Akademia Górniczo Hutnicza im. Stanisława Staszica Wydział Metali Nieżelaznych Katedra Przeróbki Plastycznej i Metaloznawstwa Metali Nieżelaznych Nowe rozwiązania materiałowe w obszarze górnej sieci trakcyjnej Seminarium Metale nieżelazne dla kolejnictwa Warszawa, 19 stycznia 2010 r.
WYMAGANIA STAWIANE WSPÓŁCZENSYM KOLEJOM Przewozy pasażerskie: bezpieczeństwo niezawodność komfort podróżowania prędkość jazdy konkurencyjność z innymi środkami transportu (samochód, samolot) akceptowalny czas trwania podróży w komfortowych warunkach Przewozy towarowe: duże masy odpowiednio wysoka prędkość transportu
WYMAGANIA STAWIANE INFRASTRUKTURZE KOLEJOWEJ Wymagania stawiane infrastrukturze kolejowej wobec: systemu trakcyjnego (górna sieć, dolna sieć, podtorze) charakteru obciążenia linii (mechaniczny, elektryczny) Wymagania wobec górnej sieci trakcyjnej uzależnione od: napięcia zasilania prędkości jazdy
SYSTEMY ZASILANIA TRAKCJI ELEKTRYCZNEJ NA ŚWIECIE Eksploatowane systemy zasilania prądu stałego Napięcie Typ transportu Kraj [kv] kolejowego 3 Koleje (ok. 35 % długości linii zelektryfikowanych) Algieria, Belgia, Brazylia, Chile, Republika Czeska, Włochy, Luksemburg, Maroko, Polska, Słowacja, Republika Płd. Afryki, Hiszpania, USA, kraje b. ZSRR, Słowenia, Chorwacja 1,5 Koleje (ok. 8 % długości linii zelektryfikowanych) Australia, Republika Czeska, Dania, Francja, Holandia, Indie, Wielka Brytania, Japonia, Nowa Zelandia, Portugalia, Hiszpania, USA 0,63 0, 75 1,2 Koleje Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii, Hiszpania 1,5 * Kolej podmiejska Irlandia 0,75 0,9 * Metro, kolej podmiejska 0,6 * Tramwaje, trolejbusy < 0,6 Koleje kopalniane i przemysłowe * Systemy uznane za rozwojowe dla nowo budowanych linii Eksploatowane systemy zasilania prądu przemiennego Napięcie Częstotliwość Kraj [kv] [Hz] 6,5 25 Austria 11 25 USA 20 50 Japonia 25 * 50 (ok. 41 % długości linii) 50 * 50 Republika Płd. Afryki 20 60 Japonia 25 * 60 Japonia, Korea Płd. 50 * 60 USA, Kanada Bułgaria, Chiny, Republika Czeska, Słowacja, Dania, Finlandia, Francja, Wielka Brytania, Węgry, Indie, Japonia, Luksemburg, Nowa Zelandia, Pakistan, Portugalia, Rumunia, Republika Płd. Afryki, Hiszpania, Turcja, Serbia i Czarnogóra, Bośnia, Chorwacja, Zair, Zimbabwe, kraje b. ZSRR 11 16 2/3 Szwajcaria (ok. 15 % długości linii) 15 16 2/3 Austria, Niemcy, Norwegia, Szwecja, Szwajcaria (ok. 15 % długości linii) * Systemy uznane za rozwojowe dla nowo budowanych linii
STRUKTURA SYSTEMU ZASILANIA TRAKCJI W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ PRĄDU STAŁEGO
SIEC TRAKCYJNA ELEMENTY SKŁADOWE
ELEMENTY SKLADOWE SIECI TRAKCYJNEJ Przewód jezdny Uchwyt liny uelastyczniającej Lina nośna; lina uelastyczniająca, linka wieszakowa Uchwyt do połączeń równoległych dwóch lin nośnych Uchwyt wieszakowy Uchwyt do połączeń równoległych przewodu jezdnego z liną nośną Uchwyt do ramion odciągowych Złączka przewodów jezdnych
CHARAKTERYSTYKA STANDARDOWEJ KRAJOWEJ SIECI TRAKCYJNEJ Standardowe polskie sieci trakcyjne zasilane napięciem 3 kv DC Elementy składowe sieci trakcyjnych Materiał Typ, budowa, przekroje System zasilania, przykładowe typy sieci Dopuszczalna prędkośćjazdy; max. obciążalność prądowa Liny nośne CuETP 95; 120 mm 2 3 kvdc V max =160 km/h Przewody jezdne CuETP 100 mm 2 Osprzęt sieciowy BA1032, BK331 Elementy odlewane a następnie poddawane obróbce (CMK 250 km/h) I obcmax= 1,7kA Konstrukcje wsporcze - słupy trakcyjne Konstrukcje wsporcze - bramki Betonowe, stalowe Stalowe kratowe przestrzenne Słupy stalowe zatapiane bezpośrednio w fundamencie betonowym Przestrzenna konstrukcja stalowa zatapiana bezpośrednio w fundamencie betonowym
MODERNIZACJA KRAJOWEJ SIECI TRAKCYJNEJ Modernizacja polskich sieci trakcyjnych dużej prędkości jazdy zasilanych napięciem 3 kv DC Elementy składowe sieci trakcyjnych Materiał Typ, budowa, przekroje System zasilania, przykładowe typy konstrukcyjne sieci Dopuszczalna prędkośćjazdy; max. obciążalność prądowa Przewody jezdne Liny nośne CuAg0,10 CuETP; CuAg0,10 100; 150 mm 2 120; 150 mm 2 3 kvdc Osprzęt sieciowy CuNi2Si Elementy wytwarzane metodąkucia a następnie poddawane obróbce YC120-2CS150 YC150-2CS150 cieplnej Konstrukcje wsporcze - słupy trakcyjne Konstrukcje wsporcze - bramki Betonowe, stalowe Stalowe kratowe przestrzenne Słupy stalowe sadowione na betonowych fundamentach palowych Przestrzenna konstrukcja stalowa sadowiona na betonowych fundamentach palowych V max =250 km/h I obcmax= 3,2 ka YC120-2CS150 (konstrukcja: 1 lina nośna o przekroju 120 mm 2 z miedzi w gat. ETP lub miedzi srebrowej w gat. CuAg0,10 + 2 przewody jezdne typu AC-150 w gat. CuAg0,10 + linki wieszakowe o przekroju 35 mm 2 z miedzi w gat. ETP + elementy osprzętu sieciowego ze stopu CuNi2Si) YC150-2CS150 (konstrukcja: 1 lina nośna o przekroju 150 mm 2 z miedzi w gat. ETP lub miedzi srebrowej w gat. CuAg0,10 + 2 przewody jezdne typu AC-150 w gat. CuAg0,10 + linki wieszakowe o przekroju 35 mm 2 z miedzi w gat. ETP + elementy osprzętu sieciowego ze stopu CuNi2Si)
PROJEKT SIECI TRAKCYJNEJ BARDZO DUŻEJ PRĘDKO DKOŚCI JAZDY Nowoprojektowane sieci trakcyjne bardzo dużej prędkości jazdy zasilane napięciem 25 kv AC Elementy składowe sieci trakcyjnych Materiał Typ, budowa, przekroje System zasilania, przykładowe typy konstrukcyjne sieci 120; 150 mm 2 Przewody jezdne Cu-Mg; Cu-Sn; Cu-Cr; Cu-Ag- Cr; Cu-CrZr; Cu-Pb 25 kvac Liny nośne Cu-Mg; Cu-Sn 120; 150 mm 2 Osprzęt sieciowy Konstrukcje wsporcze - słupy trakcyjne w opracowaniu w opracowaniu w opracowaniu w opracowaniu typ konstrukcji w opracowaniu, Konstrukcje wsporcze - w opracowaniu w opracowaniu wydzielony szlak "Y" bramki Dopuszczalna prędkość jazdy; max. obciążalność prądowa V max =350 km/h maksymalna obciążalność prądowa w opracowaniu Schemat Kolei DuŜych Prędkości KDP wizja na rok 2020 Warszawa -Łódź -Kalisz -Poznań -Wrocław V=300-350 km/h Warszawa -Katowice -Kraków V=250 km/h
STRATEGIA ROZWOJU KOLEI W POLSCE Zasilanie 3kV DC elektryfikacja 1936r. Zasilanie 25kV AC Najnowocześniejsza linia kolejowa CMK Vmax=160 km/h MODERNIZACJA istniejących głównych linii kolejowych Vmax=250 km/h Wydzielone linie kolejowe łączące główne miasta w Polsce (realizacja 2020r.) Vmax=350 km/h linie pasaŝerskie konwencjonalnej prędkości jazdy linie transportu towarowego: wysoka obciąŝalność prądowa ograniczenia materiałowe A=100;150 mm 2 CuETP Cu OF CuAg0,10 CuAg0,10 OF osprzęt sieciowy CuNi2Si linie pasaŝerskie duŝej prędkości jazdy linie o wysokiej obciąŝalności prądowej wysoka temperatura robocza przewodów podwyŝszone wymagania materiałowe A=150 mm 2 CuAg0,10 CuAg0,10 OF osprzęt sieciowy CuNi2Si linie pasaŝerskie bardzo duŝej prędkości jazdy linie o wysokiej obciąŝalności mechanicznej wysokie wymagania dotyczące własności mechanicznych, obniŝona przewodność elektryczna A=120; 150 mm 2 Cu + dodatki podwyŝszające własności mechaniczne: np. Mg, Cr, Zr, Ag, Sn, Cd osprzęt sieciowy w opracowaniu 150 200 250 300 350 Prędkość jazdy [km/h]
WYSOKOOBCIĄŻALNY MECHANICZNIE I PRĄDOWO OSPRZĘT SIECIOWY OSPRZĘT STAREGO TYPU OSPRZĘT NOWEGO TYPU
NOWOCZESNE PRZEWODY JEZDNE I LINY GÓRNEJ SIECI TRAKCYJNEJ Lina nośna L-150 Materiał do produkcji przewodów i lin Przewód jezdny BC-150 Lina nośna L-120 Lina nośna L-90 Lina uelastyczniająca L-35 Przewód jezdny AC-100 Linka wieszakowa L-10
NOWOCZESNY OSPRZĘT GÓRNEJ SIECI TRAKCYJNEJ Uchwyt do połączeń równoległych dwóch lin nośnych Uchwyt do połączeń równoległych przewodu jezdnego z liną nośną Uchwyt liny uelastyczniającej Złączka przewodu jezdnego Uchwyt przegubowy do ramion odciągowych Uchwyt odległościowy Uchwyt wieszakowy
SYSTEM PRZESYŁOWY ENERGII ELEKTRYCZNEJ Nowoczesne przewody Nowoczesny osprzęt Stosowane konstrukcje tradycyjne Napięcie linii [kv] 400 220 110 10-525 8-525 10-240 8-525 8-400 6-240 8-350 8-350 6-185 400 6-120 Uchwyt odciągowy Uchwyt przelotowy Złączka śródprzęsłowa Przewody bimateriałowez drutów okrągłych Przewody bimateriałowe trapezoidalne Przewody bimateriałowe ze szczeliną Przewody monometaliczne Tłumik drgań