www.emerytariusz.pl nr 21/13, 21 października 2013 Spis treści 1 Największe na świecie fundusze emerytalne mają opory przed inwestycjami infrastrukturalnymi 2 Menedżerowie inwestycyjni patrzą w przyszłość coraz mniej optymistycznie 3 Dania utrzymuje się na najwyższym miejscu emerytalnego rankingu 4 Rośnie tolerancja dla ryzyka wśród funduszy emerytalnych 5 UE: Spadek sprzedaży funduszy inwestycyjnych w sierpniu 6 USA: Niewiele osób wierzy, że dostaną z Social Security emeryturę 7 USA: Uczestnicy planów 401 (k) wyszli obronną ręką z recesji 8 USA: Poprawa poziomu finansowania w 100 największych planach DB 9 Australia: Fundusze emerytalne zainteresowane rynkiem nieruchomości w Europie i USA 1. Największe na świecie fundusze emerytalne mają opory przed inwestycjami infrastrukturalnymi Według najnowszego raportu Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju największe prywatne plany emerytalne i publiczne fundusze rezerw emerytalnych są bardzo ostrożne przy zwiększaniu poziomu inwestycji infrastrukturalnych pomimo dalszego wzrostu środków przeznaczanych na inne inwestycje alternatywne. OECD otrzymało ankiety lub wybrane odpowiedzi z 86 planów o łącznych aktywach wynoszących prawie 10 bln dolarów. Podczas gdy średni udział w portfelu alternatywnych inwestycji wzrósł do 15,6% na koniec 2012 r. z 14,4% na koniec 2010 r., to inwestycje w infrastrukturę wykazały minimalne zmiany. Spośród 69 funduszy, które odpowiedziały w ankiecie na pytania dotyczące tego rodzaju inwestycji, ich środki zaangażowane w infrastrukturę sięgnęły 72,1 mld dolarów, czyli około 0,9% ich aktywów. Raffaele Della Croce, ekonomista w jednostce OECD zajmującej się zagadnieniami emerytalnymi, powiedział, że istnieje wiele powodów bardzo powolnego zwiększania aktywów infrastrukturalnych w funduszach i planach emerytalnych. Podkreśla, że brakuje odpowiednich możliwości inwestycyjnych, spełniających określone kryteria. Przy inwestycjach infrastrukturalnych często brak danych koniecznych dla inwestorów instytucjonalnych do oceny efektywności takich inwestycji. Według raportu 33 fundusze o największym zaangażowaniu dokonały łącznych inwestycji infrastrukturalnych na kwotę 64 mld dolarów, w tym największymi inwestorami okazały się Canada Pension Plan (183 mld dolarów aktywów) i Ontario Municipal Employees Retirement System (61,8 mld dolarów), które zainwestowały łącznie 19 mld dolarów. Della Croce powiedział, że duże plany skutecznie konkurują między sobą, poszukując alternatywnych klas aktywów. W raporcie czytamy, że średni udział akcji w portfelu badanych instytucji spadł do 28,3% na koniec 2012 r., w porównaniu do 32,2% na koniec 2010 r. W tym samym okresie udział lokat o stałym dochodzie wzrósł do 56,1% z 53,4%. Ogólne tendencje wskazują na dalszy wzrost alokacji do alternatywnych klas aktywów i stabilizację zaangażowania w lokaty o stałym dochodzie oraz spadek udziału akcji w portfelach funduszy. CIĄG DALSZY NA STR. 2 1
Globalny Przegląd Emerytalny, nr 21/13, 21 października 2013 www.emerytariusz.pl Raport OECD podkreśla, że duże publiczne fundusze rezerw emerytalnych często nadal są zakorzenione w tradycyjnych sposobach lokowania aktywów, w porównaniu z tymi, które poszukują alternatywnych i zagranicznych inwestycji. Dla przykładu: US Social Security Trust jest największym z 86 planów i jego 2,7 bln aktywów jest w 100% zainwestowanych w krajowy stały dochód. Belgijski fundusz rezerwy emerytalnej Zilverfonds (25,3 mld dol. aktywów) posiada w aktywach jedynie krajowe obligacje. Natomiast zupełnie inaczej zachowują się dwa kanadyjskie fundusze publiczne Canada Pension Plan i Quebec Pension Plan (213 mld dol. w aktywach) oraz Australia Futur Plan (85,3 mld dol. aktywów). W aktywach tych trzech funduszy udział krajowych obligacji wynosi mniej niż 35%. Australijski Future Fund posiada najwyższy udział alternatywnej inwestycji ze wszystkich funduszy rezerwy emerytalnej na poziomie 36%. Podobnie szwedzkie AP2, AP3 i AP4 odpowiedniki polskich OFE o łącznej sumie aktywów 112,5 mld dolarów, odnotowały wzrost inwestycji alternatywnych w 2012 r. Tradycyjne klasy aktywów stanowią większość aktywów w funduszach emerytalnych mających siedzibę w Ameryce Łacińskiej, Rosji, Hiszpanii i we Włoszech. Natomiast fundusze emerytalne z Turcji, Portugalii i Kanady mają największe udziały w inwestycjach alternatywnych. Turecki fundusz emerytalny OYAK o aktywach 8,8 mld dol. ma najwyższy całkowity udział alternatywnych inwestycji 50,7%, w tym 31,9% to private equity. Portugalski Pensoes CGD (2,1 mld dol.) jest drugi pod względem inwestycji alternatywnych na poziomie 43,5%, w tym 39,9% stanowią nieruchomości. Trzeci to Ontario Municipal Employees Retirement System, który przeznaczył 40,1% portfela na inwestycje alternatywne, których przyszły udział ma wzrosnąć do 47%. Według badania przeprowadzonego przez Bank of America Corp zarządzający aktywami są coraz bardziej zaniepokojeni perspektywami wzrostu światowej gospodarki, podkreślając takie zagrożenia jak konflikt polityczny w Waszyngtonie oraz spowolnienie w Chinach. Tylko 54% ankietowanych spodziewa się wzmocnienia gospodarki światowej w przyszłym roku, w porównaniu z prawie 70% miesiąc wcześniej. Mniej niż jedna trzecia respondentów oczekuje, że zyski przedsiębiorstw poprawią się w przyszłym roku, w porównaniu z ponad 40% w zeszłym miesiącu. Większa liczba ankietowanych spodziewa się również tego, że marże firm będą się kurczyć. Prawie dwie trzecie zarządzających funduszami powiedziało, że Stany Zjednoczone są najbardziej przewartościowanym rynkiem na świecie, powołując się na swoje obawy o dalsze cięcia wydatków rządu USA jako najwyższego ryzyka na rynkach finansowych. Coraz więcej menedżerów wyraża swoje obawy o sytuację w Chinach i wyrazem tego jest zmniejszenie ekspozycji zarządzanych przez nich funduszy na towary i surowce, które często są uważane za prognostyk dla wzrostu rynków wschodzących. W ciągu ostatniego miesiąca liczba menedżerów zajmujących krótką pozycję na tych rynkach uległa podwojeniu. Jeszcze większy pesymizm widać wśród zarządzających działających na rynkach azjatyckich tylko 5% z nich oczekuje, że gospodarka Chin wzmocni się w ciągu najbliższych lat, w porównaniu z 28% w zeszłym miesiącu. Ale są oznaki optymizmu w niektórych krajach rozwiniętych. Udział akcji spółek europejskich osiągnął najwyższy poziom od 6 lat, co więcej prawie połowa menedżerów uznaje, że gospodarki europejskich krajów największe problemy mają już za sobą. Podobny entuzjazm dotyczy japońskich firm. Tutaj optymizm rośnie już drugi miesiąc z rzędu. Bank of America sporządził raport na podstawie wywiadów ze 183 zarządzającymi aktywami między 4 a 10 października br. 2. Menedżerowie inwestycyjni patrzą w przyszłość coraz mniej optymistycznie 3. Dania utrzymuje się na najwyższym miejscu emerytalnego rankingu Dania utrzymała się na najwyższym miejscu w światowym rankingu emerytalnym, chociaż jej ogólna ocena wykazała spadek, jeśli chodzi o adekwatność, stabilność i integralność emerytur w 2013 r. Ogólny wynik spadł do 80,2 z 82,9, ale Dania nadal zachowuje 2
www.emerytariusz.pl Globalny Przegląd Emerytalny, nr 21/13, 21 października 2013 pierwsze miejsce w kategorii dobrze finansowanego systemu emerytalnego z jej wysokim poziomem aktywów i składek, zapewnieniem odpowiednich świadczeń i prywatnym systemem emerytalnym o dobrze opracowanych przepisach. Holandia i Australia zostały uszeregowane odpowiednio na drugim i trzecim miejscu według najnowszych danych Melbourne Mercer Global Pension Index. Na kolejnych miejscach znalazły się Szwecja i Szwajcaria. 7. i 8. miejsce zajęły Singapur i Chile. Na 9. miejscu znalazła się Wielka Brytania. Ogólny wynik systemu emerytalnego w Wielkiej Brytanii wyniósł 65,4 pkt na 100 możliwych w 2013 r., w porównaniu do 64,8 w 2012 r. Wynik ten osiągnął stopień B z rozsądną strukturą o wielu dobrych cechach, ale z niektórymi obszarami wymagającymi poprawy. Pierwszą dziesiątkę zamykają Niemcy. Polska znalazła się na 12. pozycji w rankingu, przed Francją i za Stanami Zjednoczonymi. 4. Rośnie tolerancja dla ryzyka wśród funduszy emerytalnych Allianz Global Investors (AGI) w opublikowanym rocznym raporcie RiskMonitor zauważa, że wśród funduszy emerytalnych wzrosła tolerancja ryzyka, a niektóre nie są przygotowane na problemy związane z rosnącymi stopami procentowymi. 51% z prawie 400 respondentów obawia się pęknięcia bańki na długu korporacyjnym oraz na rynku obligacji rządowych w krajach wysoko rozwiniętych, a 44% wyraża podobne obawy w stosunku do rynku nieruchomości. Dwie trzecie zarządzających zauważają bardzo duży wpływ interwencji banków centralnych na instrumenty o stałym dochodzie w ostatnich pięciu latach. Ponadto jedna trzecia zauważyła podobny wpływ na rynki walutowe, a 45% uważa, że zachowania rynków akcji były przez te interwencje zniekształcone. Prezes AGI Elizabeth Corley wyraża swoje obawy w związku z wprowadzeniem luźniejszej polityki pieniężnej przez FED w 2008 r.: Po pięciu latach takiej polityki okazuje się, że pomimo pozostawania długu na historycznie niskich poziomach wzrost gospodarczy pozostaje anemiczny, a to, co było przewidziane jako pierwsza pomoc, stało się trwałym czynnikiem utrzymującym ten anemiczny wzrost. 5. UE: Spadek sprzedaży funduszy inwestycyjnych w sierpniu Poza funduszami rynku pieniężnego sprzedaż funduszy UCITS (odpowiednik naszych funduszy inwestycyjnych otwartych) w sierpniu była na poziomie bliskim zera tyle samo było wpłat co wypłat z funduszy. To oznaczało znaczny spadek od lipca, kiedy fundusze osiągnęły sprzedaż netto na poziomie 35 mld euro. W sierpniu sprzedaż netto funduszy akcji spadła do 2 mld euro z 14 mld euro miesiąc wcześniej, natomiast fundusze obligacji dotknął odpływ netto 7 mld euro w porównaniu z napływem netto 6 mld euro w lipcu. Fundusze zrównoważone zanotowały sprzedaż netto na poziomie 3 mld euro, co oznacza spadek w porównaniu z 9 mld euro miesiąc wcześniej. Fundusze obligacji ucierpiały w sierpniu na skutek wzrostu rentowności długoterminowych obligacji powiedział dyrektor ekonomiczny EFAMA Bernard Delbecque, dodając: Niepewność co do polityki monetarnej Fed i obawy geopolityczne wpłynęły negatywnie także na fundusze akcji. 6. USA: Niewiele osób wierzy, że dostaną z Social Security emeryturę Według badania przeprowadzonego przez FindLaw. com mniej niż jedna trzecia (31%) Amerykanów wierzy, że Social Security nadal będzie istniał w momencie ich przejścia na emeryturę. Na pytanie: Czy twoim zdaniem, gdy przejdziesz na emeryturę, Social Security nadal będzie wypłacał świadczenia? 31% respondentów stwierdziło, że tak, 30% nie miało zdania, a 39% stwierdziło, że mają co do tego wątpliwości. Wiara w amerykański ZUS była najwyższa wśród osób najstarszych. Wśród respondentów powyżej 55. roku życia 64% uważa, że otrzymają świadczenia z Social Security, natomiast takie przekonanie miało tylko 11% osób w przedziale wiekowym 18 24 lat. Wśród osób w wieku 25 34 lat 18% wierzyło w emeryturę od państwa, w grupie wiekowej od 35 do 44 lat 24%, a między 45. do 54. rokiem życia liczba ta wyniosła 29%. 3
Globalny Przegląd Emerytalny, nr 21/13, 21 października 2013 www.emerytariusz.pl Badanie wykazało również, że większość ankietowanych emerytów (56%) stwierdziła, że emerytura z Social Security zabezpiecza im ponad połowę dochodów emerytalnych. 36% emerytów odpowiedziało, że emerytura od państwa stanowi ponad 75% ich dochodów emerytalnych lub jest ich jedynym źródłem dochodu emerytalnego. Badanie zostało przeprowadzone na próbie 1000 dorosłych Amerykanów. 7. USA: Uczestnicy planów 401 (k) wyszli obronną ręką z recesji Średnie saldo na koncie 401 (k) osób, które pozostały w planie odpowiedniku naszych PPE wzrosło w okresie 2007 2011 o 23,5% pomimo bardzo ostrego spadku w 2008 r. Według wspólnego badania Employee Benefit Research Institute (EBRI) i Investment Company Institute (ICI) o nazwie Uczestnicy planów 401 (k) w okresie kryzysu finansowego. Zmiany sald rachunków w 2007 2011 gwałtowny spadek cen akcji w 2008 r. zmniejszył wartość średniego salda aż o 34,8% w okresie 2007 2008. Wzrost sald w okresie 2007 2011 jest natomiast wynikiem uwzględniającym dopłaty do rejestrów przez pracowników i pracodawców, zysków inwestycyjnych, ale także uwzględnia wycofania środków, a także spłatę pożyczek. Paul Schott Stevens, prezes ICI, powiedział, że: Dane potwierdzają, że nawet w trudnych ekonomicznie czasach dyscyplina w planach o zdefiniowanej składce, do jakich zaliczane są konta 401 (k), czyli utrzymanie portfela inwestycji i kontynuacja wpłat to sprawdzona strategia. Średnie saldo 401 (k) w latach 2007 2011 wykazało roczny wzrost na poziomie 5,4%, osiągając poziom 94 482 dolarów na koniec roku 2011, w porównaniu do 76 534 dolarów w końcu roku 2007. Baza danych EBRI oraz ICI zawiera dane 24 milionów uczestników kont 401 (k) na koniec 2011 r. 8. USA: Poprawa poziomu finansowania w 100 największych planach DB Poziom finansowania przyszłych zobowiązań w planach DB 100 największych korporacji amerykańskich poprawił się we wrześniu o 32 mld dolarów. Według Milliman 100 Pension Funding Index (PFI) deficyt w przyszłych zobowiązaniach w 100 największych planach DB spadł na koniec września do 132 mld dolarów z poziomu 164 mld dolarów mierzone pod koniec sierpnia. Spadek deficytu był spowodowany wzrostem aktywów największych planów emerytalnych o ponad 2%, co spowodowało wzrost poziomu finansowania w PFI do 91,4% z poziomu 89,3% na koniec drugiego kwartału 2013 r. Według optymistycznych założeń wzrost aktywów w największych planach wyniesie 11,5% w całym 2013 r., co spowoduje wzrost wskaźnika finansowania do 95%. Natomiast przy takich samych optymistycznych założeniach do końca 2014 r. ten wskaźnik może osiągnąć poziom 113%. W pesymistycznym scenariuszu wskaźnik finansowania może spaść do poziomu 90% na koniec 2013 r. i 84% do końca 2014 r. Wygląda na to, że wzrost wskaźnika finansowania powrócił, przynajmniej tymczasowo, po lekkim odwrócenia trendu w sierpniu powiedział John Ehrhardt, współautor Milliman Pension Funding Index. 9. Australia: Fundusze emerytalne zainteresowane rynkiem nieruchomości w Europie i USA Według nowego raportu Grupy Kapitałowej Jones Lang LaSalle australijskie fundusze emerytalne mają zainwestować około 5,6 mld euro na europejskich i amerykańskich rynkach nieruchomości w ciągu 4
www.emerytariusz.pl Globalny Przegląd Emerytalny, nr 21/13, 21 października 2013 najbliższych pięciu lat, ponieważ krajowy rynek nieruchomości jest już za mały do wchłonięcia kwoty, jaką fundusze emerytalne inwestują na rynkach nieruchomości. Richard Bloxam, szef europejskich rynków kapitałowych w Jones Lang LaSalle, powiedział: Australijski rynek nie jest w stanie zapewnić odpowiedniej ekspozycji na nieruchomości, stąd fundusze emerytalne spoglądają przede wszystkim na europejskie rynki nieruchomości. Dodał jednocześnie, że aktywa australijskich funduszy do 2020 r. wzrosną do 2,1 bln euro z poziomu 1,1 bln euro dzisiaj. Rynek australijskich funduszy emerytalnych (superannuation system) jest czwartym co do wielkości aktywów na świecie i jest finansowany obowiązkowymi składkami, które stopniowo wzrosły do 9% wynagrodzenia z 3%, gdy system zaczął funkcjonować w 1992 r.; docelowo składki wzrosną do 12% wynagrodzenia w 2020 r. Około 10% aktywów australijskich funduszy emerytalnych jest inwestowanych w nieruchomości. W raporcie Jones Lang LaSalle stwierdza się, że tak jak w przeszłości, Europa i USA będą prawdopodobnie korzystnym miejscem inwestycji w nieruchomości dla australijskich funduszy emerytalnych. Źródła informacji: 1, 2 Pionline.com, 3, 4, 5 Ipe.com, 6, 7, 8 Plansponsor. com, 9 Ipe.com 5