznymi prognozami światowych zbiorów zbóż w sezonie 2014/2015, prezentowanymi przez uznane ośrodki analityczne (USDA, KE, Strategie Grains). W okresie żniw ceny zbóż ulegną sezonowemu obniżeniu. Jednak przewidywany rosnący globalny popyt na zboża może ograniczać ten spadek i we wrześniu 2014 r. ceny zbóż mogą być o 5 15% wyższe niż we wrześniu 2013 r. Zespół Ekspertów przewiduje, że ceny zbóż w Polsce będą kształtowały się następująco: Wyszczególnienie j.m. czerwiec 2014 r. wrzesień Pszenica ogółem 1) zł/t 770 810 730 780 Pszenica konsumpcyjna 2) zł/t 810 850 760 810 1) 2) Żyto 1) zł/t 560 590 520 560 Dotyczy średniej ważonej ceny danego rodzaju zboża zarówno konsumpcyjnego, jak i paszowego. Dotyczy średniej miesięcznej ceny pszenicy przeznaczonej na cele konsumpcyjne notowanej w ramach Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW. 6

Rynek wieprzowiny 2. RYNEK WIEPRZOWINY Aktualna sytuacja cenowa Rosyjskie embargo na import produktów wieprzowych z UE (wprowadzone 29 stycznia 2014 r.) spowodowało znaczący spadek krajowych cen trzody chlewnej w lutym br. Według danych GUS w lutym 2014 r. w Polsce żywiec wieprzowy skupowano przeciętnie po 4,60 zł/kg, o 9% taniej niż w styczniu 2014 r. i o 11% taniej niż w lutym 2013 r. 6,50 CENY SKUPU ŻYWCA WIEPRZOWEGO [zł/kg] 6,50 6,25 6,25 6,00 GUS prognoza 6,00 5,75 5,75 5,50 5,50 5,25 5,25 5,00 5,00 4,75 4,75 4,50 4,50 VI 2012 IX 2012 XII 2012 III 2013 VI 2013 IX 2013 XII 2013 III 2014 VI 2014 IX 2014 Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów. W marcu br. odnotowano wzrost krajowych cen trzody chlewnej, ale nadal były one niższe niż przed rokiem. W dniach 24 30.03.2014 r. średnia cena zakupu żywca wieprzowego płacona przez zakłady mięsne objęte monitoringiem Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW ukształtowała się na poziomie 4,93 zł/kg 7 i była o 17% wyższa niż w poprzednim miesiącu, ale o 8% niższa niż rok wcześniej. Zgodnie z informacją Komisji Europejskiej przeciętna cena trzody chlewnej w UE w ostatnim tygodniu marca 2014 r. wyniosła 158,56 EUR/100 kg (masy poubojowej schłodzonej klasy E) i była o 4,5% wyższa niż przed miesiącem, ale o 7% niższa niż rok wcześniej. Cena tej klasy trzody chlewnej w Polsce wyrażona 7 W ramach ZSRIR MRiRW ceny zakupu trzody chlewnej są zbierane dla masy poubojowej. Cena żywca jest obliczana przy zastosowaniu średniego wskaźnika wydajności rzeźnej. 7

Rynek wieprzowiny w walucie unijnej (156,75 EUR/100 kg) była wyższa od średnich cen m.in. w Holandii, Belgii i Danii, ale niższa niż np. w Niemczech i na Węgrzech. Czynniki wpływające na poziom cen skupu: - pogłowie trzody chlewnej i produkcja żywca wieprzowego Relacje krajowych cen skupu żywca wieprzowego do targowiskowych cen zbóż od kilku lat są niekorzystne dla hodowców świń, w związku z tym w Polsce utrzymuje się spadkowa tendencja w pogłowiu tych zwierząt. Zgodnie z danymi GUS w końcu listopada 2013 r. krajowe pogłowie trzody chlewnej wynosiło 11 mln szt., o 1% mniej niż przed rokiem. Ograniczenie liczebności trzody nastąpiło we wszystkich grupach wiekowo-użytkowych, poza tucznikami (których w listopadzie 2013 r. było o 1,5% więcej niż przed rokiem). Najbardziej (o 6%) zmalała liczba loch prośnych. Pogłowie prosiąt zmniejszyło się o 2%, a warchlaków o 2,5%. Spadek liczby świń został ograniczony wzmożonym importem prosiąt i warchlaków z Danii, Niemiec i Holandii. Trudności ze zbytem żywca wynikające z rosyjskiego embarga na unijną wieprzowinę mogą zniechęcić hodowców w Polsce do kontynuacji chowu trzody chlewnej, zwłaszcza na obszarze objętym ograniczeniami wynikającymi z decyzji KE 8. Konsekwencją zmniejszenia liczby świń jest ograniczenie produkcji wieprzowiny. Według GUS w 2013 r. produkcja żywca wieprzowego w Polsce zmalała o ponad 4% w porównaniu z 2012 r. Przewiduje się, że w 2014 r. krajowa produkcja tego gatunku żywca będzie mniejsza niż w ubiegłym roku. - handel zagraniczny Departament Rolnictwa USA (USDA) przewiduje, że w 2014 r. nastąpi wzrost konkurencji na światowym rynku wieprzowiny. Nasilenie konkurencji będzie wynikało ze zwiększenia produkcji w krajach należących do największych eksporterów wieprzowiny (USA, Brazylia), a także w krajach, które nie są tradycyjnymi eksporterami tego mięsa (m.in. Białoruś i Ukraina), przy niewielkim wzroście globalnego popytu importowego. Poza wzrostem konkurencji na światowym rynku wieprzowiny, do spadku unijnego eksportu dodatkowo przyczyni się rosyjskie embargo na wieprzowinę z UE. Jednakże eksport do państw Azji Południowo-Wschodniej może częściowo 8 Decyzje wykonawcze Komisji (UE) nr 2014/100/UE, 2014/134/UE i 2014/178/UE. 8

Rynek wieprzowiny zrekompensować zmniejszenie unijnego eksportu do państw Europy Wschodniej. W efekcie, w 2014 r. eksport asortymentu wieprzowego z UE może być nieco mniejszy niż w 2013 r. Unijny import produktów wieprzowych w 2014 r., tak jak w poprzednich latach, będzie marginalny. Według informacji KE w styczniu 2014 r. z UE wywieziono 248 tys. ton asortymentu wieprzowego 9, o 2% więcej niż przed rokiem. Największymi odbiorcami unijnej wieprzowiny były Chiny (wysłano tam 25% unijnego eksportu), Rosja (17%) i Hongkong (13%). W porównaniu ze styczniem 2013 r. eksport wieprzowiny z UE najbardziej wzrósł do krajów Azji Południowo-Wschodniej, tj. do Korei Południowej (o 91%), Singapuru (o 54%), na Filipiny (o 42%), do Japonii (o 36%) i Hongkongu (o 1%), a nie zmienił się eksport do Chin. Najbardziej natomiast zmalał wywóz do państw Europy Wschodniej, tj. na Ukrainę (o 40%) i do Rosji (o 21%), a także na Białoruś (o 9%). Import produktów wieprzowych do UE w styczniu 2014 r. wyniósł 3 tys. ton, o 7% mniej niż rok wcześniej. W 2013 r., pomimo spadku krajowego pogłowia trzody chlewnej, duży popyt zagraniczny na wieprzowinę przyczynił się do zwiększenia jej wywozu. Polski eksport żywca, mięsa, tłuszczów i przetworów wieprzowych 10 osiągnął nienotowany dotąd poziom 672 tys. ton, o 14% wyższy niż w 2012 r. Wzrost eksportu produktów wieprzowych był możliwy dzięki zwiększeniu importu trzody chlewnej. W 2013 r. do Polski przywieziono ponad 5,1 mln szt. trzody chlewnej, o 34% więcej niż w poprzednim roku (w tym przywóz prosiąt i warchlaków wyniósł 3,8 mln szt., o 27% więcej, a przywóz tuczników 1,3 mln szt., o 84% więcej). Import ogółem asortymentu wieprzowego do Polski w 2013 r. również osiągnął nienotowany dotychczas poziom 802 tys. ton i był o 7% większy niż w 2012 r. Import netto wyniósł 130 tys. ton wobec 160 tys. ton w 2012 r. Ujemne saldo wartościowe polskiego handlu zagranicznego produktami wieprzowymi ukształtowało się na poziomie 379 mln EUR, podczas gdy w poprzednim roku wyniosło 374 mln EUR. W styczniu 2014 r. z naszego kraju wyeksportowano 56 tys. ton żywca, mięsa, tłuszczów i przetworów wieprzowych, o 12% więcej niż w styczniu 2013 r. Do Polski 9 Podane przez KE w dniu 20 marca 2014 r. wyniki handlu UE produktami wieprzowymi są danymi wstępnymi i zostały wyrażone w masie produktu. 10 Wyniki polskiego handlu zagranicznego asortymentem wieprzowym dotyczą produktów ze świń gatunków domowych i zostały obliczone przez analityków ARR na podstawie wstępnych danych Ministerstwa Finansów. Dane w ujęciu wagowym są wyrażone w ekwiwalencie mięsa. 9

Rynek wieprzowiny sprowadzono 66 tys. ton ww. produktów, o 11% więcej niż przed rokiem. W związku z rosyjskim embargiem na unijną wieprzowinę, od końca stycznia został wstrzymany polski eksport asortymentu wieprzowego na obszar Unii Celnej Białorusi, Rosji i Kazachstanu. W lutym 2014 r. polski eksport mięsa wieprzowego był o 14% mniejszy niż przed rokiem. Nie było eksportu do Unii Celnej Białorusi, Rosji i Kazachstanu. Zmniejszył się również wywóz na Ukrainę (o 89%), do Japonii (o 41%), Korei Południowej (o 31%) i Chin (o 19%). Jednocześnie wzrósł polski eksport mięsa wieprzowego do większości państw UE, w tym m.in. na Słowację (o 38%), do Niemiec (o 29%) i do Włoch (o 27%). W okresie styczeń luty 2014 r. polski eksport żywca, mięsa, tłuszczów i przetworów wieprzowych wyniósł 98 tys. ton, o 1% mniej niż przed rokiem. Import ww. przetworów osiągnął poziom 122 tys. ton i był o 8% większy niż w okresie pierwszych dwóch miesięcy 2013 r. Deficyt polskiego handlu zagranicznego asortymentem wieprzowymi w okresie styczeń luty br. (24 tys. ton) był o 9 tys. ton większy niż rok wcześniej. Ujemne saldo wartościowe wyniosło 58 mln EUR wobec 37 mln EUR przed rokiem. Ocenia się, że w 2014 r. polski eksport wieprzowiny będzie mniejszy niż w 2013 r. Zmniejszy się również import żywca i mięsa wieprzowego. - spożycie Malejąca krajowa produkcja wieprzowiny i drogi import przyczyniły się do wzrostu cen detalicznych mięsa wieprzowego w Polsce i w następstwie do spadku jego konsumpcji. Zgodnie z danymi GUS w 2013 r. ceny detaliczne mięsa wieprzowego były o 0,8% wyższe niż w 2012 r. IERiGŻ PIB ocenia, że w związku z konkurencją tańszego mięsa kurcząt, spożycie wieprzowiny w 2013 r. w Polsce mogło być mniejsze niż w 2012 r. (według GUS wyniosło wówczas 39,2 kg na mieszkańca). Uwzględniając wzrost podaży wieprzowiny na krajowym rynku w 2014 r., IERiGŻ PIB przewiduje, że spożycie tego mięsa może wzrosnąć o około 1 kg na mieszkańca. Prognoza cen skupu trzody chlewnej do czerwca 2015 r. Od akcesji Polski do UE krajowe ceny skupu trzody chlewnej w dużej mierze są uzależnione od unijnych cen wieprzowiny i kursu złotego do euro. Zdaniem KE w 2014 r. podaż wieprzowiny w UE nieco wzrośnie w porównaniu z 2013 r., co może 10

Rynek wieprzowiny przyczynić się do spadku unijnych cen wieprzowiny. W Polsce do września 2014 r. ceny tego mięsa także mogą być niższe niż przed rokiem. Zespół Ekspertów, biorąc pod uwagę sezonowe wahania cen, przewiduje, że średnie ceny skupu żywca wieprzowego w Polsce w prognozowanym okresie mogą kształtować się następująco: Wyszczególnienie j.m. czerwiec 2013 r. wrzesień Żywiec wieprzowy zł/kg 5,00 5,30 5,30 5,70 11

Rynek wołowiny i cielęciny 3. RYNEK WOŁOWINY I CIELĘCINY Aktualna sytuacja cenowa W Polsce od początku 2014 r. krajowe ceny skupu bydła oraz młodego bydła są niższe niż przed rokiem. Według danych GUS w lutym br. bydło ogółem (bez cieląt) skupowano średnio po 6,12 zł/kg, a młode bydło po 6,33 zł/kg, tj. o około 8% taniej niż przed rokiem. Według danych Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW najniższe w bieżącym roku ceny bydła odnotowano na początku marca (5,72 zł/kg). W kolejnych tygodniach ceny skupu bydła rosły. W marcu br. zakłady mięsne za żywiec wołowy średnio w kraju płaciły 5,84 zł/kg, o 2% mniej niż w lutym i o około 6% mniej w porównaniu z marcem 2013 r. 7,20 CENY SKUPU ŻYWCA WOŁOWEGO [zł/kg] 7,20 6,90 GUS prognoza 6,90 6,60 6,60 6,30 6,30 6,00 6,00 5,70 5,70 VI 2012 IX 2012 XII 2012 III 2013 VI 2013 IX 2013 XII 2013 III 2014 VI 2014 IX 2014 żywiec wołowy ogółem młode bydło rzeźne Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów. Przeciętna unijna cena bydła klasy R3 w ostatnim tygodniu marca br. wynosiła 384,71 EUR/100 kg (masy poubojowej schłodzonej), o 3% mniej niż w porównywalnym okresie 2013 r. W Polsce cena wołowiny tej samej klasy wyrażona w walucie unijnej była o 4% niższa niż przed rokiem i ukształtowała się na poziomie 303,50 EUR/100 kg. Wyższe niż w Polsce ceny zanotowano u głównych unijnych producentów żywca wołowego tj. we Włoszech (406,44 EUR/100 kg), w Holandii (339,94 EUR/100 kg), 12

Rynek wołowiny i cielęciny w Niemczech (372,36 EUR/100 kg) i w Hiszpanii (393,24 EUR/100 kg). Niższe niż w Polsce były jedynie ceny skupu bydła rzeźnego w Rumunii, na Słowacji, Łotwie, Litwie i w Estonii. Czynniki wpływające na poziom cen skupu: - pogłowie bydła oraz produkcja żywca wołowego i cielęcego Według danych GUS w grudniu 2013 r. pogłowie bydła liczyło 5,6 mln szt. i w odniesieniu do grudnia 2012 r. wzrosło o 1,4%. Do zwiększenia liczebności stada ogółem przyczynił się wzrost pogłowia młodego bydła w wieku 1-2 lat (o 3,4%) i cieląt poniżej 1 roku (o 2%). Spadek odnotowano jedynie w pogłowiu krów (o 1,1%). Ocenia się, że w 2013 r. produkcja żywca wołowego łącznie z cielęcym ukształtowała się na poziomie około 700 tys. ton wobec 759 tys. ton w 2012 r. Wzrost pogłowia bydła (zwłaszcza młodego) w grudniu 2013 r. pozwala przewidywać, że w 2014 r. produkcja żywca wołowego może być nieco większa niż w 2013 r. - handel zagraniczny Wzrost produkcji wołowiny na rynku światowym oraz ograniczony popyt na ten gatunek mięsa w krajach UE spowodowały, że w 2013 r. średnia unijna cena bydła ukształtowała się poniżej poziomu z 2012 r. W marcu br. średnio w UE za 100 kg żywca wołowego klasy poubojowej schłodzonej R3 płacono 387,30 EUR, o 2,5% mniej niż przed rokiem. W 2013 r., pomimo mniejszej krajowej produkcji żywca wołowego, eksport tego gatunku mięsa z Polski był większy niż przed rokiem. Przyczyniły się do tego niższe ceny skupu bydła rzeźnego w Polsce w porównaniu z cenami w innych krajach Unii. W 2013 r. średnia krajowa cena skupu bydła rzeźnego wyrażona w walucie unijnej stanowiła 79% przeciętnej ceny w UE, wobec 85% rok wcześniej. W efekcie, w ubiegłym roku z Polski w ekwiwalencie mięsa wyeksportowano 344 tys. ton żywca, mięsa oraz przetworów wołowych i cielęcych, o 3% więcej niż w 2012 r. Mięso wołowe stanowiło 89% eksportu całego asortymentu wołowego. Eksport mięsa był o 4% większy niż w 2012 r., a eksport żywca i przetworów wołowych odpowiednio o 11% i o 4% mniejszy. W pierwszych dwóch miesiącach 2014 r. z kraju w ekwiwalencie mięsa wywieziono blisko 50,4 tys. ton żywca, mięsa i przetworów 13

Rynek wołowiny i cielęciny wołowych i cielęcych, o 6% mniej niż w tym samym okresie 2013 r. Większy niż przed rokiem był eksport przetworów (o 9%), a mniejszy eksport mięsa (o 7%) i zwierząt żywych (o 2%). W całym 2014 r. eksport żywca, mięsa oraz przetworów wołowych i cielęcych może być nieco większy niż w 2013 r. Utrzymująca się w 2013 r. spadkowa tendencja cen wołowiny na rynkach zagranicznych stymulowała wzrost importu, jednak nadal był on niewielki. W 2013 r. do kraju przywieziono 28 tys. ton produktów wołowych i cielęcych, o 5 tys. ton więcej niż w 2012 r. Import był większy głównie ze względu na zwiększony przywóz bydła, w tym zwłaszcza cieląt. W 2013 r. zaimportowano blisko 74,2 tys. szt. bydła, o 84% więcej niż przed rokiem. W okresie styczeń luty 2014 r. do Polski przywieziono 5,2 tys. ton żywca, mięsa i przetworów wołowych, o 9% więcej niż w analogicznych miesiącach 2013 r. Wzrósł zwłaszcza import żywca, przy spadku przywozu mięsa. W całym 2014 r., w wyniku prognozowanego wzrostu produkcji na rynku światowym i unijnym oraz spodziewanego ożywienia krajowej konsumpcji, import asortymentu wołowego do Polski prawdopodobnie będzie nieco większy niż w 2013 r. Przewiduje się utrzymanie tendencji wzrostowej w imporcie cieląt i młodego bydła. W niewielkim stopniu może zwiększyć się również import mięsa. - spożycie W Polsce od kilku lat konsumpcja wołowiny utrzymuje się na bardzo niskim poziomie. Jest to efekt między innymi wysokich cen mięsa i przetworów wołowych w odniesieniu do innych gatunków. W 2013 r. (dane GUS) mięso wołowe w sprzedaży detalicznej podrożało najbardziej ze wszystkich gatunków mięsa (wzrost o 2,3%, przy 0,8% wzroście cen wieprzowiny i stabilizacji cen drobiu). Analitycy ARR oceniają, że w 2013 r. bilansowe spożycie mięsa wołowego było niższe niż w 2012 r. i mogło wynieść 1,5 kg na jednego mieszkańca, wobec 1,6 kg 11 na mieszkańca w 2012 r. IERiGŻ-PIB przewiduje, że w 2014 r. nastąpi poprawa sytuacji dochodowej ludności, a ceny detaliczne mięsa wołowego wzrosną tylko nieznacznie. W efekcie, bilansowe spożycie wołowiny może powrócić do poziomu z 2012 r. 11 Według danych GUS. 14

Rynek wołowiny i cielęciny Prognoza cen skupu bydła do września 2014 r. Większy popyt na wołowinę w krajach UE będzie sprzyjał utrzymywaniu się unijnych cen tego mięsa na wysokim poziomie, pomimo przewidywanego wzrostu produkcji. Z uwagi na ukierunkowanie polskiego eksportu wołowiny na rynek unijny należy się spodziewać, że również krajowe ceny skupu bydła i młodego bydła rzeźnego w okresie objętym prognozą będą wykazywały tendencję do wzrostu. Zespół Ekspertów uwzględniając wahania sezonowe przewiduje, że do września 2014 r. ceny skupu żywca wołowego mogą kształtować się następująco: Wyszczególnienie j.m. 2014 r. czerwiec wrzesień Bydło ogółem zł/kg 5,90-6,20 6,00-6,40 Młode bydło rzeźne zł/kg 6,20-6,50 6,20-6,60 15

Rynek drobiu 4. RYNEK DROBIU Aktualna sytuacja cenowa Po spadku cen skupu kurcząt brojlerów w drugiej połowie 2013 r., w styczniu i lutym br. odnotowano ich wzrost, który był odzwierciedleniem popytu krajowego i zagranicznego na ten rodzaj mięsa. Według danych z zakładów drobiarskich objętych monitoringiem Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW w marcu br. ceny skupu kurcząt były względnie stabilne. W czwartym tygodniu marca 2014 r., podobnie jak w lutym kurczęta brojlery skupowano po 3,71 zł/kg, o 8% taniej niż przed rokiem. W styczniu i lutym 2014 r. dalszej obniżce uległy ceny skupu indyków, co było konsekwencją zwiększonej ich podaży rynkowej. W końcu marca br. ceny indyków nieco wzrosły kształtując się na poziomie 5,60 zł/kg, o 0,5% wyższym niż przed rokiem. 4,20 4,10 4,00 3,90 3,80 3,70 3,60 3,50 MRiRW CENY SKUPU KURCZĄT BROJLERÓW [zł/kg] prognoza 4,20 4,10 4,00 3,90 3,80 3,70 3,60 3,50 3,40 3,40 VI 2012 IX 2012 XII 2012 III 2013 VI 2013 IX 2013 XII 2013 III 2014 VI 2014 IX 2014 Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów. Ceny zbytu tuszek kurcząt w czwartym tygodniu marca br. obniżyły się do poziomu 5,69 zł/kg i były o 5% niższe niż przed miesiącem oraz o 8% niższe niż przed rokiem. Cena ta wyrażona w walucie unijnej była najniższa w UE i wynosiła 136,58 EUR/100 kg, o 58 EUR/100 kg mniej od średniej ceny w UE (194,23 EUR/100 kg), a także o 22 EUR/100 kg mniej od ceny notowanej w Wielkiej Brytanii, głównego konkurenta handlowego Polski w branży drobiarskiej 16

Rynek drobiu na rynku UE. Czynniki wpływające na poziom cen skupu: produkcja i skup mięsa drobiowego W Polsce w produkcji żywca drobiowego od lat utrzymuje się tendencja wzrostowa. Według wstępnych danych GUS w 2013 r. produkcja drobiu była o 4,7% większa niż w 2012 r. i wyniosła około 2.366 tys. ton (1.656 tys. ton w w.b.c.). Równocześnie w 2013 r. (według danych sprawozdawczych GUS) dynamika wzrostu skupu żywca drobiowego wyniosła 6% wobec 9% w 2012 r. W 2014 r. przewidywany jest dalszy umiarkowany wzrost produkcji drobiu. Wzrost krajowej produkcji żywca drobiowego stymulowany będzie poprawą opłacalności produkcji oraz utrzymującym się popytem na drób, z uwagi na jego konkurencyjność cenową wobec innych gatunków mięsa. handel zagraniczny W 2013 r. eksport żywca, mięsa i przetworów drobiowych (w ekwiwalencie mięsa) wyniósł 699 tys. ton 12 i był o 9% większy niż w 2012 r. Wzrost eksportu asortymentu drobiowego wynikał z utrzymującego się popytu na mięso drobiowe na rynkach zagranicznych, z uwagi na konkurencyjność cenową polskich produktów drobiowych na rynku unijnym. W okresie pierwszych dwóch miesięcy 2014 r. wyeksportowano 120 tys. ton mięsa drobiowego, o 12% więcej niż przed rokiem. W całym 2014 r. tempo wzrostu eksportu drobiu będzie zbliżone do notowanego w 2013 r. Podstawą prognozy dalszego wzrostu eksportu są konkurencyjne ceny polskiego drobiu na rynku UE, przy prognozowanym przez Komisję Europejską dalszym wzroście unijnej konsumpcji. Ponadto wzrost eksportu krajowego asortymentu drobiowego może być stymulowany rozwojem kontaktów handlowych z krajami poza unijnymi w związku z prognozowanym wzrostem światowej konsumpcji. Ograniczająco na wzrost eksportu będzie natomiast oddziaływać rosnąca konkurencja ze strony zagranicznych producentów. W 2013 r. odnotowano również wzrost przywozu produktów drobiowych do czego przyczynił się popyt na surowiec do przetwórstwa. W 2013 r. do Polski 12 Wyniki polskiego handlu zagranicznego asortymentem drobiowym dotyczą produktów z drobiu gatunków domowych i zostały obliczone przez analityków ARR na podstawie wstępnych danych Ministerstwa Finansów. Dane w ujęciu wagowym są wyrażone w ekwiwalencie mięsa. 17

Rynek drobiu sprowadzono 96 tys. ton produktów drobiowych (w ekwiwalencie mięsa), o 14% więcej niż w 2012 r. Zwiększył się zwłaszcza import żywca drobiowego (o 33%), którego udział w strukturze towarowej sprowadzanego asortymentu drobiowego (w przeliczeniu na ekwiwalent mięsa) wyniósł 51% wobec 44% w 2012 r. W styczniu i lutym br. import drobiu łącznie wyniósł 17 tys. ton wobec 15 tys. ton przed rokiem, co związane było przede wszystkim z dużo większym importem drobiu żywego. Przewiduje się, że w całym 2014 r. utrzyma się wzrostowa tendencja w imporcie, ale tempo wzrostu będzie mniejsze niż w 2013 r. spożycie W 2013 r., w stosunku do mięsa czerwonego, drób był nadal konkurencyjny cenowo, co skutkowało wzrostem jego konsumpcji. Według danych GUS w 2013 r. ceny detaliczne drobiu nie uległy zmianie, podczas gdy ceny detaliczne wieprzowiny wzrosły o 0,8%, a wołowiny o 2,3%. Zgodnie z szacunkiem IERiGŻ PIB bilansowe spożycie mięsa drobiowego w 2013 r. wyniosło 27 kg na mieszkańca i było o ponad 3% większe od notowanego w 2012 r. W 2014 r. przewiduje się dalszy wzrost konsumpcji mięsa drobiowego. Według prognozy IERiGŻ PIB w 2014 r. spożycie drobiu może zwiększyć się o około 2%, do 27,5 kg na mieszkańca. Prognoza cen skupu kurcząt brojlerów do września 2014 r. Spodziewany wzrost krajowej produkcji drobiu, wolniejsze tempo wzrostu jego konsumpcji oraz przewidywane niższe niż rok wcześniej ceny wieprzowiny są czynnikami, na skutek których przeciętne ceny kurcząt brojlerów w II i w III kwartale 2014 r. mogą kształtować się na poziomie niższym niż w 2013 r. Obniżka cen nie będzie jednak znacząca, z uwagi na prognozowany wzrost popytu eksportowego na polski drób. Uwzględniając wahania sezonowe Zespół Ekspertów prognozuje, że przeciętne ceny skupu kurcząt brojlerów do września 2014 r. mogą kształtować się następująco: Wyszczególnienie j.m. czerwiec 2014 r. wrzesień Kurczęta brojlery zł/kg 3,80-4,00 3,80-4,10 18

Rynek mleka i produktów mleczarskich 5. RYNEK MLEKA I PRODUKTÓW MLECZARSKICH Aktualna sytuacja cenowa: - mleko surowe W Polsce na początku 2014 r. ceny skupu mleka (pomimo niewielkich korekt w dół) utrzymują się na wysokim poziomie. W lutym (według danych GUS) cena surowca dostarczonego do skupu wyniosła 151,65 zł/hl i była o ponad 1% niższa niż w styczniu, ale o około 23% wyższa niż w porównywalnym miesiącu 2013 r. 160 155 150 145 140 135 GUS CENY SKUPU MLEKA [zł/hl] bez podatku VAT 160 155 150 145 140 135 130 125 120 115 prognoza 130 125 120 115 110 110 VI 2012 IX 2012 XII 2012 III 2013 VI 2013 IX 2013 XII 2013 III 2014 VI 2014 IX 2014 Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów. - masło w blokach i odtłuszczone mleko w proszku (OMP) Na początku 2014 r. odnotowano spadek cen zbytu masła. Tendencje wzrostowe wykazują natomiast ceny odtłuszczonego mleka w proszku. Według danych GUS w lutym 2014 r. za masło w blokach producenci uzyskiwali 16,66 zł/kg (z VAT), o 6% mniej niż w styczniu. W tym czasie cena odtłuszczonego mleka w proszku wzrosła o 1%, do 14,16 zł/kg (z VAT). W odniesieniu do cen sprzed roku cena masła była wyższa o 13%, a OMP o 23%. 19

Rynek mleka i produktów mleczarskich 19,00 18,00 17,00 16,00 15,00 14,00 13,00 12,00 11,00 10,00 9,00 CENY ZBYTU MASŁA I MLEKA ODTŁUSZCZONEGO W PROSZKU [zł/kg] z podatkiem VAT GUS prognoza 19,00 18,00 17,00 16,00 15,00 14,00 13,00 12,00 11,00 10,00 9,00 8,00 8,00 VI 2012 IX 2012 XII 2012 III 2013 VI 2013 IX 2013 XII 2013 III 2014 VI 2014 IX 2014 masło w blokach mleko odtłuszczone w proszku Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów. W Unii Europejskiej ceny masła i OMP w pierwszym kwartale 2014 r. uległy spadkowi. Jednak nadal były wyższe niż w porównywalnym okresie 2013 r. W końcu marca 2014 r. u głównych unijnych producentów artykułów mleczarskich, tj. w Niemczech, we Francji i w Holandii za masło przeciętnie uzyskiwano 3,52 3,70 EUR/kg (14,73 15,48 zł/kg), o 2 9% więcej niż rok wcześniej. W tym samym czasie ceny odtłuszczonego mleka w proszku kształtowały się w zakresie 3,10 3,24 EUR/kg (12,97 13,55 zł/kg), o 12 18% wyższym niż rok wcześniej. Podobne tendencje obserwowano w Polsce. Według danych MRiRW z zakładów objętych monitoringiem Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej, w marcu 2014 r. przeciętna cena zbytu masła w blokach wyniosła 14,83 zł/kg (bez VAT) i była o 13% wyższa niż przed rokiem. W tym czasie za OMP płacono 13,40 zł/kg (bez VAT), o 25% więcej niż rok wcześniej. Czynniki wpływające na poziom cen: - pogłowie krów, produkcja i dostawy mleka w Polsce W Polsce sukcesywnie postępuje proces ograniczania chowu krów. Jednak notowane w drugiej połowie 2013 r. rekordowo wysokie ceny skupu mleka przyczyniły się do osłabienia jego dynamiki. Według danych GUS w grudniu 2013 r. 20

Rynek mleka i produktów mleczarskich pogłowie krów mlecznych wyniosło 2.299 tys. szt. W porównaniu z grudniem 2012 r. było ono mniejsze o 47 tys. szt. (tj. o 2%). Przewiduje się, że w 2014 r. dynamika spadku liczby krów jeszcze osłabnie. Według prognozy IERiGŻ-PIB w czerwcu 2014 r. pogłowie krów mlecznych w Polsce może ukształtować się na poziomie 2.345 tys. szt., o 0,5% niższym niż w czerwcu 2013 r. Wzrost mleczności w 2013 r. był mniejszy niż rok wcześniej i nie zrekompensował w całości spadku pogłowia krów. W efekcie IERiGŻ-PIB ocenia, że całkowita produkcja mleka w 2013 r. była nieznacznie (o 0,6%) mniejsza niż w 2012 r. i ukształtowała się na poziomie 12,23 mld litrów. Przewidywane utrzymanie się koniunktury na światowym rynku mleka w 2014 r. będzie wpływało stymulująco na wzrost krajowej produkcji mleka. IERiGŻ-PIB przewiduje, że w 2014 r. produkcja surowca, może być o około 2% większa niż w 2013 r. i wynieść 12,4 mld litrów, przy wzroście wydajności mlecznej o blisko 3%, do 5.380 litrów/szt. Notowany w 2013 r. wzrost opłacalności sprzedaży mleka skutkował wzrostem dostaw mleka do skupu, kosztem zmniejszenia zużycia w gospodarstwach. W 2013 r. (według danych GUS) do podmiotów skupujących dostarczono ponad 9,6 mld litrów mleka, o 0,6% więcej niż w 2012 r. W ostatnim roku kwotowym 2014/2015 krajową kwotę mleczną utrzymano na poziomie z roku kwotowego 2013/2014 (tj. 10,06 mld kg). Jednak w warunkach relatywnie wysokich cen, skup mleka w 2014 r. może być większy niż w roku 2013. - produkcja artykułów mleczarskich W 2013 r., przy nieznacznie większej niż w 2012 r. podaży surowca mlecznego do skupu, zakłady przetwórcze ograniczyły produkcję m.in. odtłuszczonego mleka w proszku, na rzecz innych artykułów mleczarskich (np.: serów i serwatki oraz napojów mlecznych fermentowanych oprócz jogurtów). Według meldunkowych danych GUS w 2013 r. wyprodukowano 102 tys. ton odtłuszczonego mleka w proszku (wobec 116 tys. ton w 2012 r.). Pomimo większego spożycia, na poziomie zbliżonym do notowanego rok wcześniej utrzymano natomiast produkcję masła, która wyniosła 171 tys. ton. W 2014 r. produkcja OMP prawdopodobnie wyniesie 108 tys. ton i będzie o 6% większa niż rok wcześniej. Jednocześnie produkcja masła, w efekcie obserwowanego spadku cen tego tłuszczu w UE, może obniżyć się o 1%, do 169 tys. ton. 21

Rynek mleka i produktów mleczarskich 810 Produkcja wybranych arykułów mleczarskich w latach 1990-2013 710 610 510 tys. ton 410 310 210 110 10 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 masło sery podpuszczkowe dojrzewające napoje mleczne OMP - handel zagraniczny Duży popyt na produkty mleczarskie ze strony państw Azji, Bliskiego Wschodu i Afryki przyczynia się do wzrostu ich cen. Koniunktura na światowym rynku mleka w 2013 r. spowodowała, że wartość polskiego handlu zagranicznego produktami mleczarskimi osiągnęła rekordowy poziom. Z obliczeń analityków ARR wynika, że wartość wywozu artykułów mleczarskich (bez kazeiny) wyniosła 1,67 mld EUR i była o 17,5% wyższa niż w 2012 r. Krajowy popyt ze strony konsumentów i zakładów przetwórczych sprzyjał zwiększaniu również importu. Dodatnie saldo obrotów uległo zwiększeniu i przekroczyło 1 mld EUR, przy 0,9 mld EUR w 2012 r. W strukturze geograficznej eksportu produktów mleczarskich dominują kraje Unii Europejskiej (w 2013 r. 74%). Największymi odbiorcami były: Niemcy (315 mln EUR), Czechy (143 mln EUR), Holandia (115 mln EUR) oraz Włochy (112 mln EUR). Spośród krajów nienależących do UE głównym odbiorcą polskich artykułów mleczarskich była Rosja (142 mln EUR) oraz Chiny i Ukraina (po 28 mln EUR). W strukturze towarowej wywozu rośnie udział finalnych produktów mleczarskich. W efekcie na znaczeniu traci m.in. wywóz odtłuszczonego mleka w proszku. Udział eksportu w zagospodarowaniu krajowej produkcji OMP spadł w 2013 r. do 60% 22

Rynek mleka i produktów mleczarskich z 67% w 2012 r. W 2013 r. spadek produkcji i zwiększone krajowe zapotrzebowanie na ten rodzaj proszku mlecznego przyczyniło się do ograniczenia jego eksportu oraz wzrostu importu. Z kraju w 2013 r. wywieziono 61 tys. ton OMP, o 22% mniej niż rok wcześniej 13. OMP z Polski eksportowano przede wszystkim do krajów UE (40 tys. ton), w tym m.in. do Bułgarii, Holandii, Niemiec i Włoch, a także do Algierii, Rosji i Chin. Przywóz (po cenach istotnie niższych od krajowych cen zbytu tego artykułu) był o 40% większy w porównaniu z 2012 r. i wyniósł 27 tys. ton. Produkt ten sprowadzano m.in. z Niemiec, Luksemburga, Francji i Litwy. Saldo handlu zagranicznego odtłuszczonym mlekiem w proszku w 2013 r. było dodatnie i ukształtowało się na poziomie 34 tys. ton, wobec 59 tys. ton w roku poprzednim. Na początku 2014 r. odnotowano istotny wzrost wywozu OMP. W okresie styczeń luty br. osiągnął on poziom 16 tys. ton, o 68% wyższy niż w rok wcześniej. Jednocześnie utrzymujący się krajowy popyt na OMP wpływa stymulująco na wzrost jego importu. Do kraju przywieziono 4 tys. ton tego proszku, o 31% więcej niż w przed rokiem. W 2014 r., przy rosnącym światowym zapotrzebowaniu na mleko w proszku, wywóz OMP może być większy od notowanego w 2013 r. Jednocześnie, przy możliwym dalszym wzroście krajowego zużycia, również przywóz OMP może nieco wzrosnąć. Produkcja masła w Polsce, podobnie jak w UE, jest kierowana przede wszystkim na rynek wewnętrzny, a tylko niewielka jej część jest eksportowana. Przy względnie stabilnej konsumpcji tego tłuszczu, w latach 2012-2013 wywóz masła utrzymywał się na poziomie około 30 tys. ton. Wzrost cen tego tłuszczu na rynku światowym spowodował, że w 2013 r., pomimo mniejszego wolumenu eksportu, jego wartość zwiększyła się o 24% osiągając 109 mln EUR. Import masła do Polski, w odniesieniu do krajowej produkcji, od lat jest niewielki i ma charakter uzupełniający. W 2013 r. ukształtował się on na poziomie około 10 tys. ton. Dodatnie saldo handlu zagranicznego masłem było o 1,8 tys. ton mniejsze od notowanego w 2012 r. i wyniosło 19 tys. ton. Wartościowe saldo handlu zagranicznego masłem ukształtowało się na poziomie 67 mln EUR, o 20% wyższym niż w roku poprzednim. Głównymi partnerami Polski zarówno w eksporcie, jak i w imporcie masła, są kraje członkowskie UE. W pierwszych dwóch miesiącach 2014 r. eksport tego tłuszczu był o 15% mniejszy niż przed rokiem i wyniósł 5,5 tys. ton. W tym 13 Wyniki polskiego handlu zagranicznego zostały obliczone przez analityków ARR na podstawie wstępnych danych Ministerstwa Finansów. 23

Rynek mleka i produktów mleczarskich czasie jego przywóz ograniczono o 6%, do 1,3 tys. ton. W całym 2014 r., przy przewidywanym wzroście spożycia krajowego, eksport masła prawdopodobnie będzie zbliżony do notowanego w 2013 r. Na poziomie z 2013 r. prawdopodobnie utrzyma się również przywóz tego tłuszczu. - spożycie mleka i jego przetworów W Polsce utrzymuje się wzrostowa tendencja spożycia mleka i jego przetworów. IERiGŻ-PIB ocenia, że w 2013 r., przy nieznacznie mniejszej produkcji mleka i mniejszym wolumenie eksportu produktów mleczarskich oraz wydatnym wzroście importu, bilansowe spożycie mleka (łącznie z mlekiem przeznaczonym na przetwory, bez mleka przerobionego na masło) mogło być o 1% większe niż w 2012 r. i wynieść 195 litrów na mieszkańca. W 2014 r., w efekcie przewidywanego zwiększenia produkcji mleka oraz poprawy sytuacji dochodowej ludności, pomimo wyższych niż przed rokiem cen artykułów mleczarskich w pierwszej połowie roku, spożycie produktów mleczarskich może być o 3 litry większe od szacowanego na 2013 r. i ukształtować się na poziomie 198 litrów na mieszkańca. W 2013 r., pomimo wzrostu cen, konsumpcja masła (według szacunków IERiGŻ-PIB) była zbliżona do notowanej w 2012 r. i wyniosła 4,1 kg na jednego mieszkańca. W 2014 r. przewidywana poprawa sytuacji dochodowej ludności oraz wzrost produkcji mleka może przyczynić się do zwiększenia konsumpcji masła. IERiGŻ-PIB ocenia, że w 2014 r. statystyczny mieszkaniec Polski spożyje 4,2 kg masła, tj. o 2,4% więcej niż w 2013 r. Prognoza cen skupu mleka oraz zbytu masła i OMP do września 2014 r. Utrzymujący się na początku 2014 r. zwiększony popyt na artykuły mleczarskie ze strony krajów rozwijających się (zwłaszcza Chin) pozwala sądzić, że koniunktura na świecie w najbliższych miesiącach nie powinna się pogorszyć. W tej sytuacji Zespół Ekspertów przewiduje, że w warunkach wzmożonego zapotrzebowania na surowiec, krajowe ceny skupu mleka surowego w okresie wiosenno-letnim br. ulegną sezonowemu obniżeniu utrzymując się jednak na poziomie wyższym niż przed rokiem. Zapotrzebowanie krajów rozwijających się na proszek mleczny pozwala zakładać, że krajowe ceny odtłuszczonego mleka w proszku w drugiej połowie 2014 r. nie będą istotnie różniły się od notowanych rok wcześniej (kiedy wahały się 24

Rynek mleka i produktów mleczarskich w granicach 13,29 13,87 zł/kg). W 2014 r. Komisja Europejska przewiduje wzrost produkcji masła w UE, co nasili konkurencję i może spowodować spadek cen tego tłuszczu na rynku krajowym. Zespół Ekspertów prognozuje, że do września 2014 r. ceny masła mogą być o 3 11% niższe niż w analogicznych miesiącach 2013 r. Zespół Ekspertów, uwzględniając wahania sezonowe, przewiduje następujący poziom cen skupu mleka oraz cen zbytu przetworów mleczarskich: Wyszczególnienie j.m. czerwiec 2014 r. wrzesień Mleko surowe zł/hl 142-149 139-149 Masło w blokach* zł/kg Mleko odtłuszczone w proszku (OMP)* zł/kg *ceny zbytu z podatkiem VAT. 15,70-16,50 13,00-13,60 15,70-16,80 13,00-13,90 25

Prognoza cen skupu (bez VAT) określona przez Zespół Ekspertów na posiedzeniu w dniu 26 marca 2014 r. Wyszczególnienie j.m Ceny w lutym 2014 r. (wg GUS) Prognozowane ceny na: Wskaźnik cen analogiczny okres poprzedniego roku = 100 VI 2014 XI 2014 VI 2014 XI 2014 pszenica ogółem 1) zł/t 742 770-810 730-780 86-90 104-111 pszenica konsumpcyjna 2) zł/t 765 810-850 760-810 88-92 107-115 żyto ogółem 1) zł/t 567 560-590 520-560 86-91 105-114 żywiec wieprzowy zł/kg 4,60 5,00-5,30 5,30-5,70 90-95 89-96 bydło ogółem zł/kg 6,12 5,90-6,20 6,00-6,40 95-100 98-105 młode bydło rzeźne zł/kg 6,33 6,20-6,50 6,20-6,60 98-103 98-105 kurczęta brojlery zł/kg 3,70 3,80-4,00 3,80-4,10 94-99 94-101 mleko surowe zł/hl 151,65 142-149 139-149 111-117 100-108 masło w blokach 3) zł/kg 16,66 15,70-16,50 15,70-16,80 94-99 86-92 mleko odtłuszczone w proszku (OMP) 3) zł/kg 14,16 13,00-13,60 13,00-13,90 98-102 94-100 1) dotyczy średniej ważonej ceny danego rodzaju zboża zarówno konsumpcyjnego, jak i paszowego. 2) dotyczy średniej miesięcznej ceny pszenicy przeznaczonej na cele konsumpcyjne notowanej w ramach Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW. 3) ceny zbytu z podatkiem VAT. 26