PROBLEM NADWAGI I OTYŁOŚCI W POLSCE WŚRÓD OSÓB DOROSŁYCH - DANE EPIDEMIOLOGICZNE - Wg raportu GUS Stan zdrowia ludności w 2009 r. Otyłość jest chorobą przewlekłą spowodowaną nadmierną podażą energii zawartej w pożywieniu w stosunku do zapotrzebowania organizmu, skutkiem czego jest magazynowanie tego nadmiaru w postaci tkanki tłuszczowej. Otyłości towarzyszą najczęściej liczne powikłania ze strony układu sercowo - naczyniowego i innych narządów. Dodatkowo jest ona trudna do zwalczenia. Monitoring otyłości umożliwia wskaźnik masy ciała - BMI, określający relację pomiędzy masą ciała a wzrostem. Klasyfikacja zaburzeń masy ciała wg WHO WYSZCZEGÓLNIENIE Poważna niedowaga < 16,00 Niedowaga 16,00-18,49 Norma niski przedział 18,50-22,99 Norma wysoki przedział 23,00-24,99 Nadwaga niski przedział 25,00-27,49 Nadwaga wysoki przedział 27,50-29,99 Otyłość > = 30,00 Wartość BMI Obiektywne mierniki masy ciała BMI (wg aktualnych norm WHO) wskazują, że w porównaniu z 2004 r. waga ciała dorosłego Polaka ciągle wzrasta, w związku z czym problem nadwagi i otyłości zwiększa się. Zbyt dużą masę ciała ma już 52 % dorosłych Polaków. Waga ciała osób dorosłych w 2009 r. w % (dane GUS)
Analiza wskaźnika BMI pokazuje, że częstość występowania otyłości wzrasta w populacji dorosłych mieszkańców Polski. Zbyt dużą masę ciała ma co drugi Polak, jak również można zauważyć, że problemy z nadmierną masą ciała częściej występują u mężczyzn. W ciągu 13 lat populacja dorosłych mężczyzn z nadwagą lub otyłych wzrosła o 32 punkty procentowe. Pod koniec 2009 r. ponad 61% mężczyzn ważyło zbyt dużo (45% miało nadwagę, 17% otyłość). Populacja dorosłych kobiet z nadwagą lub otyłych zwiększyła się o 19 punktów procentowych. Prawie 45% kobiet waży zbyt dużo (30% ma nadwagę, a 15% cierpi na otyłość).
Jak wskazują wyniki badania, osoby z nadmierną masą ciała występują głównie w grupie osób 40-letnich lub starszych, posiadających wykształcenie co najwyżej zasadnicze zawodowe, mających długotrwałe problemy zdrowotne, osób niesprawnych oraz osób oceniających swoje zdrowie poniżej oceny dobrej. Częstość występowania nadwagi i otyłości wzrasta wraz z wiekiem, przy czym najwyższą wartość osiąga w grupie 60-69 lat (44% nadwaga, 28% otyłość). Fakt częstszego występowania otyłości w starszych grupach wiekowych można wiązać przede wszystkim z fizjologicznym zmniejszeniem tempa przemiany materii, z mniejszą aktywnością fizyczną (często ograniczaną różnymi schorzeniami), a także mocno utrwalonymi, nieodpowiednimi nawykami żywieniowymi. Rozpowszechnienie nadwagi i otyłości na wsi i w mieście jest na podobnym poziomie. Prawdopodobnie wynika to z faktu, że ludność wiejska przyjęła dużo złych nawyków, które wcześniej występowały głównie w miastach m.in. częste oglądanie telewizji, mała aktywność fizyczna. Relatywnie częściej zbyt dużą masę ciała mieli mężczyźni mieszkający w miastach niż na wsi. Wzrost wagi ciała miał miejsce we wszystkich grupach wiekowych, przy czym najwięcej tyli mężczyźni stosunkowo młodzi (w wieku 20-39 lat) oraz najstarsi (w wieku 70 lat i więcej). Problem nadwagi czy otyłości częściej występuje u kobiet zamieszkujących obszary wiejskie niż u kobiet mieszkających w miastach (w miastach relatywnie więcej kobiet ma niedobór masy ciała - 4,9% w stosunku do kobiet mieszkających na wsi - 3,4%). Analiza różnic rozkładów masy ciała według płci w poszczególnych regionach wskazuje, że stosunkowo najwięcej ważą mieszkańcy województwa śląskiego, opolskiego, małopolskiego i wielkopolskiego - ponad 53% populacji osób dorosłych ma wagę powyżej normy i często osiąga poziom otyłości (ma ją co szósty lub siódmy dorosły mieszkaniec wymienionych województw). Relatywnie najrzadziej nadwaga występuje wśród mieszkańców województwa świętokrzyskiego, lubelskiego, pomorskiego i warmińsko mazurskiego.
Osoby w wieku 15 lat i więcej wg BMI w tysiącach (dane GUS, 2009 r.)
Osoby w wieku 15 lat i więcej wg BMI w % (dane GUS, 2009 r.)
Mężczyźni w wieku 15 lat i więcej wg BMI w tysiącach (dane GUS, 2009 r.)
Mężczyźni w wieku 15 lat i więcej wg BMI w % (dane GUS, 2009 r.)
Kobiety w wieku 15 lat i więcej wg BMI w tysiącach(dane GUS, 2009 r.)
Kobiety w wieku 15 lat i więcej wg BMI w %(dane GUS, 2009 r.)
Problem nadwagi i otyłości Polaków na tle innych mieszkańców Unii Europejskiej Według raportu GUS Zdrowie i ochrona zdrowia w 2011 r., nadwagę lub otyłość ma aż 54% ogółu dorosłych Polaków, z czego 64% to mężczyźni a 46% kobiety. Wśród 18 analizowanych krajów, Polska zajmuje 7 miejsce w rankingu częstości występowania zbyt dużej masy ciała u osób dorosłych. W tym niechlubnym rankingu wyprzedzają nas przede wszystkim Maltańczycy (60% dorosłej waży zbyt dużo), a także Czesi, Słoweńcy, Grecy, Łotysze i Węgrzy. Najrzadziej problem zbyt dużej wagi ciała występuje u dorosłych Francuzów, Belgów czy Austriaków - u mniej niż połowy osób w wieku 18 lat i więcej. Odsetek osób dorosłych z nadmierną masą ciała (dane GUS, 2011r.) Obserwowaną większą dbałość o wagę ciała wyraźnie widać u kobiet, niezależnie od tego w jakiej części Europy żyją. W każdym analizowanym kraju częstość występowania nadmiernej wagi ciała u mężczyzn była znacznie wyższa niż u kobiet, a różnica wynosiła od 3 do 19 punktów procentowych (dla Polski wyniosła ona 17 punktów procentowych). Zawężając analizę tylko do ludzi otyłych, gdzie BMI>30, można stwierdzić, że w Polsce co szósta osoba dorosła została zaliczona do tej grupy. W populacji mężczyzn otyłość najczęściej występuje wśród Maltańczyków (u co czwartego dorosłego mężczyzny), Węgrów (prawie co u piątego) oraz Czechów. Najrzadziej natomiast problem otyłości występuje u Rumunów (około 8%), ale również u Bułgarów czy Francuzów - tylko u co dziewiątego mężczyzny. Co piąta dorosła kobieta żyjąca na Malcie, Łotwie czy w Estonii cierpi na otyłość, w Polsce - co szósta. Najrzadziej natomiast otyłość występuje u Bułgarek i Rumunek. W tych dwóch krajach mniej niż 12% populacji dorosłych kobiet zaliczono do grupy osób otyłych.
Nadmierna masa ciała u osób dorosłych wg płci i krajów w % (dane GUS, 2011 r.)