Akademia im. Jana Długosza z Częstochowie Częstochowa, dn. 05. 04. 2012 r. Wydział Matematyczno-Przyrodniczy Propozycja działań na rzecz Jakości Kształcenia przygotowana przez Wydziałowy Zespół ds. Oceny Jakości Kształcenia - powołany przez Radę Wydziału Matematyczno Przyrodniczego w dn. 11. 01. 2012 r. Wewnętrzny system zapewnienia jakości kształcenia powinien zawierać: A) Określenie form zajęć prowadzonych na kierunku z uzasadnieniem ich celowości. B) Określenie sposobu weryfikacji indywidualnych efektów kształcenia: formy przyznawania ocen, oceny i odpowiadające im liczbowe odpowiedniki. C) Opis warunków koniecznych oraz sposobu zaliczania praktyk zawodowych. D) Określenie postępowania odwoławczego studenta. E) Warunki i sposoby dokumentowania form weryfikacji indywidualnych efektów kształcenia (prac, egzaminów, zaliczeń, prezentacji) i podnoszenia jakości kształcenia. F) Opracowanie programu oceny jakości kształcenia na Wydziale, uwzględniającego m. in. analizy zgodności planu i programu studiów oraz sylabusów, analizy zgodności i spójności treści programowych poszczególnych przedmiotów z kierunkowymi i obszarowymi efektami kształcenia, hospitację zajęć, ankiety i badanie opinii studentów, pracodawców, analizy ocen na podstawie protokołów, analizy prac zaliczeniowych, wyników okresowej oceny pracowników itp. G) Sposób uwzględnienia wyników monitorowania karier absolwentów. H) Sposób uwzględnienia wyników analizy zgodności zakładanych efektów kształcenia z potrzebami rynku pracy. Ad A) Dostosowanie form zajęć prowadzonych na kierunku do założonych celów i efektów kształcenia. 1) W ramach wszystkich form zajęć zróżnicowanie metod kształcenia oraz ich dostosowanie do założonych efektów kształcenia. 2) W ramach ćwiczeń rachunkowych oraz laboratoryjnych rozwijanie umiejętności i kompetencji społecznych studentów ze szczególnym zwróceniem uwagi na kształcenie samodzielnego myślenia, rozumienia, poszukiwania, konstruktywnej krytyki oraz odpowiedzialności za rzetelność wyników badań.
Zwiększenie udziału form e-learningu 3) Wykłady monograficzne i seminaria mogą być zastąpione przez bardziej praktyczne formy, takie jak uczenie się ukierunkowane na rozwiązywanie problemu lub realizację projektu. Seminaria, w miarę możliwości, powinny być prowadzone przez promotorów prac dyplomowych. 4) Wprowadzanie przedmiotów o określonych efektach kształcenia realizowanych w dwóch wersjach, różniących się metodami kształcenia. Przykładowo, jedna wersja realizowana jest w sposób klasyczny prowadzone są wykłady i ćwiczenia, zaś druga oparta jest na koncepcji kształcenia zorientowanego na rozwiązywanie problemów. 1) Przeprowadzenie szkoleń nauczycieli akademickich w zakresie funkcjonowania e-learningu w odniesieniu do nauczanego przedmiotu. Uruchomienie platformy MOODLE dla Wydziału, która może być wykorzystana zarówno do zajęć prowadzonych w pełni on-line, jak i jako uzupełnienie zajęć tradycyjnych. Kontakt między prowadzącym zajęcia a studentem poprzez platformę powinien polegać na wspieraniu studenta w jego rozwoju edukacyjnym, dostarczaniu materiałów ponadobowiązkowych oraz zadań problemowych kształtujących kreatywne myślenie. Ad B) Dostosowanie form oceniania do założonych celów i efektów kształcenia. 1) Dobór odpowiednich metod oceny wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych do założonych efektów kształcenia. 2) Stosowanie jednakowych kryteriów oceniania dla studentów wszystkich kierunków. Utrzymanie dotychczasowej skali ocen w zależności od stopnia opanowania wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, która jest zapisana w regulaminie studiów 15: bardzo dobra 90% - 100%, dobra plus 79% - 89%, dobra 68% - 78%, dostateczna plus 57% - 67%, dostateczna 46% - 56%. 3) Ocena końcowa może być pozytywna w przypadku, gdy dla każdego z wymaganych efektów kształcenia uzyskano ocenę, co najmniej
dostateczną. 4) Uprawnienie Prowadzącego do przeprowadzenia kolokwium wstępnego na pierwszych zajęciach z danego przedmiotu lub modułu - w celu ukierunkowania nauczania do poziomu studentów tak, aby uzyskać założone efekty kształcenia. 5) Określić zbiór wymagań stawianych pracom dyplomowym (licencjackim, magisterskim i inżynierskim) realizowanym na poszczególnych kierunkach i specjalnościach. Wymagania te powinny zawierać niezbędne warunki, które muszą być spełnione, aby praca została oceniona na ocenę bardzo dobrą. Np.: Praca licencjacka na kierunku informatyka w Instytucie Matematyki i Informatyki AJD ma formę projektu informatycznego (zespołowego lub indywidualnego) i składa się z części implementacyjnej zrealizowanej przy użyciu narzędzi informatycznych specyficznych dla studiowanej specjalności oraz z części opisowej zawierającej dokumentację i opis projektu. Praca magisterska realizowana na Wydziale może być oceniona jako bardzo dobra jeśli spełnia wszystkie formalne wymogi pisania prac naukowych, z uwzględnieniem najnowszych doniesień literaturowych oraz zawiera część eksperymentalną, której wyniki są opublikowane lub były prezentowane na konferencjach naukowych o zasięgu międzynarodowym lub krajowym, lub na Interdyscyplinarnym Seminarium Studenckim Forum Młodych Nauki Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego AJD, po wcześniejszej akceptacji promotora pracy magisterskiej. W przypadku niespełnienia wymienionych powyżej warunków praca oceniona przez promotora na ocenę bardzo dobrą wymaga dodatkowej recenzji. Prace ocenione bardzo dobrze zostaną umieszczone w na stronie internetowej Wydziału lub Instytutu wraz z recenzjami. 6) Proponowane tematy prac magisterskich powinny być dostępne dla studentów w listopadzie na pierwszym roku studiów II stopnia, natomiast tematy prac licencjackich w marcu, na drugim roku studiów. 7) Zobowiązanie wszystkich samodzielnych pracowników naukowych do zaproponowania tematów prac magisterskich.
8) Egzamin dyplomowy powinien sprawdzać kompetencje zdobyte w całym okresie studiów, a przede wszystkim umiejętność właściwego zintegrowania wiedzy uzyskanej w ramach różnych modułów kształcenia. 9) Utrzymanie obowiązku prezentacji multimedialnych prac magisterskich na egzaminach dyplomowych oraz sposobu obliczania oceny końcowej studiów I i II stopnia, oraz oceny na dyplomie ukończenia studiów wyższych na Wydziale zgodnie z regulaminem studiów 29 i 30. 10) Weryfikację Wydziałowego Regulaminu Dyplomowania zgodnie z wytycznymi Zespołu oraz Regulaminem Studiów 11) Przeprowadzanie zaliczeń i egzaminów w siedzibie uczelni dla zajęć w formie e-learningu. Ad C) Opis warunków koniecznych oraz sposobu zaliczania praktyk zawodowych. 1) Utrzymanie dotychczasowego sposobu odbywania praktyk zgodnie z regulaminem praktyk - zarządzenie Nr R-01161/65/2010. Praktyka studencka powinna poszerzać wiedzę zdobytą w trakcie studiów, dawać możliwość jej praktycznego zastosowania jak również umożliwiać poznanie specyfiki pracy zawodowej, zgodnej z kierunkiem kształcenia. 2) Stosowanie jednolitych kryteriów oceniania praktyk przez wprowadzenie następującej skali ocen dla zaliczenia praktyk ciągłych w zależności od stopnia zdobytych umiejętności i kompetencji społecznych oraz od ilości udokumentowanych godzin pracy zgodnie z regulaminem praktyk: bardzo dobra 90% - 100%, dobra plus 79% - 89%, dobra 68% - 78%, dostateczna plus 57% - 67%, dostateczna 46% - 56%. Ad D) Określenie 1) Postępowanie odwoławcze studentów ma charakter dwuinstancyjny i
postępowania odwoławczego studenta. realizowane jest zgodnie z procedurami określonymi w regulaminie studiów. Ad E) Określenie warunków i sposobu dokumentowania form weryfikacji indywidualnych efektów kształcenia (prac, egzaminów, zaliczeń, prezentacji). 1) Przechowywanie przez okres trzech lat wszystkich prac semestralnych, zaliczeniowych, egzaminacyjnych oraz prezentacji multimedialnych, na podstawie których dokonano weryfikacji indywidualnych efektów kształcenia poszczególnych Studentów z danego przedmiotu czy modułu. 2) Stworzenie Wydziałowego archiwum, w którym wymienione w p.1 dokumenty będą przechowywane. Dokumenty dla poszczególnych grup ćwiczeniowych powinny być posegregowane (np. w teczkach) z umieszczoną na wierzchniej stronie następującą informacją: Studia I lub II stopnia Kierunek studiów i specjalność, Tytuł przedmiotu lub modułu z dopiskiem: ćwiczenia, lub laboratorium, lub seminarium, lub wykład, lub egzamin. Nr grupy, semestr i rok akademicki Tytuł, imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia. 3) Powyższe dokumenty powinny zawierać nie tylko prace studentów na podstawie których przeprowadzono weryfikację uzyskanych efektów kształcenia, ale także opis wyjaśniający zastosowane kryteria ocen. Dokumenty te powinny być złożone przez nauczyciela akademickiego w archiwum niezwłocznie po zakończeniu danego semestru. 4) Prezentacje multimedialne oraz inne formy cyfrowe prac studentów prowadzące do uzyskania określonego efektu kształcenia dla danego przedmiotu powinny być archiwizowane (zbiorczo dla całej grupy) na płycie CD z pełnym opisem jak wyżej (jeśli tylko w ten sposób dokonywana została weryfikacja efektów kształcenia) lub dołączona do teczki z pełnym opisem przedmiotu, gdy stanowiły jedyną z wielu metod weryfikacji efektów kształcenia dla danego przedmiotu. 5) Prezentacja multimedialna pracy magisterskiej studenta przygotowana na egzamin końcowy powinna być dołączona do elektronicznej wersji
pracy. Ad F) Wymagania dotyczące kompetencji osób prowadzących pewne szczególne typy zajęć (Rozporządzenie (par. 6 ust. 2 i 3) Dziennik Ustaw Nr 243). Weryfikacja programów nauczania pod kątem zgodności efektów kształcenia opisanych dla całego programu z efektami kształcenia opisanymi dla przedmiotu. Opracowanie raportu Ogólnowydziałowej Studenckiej Ankiety Oceniającej Jakość Kształcenia na Wydziale. 1) Zajęcia związane z określoną dyscypliną naukową powinny być prowadzone przez nauczyciela akademickiego posiadającego dorobek naukowy w zakresie tej dyscypliny. 2) Zajęcia związane z praktycznym przygotowaniem zawodowym na kierunku o profilu praktycznym powinny być prowadzone przez osoby posiadające doświadczenie zawodowe zdobyte poza uczelnią, adekwatne do prowadzonych zajęć. Tzn. np. zajęcia, których zakres tematyczny mieści się w obszarze fizyki powinny być prowadzone przez nauczyciela mającego dorobek naukowy w dyscyplinie fizyka, udokumentowany m.in. publikacjami w czasopismach prezentujących osiągnięcia w tej dyscyplinie, a nie przez osobę, której dorobek naukowy mieści się w dyscyplinie elektronika czy telekomunikacja, choć niektóre podobszary tych dyscyplin (mikroelektronika, optoelektronika) oparte są w znacznym stopniu na odpowiednich działach fizyki. 1) Weryfikacja programów studiów pod kątem stopnia trudności i logicznego zdobywania kompetencji na wszystkich kierunkach i specjalnościach Wydziału. 2) Porównanie zapisów efektów kształcenia i treści nauczania w odniesieniu do różnych przedmiotów w celu wyeliminowania powtarzania się treści programowych. 3) Weryfikacja środków dydaktycznych zmierzających do uzyskania odpowiednich efektów kształcenia. 4) Coroczne analizy zgodności planu i programu studiów oraz sylabusów, analizy zgodności i spójności treści programowych poszczególnych przedmiotów z kierunkowymi i obszarowymi efektami kształcenia. 1) Zmodyfikowanie ankiet oceny pracowników naukowych oraz rozszerzenie ich o dodatkowe informacje niezbędne do Oceny Jakości Kształcenia na Wydziale. W załączeniu proponowane arkusze. Załączniki nr 1-5 (skonsultowane z Samorządem Studenckim). 2) Usprawnienie procesu ankietowania przy wykorzystaniu uczelnianego systemu USOS.
Podniesienie poziomu świadomości kadry akademickiej w zakresie koncepcji i sposobów realizacji kształcenia w oparciu o efekty uczenia się oraz w zakresie wprowadzanych przez znowelizowaną ustawę Krajowych Ram Kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego. Zwiększenie elastyczności studiowania. 3) Przeprowadzenie badań ankietowych (w oparciu o załączniki nr 1-5). 4) Przeprowadzenie anonimowej ankiety oceny nauczyciela akademickiego z wybranego przedmiotu musi odbywać się najpóźniej w następnym semestrze po zakończeniu zajęć z tego przedmiotu. 5) Opracowywanie corocznych raportów dotyczących oceny jakości kształcenia na Wydziale oraz przedstawianie ich Władzom Dziekańskim, Radzie Wydziału oraz Zespołowi ds. Zapewnienia Jakości Kształcenia na Wydziale. 1) Przeprowadzenia seminariów konsultacyjno-szkoleniowych dla nauczycieli akademickich w zakresie opisu przedmiotu i tworzenia programów studiów na bazie efektów kształcenia oraz pisania sylabusów przedmiotów. 1) Opracowanie wspólnych modułów na bazie zakładanych efektów kształcenia dla wszystkich kierunków studiów inżynierskich realizowanych na Wydziale. 2) Opracowanie wspólnych modułów na bazie zakładanych efektów kształcenia dla wszystkich kierunków studiów prowadzących specjalizacje nauczycielskie na Wydziale zgodnie z rozporządzeniem MNiSW z dnia 17 stycznia 2012 r. 3) W związku z punktami 1) i 2) odpowiednie dostosowanie programów studiów na kierunkach realizujących studia inżynierskie i specjalizacje nauczycielskie na Wydziale. 4) Wprowadzenie większej oferty zajęć do wyboru poprzez stworzenie w programie kształcenia dla kierunków realizowanych na Wydziale tzw. kierunku podstawowego (realizowanego bez żadnej specjalności)
Określenie zasad naboru na II stopień studiów. modułu z 30% punktami ECTS w ramach którego student ma możliwość wyboru dowolnych zajęć realizowanych w danym semestrze na Wydziale zgodnych z obszarem kształcenia danego kierunku - z zachowaniem 30 p. ECTS w semestrze. 5) W związku z punktem 4) zwiększenie dostępu studentów do bieżących informacji dotyczących prowadzonych zajęć dydaktycznych poprzez wprowadzenie dostępu on-line do sylabusów przedmiotów (realizowanych w danym semestrze na Wydziale). 6) Pełne wdrożenie systemu USOS w celu lepszej komunikacji między prowadzącym zajęcia a studentami. 1) Przyjęcie czytelnych zasad i kryteriów naboru (merytorycznych i organizacyjnych). 2) Opracowanie zasad wyrównywania różnic programowych z naciskiem na zajęcia laboratoryjne i konwersatoryjne dla każdego kierunku realizowanego na Wydziale. Ad G) Monitorowanie karier absolwentów. 1) Stworzenie strony wydziałowej dla studentów i absolwentów Wydziału lub w ramach systemu USOS stworzenie możliwości komunikowania się z absolwentami Wydziału. 2) Powołanie przez Radę Wydziału koordynatorów dla poszczególnych kierunków na Wydziale monitorujących przebieg karier absolwentów, na wniosek Zespołu ds. Oceny Jakości Kształcenia. 3) Przygotowanie ankiet oraz przeprowadzanie badań ankietowych absolwentów Wydziału przez koordynatorów powołanych dla poszczególnych kierunków na Wydziale. 4) Organizowanie imprez akademickich o charakterze integracyjno promocyjnym grupujących absolwentów. Ad H) Dostosowywanie prowadzonych na Wydziale kierunków 1) Nawiązanie kontaktu z potencjalnymi przyszłymi pracodawcami oraz weryfikacja programów studiów przy ich pomocy. 2) Organizowanie targów pracy i określenie wymagań stawianych przez
studiów do potrzeb lokalnego rynku pracy. potencjalnych pracodawców. 3) Zwiększenie ilości zajęć praktycznych, przydatnych w pracy zawodowej. 4) Nawiązanie kontaktów z instytucjami lub stowarzyszeniami monitorującymi aktualny rynek pracy. Zespół ds. Oceny Jakości Kształcenia na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym AJD w składzie: dr hab. Małgorzata Makowska-Janusik, prof. AJD (IF) przewodnicząca dr hab. Zbigniew Szeląg, prof. AJD (IChOChŚiB) dr Katarzyna Bandurska (IChOChŚiB) dr Cezary Gębicki (IChOChŚiB) dr Krystyna Giełzak-Koćwin (IChOChŚiB) dr Tadeusz Kostrzewski (IMiI) dr Michał Piasecki (IF) dr inż. Marcin Sosnowski (IETiB) dr Andrzej Zbrzezny (IMiI) Paulina Królak (IMiI) przedstawiciel studentów