1 INTERWENCJE BANKU CENTRALNEGO NA RYNKU PIENINYM
Tezy Bank centralny wpływa na krótkoterminowe stopy procentowe Wpływ na stopy krótkoterminowe poprzez triad instrumentów Stopy długoterminowe kształtowane przez oczekiwania 2
Teorie krzywej dochodowoci Teoria oczekiwa stopy długie to oczekiwane stopy krótkie w przyszłoci Teoria preferencji płynnoci wpływ premii za ryzyko na stopy długie finansowanie obligacji przez krótkoterm. depozyty (których oproc. moe rosn) Teoria preferowanych habitatów 3
Wpływ banku centralnego na krótkoterminowe stopy procentowe OPERACJE OTWARTEGO RYNKU - wyznaczanie poziomu krótkoterminowych stóp procentowych OPERACJE DEPOZYTOWO-KREDYTOWE - wyznaczanie korytarza waha REZERWA OBOWIZKOWA - generowanie obrotów na rynku midzybankowym 4
Funkcje rezerwy obowizkowej Zabezpieczenie interesów deponentów Funkcja fiskalna (seignorage income) Wpływ na wysoko mnonika kreacji pienidza (zmiana pienidza rezerwowego) Funkcje dodatkowe (bufor absorbujcy zmiany krótkich stóp proc., czynnik wpływajcy na płynno systemu) 5
Cechy charakteryzujce system rezerwy obowizkowej (1) Stosunek okresu utrzymywania do okresu naliczania System równoległy System czciowo opóniony System opóniony 6 Okres naliczania Okres utrzymywania Czas
Cechy charakteryzujce system rezerwy obowizkowej (2) Sposób utrzymywania rezerwy 1. Na bazie dziennej 2. rednio w okresie rezerwowym 7
Cechy charakteryzujce system rezerwy obowizkowej (3) Dochody ze rodków utrzymywanych z tytułu rezerwy 1. Rezerwa nieoprocentowana 2. Rezerwa oprocentowana 8
Dylematy zwizane z rezerw obowizkow System opó niony czy czciowo opó niony Długo okresu rezerwowego Sankcje za niewywizanie si z obowizku utrzymania rezerwy Wolna gotówka wliczana do rezerwy Oprocentowanie 9
Kierunki ewolucji rezerwy obowizkowej Zmniejszanie obcienia banków tym parapodatkowym instrumentem - obnianie stopy nawet do zera Upraszczanie systemów rezerwy obowizkowej Ujednolicanie stóp rezerwy i nierónicowanie podmiotów j odprowadzajcych 10
Rezerwa obowizkowa w Polsce 3% od wszystkich rodzajów depozytów system opó niony okres utrzymywania zbliony do 1 miesica rezerwa utrzymywana w sposób uredniony 11
Rezerwa obowizkowa w EBC Stopy rezerwy - 2%, 0% system opó niony okres utrzymywania - 1 miesic rezerwa utrzymywana w sposób uredniony 12
OPERACJE OTWARTEGO RYNKU Od połowy lat 80. zyskiwały znaczenie w instrumentarium banków centralnych Rozwój zwizany z liberalizacj przepływów kapitałowych Dzi główny instrument wpływania na płynno banków komercyjnych 13
Rodzaje operacji otwartego rynku Transakcje bezwarunkowej sprzeday/ zakupu papieru wartociowego Transakcje warunkowej sprzeday/ zakupu papieru wartociowego Emisja własnych papierów dłunych banku centralnego Swap walutowy 14
Operacja warunkowa Bank komerc. NBP Wymiana papieru wart. na pienidz Wymiana pienidza na papier wartociowy 15
Motywy stosowania operacji warunkowych Transakcje te nie wymagaj tak płynnego i rozwinitego rynku papierów wartociowych, jak w przypadku operacji bezwarunkowych Transakcje odwracalne Dobry efekt sygnalizacyjny przy braku wpływu na przychodowo papierów wartociowych 16
Planowanie operacji otwartego rynku AKTYWA Aktywa zagr. netto Kredyt netto dla budetu Kredyt netto dla sektora bankowego Pozostałe pozycje netto PASYWA Gotówka w obiegu Rachunki banków Bony pienine 17
Interwencja przeciwko aprecjacji złotego AKTYWA Aktywa zagr. netto Kredyt netto dla sektora bankowego Pozostałe pozycje netto PASYWA Gotówka w obiegu Rachunki banków Rachunek budetu Bony pienine 18
Interwencja przeciwko deprecjacji złotego AKTYWA Aktywa zagr. netto Kredyt netto dla sektora bankowego Pozostałe pozycje netto PASYWA Gotówka w obiegu Rachunki banków Rachunek budetu Bony pienine 19
Operacje otwartego rynku w Polsce 1990 - pierwsza emisja bonów pieninych 1991 - NBP nie chce stwarza konkurencji bonom skarbowym i wycofuje si z emisji bonów pieninych 1993 - pierwsze operacje warunkowe (rozwój rynku lokat midzybankankowych) 1995 - ostatnia operacja zasilajca 2008 wznowienie operacji zasilajcych 20
Operacje otwartego rynku w Polsce przed zawirowaniami 21 Podstawowe operacje absorbujce - co tydzie (pitek), 1-tyg. zapadalno, stała stopa Operacje dostrajajce : emisja bonów pieninych z terminem zapadalnoci od 1 do 7 dni, zasilajce w drodze zakupu od banków SPW na 1 do 7 dni ("repo"), przedterminowy wykup bonów pieninych NBP. strukturalne
OPERACJE DEPOZYTOWO- KREDYTOWE (1) Pocztkowo operacje kredytowe banku centralnego pełniły kluczowe role w dostarczaniu płynnoci systemowi bankowemu W latach 80. zaczły by wypierane przez operacje warunkowe - rozwój operacji otwartego rynku Zaczły jednak pełni rol sufitu (podłog pozostawały operacje otwartego rynku) 22
OPERACJE DEPOZYTOWO- KREDYTOWE (2) Wprowadzenie do uytku operacji depozytowych banku centralnego Ograniczenie od dołu waha krótkoterminowych stóp proc. - podłoga Nowy korytarz waha 23
Standing facilities w praktyce Sufit to kracowy koszt pozyskania pienidza Podłoga to minimalna przychodowo lokat na rynku midzybankowym Sufit moe zosta przebity, podłoga nie Stopie wykorzystania zaleny od systemu rezerwy obowizkowej 24
Wahania stóp procentowych w urednionym systemie rezerwowym wahania stóp procentowych - system uredniony stopa lombardow a stopa krótkoterm. rynku midzybank. stopa depozytow a 25
Wahania stóp procentowych w nieurednionym systemie rezerwowym wahania stóp procentowych - system nieuredniony stopa lombardow a stopa krótkoterm. rynku midzybank. stopa depozytow a 26
Implikacje wprowadzenia operacji depozytowo-poyczkowych Stworzenie korytarza waha krótkoterminowych stóp procentowych Sterowanie stop O/N Pozostawienia siłom rynkowym kształtowania krzywej dochodowoci 27
28 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 POLONIA Referencyjna Lombardowa Depozytowa WIBOR3M 24-01-2005 24-03-2005 24-05-2005 24-07-2005 24-09-2005 24-11-2005 24-01-2006 24-03-2006 24-05-2006 24-07-2006 24-09-2006 24-11-2006 24-01-2007 24-03-2007 24-05-2007 24-07-2007 24-09-2007 24-11-2007 24-01-2008 24-03-2008 24-05-2008 24-07-2008 24-09-2008 % Wahania stóp procentowych w Polsce 24-11-2008
29 Korytarz waha stóp procentowych w strefie euro 4 sty 99 4 kwi 99 4 lip 99 4 pa 99 4 sty 00 4 kwi 00 4 lip 00 4 pa 00 4 sty 01 4 kwi 01 4 lip 01 4 pa 01 4 sty 02 4 kwi 02 4 lip 02 4 pa 02 4 sty 03 4 kwi 03 4 lip 03 4 pa 03 4 sty 04 4 kwi 04 4 lip 04 4 pa 04 4 sty 05 4 kwi 05 4 lip 05 4 pa 05 4 sty 06 4 kwi 06 4 lip 06 4 pa 06 4 sty 07 4 kwi 07 4 lip 07 4 pa 07 4 sty 08 4 kwi 08 4 lip 08 4 pa 08 % 7 6 5 4 3 2 1 0 EONIA Deposit facility Main refinancing operations Marginal lending facility Euribor 3M
Konsekwencje zawirowa Obawa przez zawieraniem transakcji midzybankowych Ucieczka do bezpiecznych papierów skarbowych Ograniczanie akcji kredytowej 30