Wprowadzenie... Wykaz skrótów... Str. V XV Nb. Czêœæ I. Zagadnienia ogólne... 1 1 Rozdzia³ I. Czym s¹ organy ochrony prawnej... 1 1 1. Ochrona prawna i jej rodzaje... 1 1 2. Klasyfikacja organów pañstwowych... 3 9 3. Organy ochrony prawnej... 4 11 Czêœæ II. Organy rozstrzygaj¹ce (s¹dy i trybuna³y)... 7 19 Rozdzia³ II. S¹dy powszechne... 7 19 4. Uwagi wstêpne... 8 19 5. Organizacja i organy s¹dów powszechnych... 10 24 6. Nadzór nad dzia³alnoœci¹ administracyjn¹ s¹dów... 18 45 7. Sêdziowie. Niezawis³oœæ sêdziowska... 19 49 I. Sposób powo³ywania sêdziów... 21 50 II. Opró nianie stanowiska sêdziego... 24 57 III. Niedopuszczalnoœæ przeniesienia... 26 62 IV. Immunitet sêdziowski... 27 66 V. Status materialny sêdziego... 28 67 VI. Apolitycznoœæ i niepo³¹czalnoœæ stanowiska sêdziego... 29 71 VII. Samorz¹d sêdziowski... 30 72 8. Obowi¹zki i prawa sêdziów... 32 80 9. Odpowiedzialnoœæ dyscyplinarna sêdziów... 35 90 10. Aplikanci i asesorzy s¹dowi... 40 101 11. Referendarze s¹dowi... 42 108 12. Kuratorzy s¹dowi... 44 116 13. Asystenci sêdziów... 46 119 14. Biegli s¹dowi i t³umacze przysiêgli... 46 121 15. awnicy... 47 122 16. Pracownicy s¹dowi... 51 134 17. Finansowanie dzia³alnoœci s¹dów powszechnych... 52 137 Rozdzia³ III. S¹dy wojskowe... 54 138 18. Pozycja ustrojowa i organizacja s¹downictwa wojskowego... 54 138 19. Sêdziowie s¹dów wojskowych... 57 148
VIII Spis treœci Rozdzia³ IV. S¹d Najwy szy... 60 153 20. Wprowadzenie... 61 153 I. Geneza... 61 153 II. Dwudziestolecie miêdzywojenne... 61 154 III. Okres Polski Ludowej... 63 158 21. S¹d Najwy szy w okresie przekszta³ceñ ustrojowych... 66 167 I. Normatywne podstawy funkcjonowania S¹du Najwy szego... 66 167 II. Kompetencje S¹du Najwy szego... 66 168 III. Sk³ad i organizacja S¹du Najwy szego... 67 170 IV. Obowi¹zki i prawa sêdziów S¹du Najwy szego... 73 191 V. Niezawis³oœæ sêdziowska i odpowiedzialnoœæ dyscyplinarna... 74 195 22. S¹d Najwy szy w œwietle ustawy z 23.11.2002 r. o S¹dzie Najwy szym... 76 197 I. Uwagi wstêpne... 76 197 II. Kompetencje SN... 76 198 III. Sk³ad i organizacja SN... 77 199 IV. Obowi¹zki i prawa sêdziów SN... 79 207 V. Niezawis³oœæ sêdziowska i odpowiedzialnoœæ dyscyplinarna... 81 210 Rozdzia³ V. S¹dy administracyjne... 83 213 23. Wprowadzenie... 83 213 I. Geneza s¹downictwa administracyjnego... 83 213 II. Naczelny S¹d Administracyjny w œwietle ustawy z 1995 r... 86 222 III. W³aœciwoœæ i zakres dzia³ania Naczelnego S¹du Administracyjnego 91 235 IV. Podmioty uprawnione i tryb wnoszenia skargi... 95 242 V. Postêpowanie przed NSA... 98 250 24. S¹dy administracyjne w obowi¹zuj¹cym stanie prawnym... 102 262 I. Uwagi wstêpne... 102 262 II. Organizacja s¹dów administracyjnych... 104 267 III. Postêpowanie przed wojewódzkim s¹dem administracyjnym... 107 275 IV. Postêpowanie przed NSA... 109 280 Rozdzia³ VI. Krajowa Rada S¹downictwa... 111 285 25. Wprowadzenie... 111 285 26. Kompetencje... 113 288 27. Sk³ad i organizacja... 115 293 Rozdzia³ VII. Trybuna³ Konstytucyjny... 121 307 28. Wprowadzenie... 122 307 I. Istota oraz pocz¹tki kontroli konstytucyjnoœci prawa... 122 307 II. Geneza kontroli konstytucyjnoœci prawa w Polsce... 123 310 III. Kontrola konstytucyjnoœci w Polsce w œwietle ustawy z 29.4.1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym... 126 320 1. Kompetencje... 126 320 1.1. Orzekanie o zgodnoœci z Konstytucj¹ aktów normatywnych... 128 322 1.2. Ustalanie powszechnie obowi¹zuj¹cej wyk³adni ustaw... 128 323
IX 1.3. Funkcja sygnalizacyjna... 128 324 1.4. Pytania prawne... 129 325 1.5. Orzekanie o sprzecznoœci celów lub dzia³alnoœci partii politycznych z Konstytucj¹... 130 326 2. Organizacja... 130 327 29. Trybuna³ Konstytucyjny w obowi¹zuj¹cym stanie prawnym... 132 331 I. Uwagi wstêpne... 132 331 II. Kompetencje... 133 332 1. Kontrola konstytucyjnoœci aktów prawnych... 133 332 2. Kontrola legalnoœci ustaw z ratyfikowanymi umowami miêdzynarodowymi... 135 337 3. Badanie zgodnoœci przepisów prawnych wydanych przez centralne organy pañstwa z Konstytucj¹, ratyfikowanymi umowami miêdzynarodowymi i ustawami... 137 339 4. Skarga konstytucyjna... 138 342 5. Pytania prawne... 142 354 6. Orzekanie Trybuna³u Konstytucyjnego w sprawach zgodnoœci z Konstytucj¹ celów lub zasad dzia³alnoœci partii politycznych okreœlonych w statucie lub programie partii... 145 365 7. Rozstrzyganie sporów kompetencyjnych... 145 368 8. Rozstrzyganie w sprawie stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urzêdu Prezydenta RP... 146 373 9. Funkcja sygnalizacyjna Trybuna³u Konstytucyjnego... 147 374 III. Organizacja... 147 375 Rozdzia³ VIII. Trybuna³ Stanu... 152 385 30. Istota, geneza i rozwój instytucji odpowiedzialnoœci konstytucyjnej... 152 385 31. Pozycja ustrojowa, sk³ad i organizacja Trybuna³u Stanu... 160 400 32. Zakres odpowiedzialnoœci konstytucyjnej... 162 406 33. Tryb postêpowania w sprawie odpowiedzialnoœci konstytucyjnej... 165 412 Rozdzia³ IX. S¹d Lustracyjny... 173 424 34. Proces lustracji uwagi ogólne... 173 424 35. Postêpowanie lustracyjne... 178 431 Rozdzia³ X. S¹d Ochrony Konkurencji i Konsumentów... 182 440 36. Geneza i ewolucja s¹du antymonopolowego w Polsce... 182 440 37. W³aœciwoœæ s¹du... 186 445 38. Charakter i przedmiot postêpowania... 186 446 39. Tryb postêpowania... 187 449 40. Sprawy o uznanie postanowieñ wzorca umowy za niedozwolone... 190 453 Rozdzia³ XI. Quasi-s¹dowe organy orzekaj¹ce... 193 460 41. Wprowadzenie... 193 460 42. Izby morskie... 194 462 I. Kompetencje i w³aœciwoœæ izb morskich... 194 462 II. Ustrój izb morskich... 195 466
X Spis treœci III. Postêpowanie przed izbami morskimi... 197 471 43. S¹dy polubowne... 198 474 I. Istota i rodzaje s¹dów polubownych... 198 474 II. Arbitrzy... 200 479 III. Postêpowanie przed s¹dem polubownym... 201 482 44. Arbitra spo³eczny... 202 486 I. Istota arbitra u spo³ecznego... 202 486 II. W³aœciwoœæ i organizacja kolegium arbitra u spo³ecznego... 203 487 III. Postêpowanie... 203 489 IV. Kolegium arbitra u spo³ecznego do rozstrzygania sporów z udzia³em organizacji rolniczych... 204 490 45. Samorz¹dowe Kolegia Odwo³awcze... 205 491 I. Istota i w³aœciwoœæ... 205 491 II. Organizacja... 205 493 III. Odpowiedzialnoœæ dyscyplinarna... 208 499 Czêœæ III. Organy kontroli legalnoœci... 209 501 Rozdzia³ XII. Prokuratura... 209 501 46. Ewolucja instytucji prokuratury w Polsce... 209 501 47. Struktura organizacyjna prokuratury... 214 507 48. Zakres zadañ i kompetencji prokuratury... 223 522 Rozdzia³ XIII. Najwy sza Izba Kontroli... 226 526 49. Pojêcie kontroli i nadzoru... 227 526 50. Geneza NIK... 228 530 51. Ewolucja kontroli pañstwowej w Polsce Ludowej do 1976 r... 230 531 52. NIK w œwietle ustawy z 8.10.1980 r... 233 534 53. NIK w obowi¹zuj¹cym stanie prawnym... 236 540 I. Pozycja ustrojowa NIK... 236 540 II. Kryteria i zakres kontroli... 237 541 III. Organizacja... 239 546 IV. Postêpowanie kontrolne... 245 552 Rozdzia³ XIV. Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych... 248 557 54. Uwagi ogólne... 248 557 55. Pozycja ustrojowa organu ochrony danych osobowych... 249 560 56. Zakres zadañ i kompetencji... 251 564 57. Biuro Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych... 253 566 Rozdzia³ XV. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji... 255 569 58. Uwagi wstêpne... 255 569 59. Kompetencje KRRiT... 258 572 60. Powo³ywanie, sk³ad oraz organizacja KRRiT... 261 579
XI Rozdzia³ XVI. Policja... 264 585 61. Geneza i rozwój Policji w Polsce... 264 585 62. Struktura organizacyjna Policji... 267 589 I. Uwagi wstêpne... 267 589 II. Komendant G³ówny Policji... 270 594 III. Organy Policji w terenie... 272 599 IV. Policja s¹dowa... 277 609 63. Zadania i kompetencje Policji... 277 610 Rozdzia³ XVII. Agencja Bezpieczeñstwa Wewnêtrznego i Agencja Wywiadu 283 616 64. Uwagi wstêpne... 283 616 65. Zakres zadañ i kompetencji... 284 618 66. Organizacja Agencji... 287 622 67. Kolegium do Spraw S³u b Specjalnych... 288 625 Rozdzia³ XVIII. Centralne Biuro Antykorupcyjne... 290 628 68. Wprowadzenie... 290 628 69. Podstawowe zadania CBA... 291 629 70. Organizacja CBA... 293 630 71. Uprawnienia funkcjonariuszy CBA... 295 634 72. Czynnoœci kontrolne funkcjonariuszy CBA... 297 635 73. Funkcjonariusze CBA... 298 636 I. S³u ba w CBA... 298 636 II. Obowi¹zki i prawa funkcjonariuszy CBA... 300 638 III. Odpowiedzialnoœæ dyscyplinarna funkcjonariuszy CBA... 301 642 Rozdzia³ XIX. Stra Graniczna... 304 646 74. Geneza... 304 646 75. Stra Graniczna w obowi¹zuj¹cym stanie prawnym... 306 652 I. Kompetencje Stra y Granicznej... 306 652 II. Zakres uprawnieñ funkcjonariuszy Stra y Granicznej... 308 653 III. Organizacja... 313 662 IV. S³u ba w SG... 315 664 V. Korpusy i stopnie w Stra y Granicznej... 317 667 VI. Obowi¹zki i prawa funkcjonariusza... 318 668 VII. Odpowiedzialnoœæ dyscyplinarna i karna funkcjonariuszy Stra y Granicznej... 321 676 Rozdzia³ XX. Stra e gminne (miejskie)... 325 682 76. Uwagi wstêpne... 325 682 77. Struktura organizacyjna i zakres kompetencji stra y... 327 685 78. Status prawny stra nika... 329 688 Rozdzia³ XXI. Prezes Urzêdu Ochrony Konkurencji i Konsumentów... 332 692 79. Geneza i ewolucja ustawodawstwa antymonopolowego... 332 692 80. Pozycja ustrojowa Prezesa Urzêdu... 336 697
XII Spis treœci 81. Zadania i kompetencje Prezesa Urzêdu... 340 703 82. Administracyjne postêpowanie antymonopolowe... 345 709 I. Uwagi ogólne... 345 709 II. Postêpowanie wyjaœniaj¹ce... 347 713 III. Postêpowanie w sprawach praktyk ograniczaj¹cych konkurencjê... 348 714 IV. Postêpowanie w sprawach kontroli koncentracji... 351 717 V. Postêpowanie w sprawach praktyk naruszaj¹cych zbiorowe interesy konsumentów... 354 720 Rozdzia³ XXII. Prokuratoria Generalna Skarbu Pañstwa... 357 723 83. Geneza... 357 723 84. Zakres dzia³ania... 359 725 85. Organizacja... 363 732 86. Radcowie i starsi radcowie PG... 366 737 87. Odpowiedzialnoœæ dyscyplinarna... 369 746 Rozdzia³ XXIII. Instytut Pamiêci Narodowej... 371 749 88. Geneza... 371 749 89. Funkcje IPN... 373 751 I. Gromadzenie dokumentów... 373 751 II. Udostêpnianie dokumentów... 375 755 III. Funkcje œledcze... 377 759 IV. Funkcje edukacyjne... 378 761 90. Organizacja IPN... 379 763 Rozdzia³ XXIV. Rzecznik Interesu Publicznego... 385 778 91. Lustracja ujêcie ogólne... 385 778 92. Pozycja ustrojowa... 387 782 93. Postêpowanie lustracyjne... 388 784 94. Biuro Rzecznika Interesu Publicznego... 391 791 Rozdzia³ XXV. andarmeria Wojskowa... 393 793 95. Geneza... 393 793 I. andarmeria jako formacja w XIX w.... 393 793 II. andarmeria w II Rzeczypospolitej... 394 796 96. andarmeria Wojskowa po 1990 r.... 395 797 I. Uwagi wstêpne... 395 797 II. Zakres dzia³ania andarmerii Wojskowej... 396 798 III. Organizacja... 401 807 IV. o³nierze zawodowi, o³nierze i pracownicy andarmerii Wojskowej... 403 810 Czêœæ IV. Rzecznicy i organy ochrony prawnej... 405 811 Rozdzia³ XXVI. Rzecznik Praw Obywatelskich... 405 811 97. Geneza i rozwój instytucji ombudsmana... 405 811
XIII 98. Pozycja ustrojowa... 408 814 Rozdzia³ XXVII. Rzecznik Praw Dziecka... 413 821 99. Wprowadzenie... 413 821 100. Kompetencje... 414 823 101. Pozycja ustrojowa Rzecznika Praw Dziecka... 415 824 Rozdzia³ XXVIII. Adwokatura... 417 825 102. Zarys historii adwokatury polskiej... 417 825 103. Wykonywanie zawodu adwokata... 420 831 104. Izby adwokackie... 425 840 105. Organy adwokatury... 427 843 106. Odpowiedzialnoœæ dyscyplinarna... 429 848 Rozdzia³ XXIX. Rzecznicy patentowi... 433 857 107. Zarys historii rzecznictwa patentowego w Polsce... 433 857 108. Wykonywanie zawodu rzecznika patentowego... 436 866 109. Samorz¹d zawodowy... 440 872 110. Odpowiedzialnoœæ dyscyplinarna... 443 880 Rozdzia³ XXX. Notariat... 445 885 111. Zarys historii notariatu... 445 885 112. Wykonywanie zawodu notariusza... 449 894 113. Samorz¹d notarialny... 452 902 114. Odpowiedzialnoœæ dyscyplinarna notariuszy... 454 907 Rozdzia³ XXXI. Doradcy podatkowi... 457 917 115. Uwagi ogólne... 457 917 116. Zasady wykonywania zawodu doradcy podatkowego... 458 918 117. Samorz¹d zawodowy... 461 925 118. Odpowiedzialnoœæ dyscyplinarna... 463 930 Rozdzia³ XXXII. Radcowie prawni... 466 936 119. Powstanie korporacji radców prawnych... 466 936 120. Zasady wykonywania zawodu radcy prawnego... 468 941 121. Samorz¹d radców prawnych... 471 949 122. Odpowiedzialnoœæ dyscyplinarna... 474 956 Indeks rzeczowy... 479