PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY RASZYN

PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY RASZYN NA LATA 24-26

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 WSTĘP Zintegrowany Program Rozwoju Regionalnego (ZPORR) jest jednym z siedmiu programów operacyjnych, które służą realizacji Narodowego Planu Rozwoju/ Podstaw Wsparcia Wspólnoty na lata 24-26. ZPORR rozwija cele NPR, określając priorytety i kierunki polityki regionalnej państwa w pierwszym okresie członkostwa Polski w Unii. Realizacja tej polityki w ramach ZPORR, będzie współfinansowana ze środków funduszy strukturalnych. Niniejszy dokument przedstawia Plan Rozwoju Gminy Raszyn na lata 24-26. Podstawowym celem sporządzania Planu Rozwoju jest stworzenie możliwości decyzyjnych w sprawach podejmowania przedsięwzięć inwestycyjnych w zakresie rzeczowym oraz finansowym, w dużej perspektywie czasowej. Decyzje te pozwolą na wcześniejsze podjęcie prac przygotowawczych dla planowanych procesów inwestycyjnych (przygotowanie dokumentacji projektowej itp.). umożliwią także pozyskiwanie źródeł finansowania dla planowanych zadań z odpowiednim wyprzedzeniem. Dokument ma charakter poznawczy oraz służy możliwie szerokiemu i kompleksowemu rozpoznaniu obecnego stanu rozwoju, wyodrębnieniu uwarunkowań sprzyjających rozwojowi lokalnemu. Opracowanie składa się z trzech części: - Część analityczna przedstawia diagnozę sytuacji społeczno-gospodarczej, - Część zadaniowa stanowi opis działań przyczyniających się do rozwiązywania problemów Gminy Raszyn, - Opis systemu wdrażania, monitorowania i diagnozowania. Niniejszy plan opracowano według wytycznych Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego Załącznik do Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 25 sierpnia 24 r. w sprawie przyjęcia Uzupełnienia Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego 24 26, Dz. U. NR 2 z dnia 14 września 24 r. 2

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 I. OBSZAR I CZAS REALIZACJI PRL Okresy programowania Unii lata 24-26, narzucają ramy czasowe realizacji planu, natomiast określone w ZPORR priorytety, wyznaczają obszary działalności Gminy poddane w tym dokumencie diagnozie. Analizie poddano: strefę społeczną, gospodarczą, techniczną i finansową. Przygotowany przez nas dokument stanowi zatem plan realizacji (na lata 25-26) inwestycji Gminy Raszyn, który warunkuje wzrost konkurencyjności oraz przeciwdziałanie dalszej marginalizacji niektórych obszarów i społeczności w taki sposób, aby sprzyjać długofalowemu i zrównoważonemu rozwojowi społecznoekonomicznemu oraz integracji z Unią Europejską. II. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO - EKONOMICZNA NA OBSZARZE OBJĘTYM WDRAŻANIEM PLANU Gmina Raszyn zajmuje obszar o powierzchni 43,89 km 2. Położona jest w Powiecie Pruszkowskim Województwa Mazowieckiego. Graniczy z dzielnicami Warszawy: Włochy i Ursynów oraz gminami: Michałowice, Nadarzyn i Lesznowola. Południowy i południowo wschodni fragment obszaru Gminy powiązany jest z terenami przyrodniczymi lasów Chojnowskich, zlewni Utraty oraz rolniczą przestrzenią produkcyjną pasma Pyrskiego. Gmina usytuowana jest wzdłuż jednej z najważniejszych dróg dojazdowych do stolicy (trasy Warszawa Katowice, Warszawa Wrocław oraz Warszawa Kraków), w sąsiedztwie portu lotniczego Warszawa Okęcie. Na terenie Gminy znajduje się kluczowy dla układu komunikacyjnego i ważny z punktu widzenia gospodarki węzeł w Jankach. 1.WARUNKI NATURALNE ROLNICTWO Tereny użytkowane rolniczo zajmują 2,827 ha, co stanowi 64,4 % ogólnej powierzchni Gminy. Występują tu gleby o najwyższym stopniu ochrony, należące do III, IV i V klasy bonitacyjnej (przeważają gleby IV klasy). Około 7% gruntów ornych zaliczone jest do kompleksów: pszennych bardzo dobrego i żytnich bardzo dobrego i dobrego. Tak dobre warunki glebowe sprzyjają powstawaniu gospodarstw rolnych i występują one głównie w Jankach, Falentach Nowych, Dawidach Bankowych oraz Laszczkach. Działalność gospodarcza ukierunkowana jest na warzywnictwo gruntowe pod szkłem i folią oraz uprawy roślin okopowych. Na obszarze Gminy zlokalizowany jest zakład przetwórstwa owocowo-warzywnego Mosso Puchały. 3

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 Tabela 1. Gospodarstwa rolne wg prowadzonej działalności gospodarczej (22 r.) Wyszczególnienie Powierzchnia [ha] Liczba gospodarstw Użytków Ogólna rolnych Ogółem 832 38,31 2548,5 Gospodarstwa: - prowadzące wyłącznie działalność rolniczą 354 1517,73 148,7 - prowadzące wyłącznie działalność pozarolniczą 112 285,46 215,75 - prowadzące działalność rolniczą i pozarolniczą 12 92,88 663,94 - nieprowadzące działalności rolniczej i pozarolniczej 246 284,24 26,29 Na terenie Gminy występują przede wszystkim gospodarstwa prowadzące działalność rolniczą. Na obszarach wiejskich odnotować można słaby rozwój działalności pozarolniczej. Tabela 2. Liczba i struktura obszarowa gospodarstw rolnych Obszar Powierzchnia [ha] Liczba gospodarstw Użytków Ogólna rolnych Ogółem 832 38,31 2548,5 - do 1 ha 365 168,62 131,63-1 5 31 813, 731,81-5 1 114 828,47 773,38-1 15 29 351,25 337,6-15 i więcej ha 14 84,97 573,63 Średnia powierzchnia gospodarstwa Ok.3,61 ha Tabela 3. Powierzchnia zasiewów głównych ziemiopłodów Wyszczególnienie Powierzchnia ogółem ha % Ogółem 1656,36 1 - zboża ogółem 453,5 27,4 w tym zboża podstawowe: - pszenica 215,21 47,5 - żyto 6,19 13,3 - jęczmień 14,34 3,2 - owies 55,72 12,3 - pszenżyto 8,2 17,7 4

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 - kukurydza na zboże 27,57 6, - strączkowe jadalne na ziarno 4,28,3 - ziemniaki 548,75 33, - przemysłowe 2,8,2 - pastewne 54,9 3,3 - pozostałe 592,58 35,8 TERENY LEŚNE - Lasy i tereny zadrzewione - 79 ha (16,1% powierzchni Gminy), - Lasy państwowe 562 ha, - Rezerwat Faunistyczny Stawy Raszyńskie - 11 ha (w tym pod wodą 94,16 ha), - Lasy Sękocińsko-Chojnowskie fragment Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu korytarz ekologiczny. Tabela 4. Najważniejsze gatunki lasotwórcze Gatunki lasotwórcze Udział w ogólnej powierzchni lasów [%] - Sosna 74,1 - Dąb 9,1 - Brzoza 8,6 - Olsza 5,6 - Pozostałe gatunki 2,6 Średni wiek drzewostanu 64 lata POMNIKI PRZYRODY - Grupa drzew Dąb Szypułkowy, Klon Zwyczajny, Lipa Drobnolistna na terenie rezerwatu przyrody Stawy Raszyńskie, - 2 Topole Czarne, - Źródliska w Laszczkach. PARKI ZABYTKOWE PODLEGAJĄCE SZCZEGÓLNEJ OCHRONIE - Falenty, - Dawidy Bankowe. WODY Gmina Raszyn leży w Zlewni Bzury. Największym ciekiem wodnym jest rzeka Raszynka wraz z wpadającym do niej strumieniem, będąca zlewnią dla niemal całego obszaru Gminy. Raszynka jest rzeką uregulowaną, stanowiącą prawobrzeżny dopływ rzeki Utraty. Pozostałą część sieci hydrograficznej stanowią: - zespół stawów hodowlanych między Falentami i Raszynem - największy sztuczny zbiornik w tym rejonie Warszawy, - zespół stawów hodowlanych w Dawidach, 5

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 - liczne jeziorka w dolinach rzecznych i obniżeniach bezodpływowych oraz sztuczne zbiorniki wodne w dawnych wyrobiskach poeksploatacyjnych skupione w Wypędach, - liczne bezimienne cieki o przebiegu sztucznym wynikającym z zabiegów melioracyjnych skupione w okolicach Sękocina i Godebszczyzny. Gmina Raszyn leży w obrębie głównego zbiornika wód podziemnych 215A utworów trzeciorzędowych subniecka warszawska. Zbiornik GZWP 215 obejmuje rozległy obszar (nieckę mazowiecką), ale charakteryzuje się słabą odnawialnością zasobów wody, zatem wielkość eksploatacji jest ograniczona. ZASOBY NATURALNE Na terenie Gminy Raszyn znajduje się 7 złóż kruszywa naturalnego. Kruszywa naturalne dzielą się na dwie zasadnicze grupy: kruszywa grube obejmujące żwiry i pospółki (kruszywo piaszczysto-żwirowe) oraz kruszywa drobne piaszczyste. Na obszarze Gminy występują złoża piaszczysto-żwirowe. Tabela 5. Złoża kruszywa naturalnego Nazwa złoża Zasoby Stan zagospodarowania złoża Geologiczne Przemysłowe bilansowe Wydobycie Janki Sokołów złoże zaniechane 22 611 Janki Sokołów I złoże zaniechane 82 Janki Sokołów II* złoże zaniechane 664 Janki Sokołów III* złoże zagospodarowane, eksploatowane okresowo 135 135 Janki Sokołów IV złoże eksploatowane 34 95 28 Janki Sokołów VI złoże o zasobach rozpoznanych szczegółowo 62 (w kat. A+B+C) Janki Sokołów VII złoże o zasobach rozpoznanych szczegółowo 162 (w kat. A+B+C) * złoża zawierające piasek ze żwirem 2. ZASOBY NIERUCHOMOŚCI STRUKTURA WŁASNOŚCI GRUNTÓW - Skarb Państwa 113 ha, w tym: - grunty SP oddane w użytkowanie wieczyste 41 ha, - grunty spółek SP przedsiębiorstw państwowych i innych osób prawnych 13 ha, - inne 89 ha, - Tereny spółdzielcze 83 ha, - Grunty powiatu 23 ha, - Grunty województwa 9 ha, - Grunty gminne 83 ha, - Grunty prywatne 292 ha, - Wspólnoty gruntowe 4 ha, - AWRSP 6 ha, 6

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 - Lasy państwowe 562 ha, - Grunty kościołów 1 ha, - Inne 198 ha. Tabela 6. Sposób użytkowania ziemi Rodzaj terenu Powierzchnia [km2] Powierzchnia [%] - użytki rolne, w tym: 28,27 64,4 - grunty orne 24,14 85,4 - sady,97 3,4 - łąki 2,9 7,4 - pastwiska 1,7 3,8 - grunty pod lasami i zadrzewieniami 7,9 16,1 - grunty pod wodami 1,38 3,1 - tereny komunikacyjne 2,1 4,8 - tereny osiedlowe 4,62 1,6 - tereny różne,12,27 - nieużytki,29,7 - powierzchnia wyrównawcza,2,3 Analiza wykorzystania gruntów wykazuje, że ponad 18% gruntów użytkowane jest w sposób nierolniczy i nieleśny, ponadto występujące tu grunty orne, ze względu na wysoką cenę gruntów odrolnionych, przekształcane są w tereny budowlane. STAN OBIEKTÓW DZIEDZICTWA KULTUROWEGO Na terenie Gminy występuje 7 obiektów wpisanych do rejestru zabytków oraz 3 objęte ochroną konserwatorską. 3. LUDNOŚĆ GMINY I ZASOBY SIŁY ROBOCZEJ Tabela 6.Liczba ludności wg płci i wieku (stan na 22 rok) Wiek Ogółem Mężczyźni Kobiety Ogółem 1932 9352 9968 4 138 524 514 5 9 1168 618 55 1 14 135 663 642 15 19 1469 784 685 2 24 153 768 762 25 29 1569 765 84 3 34 1386 66 726 35 39 1342 688 654 4 44 1484 713 771 7

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 45 49 1592 749 843 5 54 1324 648 676 55 59 945 426 519 6 64 876 399 477 65 69 817 36 457 7 74 663 32 361 75 79 419 169 25 8 84 233 72 161 85 lat i więcej 16 44 116 Przeważająca liczba mieszkańców Gminy Raszyn to ludzie w wieku 45 49 lat oraz 2 29 lat. W Gminie dominują kobiety, których jest o około 6 więcej niż mężczyzn. Najwięcej kobiet jest w wieku 45 49 lat, natomiast mężczyzn w wieku 15 19 lat. Liczba mieszkańców Gminy Raszyn w 23 r. wzrosła do 19672 osób (stan na 31.12.23 r.). Tabela 7. Ogólna liczba ludności w poszczególnych miejscowościach i wskaźnik gęstości zaludnienia w Gminie w roku 23 Miejscowość Powierzchnia [km 2 Wskaźnik gęstości ] Liczba ludności zaludnienia [m/km 2 ] Raszyn 2,9835 783 2374,57 Rybie 1,7167 474 274,141 Nowe Grocholice,61 1397 2324,459 Dawidy Bankowe 3,1993 436 136,2798 Dawidy 1,1593 457 394,234 Falenty 4,241 782 184,4296 Falenty Nowe 3,2459 379 116,7627 Falenty Duże,85 128 15,5882 Łady 1,3228 18 136,75 Laszczki 1,981 221 111,615 Słomin 1,531 21 131,364 Podolszyn Nowy 1,896 18 94,93671 Janki 3,1439 885 281,4975 Jaworowa 2,619 755 366,1671 Puchały 1,1528 263 228,142 Sękocin Nowy 1,6991 342 21,283 8

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 Sękocin Stary 2,786 371 133,1658 Sękocin Las IBL 5,514 84 15,23395 Sękocin Las 1,1665 86 73,72482 Wypędy 1,6312 181 11,9613 Suma 43,882 19115 435,6179 Obecnie gęstość zaludnienia Gminy jest wysoka i wynosi 436 osób/km2, podczas gdy w innych podwarszawskich gminach jest ona blisko dwukrotnie niższa. Zaplecze kapitału ludzkiego stanowi istotny atut Gminy. Wskaźnik ludności z wykształceniem wyższym i średnim jest tutaj wyższy niż średnia w kraju. Pozytywnie na rynek pracy w Gminie wpływa bliskość stolicy, która ma najniższą stopę bezrobocia w kraju. Tabela 8. Liczba ludności wg płci i ekonomicznych grup wiekowych (22 r.) Wyszczególnienie Ogółem Mężczyź Kobiet ni y Ogółem 1932 9352 9968 Wiek przedprodukcyjny (mężczyźni i kobiety w wieku 17 lat) 4359 2272 287 Wiek produkcyjny (mężczyźni w wieku 18 64 lata; kobiety w wieku 18 12192 6133 659 59 lat) Osoby w wieku mobilnym (mężczyźni i kobiety w wieku 18 44 lata) 7932 3911 421 Osoby w wieku niemobilnym (mężczyźni w wieku 45 64 lata, kobiety w wieku 45 426 2222 238 59 lat) Wiek poprodukcyjny (mężczyźni w wieku 65 lat i więcej, kobiety w wieku 6 2769 947 1822 lat i więcej) Na 1 osób w wieku produkcyjnym przypada osób w wieku poprodukcyjnym 58 52 65 W Gminie Raszyn dominują mieszkańcy w wieku produkcyjnym mobilnym - 18 44 lata. Tabela 9. Liczba ludności w wieku od 13 lat wg poziomu wykształcenia, wieku i płci (22r.) y zc ze gó lni Ogółe Wyższe lic ea ln Średnie ze za w o d w e ne uk i be z st al 9

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 m Ogółem Ogólnokształcące Zawodowe Ogółem 16 3 1 857 537 5 591 1 573 4 18 3 374 4 256 566 119 19 lat i mniej 196 285 179 16 12 1366 27 2 29 399 49 143 1675 623 152 585 176 7 23 3-39 2728 461 129 125 232 973 758 13 5 4 4-49 3 76 451 154 1 23 235 968 943 294 5 26 5-59 2269 247 74 691 14 551 628 62 13 14 2-59 11 172 1 649 5 4 774 1 23 3 544 2 914 1 22 3 13 6-64 876 72 16 182 47 135 156 424 21 5 65 i więcej 2 292 136 21 35 117 233 22 1 264 38 11 mężczyźn i 7788 839 137 243 471 1959 2122 1997 23 6 kobiety 8512 118 4 3161 112 259 1252 2259 363 59 Mieszkańcy Gminy Raszyn, to w większości ludzie z wykształceniem średnim, przede wszystkim zawodowym i policealnym oraz wyższym. STRUKTURA ZATRUDNIENIA W GMINIE WEDŁUG WYKSZTAŁCENIA - Wyższe 11%, - Policealne 3%, - Średnie 35% (ogólnokształcące -1%, zawodowe 25%), - Zasadnicze zawodowe 21%, - Podstawowe ukończone -26%, - Podstawowe nieukończone i bez wykształcenia szkolnego 3%, - Nieustalony -1%. PODZIAŁ LUDNOŚCI WEDŁUG GŁÓWNEGO ŹRÓDŁA UTRZYMANIA - Praca najemna 44%, - Na własny rachunek (bez gospodarstw rolnych) 14%, - Na własny rachunek (w swoim gospodarstwie rolnym) 4%, - Z pracy (bez pracowników najemnych) 16%, - Z rent 5%, - Z emerytur 13%, 1

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 - Z pozostałych źródeł 3%, - Nie ustalono 1%. Tabela 1. Bezrobotni Data Bezrobotni Osoby pobierające Zasiłki przedemerytaln e Świadczenia przedemerytaln e Poszukujący pracy Suma osób, pozostającyc h bez pracy Absolwenci Niepełnosprawni 3.6.22. 643 49 58 8 758 14 7 31.12.22. 676 48 78 7 89 39 11 3.6.23. 76 42 89 7 844 9 13 31.12.23. 647 41 15 9 82 36 9 Liczba osób bezrobotnych w Gminie Raszyn jest stosunkowo niska. Podkreślić należy, iż na przestrzeni drugiego półrocza 23 roku liczba bezrobotnych spadła o ponad 5 osób, co jedynie częściowo wiązało się to z powiększeniem grupy pobierającej świadczenia przedemerytalne. Fakt ten świadczy to o poprawiającej się sytuacji na rynku pracy. 4. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA PLACÓWKI OŚWIATOWE - wyższe 1 (w Falentach), - gimnazja 1 (w Raszynie), - podstawowe 3 (w Raszynie, Ładach, Sękocinie), - przedszkola 6 (2 w Raszynie, w Dawidach, w Sękocinie, w Falentach, Ognisko Wychowawcze w Jaworowej). JEDNOSTKI KULTURALNO OŚWIATOWO - SPORTOWE - Gminny Ośrodek Kultury w Raszynie, - Gminna Biblioteka Publiczna w Raszynie, - Filia Gminnej Biblioteki Publicznej Jaworowa, - Gminny Klub Tańca Towarzyskiego BRAWO, - Gminny Ośrodek Sportu w Raszynie, - Klub Sportowy "Raszyn", 11

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 - KLUB Sportowy Łady. BAZA SPORTOWO-REKREACYJNA - basen rekreacyjno-sportowy, - stadion, - boiska do piłki nożnej, siatkówki i koszykówki, - kort tenisowy. BAZA NOCLEGOWA - liczba miejsc ogółem - ok. 66, - Pensjonat Anna, - Bachus, - Elgrom, - Hotel Hrabski, - Hotel Korona, - Hotel Margo, - Hotel Groman, - Motel Marysieńka, - Motel Viola, - Hotel Pracowniczy Na Wysokiej, - Zajazd Eden, - Ośrodek Szkoleniowy Centrum Falenty. PLACÓWKI SŁUŻBY ZDROWIA - Zespół Publicznych Zakładów Lecznictwa Otwartego Ośrodek Zdrowia w Raszynie, - Lecznice prywatne 2, - Gabinety lekarskie 4, - Publiczna Placówka Stomatologiczna, - Niepubliczne Placówki Stomatologiczne 9, Na terenie Gminy działają 4 apteki i hurtownia farmaceutyczna. PLACÓWKI POMOCY SPOŁECZNEJ - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Raszynie. BEZPIECZEŃSTWO - Komisariat Policji w Raszynie Komendy Powiatowej Policji w Pruszkowie, - Ochotnicza Straż Pożarna Raszyn, - Ochotnicza Straż Pożarna w Falentach, - Ochotnicza Straż Pożarna w Dawidach. URZĘDY I INSTYTUCJE - Urząd Gminy w Raszynie, - Instytut Badawczy Leśnictwa w Sękocinie, - Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, - Kościoły 4, 12

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 - Banki 6, - Cech Rzemieślników i Przedsiębiorców, - Urząd Pocztowy. 5. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA DROGI 1. Drogi istniejące: - droga krajowa nr 7 (Gdańsk Warszawa Kraków Chyżne granica państwa), - droga krajowa nr 8 (Warszawa/Janki Piotrków Trybunalski Wrocław Kudowa Zdrój granica państwa), - droga wojewódzka nr 721 (Nadarzyn Piaseczno Wiązowna Duchnów). Tabela 11. Rodzaj i długość dróg wg stanu własnościowego Wyszczególnienie Długość [km] - drogi krajowe: 1,14 - Al. Krakowska 7,774 - Al. Mszczonowska 2,24 - drogi wojewódzkie: - droga nr 721 3,495 - drogi powiatowe 26,789 - drogi gminne 159, w tym: - 89 o nawierzchni twardej, - 7 o nawierzchni gruntowej. 2. Projektowane trasy: - Autostrady A2 fragment projektowanej obwodnicy Warszawy przebiegający w okolicy północnej granicy Gminy Raszyn, - Trasa N - S przebiegająca w okolicy wschodniej Gminy Raszyn, - Trasa Salomea Janki przebiegająca w okolicy zachodniej granicy Gminy Raszyn, - Projektowane przedłużenie ul. Na Skraju w kierunku wschodnim do ul. Kinetycznej i Wirażowej, co poprawiłoby komunikację w kontekście MDL Okęcie, - Projektowane przesłużenie Traktu Grocholickiego w kierunku al. Krakowskiej. Teren Gminy obsługiwany jest przez komunikację autobusową MZK Warszawa oraz PKS Grójec, Grodzisk Mazowiecki i Żyrardów. WODOCIĄGI Obiekty wybudowane (informacje techniczne dotyczące zaopatrzenia w wodę): - łączna długość eksploatowanych sieci wodociągowych bez przyłączy - 95,4 km, - połączenia wodociągowe prowadzące do budynków mieszkalnych 3549 km, - ilość przyłączy - 3 833, - ilość ujęć wody podziemnej 5, - wydajność ujęć wody podziemnej - 1 66 m 3 /h, - całkowity pobór wody z ujęć podziemnych - 65,34 tys. m 3 /rok., - ustalona wielkość strefy ochrony bezpośredniej ujęć wody 1 m, 13

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 - procent ludności zaopatrywany w wodę pitną z warszawskiego wodociągu centralnego - ok. 5%, - procent mieszkańców podłączonych do sieci - 67,4%, - ilość wsi niezwodociągowanych 2. MELIORACJE - długość sieci rowów melioracyjnych - 34,5 km, - ogólna powierzchnia drenowana gruntów ornych ok. 94 ha, - sieć melioracyjna obejmująca użytki zielone - 3 ha. KANALIZACJA Obiekty wybudowane (informacje techniczne dotyczące odbioru ścieków): - łączna długość sieci kanalizacji sanitarnej - system grawitacyjno- tłoczny - 24,8 km, - połączenia kanalizacyjne prowadzące do budynków mieszkalnych 63 km, - liczba przyłączy - 2 8, - procent mieszkańców podłączony do sieci kanalizacyjnej - 13 %. Na terenach nieskanalizowanych ścieki bytowo-gospodarcze gromadzone są w zbiornikach bezodpływowych zlokalizowanych na poszczególnych posesjach, skąd okresowo wywożone są taborem asenizacyjnym do punktów zlewnych przy oczyszczalniach. OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW Obiekty wybudowane: - 5 przyzagrodowych oczyszczalni ścieków, - 6 biologicznych oczyszczalni ścieków. Tabela 12. Wykaz oczyszczalni ścieków Zarządzający Domy towarowe CASINO S.A. w Warszawie Centrum Handlowe GEANT w Jankach IKEA Polska S.A. w Jankach Miejscowość Rodzaj oczyszczalni Projektowana przepustowość [m 3 /d] Janki biologiczna 23 Odbiornik Rów R 4, Raszynka, Utrata Janki biologiczna 65 Rów E 4 14

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 Urząd Gminy Raszyn Handlowo Rolnicza Spółdzielnia DAWIDY Instytut Badawczy Leśnictwa w Warszawie Ośrodek Doświadczalny Falenty Dawidy biologiczna z podwyższonym usuwaniem biogenów biologiczna z podwyższonym usuwaniem biogenów 2 92 3 Sękocin Las biologiczna 37 Rów C, Raszynka, Utrata Rów R 12, Raszynka, Utrata Rów U 5, Utrata Osiedle Eko Sękocin Sękocin niedziałająca Całkowita ilość ścieków odprowadzonych z oczyszczalni do odbiornika w roku 23 wyniosła 51 531 m 3. Gminna oczyszczalnia ścieków z Falentach obsługuje ok. 13 mieszkańców, RLM wynosi ok. 14 9. Do oczyszczalni odprowadzane są ścieki komunalne z miejscowości Raszyn, Falenty, Rybie, Jaworowa. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rzeka Raszynka, do której to ścieki kierowane są rowem melioracyjnym C. GOSPODARKA ODPADAMI Gmina nie posiada własnego składowiska odpadów, dlatego odpady stałe odbierane z gospodarstw domowych, wywożone są poza jej teren na różne składowiska odpadów komunalnych. Zbiórką i wywozem odpadów zajmuje się 1 koncesjonowanych firm wywozowych. Są to: - HETMAN Sp. z o.o. Warszawa, - SITA POLSKA Warszawa, - MZO w Pruszkowie Sp. z o.o., - MPO m. st. Warszawa Sp. z o.o., - ARKANZEN Zenon Ciarka Opacz Mała, - EKO-STANDARD Marek Szymański Piaseczno, - AMINEX Sp. z o.o. Wólka Grodziska, - RETHMANN RECYCLING S p. z o.o. Warszawa, - EKOPOL Andrzej Wąsik Falenty Nowe, - BYŚ Wojciech Byśkiniewicz Warszawa. Podmioty gospodarcze wywożące odpady mają ustalone terminy opróżniania zbiorników na posesjach i wywożenia nieczystości. Odpady stałe odbierane z gospodarstw domowych wywożone są na następujące składowiska odpadów komunalnych: - Łubna, - w Pruszkowie, - we Frankach, - w Ciszewie, 15

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 - w Goraninie, - w Słabomierzu, - w Mszczonowie; - PPHU RADKOM w Radomiu, - oraz do kompostowni odpadów Radiowo. Z ogólnej ilości zebranych odpadów aż 65% deponowane jest na składowiskach odpadów komunalnych, 28% odpadów przekazywane jest do kompostowania, a jedynie 7% wykorzystuje się gospodarczo. Ilość odpadów komunalnych w Gminie kształtuje się następująco: - ilość odpadów komunalnych w 23 r. - 8 711,36 Mg, - średnia ilość odpadów komunalnych na jednego mieszkańca - 448,65 kg, - ilość odpadów innych niż niebezpieczne w 22 r.- ok. 2 347 Mg, - ilość odpadów niebezpiecznych w 22 r. - ok. 1,76 Mg. - selektywna zbiórka odpadów ok. 6,6% ogólnej ilości zebranych odpadów. Odzyskiem surowców wtórnych na terenie Gminy Raszyn zajmują się 3 firmy: - P.P.H.U. MATBUD Zakład produkcji materiałów budowlanych w Puchałach, - HUTA SZKŁA KAROLINA Sękocin Stary, - AVERY DENNISON POLSKA Sp. z o.o. Raszyn. Jednostką prowadzącą unieszkodliwianie odpadów na terenie Gminy jest Gminna Oczyszczalnia Ścieków, która unieszkodliwia produkty uboczne procesu oczyszczania ścieków tzw. osady ściekowe. Zbiórką i transportem odpadów niebezpiecznych z terenu Gminy Raszyn zajmuje się Miejski Zakład Oczyszczania Pruszków Sp. z o.o. SIEĆ GAZOCIĄGOWA Usługi w zakresie zaopatrzenia w gaz zapewnia Mazowiecka Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. w Warszawie oddział Gazownia Warszawska (OMZG). Głównymi źródłami zasilania w gaz na terenie Gminy są gazociągi wysokiego ciśnienia. Obiekty istniejące (dane techniczne): - długość istniejącej sieci gazowej 152 km, - liczba przyłączy - ogółem 5 23, - w Raszynie 3 548, - w pozostałych miejscowościach 1 475, - ilość gazociągów wysokiego ciśnienia 3, - ilość stacji redukcyjno pomiarowych 2. SIEĆ ENERGETYCZNA Sieć energetyczna obsługiwana jest przez zakład Energetyczny Warszawa Teren. Stacja elektroenergetyczna 11/15 kv, zasilająca odbiorców znajduje się w Sękocinie Nowym. Stacja ta przyłączona jest do dwutorowej linii napowietrznej 11 kv Mory - Piaseczno. Przez teren Gminy tranzytem przechodzi również linia elektroenergetyczna najwyższych napięć 22 kv Mory - Kozienice. 16

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 ENERGIA CIEPLNA Na terenie Gminy Raszyn nie funkcjonuje typowy scentralizowany system ciepłowniczy. Głównymi źródłami ciepła są indywidualne źródła ciepła wykorzystujące jako surowiec energetyczny węgiel, gaz, ewentualnie olej niskosiarkowy. Dostawy ciepła ze zorganizowanego systemu zaopatrzenia w centralne ogrzewanie i ciepłą wodę użytkową ograniczone są do niewielkich zespołów mieszkaniowych oraz wybranych obiektów użyteczności publicznej. LINIE TELEFONICZNE Zapotrzebowanie na stacjonarne odbiorniki telefoniczne jest w pełni zaspokojona. Sieć telekomunikacyjna obsługiwana jest przez Telekomunikację Polską S.A i NETIA. Na terenie Gminy zlokalizowanych jest 1 stacji bazowych telefonii komórkowej: - Netia Telekom Mazowsze S.A.: - stacja Sękocin 1 w Sękocinie Starym przy ul. Granicznej; - stacja SRDA Tadiran Raszyn w Raszynie przy ul. Sportowej; - stacja Sękocin w Sekocinie Nowym przy Al. Krakowskiej; - stacja w Raszynie przy ul. Mszczonowskiej; - Polska Telefonia Cyfrowa: - PTC ERA GSM, nr 21 124 Raszyn, w Raszynie przy ul. Szkolnej; - Polska Telefonia Komórkowa CENTERTEL: - PTK CENTERTEL GSM 9 Falenty Duże w Falentach przy ul. Droga Hrabska; - PTK CENTERTEL GSM 9/18 w Jankach przy ul. Mszczonowskiej; - PTK CENTERTEL GSM 9/18/21 w Raszynie przy ul. Szkolnej; - Polkomtel S.A.: - stacja Plus GSM, nr rej. BT-131 Janki, w Raszynie przy ul. Falenckiej; - stacja na terenie HRS Dawidy w Dawidach przy ul. Warszawskiej. 6. PODMIOTY GOSPODARCZE Liczba podmiotów gospodarczych na terenie Gminy wynosi obecnie 3692. W porównaniu z rokiem 1995 zmniejszyła się o blisko 19 podmiotów. Dominujący udział w gospodarce Gminy mają podmioty z branży handel i naprawy (42% ogółu przedsiębiorstw). Zauważa się nieznaczny spadek udziału tej grupy w porównaniu z rokiem 1999. Ogółem zmiany w strukturze przedsiębiorstw wskazują na zwiększenie się udziału przedsiębiorstw zajmujących się obsługą innych firm. Tabela 13. Liczba podmiotów gospodarczych Rok 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24* Liczba 5 589 5 343 5 65 4 82 4 533 4 317 4 74 3 911 3 769 3692 17

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 podmiotó w -246-278 -245-287 -216-243 -163-142 -77 Zmiana -4,4% -5,2% -4,8% -6,% -4,8% -5,6% -4,% -3,6% -2,% * stan na 16 czerwca 24. Tabela 14. Liczba przedsiębiorstw zarejestrowanych w systemie REGON Rok 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 Liczba podmiotów 2 34 2 865 2 79 2 737 2 981 3 16 3 7 3 143 Zmiana 561-156 28 244 179-153 136 Według danych Urzędu Gminy, w analizowanym okresie odnotowuje się systematyczny spadek liczby podmiotów gospodarczych. Jednak dynamika owego spadku zmniejsza się. W 22 i 23 roku liczba podmiotów zarejestrowanych spadała o odpowiednio 163 i 142 podmioty, co w porównaniu do lat poprzednich jest znacznie niższą wartością (spadki od 216 do 287 rocznie). W całym analizowanym okresie liczba podmiotów zmniejszyła się o blisko 34%. PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ W GMINIE RASZYN WEDŁUG BRANŻ - handel i naprawy 42%, - przemysł 15%, - transport, gospodarka magazynowa i łączność 12%, - obsługa nieruchomości i firm, nauka 11%, - budownictwo 1%, - pozostała działalność usługowa, komunalna, społeczna i indywidualna 3%, - hotele i restauracje 2%, - pośrednictwo finansowe 2%, - rolnictwo 1%, - edukacja 1%, - ochrona zdrowia i opieka społeczna 1%, - administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne,1%, Na terenie Gminy dominują firmy usługowe, nastawione na zaspakajanie potrzeb zarówno mieszkańców Gminy, jak i Warszawy. Silnie rozwija się sektor firm handlowomagazynowych oraz turystyczno-rekreacyjnych. 18

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 W Gminie Raszyn zlokalizowane są dwa Centra Handlowe, którym towarzyszą następujące obiekty: - Centrum Handlowe IKEA w Jankach: - dwupoziomowy budynek garażowy przy Centrum Handlowym IKEA; - oczyszczalnia ścieków przy Centrum Handlowym IKEA; - Centrum Handlowe CENTRUM JANKI w Jankach: - restauracja typu DRIVE-IN zlokalizowana na terenie Centrum Handlowego JANKI; - stacja obsługi samochodów CENTRUM AUTO zlokalizowana na terenie Centrum Handlowego JANKI; - oczyszczalnia ścieków socjalnych i przemysłowych dla Centrum Handlowego JANKI; Lokalizacja wyżej wymienionych Centrów Handlowych w Jankach na skrzyżowaniu Al. Krakowskiej i Al. Mszczonowskiej, z dala od zabudowy mieszkaniowej, nie powoduje uciążliwości dla okolicznych mieszkańców. Na obszarze Gminy nie istnieją zakłady produkcyjne szczególnie uciążliwe dla środowiska. 7. POLITYKA INWESTYCYJNA GMINY Wydatki inwestycyjne w Gminie zaprogramowane zostały z uwzględnieniem pięcioletniej rzeczowej i finansowej perspektywy czasowej oraz wynikają ze strategii rozwoju jak również przyjętych na innych podstawach celów inwestowania i rozwoju. Politykę wobec inwestorów zewnętrznych opieramy na następujących zasadach: - Długofalowej strategii inwestycyjnej Gminy, - Dobrego klimatu dla przedsiębiorczości, - Dużej pojemność potencjalnego rynku zbytu, - Preferencjach i wsparciu ze strony partnerów lokalnych (partycypacja w kosztach inwestycyjnych), Inwestorom zapewniamy: - Efektywne, przejrzyste i otwarte kontakty z władzami Gminy, - Dobrą atmosferę w Gminie, - Posiadanie i udostępnianie przez samorząd adekwatnych informacji niezbędnych do podjęcia decyzji, - Szybkość podejmowania decyzji przez lokalne władze, - Umiejętność konsolidacji przez samorząd różnych grup społecznych do poparcia inwestycji, - Ulgi i zwolnienia podatkowe, pomoc w procedurach inwestycyjnych, - Zrozumienie potrzeb inwestora, - Profesjonalne zaprezentowanie oferty dopasowanej do potrzeb inwestora. 19

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 III. DZIAŁANIA INWESTYCYJNE GMINY Przedstawione poniżej zadania inwestycyjne są spójne z Wieloletnim Planem Inwestycyjnym i stanowią integralną część Planu Rozwoju Lokalnego. 2

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 21

Lp. NAZWA ZADANIA INWESTYCYJNEGO Okres realizacji programu Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 ZADANIA INWESTYCYJNE NA LATA 24-26 Łączne nakłady inwestycyjne Źródła finansowania Przewidywany koszt inwestycji % OGÓŁEM PLANOWANE WYDATKI NA 25 26 27 1 ROLNICTWO I ŁOWIECTWO Ogółem 2525 1 Środki Własne 2525 1 1. Wodociągi wiejskie, w tym: 24-27 73 a) Wodociąg we wsi Dawidy Bankowe b) Wodociąg we wsi Podolszyn Nowy c) Wodociąg we wsi Falenty Nowe d) Wodociąg we wsi Sękocin Nowy e) Wodociąg Dawidy - Jaworowa Środki budżetu państwa Ogółem 55 1 Środki Własne 55 1 Środki budżetu państwa Ogółem 2 1 Środki Własne 2 1 Środki budżetu państwa Ogółem 2 1 Środki Własne 2 1 Środki budżetu państwa Ogółem 285 1 Środki Własne 285 1 Środki budżetu państwa Ogółem 44 1 Środki Własne 44 1 Środki budżetu państwa 16 16 - - 22

f) Wodociąg Łady, Podolszyn, Falenty Lp. NAZWA ZADANIA INWESTYCYJNEGO Okres realizacji programu g) Wodociąg Janki Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 Łączne nakłady inwestycyjne h) Wodociąg: strona wschodnia Al. Krakowskiej (projekt) i) Wodociąg Raszyn- Rybie (ul. Na skraju) j) Wodociąg Sękocin Stary k) Nowe projekty wodociągów różnych Ogółem 9 1 Środki Własne 9 1 Środki budżetu państwa Przewidywany Źródła finansowania koszt % inwestycji OGÓŁEM PLANOWANE WYDATKI NA 25 26 27 Ogółem 7 1 Środki Własne 7 1 Środki budżetu państwa Ogółem 355 1 Środki Własne 355 1 Środki budżetu państwa Ogółem 3 1 Środki Własne 3 1 Środki budżetu państwa Ogółem 285 1 Środki Własne 285 1 Środki budżetu państwa Ogółem 65 1 Środki Własne 65 1 Środki budżetu państwa 23

l) 2. Pozostałe inwestycje: - Wodociąg we wsi Falenty Duże; - Wodociąg we wsi Laszczki; - Wodociąg we wsi Słomin; - Wodociąg we wsi Sękocin Las. Budowa przy ul. Wybickiego SUW II Raszyn 24-25 35 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 - Ogółem 27 1 Środki Własne 27 1 Środki budżetu państwa Lp. NAZWA ZADANIA INWESTYCYJNEGO Okres realizacji programu Łączne nakłady inwestycyjne Źródła finansowania Przewidywany koszt inwestycji % OGÓŁEM PLANOWANE WYDATKI NA 25 26 27 4 WYTWARZANIE I ZAOPATRYWANIE W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ, GAZ I WODĘ Ogółem 15 1 Środki Własne 15* 1 Budowa zdroju poboru wody oligoceńskiej 1. 24-25 19 Środki budżetu państwa 6 TRANSPORT I ŁĄCZNOŚĆ Ogółem 389 1 Środki Własne 2 18 56 1. a) Budowa dróg i chodników w tym: 24-27 125 Projekty i budowa ul.godebskiego w Jankach Środki budżetu państwa 44 1 71 Ogółem 1 68281 1 Środki Własne 42281 25 Środki budżetu państwa 1 26 75 15 3385 24

b) Budowa chodników w Nowych Grocholicach Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 Ogółem 745 1 Środki Własne 295 4 Środki budżetu państwa 45 6 Lp. c) NAZWA ZADANIA INWESTYCYJNEGO Okres realizacji programu Łączne nakłady inwestycyjne Pozostałe inwestycje: - Budowa chodników przy ul. VI Sierpnia w Słominie; - Budowa chodników przy ul. Staromiejskiej w Sękocinie; - Budowa chodnika przy ul. Centralnej w Puchałach; - Projekt i budowa ul Olchowa; - Budowa chodników przy drogach powiatowych ul. Sękocińska w Sękocinie Nowym i ul. Warszawska w Dawidach. - Modernizacja ul. Sadowa Sękocin Nowy; - Projekt modernizacji ul. Podleśnej w Sękocinie, - Przebudowa ul. Staromiejskiej Raszyn - Rybie (droga); - Przebudowa ulic: Sójki, Krucza, Kanarka, Turystyczna w Rybiu (droga); Źródła finansowania Przewidywany koszt inwestycji % OGÓŁEM PLANOWANE WYDATKI NA 25 26 27 Ogółem 1 462 199 1 Środki Własne 1 462 199 1 Środki budżetu państwa 25

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 - Przebudowa ulic Dolna i Jesienna w Raszynie (droga); - Przebudowa ul. Sikorskiego w Grocholicach; - Przebudowa ulic: Poniatowskiego, Klonowa, Szkolna wraz z rondem oraz ul. Sokolnickiego; - Przebudowa ul. Stadionowej; - Przebudowa parkingu przy ul. Unii ; - Inne projekty budowlane, modernizacje i budowy ulic, parkingów i chodników. 7 GOSPODARKA MIESZKANIOWA Ogółem 1 2 1 Środki Własne 2 2 1. Budynek komunalny 24-26 293 Środki budżetu państwa 2. Budowa ogródka jordanowskiego w Sękocinie Starym - 2 Ogółem 2 1 Środki Własne 2 1 Środki budżetu państwa 18 - Lp. NAZWA ZADANIA INWESTYCYJNEGO Okres realizacji programu Łączne nakłady inwestycyjne Źródła finansowania 75 ADMINISTRACJA PUBLICZNA 1. Wprowadzenie systemu zarządzania jakością ISO 91, platforma e - gmina - 125 Przewidywany koszt inwestycji % OGÓŁEM PLANOWANE WYDATKI NA 25 26 27 Ogółem 125 1 Środki Własne 125 1 Środki budżetu państwa 81 OŚWIATA I WYCHOWANIE 1. Budowa przedszkola 22-27 44 Ogółem 35 1 Środki Własne 35 1 45-26

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 Środki budżetu państwa Ogółem 5 1 Środki Własne 5 1 Rozbudowa przedszkola 2. 25-28 123 Środki budżetu państwa w Sękocinie 9 GOSPODARKA KOMUNALNA I OCHRONA ŚRODOWISKA Ogółem 69 1 Kanalizacja sanitarna do Środki Własne 69 1 1. oczyszczalni ścieków 24-27 2588 Środki budżetu państwa w Falentach, w tym: a) b) Raszyn. Projekt i budowa kanalizacji sanitarnej z pompownią dla budynku Al. Krakowska 6-12 Kanalizacja sanitarna Raszyn. Projektowana cz.ii ul. Słowikowskiego, cz.ii ul. Prusa, cz. II ul. Reymonta, cz. II ul. Żeromskiego, cz.ii UL. Prostej z pompownią Ogółem 1 1 Środki własne 1 1 Środki budżetu Państwa Ogółem 1 1 Środki własne 1 1 Środki budżetu Państwa 18 1 434 595 Lp. c) NAZWA ZADANIA INWESTYCYJNEG O Okres realizacji programu Łączne nakłady inwestycyjne Kanalizacja sanitarna Raszyn. Ul. Bliska, Wąska, Wolska, Pruszkowskiego, cz.ii z pompownią w ul. Wolskiej i Pruszkowskiej Źródła finansowania Przewidywany koszt inwestycji % OGÓŁEM PLANOWANE WYDATKI NA 25 26 27 Ogółem 5 1 Środki własne 5 1 Środki budżetu Państwa 27

d) Projekty kanalizacji sanitarnej z przykanalikami e) Kanalizacja sanitarna Rybie ul. Ceramiczna f) Kanalizacja sanitarna Rybie ul. Piaskowa, Rybna g) Kanalizacja sanitarna Rybie ul. Olszowa z pompownią h) Kanalizacja sanitarna Rybie ul. Polna, Cicha, Spokojna Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 Ogółem 49 1 Środki własne 49 1 Środki budżetu Państwa Ogółem 8 1 Środki własne 8 1 Środki budżetu Państwa Ogółem 81 1 Środki własne 81 1 Środki budżetu Państwa Ogółem 55 1 Środki własne 55 1 Środki budżetu Państwa Ogółem 45 1 Środki własne 45 1 Środki budżetu Państwa i) Lp. Kanalizacja sanitarna Rybie ul. Działkowa, Przelotowa, Stokrotki, Przygodowa NAZWA ZADANIA INWESTYCYJNEG Okres realizacji programu Ogółem 9 1 Środki własne 9 1 Środki budżetu Państwa Łączne nakłady inwestycyjne Źródła finansowania Przewidywany koszt % OGÓŁEM PLANOWANE WYDATKI NA 28

j) 2. O Kanalizacja sanitarna Rybie ul. Kasztanowa, Spacerowa, Środkowa, Miła, Bagienna, Łagodna Pozostałe inwestycje: - Kanalizacja sanitarna Rybie Raszyn; - Kanalizacja we wsi Grocholice; - Kanalizacja we wsi Rybie; - Kanalizacja we wsi Jaworowa; - Kanalizacja we wsiach Falenty, Falenty Nowe, Falenty Duże; - Kanalizacja we wsiach Puchały, Wypędy, Janki; - Kanalizacja we wsiach Dawidy, Dawidy Bankowe, Podolszyn Nowy, Łady. 3. Oświetlenie uliczne 24-27 785 4. Park 2-25 31 5. Modernizacja oczyszczalni ścieków w Falentach 6. Projekt i wykonanie Oczyszczalni Wypędy 25-26 319 25-27 318 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 inwestycji 25 26 27 Ogółem 1 3 1 Środki własne 1 3 1 Środki budżetu Państwa - Ogółem 15 1 Środki Własne 15 1 Środki budżetu państwa Ogółem 165 1 Środki Własne 115 7 Środki budżetu państwa 5 3 Ogółem 94 1 Środki Własne 19 2 Środki budżetu państwa Ogółem 24 1 Środki Własne 24 1 145 16 225-94 2 29

Lp. 7. 8. 9. NAZWA ZADANIA INWESTYCYJNEGO Modernizacja stacji zlewnej w Falentach Przykrycie Rowu Opaczewskiego Zbiornik retencyjny Wypędy Okres realizacji programu Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 Środki budżetu państwa Przewidywany Łączne Źródła finansowania koszt nakłady inwestycji inwestycyjne % 24-25 12 24-26 1 25-26 537 OGÓŁEM PLANOWANE WYDATKI NA 25 26 27 Ogółem 1 5 1 Środki Własne 1 5 1 Środki budżetu państwa Ogółem 2 1 Środki Własne 2 1 Środki budżetu państwa Ogółem 31 1 Środki Własne 31 1 Środki budżetu Państwa 97-56 - 1. Budowa oczyszczalni w Sękocinie Starym - 11. Budowa/modernizacja oczyszczalni w Dawidach - 921 KULTURA I OCHRONA DZIEDZICTWA NARODOWEGO Ogółem 27 1 Środki własne 27 1 1. Budowa domu kultury 24-26 357 2. Biblioteka 24-25 19 Środki budżetu Państwa Ogółem 182 1 Środki Własne 455 25 Środki budżetu państwa 1 365 75 323-3

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 926 KULTURA FIZYCZNA I SPORT Ogółem 33 1 Środki Własne 33 1 1. Zagospodarowanie terenów sportowych 24-25 47 Środki budżetu państwa Lp. NAZWA ZADANIA INWESTYCYJNEGO Okres realizacji programu OGÓŁEM INWESTYCJE WŁASNE Łączne nakłady inwestycyjn Źródła finansowania Przewidywany koszt inwestycji % OGÓŁEM PLANOWANE WYDATKI NA e 25 26 27 Ogółem 23 276 1 Środki Własne 21 26 9 Środki budżetu państwa 5 2 1 75 8 21 511 14 95 * - dotacja (nagroda) otrzymana w 24 z WFOŚiGW Jednostką realizującą wyszczególnione powyżej zadania jest Urząd Gminy. Źródła: - Załącznik Nr 12 do Uchwały Rady Gminy Raszyn Nr XLI/787/4 z dnia 2 grudnia 24 r. w sprawie uchwalenia budżetu Gminy Raszyn na 25 rok, - Załączniki Nr 13 i Nr 13a do Zarządzenia Nr 1/25 Wójta Gminy Raszyn z dnia 3 stycznia 25 r., - Zestawienie zadań inwestycyjnych przewidzianych do realizacji przez WOŚiGK, - Koszt realizacji zadań drogowych w latach 25 26. 31

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 ŚRODKI DO POZYSKANIA Z FUNDUSZU SPÓJNOŚCI TYTUŁ PROJEKTU: UPORZĄDKOWANIE SYSTEMU KANALIZACJI SANITARNEJ NA TERENIE GMINY RASZYN Przedsięwzięcie jest komplementarne z działaniami finansowanymi z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego działanie 1.2 oraz 3.1. Planowane przedsięwzięcia: 1. Rozbudowa istniejącej oczyszczalni w Falentach, 2. Budowa sieci kanalizacji sanitarnej w miejscowości Raszyn, Rybie, Nowe Grocholice, Jaworowa, Falenty, Falenty Duże, Falenty Nowe, 3. Budowa oczyszczalni w Wypędach, 4. Budowa oczyszczalni w Sękocinie Starym, 5. Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości Sękocin Stary, Sękocin Las, Słomin, Sękocin Nowy, Laszczki, 6. Rozbudowa oczyszczalni w Dawidach, 7. Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości Puchały, Wypędy, Janki, 8. Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości Dawidy, Dawidy Bankowe, Podolszyn Nowy, Łady. Tabela 16. Finansowanie planowanego przedsięwzięcia Wyszczególnienie tys. PLN tys. % % Kosztów EURO Budżetu kwalifikowanych Szacowany budżet projektu 71 344 15 343 Planowany udział Funduszu Spójności 47 73 1 265 67 75 Planowany udział środków NFOŚiGW 9 5 2 43 13 - Planowany udział środków WFOŚiGW 9 5 2 43 13 - Inne środki budżet Gminy 4 614 992 7 - Koszty kwalifikowane 63 639 13 686 Kurs Euro/PLN = 4,65 PLN 32

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 IV. ZGODNOŚĆ PRL Z INNYMI DOKUMENTAMI W Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego przyjętej w 21 r. zostały określone cele, których osiągnięcie na poziomie operacyjnym ujęto w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Mazowieckiego na lata 24 26, opracowanym na podstawie wymagań zawartych w ZPORR i jego Uzupełnieniu. Celem RPOWM jest realizacja następujących średniookresowych celów Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego: 1. Wzmocnienie istniejących i stymulowanie rozwoju nowych funkcji metropolitalnych Warszawy, 2. Wzmocnienie mechanizmów dyfuzji procesów rozwojowych z aglomeracji warszawskiej na otoczenie regionalne, 3. Aktywizacja i modernizacja obszarów pozametropolitalnych. Zadania podjęte w Planie Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn wpisują się w sposób szczególny w realizację celu 2 i 3. Wybór celów i zadań zawartych w Planie Rozwoju Lokalnego, wymagających współfinansowania ze środków unijnych, jest zgodny z priorytetami Narodowego Planu Rozwoju, a także priorytetami Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Dokładniejszy obraz powiązań pomiędzy PRL a RPO przedstawia poniższa lista. W obszarze Priorytetu 1 - Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów: 1. W ramach celu 1.5. Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego realizowane będą następujące cele: - wprowadzenie systemu zarządzania jakością ISO 91, platforma e gmina. W obszarze Priorytetu 3 Rozwój lokalny: 1. W ramach celu 3.1. Obszary wiejskie realizowane będą następujące cele: - poprawa jakości i rozbudowa infrastruktury technicznej (drogi, kanalizacja, wodociągi, oczyszczalnie ścieków), - poprawa jakości i rozbudowa infrastruktury kulturalno - sportowej i oświatowej (biblioteka, dom kultury). 2. W ramach celu 3.5. Lokalna infrastruktura społeczna realizowane będą następujące cele: - nawiązanie współpracy z gminą z obszaru Unii, - uruchomienie gminnego punktu informacji o Unii, - utworzenie szkoły średniej w Raszynie, - budowa sal gimnastycznych przy szkołach, - budowa ogródka jordanowskiego, - prywatyzacja ośrodków zdrowia, - budowa przedszkoli, - budowa gminnych ośrodków społecznych, 33

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 - budowa domu spokojnej starości, - utworzenie tzw. Uniwersytetu III wieku, - organizacja biblioteki publicznej z czytelniami i dostępem do Internetu, - opracowanie gminnego wzorca architektury zabudowy mieszkaniowej. IV. OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘĆ PRL Tabela 17. Oczekiwane wskaźniki osiągnięć PRL WYSZCZEGÓLNIENIE Wskaźniki produktu Wskaźniki rezultatu Wskaźniki oddziaływania 1. ROLNICTWO I DZIAŁALNOŚĆ KOMUNALNA długość wybudowanych sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, długość wybudowanych przyłączy, liczba stacji uzdatniania wody, liczba zdrojów poboru wody, liczba zmodernizowanych stacji zlewni, liczba wybudowanych i zmodernizowanych oczyszczalni ścieków, ilość zbiorników retencyjnych, ilość sprawnie funkcjonujących rowów melioracyjnych. powierzchnia terenów z dostępem do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, liczba osób korzystających z sieci wodociągowej (%), liczba osób korzystających z sieci kanalizacyjnych (%), ilość gospodarstw obsługiwanych przez oczyszczalnie ścieków, przepustowość zmodernizowanych oczyszczalni ścieków. 2. TRANSPORT I ŁĄCZNOŚĆ powierzchnia terenów, które stały się dostępne, średni czas przejazdu między długość dróg i chodników, dwoma punktami sieci, liczba wybudowanych zmniejszenie emisji spalin do punktów oświetleniowych, atmosfery, liczba wybudowanych przejść przedłużenie żywotności dla pieszych, środków transportu, liczba zmodernizowanych skrócenie czasu przejazdu, obiektów infrastruktury wzrost dostępności do lepszej drogowej. jakości dróg, oszczędność kosztów przejazdu, poprawa nośności dróg. 3. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA powierzchnia wyremontowanych i wybudowanych przedszkoli, powierzchnia wybudowanych i wyremontowanych bibliotek oraz powierzchnia budynków przystosowanych do potrzeb biblioteki, poprawa estetyki obiektów, szerszy dostęp do oświaty i kultury, zwiększenie funkcjonalności obiektów publicznych, obniżenie kosztów eksploatacji budynków publicznych. poprawa stanu środowiska naturalnego, poprawa stanu gospodarki wodnej, ilość konsumowanej wody, ilość odprowadzanych ścieków. poprawa stanu środowiska naturalnego, poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego, wzrost atrakcyjności terenów, rozwój przedsiębiorczości, nowe miejsca pracy, przyciąganie inwestorów. poprawa stanu środowiska, poprawa komfortu prowadzenia zajęć, wzrost atrakcyjności terenów Gminy dla mieszkańców i turystów, 34

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 powierzchnia wyremontowanych i wybudowanych domów kultury, powierzchnia zagospodarowanych terenów sportowych, powierzchnia powstałych parków rekreacyjnych. nowe miejsca pracy, poprawa wizerunku Gminy, wzrost zadowolenia społecznego. Wskaźniki pokazujące osiągnięcia Planu Rozwoju Lokalnego podzielone są na: - wskaźniki produktu, określające końcowy efekt wykonania zadania; - wskaźniki rezultatu, określające bezpośrednie i natychmiastowe efekty po wykonaniu zadania; - wskaźniki oddziaływania, określające późniejsze lub pośrednie konsekwencje danego zadania tzn. efekty związane bezpośrednio z podjętym zadaniem ale występujące po pewnym czasie, efekty długookresowe, efekty pośrednie. 35

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 V. PLAN ZABEZPIECZENIA ŚRODKÓW FINANSOWYCH NIEZBĘDNYCH DO FINANSOWANIA WDROŻENIA ZADAŃ. Niedopracowane systemowe i długofalowe rozwiązania prawne dotyczące zasad finansowania gmin stwarzają pewne trudności w ustaleniu szczegółowego harmonogramu finansowania zadań określonych w strategii rozwoju. Finansowanie rozwoju Gminy Raszyn w ograniczonym stopniu zależy od samorządu. Gmina Raszyn ma niewiele narzędzi do bezpośredniego wspierania podmiotów gospodarczych. Jednakże poprzez kształtowanie przestrzeni, rozwój infrastruktury, rozwój zasobów ludzkich oraz zapewnienie bezpieczeństwa w sferze społeczne tworzy obecnie skuteczne warunki do rozwoju gospodarczego, przyciągania inwestorów i pobudzania przedsiębiorczości mieszkańców. Utrzymanie wysokiego tempa rozwoju przy ograniczonych wolnych środkach budżetowych wymaga jednak stosowania montażu finansowego opartego na partnerstwie publiczno-prywatnym i publicznopublicznym, wspieranego stosowaniem zasad finansowania wydatków majątkowych ułatwiających pozyskanie środków bezzwrotnych oraz środków z funduszy celowych. Najważniejsze zasady budżetowego finansowania wydatków majątkowych: - wydatki majątkowe są finansowane w pierwszej kolejności ze środków bezzwrotnych, - finansowanie wydatków majątkowych ze środków zwrotnych następuje w pierwszej kolejności z pożyczek, kredytów preferencyjnych oraz dotacji inwestycyjnych, - przychody z prywatyzacji majątku służą finansowaniu wydatków majątkowych, - pierwszeństwo dla wydatków majątkowych mających liczne źródła finansowania. Najważniejsze kierunki podejmowanych działań to: - powiększenie nadwyżki operacyjnej budżetu w wyniku racjonalizacji wydatków bieżących, - pozyskiwanie środków bezzwrotnych, - optymalizacja w kształtowaniu dochodów własnych (polityka podatkowa). 36

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 Możliwość zaciągania dodatkowych zewnętrznych zwrotnych środków w postaci pożyczek istnieje pod warunkiem umorzenia części istniejących pożyczek wykorzystywanych na realizacje zadań proekologicznych oraz uzyskania wolnych środków budżetowych z tytułu wzrostu dochodów i racjonalizacji kosztów stałych oraz wydatków bieżących. Maksymalne pułapy zadłużenia związanego z finansowaniem rozwoju Gminy uzależnione będą od poziomu wolnych środków własnych, bieżących kosztów obsługi istniejących zobowiązań, stanu zastawów i poręczeń itp. środków pozyskanych w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego i publiczno-publicznego oraz zdolności do pozyskania zdolności w ramach funduszy pomocowych i strukturalnych. Punktem wyjścia do finansowania Planu Rozwoju jest przedstawione poniżej zestawienie dochodów, wydatków i wolnych środków. Podstawą obliczeń jest metoda projekcji przyszłego trendu zwana metodą najmniejszych kwadratów. Służy ona analizie dotychczasowych, tj. historycznych trendów zmian dochodów oraz wydatków z poszczególnych źródeł i przedłużania ich na przyszłość. Określenie linii trendu pozwala - po jego zbadaniu - prognozować przyszłe dochody i wydatki. Do niniejszego opracowania wykorzystano m.in. następujące materiały źródłowe: - sprawozdania z wykonania budżetu Gminy w latach 2-24 oraz aktualny budżet na rok 25, - dane dotyczące wpływu należności od różnych podmiotów, - dane dotyczące wydatków na programy inwestycyjne. Wysokość nakładów na zaplanowane w poszczególnych latach zadania będzie szczegółowo określana przy konstruowaniu i uchwalaniu kolejnych budżetów. Przy utrzymaniu wielkości nakładów na inwestycje w wysokości 3% budżetu istnieje realna szansa na sfinansowanie poszczególnych zadań. Po przystąpieniu Polski do Unii dostępność środków unijnych stwarza dodatkowe możliwości realizacji zadań zapisanych w strategii. Tabela 18. Wieloletnie tendencje w zakresie dochodów i wydatków bieżących budżetu Gminy (Obliczenia wykonane zostały za pomocą programu komputerowego KWADRA PROGNOZA II w arkuszu kalkulacyjnym Excel.) 37

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 Wykres 1. Dochody i wydatki operacyjne oraz wolne środki ROK DOCHODY OPERACYJNE WYDATKI OPERACYJNE WOLNE ŚRODKI 25 55 18 378, 46 686 145, 8 494 233, 26 56 18 6, 48 458 739,28 7 559 86,72 27 58 658 6, 51 551 547,34 7 17 52,66 28 61 77 5, 54 745 488,2 7 25 11,8 29 64 354 8, 57 758 319,99 6 596 48,1 21 67 482 5, 61 17 751,78 6 374 748,22 211 7 576 3, 64 289 887,58 6 286 412,42 212 73 8 1, 67 21 543,1 5 878 556,9 213 76 348 4, 7 519 998,62 5 828 41,38 214 79 496 4, 73 838 854,14 5 657 545,86 215 82 685 3, 77 157 79,67 5 527 59,33 216 85 82 3, 8 476 565,19 5 343 734,81 ROK PRZYROST DOCHODÓW WZROST WYDATKÓW UDZIAŁ WYDATKÓW W DOCHODACH 25,85 26 1,15 1,38,87 27 1,47 1,64,88 28 1,53 1,62,89 29 1,42 1,55,9 21 1,49 1,58,91 211 1,46 1,52,91 212 1,35 1,45,92 213 1,45 1,49,92 214 1,41 1,47,93 215 1,4 1,45,93 216 1,38 1,43,94 38

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26 1, 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1,, 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 DOCHODY OPERACYJNE WYDATKI OPERACYJNE WOLNE ŚRODKI Wykres 2. Przyrost dochodów i wzrost wydatków 1,7 1,6 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 1,99 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 PRZYROST DOCHODÓW WZROST WYDATKÓW Wykres 3. Udział wydatków w dochodach 39

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Raszyn 24-26,96,94,92,9,88,86,84,82,8 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 UDZIAŁ WYDATKÓW W DOCHODACH WNIOSKI Z ANALIZY FINANSOWEJ GMINY 1. Zdolność dochodowa Gminy Raszyn kwotowo rośnie, co ujawnia się w tempie wzrostu dochodów operacyjnych. 2. Dochody operacyjne w latach prognozy są wyższe od wydatków operacyjnych. 3. Dynamika wzrostu dochodów bieżących jest nieco wyższa niż poziom prognozowanej inflacji. 4. Dynamika wzrostu dochodów w stosunku do tempa wzrostu wydatków operacyjnych w budżecie Raszyna powoduje spadek kwot wolnych środków w kolejnych latach prognozy. 5. Biorąc pod uwagę nieuchronne wzrosty cen usług i dóbr, zdolność rozwojowa Gminy może istotnie słabnąć, aby temu zapobiec Gmina podejmie odpowiednie kroki w celu racjonalizacji wydatków bieżących. W dalszych latach zmniejszanie corocznie o 1% udziału wydatków operacyjnych w dochodach w stosunku do roku poprzedniego przynosić będzie wzrost wolnych środków średnio od 5 do 8 złotych rocznie. Celem jest utrzymanie udziału wydatków bieżących (operacyjnych) w dochodach Gminy Raszyn na poziomie poniżej 85% przez pięć lat i jego dalsze zmniejszanie w przyszłości. 6. Udział wydatków operacyjnych w dochodach ogółem - relacja ta jest korzystna na tle przeciętnej krajowej wynoszącej około 85-88%. 4