Nowe regulacje w zakresie Prawa energetycznego

Nowe regulacje w zakresie Prawa energetycznego Tomasz Dąbrowski Dyrektor Departamentu Energetyki Ministerstwo Gospodarki Sulechów, 21 listopada 2013 r.

2 Cel nowych regulacji prawnych uporządkowanie oraz uproszczenie obowiązujących przepisów wprowadzenie rozwiązań podyktowanych rozwojem rynków i ochroną odbiorców dostosowanie obecnie obowiązujących rozwiązań do wymagań unijnych, w tym uwieńczenie procesu transpozycji dyrektyw: 2009/28/WE, 2009/72/WE oraz 2009/73/WE wyłączenie z obecnie obowiązującej ustawy Prawo energetyczne zagadnień dotyczących OZE oraz ewentualnie gazu i uregulowanie ich w odrębnych aktach prawnych

3 Akty i projekty zawierające zmiany do prawa energetycznego: Ustawa z 26 lipca 2013 o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw tzw. mały trójpak energetyczny Tzw. duży trój-pak energetyczny (cztero-pak) projekt Ministerstwa Gospodarki Nowela kogeneracyjna rządowy projekt ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy Prawo energetyczne, ustawy Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o systemie oceny zgodności oraz ustawę o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz o zmianie niektórych innych ustaw Ustawa o korytarzach przesyłowych Ustawa o efektywności energetycznej

4 Mały trój-pak energetyczny Rozwiązania pro-konsumenckie [1/2] Odbiorca wrażliwy - wprowadzenie systemu ochrony odbiorcy wrażliwego energii oraz obowiązku montażu przedpłatowego układu pomiaroworozliczeniowego na wniosek tego odbiorcy Sądy polubowne - rozszerzenie kognicji sądów polubownych działających na podstawie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej o sprawy z zakresu energetyki Zmiana sprzedawcy - umożliwienie odbiorcy końcowemu zmiany sprzedawcy w ciągu 21 dni, w tym uregulowanie ewentualnych kosztów ponoszonych przez tego odbiorcę

5 Rozwiązania pro-konsumenckie [2/2] Wstrzymanie dostarczania - uregulowanie procedury wstrzymania dostarczania paliw gazowych i energii w przypadku złożenia reklamacji do przedsiębiorstwa energetycznego lub wniesienia odwołania do sądu polubownego albo Prezesa URE przez odbiorcę paliw gazowych lub energii elektrycznej lub ciepła (przedsiębiorstwo energetyczne nie może wstrzymać dostarczania do czasu rozpatrzenia reklamacji lub odwołania) Zbiór praw konsumenta - sprzedawca paliw gazowych lub energii został zobowiązany do informowania odbiorcy tych paliw lub energii w gospodarstwie domowym o jego prawach, w tym o sposobie wnoszenia skarg i rozstrzygania sporów oraz dostarczania temu odbiorcy kopii przygotowanego przez Prezesa URE zbioru praw konsumenta energii i zapewniania publicznego dostępu do tego zbioru

6 Rozwiązania ułatwiające wykonywanie działalności gospodarczej Odbiorca przemysłowy - zdefiniowanie odbiorcy przemysłowego oraz stworzenie systemu preferencji w postaci możliwości samodzielnego rozliczenia oraz zmniejszenia obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia z kogeneracji oraz z OZE Przyłączanie OZE i mikroinstalacji - określono nowe zasady przyłączania OZE i mikroinstalacji do sieci; mikroinstalacje zostały zwolnione z obowiązku wnoszenia opłaty za przyłączenie do sieci Gwarancje pochodzenia oraz instalatorzy - wprowadzono nowe rozwiązania dotyczące gwarancji pochodzenia, krajowego planu działania w zakresie OZE oraz system dobrowolnych certyfikacji dla instalatorów mikro i małych instalacji Plany rozwoju sieci - zniesienie obowiązku przedkładania tych planów do zatwierdzenia przez Prezesa URE na rzecz ich uzgadniania

7 Pozostałe zmiany w małym trój-paku [1/2] Zmiany w zakresie rozdziału wykonywania działalności operatorskiej Niezależność - OSP i OSPoł powinien pozostawać pod względem formy prawnej i organizacyjnej oraz podejmowania decyzji niezależny od wykonywania innych działalności nie związanych z przesyłaniem lub dystrybucją; będzie on mógł udostępniać środki trwałe innym podmiotom na cele niezwiązane z wytwarzanie i obrotem, jeżeli warunki techniczne i wymagania bezpieczeństwa na to pozwalają Procedura przyznawania certyfikatu OSP - (w tym w odniesieniu do podmiotów z państw trzecich) potwierdzającego spełnianie kryteriów niezależności Niezależność Prezesa URE - kadencyjność sprawowania urzędu (5 lat) oraz warunki powołania i odwołania Prezesa URE (przez Prezesa Rady Ministrów), a także uregulowanie statusu Wiceprezesa URE oraz nadawania statutu URE

8 Pozostałe zmiany w małym trój-paku [2/2] Obligo giełdowe dla paliw gazowych - zobowiązanie przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się obrotem paliwami gazowymi do sprzedaży nie mniej niż 55% gazu ziemnego wysoko-metanowego (wprowadzonego w danym roku do sieci przesyłowej) na giełdach towarowych lub na rynku organizowanym przez podmiot prowadzący na terytorium Polski rynek regulowany Dopuszczenie przedsiębiorstw gazowniczych do obrotu giełdowego Przeniesienie nadzory nad OSP gazowym do MG Przechowywanie danych - zobowiązanie sprzedawcy paliw gazowych i energii elektrycznej do przechowywania danych o zawartych umowach oraz derywatach gazowych lub energetycznych przez okres co najmniej 5 lat; ponadto przedsiębiorstwa energetyczne zostały zobowiązane do prowadzenia ewidencji księgowej w sposób umożliwiający odrębne obliczanie kosztów i przychodów, zysków i strat dla wykonywanej działalności gospodarczej

9 Przebieg prac nad tzw. dużym trój-pakiem (w odniesieniu do Prawa energetycznego) 22 grudnia 2011 r. opublikowanie projektu przez MG i skierowanie go do konsultacji społecznych oraz międzyresortowych Styczeń - luty 2012 r. analiza uwag zgłaszanych do projektu w trakcie konsultacji Marzec maj 2012 r. uzgodnienia międzyresortowe - 11 spotkań oraz społeczne - 2 spotkania (łącznie 1767 uwag zgłoszonych przez 122 podmioty) Czerwiec wrzesień 2012 r. opracowywanie projektu uwzględniającego w/w uzgodnienia, aktualizacja uzasadnienia i OSR oraz opracowywanie projektu ustawy wprowadzającej Październik 2012 r. publikacja projektu Grudzień 2012 r. rozpatrywanie projektu przez Komitet ds. Europejskich i rekomendowanie go do rozpatrzenia przez stały komitet Rady Ministrów 15 stycznia 2013 r. przekazanie projektu do rozpatrzenia przez stały komitet Rady Ministrów

10 Zakres małego i dużego trój-paku Rozwiązania mieszczące się w tzw. małym trój-paku znajdują się również tzw. dużym trój-paku Mały trój-pak zasadniczo skupiał się na kwestiach wymagających wdrożenia dyrektyw unijnych stąd jest znacznie węższy w swoim zakresie od dużego trój-paku W dużym trój-paku znajdują się ponadto kwestie, które dotyczą całej energetyki i nie są wyłącznie wynikiem implementacji prawa wspólnotowego, a potrzebą wewnętrznych uregulowań krajowych

11 Czwór-pak energetyczny 1) Projekt ustawy Prawo energetyczne 2) Projekt ustawy Prawo gazowe 3) Projekt ustawy o OZE 4) Projekt ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo energetyczne, ustawę Prawo gazowe oraz ustawę o OZE

12 Prawo energetyczne: propozycje regulacji pro-konsumenckich Sprzedaż awaryjna: dokonywana, gdy dotychczasowy sprzedawca energii elektrycznej zaprzestał jej sprzedaży odbiorcy w gospodarstwie domowym z przyczyn niezależnych od tego odbiorcy świadczona przez sprzedawcę z urzędu (wyznaczony przez Prezesa URE spośród sprzedawców jako sprzedający na terenie danego OSD energię elektryczną do największej liczby odbiorców w gospodarstwach domowych) trwa nie dłużej niż przez okres 45 dni Obowiązek rozliczania energii elektrycznej wg rzeczywistego zużycia - rozliczenia za energię elektryczną dostarczoną odbiorcy, u którego zainstalowano licznik inteligentny, dokonywane na podstawie danych pomiarowych dotyczących rzeczywistego zużycia energii elektrycznej za okres rozliczeniowy Punkt Informacyjny dla Odbiorców Paliw i Energii (w strukturze URE) zadania z zakresu ochrony odbiorcy, udzielanie informacji oraz porad prawnych

13 Ułatwienia dla przedsiębiorstw (1/3) Przyłączania OZE do sieci w przypadku braku dostępnej mocy przyłączeniowej, na wniosek podmiotu ubiegającego się o przyłączenie OZE do sieci, możliwe jest wydanie tych warunków jeżeli instalacja OZE wyposażona jest w magazyn energii Przyłączanie morskich farm wiatrowych - umożliwienie przyłączania do sieci tzw. off-shore poprzez rozszerzenie katalogu dokumentów planistycznych (dołączanych do wniosku o przyłączenie do sieci) o pozwolenie na wznoszenie i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji oraz urządzeń w polskich obszarach morskich

14 Ułatwienia dla przedsiębiorstw [2/3] Zamknięte systemy dystrybucyjne: - na wniosek przedsiębiorstwa energetycznego, Prezesa URE może uznać system dystrybucyjny jako zamknięty, jeżeli: system ten dostarcza energię elektryczną głównie do właściciela sieci, operatora tego systemu lub do użytkowników systemu z nim powiązanych lub procesy energetyczne użytkowników systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego są zintegrowane ze względów technicznych lub bezpieczeństwa pracy sieci elektroenergetycznej - system taki jest zwolniony m.in. z przedkładania taryfy do zatwierdzenia, opracowywania planu rozwoju sieci oraz instrukcji ruchu i eksploatacji sieci, przyłączania nowych odbiorców

15 Ułatwienia dla przedsiębiorstw [3/3] Formuła ex-post kontroli taryf dla ciepła - ceny i stawki opłat oblicza się jako iloczyn cen i stawek opłat ustalonych w obowiązującej taryfie i wskaźnika wzrostu cen i stawek opłat nie wyższego, niż wskaźnik zmiany kosztów, jeżeli nie nastąpiła zmiana warunków stosowania System wsparcie dla kogeneracji: tzw. operacyjne wsparcie wytwarzania energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji do końca 2020 r. skorelowane z systemem handlu uprawnieniami do emisji CO 2 osobne wsparcie nowych jednostek kogeneracji (tzw. inwestycyjne) z horyzontem do końca 2030 r.

16 Uporządkowanie działalności w energetyce [1/2] Procedura przyłączeniowa: rozpatrywanie wniosków o określenie warunków przyłączenia według kolejności ich wpływu pisemnie potwierdzenie złożenia wniosku, w tym data jego złożenia wezwanie do usunięcia braków formalnych w ciągu 7 dni od daty złożenia wniosku Generalna umowa dystrybucji wprowadzenie obowiązku opracowania i zawarcia z przedsiębiorstwem energetycznym zajmującym się obrotem energią elektryczną na obszarze działania OSD generalnej umowy dystrybucji energii elektrycznej Operator Informacji Pomiarowych - utworzenie centralnego zbioru informacji pomiarowych oraz prowadzącego go operatora informacji pomiarowych wraz z systemem taryfowania i kontroli

17 Uporządkowanie działalności w energetyce [2/2] Plany rozwoju sieci: obowiązek opracowywania, konsultowania i aktualizowania co 3 lata 10-letnich planów rozwoju sieci przesyłowej przez OSP obowiązek opracowywania, konsultowania i aktualizowania co 3 lata 6-letnich planów rozwoju sieci dystrybucyjnej przez OSD Plany zaopatrzenia - obowiązek opracowywania przez wójta (burmistrza, prezydenta) planu zaopatrzenia dla obszaru gminy na okres 15 lat oraz jego aktualizacji co najmniej raz na 3 lata Komisje kwalifikacyjne - przeniesienia zagadnień dot. kwalifikacji do ustawy o dozorze technicznym; organ prowadzący rejestr świadectw kwalifikacyjnych Prezes UDT

18 Nowe obszary regulacji [1/2] Magazyny energii elektrycznej: możliwość wykonywania działalności gospodarczej magazynowania energii elektrycznej w oparciu o magazyny e.e. (w tym OSP i OSD) zdefiniowane jako wyodrębniony zespół urządzeń i instalacji służących do przechowywania energii elektrycznej w innej postaci energii, powstałej w wyniku procesów technologicznych lub chemicznych obowiązek odbioru energii elektrycznej pochodzącej z magazynu e.e. nałożony na OSP i OSD Pojazdy elektryczne oraz punkty ładowania: nałożenie na OSD obowiązku odbioru energii elektrycznej z punktu ładowania pojazdów elektrycznych punkty ładowania określone jako instalacja o napięciu do 1 kv przeznaczona do ładowania baterii pojazdów elektrycznych lub pobierania energii elektrycznej z tych baterii

19 Nowe obszary regulacji [2/2] Jednostki rezerwy interwencyjnej: wyodrębniony zespół urządzeń wykorzystywany do wprowadzania energii elektrycznej do sieci, w ilości wynikającej z poleceń OSP elektroenergetycznego, w celu zapewnienia ciągłości i niezawodności dostarczania energii elektrycznej i utrzymywania jej parametrów jakościowych lub pozostający w gotowości do pracy posiadane i eksploatowane przez OSP po uzyskaniu zgody Prezesa URE łączna moc osiągalna nie większa niż 2,5% mocy zainstalowanej w systemie elektroenergetycznym; oddane do eksploatacji po dniu 1 stycznia 2012 r.

20 REMIT Rozporządzenie 1227/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie integralności i przejrzystości hurtowego rynku energii Celem REMIT jest zapewnienie przejrzystości cen, wzrostu zaufania do rynku energii i poprawa warunków konkurencji, osiągniętych poprzez zakaz wykorzystywania informacji poufnych i innych sposobów manipulacji w handlu energią - cel ten ma być osiągnięty przez monitorowanie transakcji zawieranych na hurtowych rynkach energii. Zgodnie z REMIT zapewnienie skuteczności funkcjonowania jego przepisów w państwie członkowskim jest przynależne organowi regulacyjnemu właściwemu ds. energii, czyli w Polsce Prezesowi URE Konieczne jest zatem zaprojektowanie przepisów prawnych, m.in. w projekcie ustawy Prawo energetyczne, mających na celu stworzenie ram prawnych funkcjonowania przepisów tego rozporządzenia

21 Wsparcie dla wysokosprawnej kogeneracji Nowe Prawo Energetyczne Koncepcja wsparcia dla wytwórców w wysokosprawnej kogeneracji. Wsparcie operacyjne do 2020 r. oparte na certyfikatach: żółtych czerwonych fioletowych Wsparcie inwestycyjne do 2030 r. oparte na certyfikacie pomarańczowym - dedykowanym nowopowstałym instalacjom kogeneracyjnym 21 Zmiana ustawy Prawo energetyczne tzw. nowela kogeneracyjna Analogiczne do funkcjonującego w latach 2007-2012 wsparcie do końca 2014 r. oparte na żółtych i czerwonych certyfikatach Projekt ustawy przyjęty przez Radę Ministrów 2 stycznia 2013 r. W kwietniu 2013 r. skierowany do Sejmu RP (druk 1273) oraz do notyfikacji Komisji Europejskiej Roczne rozliczanie certyfikatów Nowa formuła obliczania opłaty zastępczej

22 22 Projekt ustawy o korytarzach przesyłowych (1/2) 1. Planowanie urządzeń o znaczeniu krajowym a) Powiązanie lokalizacji urządzeń przesyłowych (korytarzy przesyłowych) o znaczeniu krajowym z planami zagospodarowania przestrzennego województwa b) Lokalizacja urządzeń przesyłowych (korytarza przesyłowego) odbywa się na obszarach zgodnych z określonymi w planie zagospodarowania przestrzennego województwa c) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego nie może ustanawiać zakazów lokalizowania urządzenia przesyłowego o znaczeniu krajowym 2. Planowanie innych urządzeń przesyłowych, niż urządzenia o znaczeniu krajowym oraz urządzeń przesyłowych elektroenergetycznych o napięciu fazowym nie przekraczającym 1 kv i sieci gazowe o ciśnieniu nie wyższym niż 10 kpa a) Powiązanie planowania urządzeń przesyłowych (korytarzy przesyłowych) z planowaniem ogólnym na szczeblu lokalnym b) Powiązanie planowania urządzeń przesyłowych (korytarzy przesyłowych) z instrumentami planowania specjalnego, w szczególności z planami rozwoju, planami zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe oraz samymi planami zaopatrzenia c) Wprowadzenie planów lokalizacji jako aktów prawa miejscowego określających miejsca lokalizacji infrastruktury

23 23 Projekt ustawy o korytarzach przesyłowych (2/2) 3. Odszkodowanie z tytułu obciążenia nieruchomości służebnością przesyłu a) Przysługuje właścicielom nieruchomości albo jej użytkownikom wieczystym, według stanu prawnego nieruchomości na dzień jej obciążenia służebnością przesyłu b) Obowiązek wypłaty odszkodowania, ciąży na przedsiębiorcy przesyłowym, na rzecz którego ustanowiona została służebność przesyłu c) Przedsiębiorca musi przeprowadzić rokowania z właścicielem co do wysokości wypłacanego odszkodowania d) W przypadku wydania nieruchomości w terminie 14 dni kwota odszkodowania zwiększa się o 5% e) W przypadku odmowy przyjęcia odszkodowania istnieje możliwość odwołania się od decyzji do sądu powszechnego f) W przypadku konieczności wypłaty odszkodowania wraz z odszkodowaniem za bezumowne korzystanie, kwota odszkodowania zwiększ się o 5 %

24 Dyrektywa tzw. efektywnościowa Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej ma pomóc w realizacji celu 20% oszczędności energii pierwotnej w 2020 r. Dyrektywa wprowadza: - krajowe cele w zakresie oszczędności energii - obowiązek corocznej renowacji budynków publicznych - systemy obowiązkowych oszczędności energii (białe certyfikaty) - obowiązek sporządzania audytów energetyczne dla dużych zakładów przemysłowych - promowanie efektywności ogrzewania i chłodzenia - upowszechnienie inteligentnych liczników Termin wdrożenia do krajowego porządku prawnego - 5 czerwca 2014 r. Kwestia otwarta nowa ustawa czy nowelizacja obecnej ustawy o efektywności energetycznej

Dziękuję za uwagę Ministerstwo Gospodarki Departament Energetyki Pl. Trzech Krzyży 3/5 00-507 Warszawa tel +48 22 693 50 00 fax +48 22 693 40 46 email mg@mg.gov.pl web www.mg.gov.pl

26 Objaśnienia terminów i skrótów certyfikaty: (i) żółte, (ii) fioletowe, (iii) czerwone, (iv) pomarańczowe świadectwa pochodzenia z kogeneracji dla jednostek kogeneracji: (i) opalanych paliwem gazowym lub mocy zainstalowanej poniżej 1 MW, (ii) opalanych metanem lub gazem z przetwarzania biomasy, (iii) opalanych paliwem innym niż (i) i (ii), (iv) nowych niezależnie od zużywanego paliwa dyrektywa 2009/28/WE dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE (Dz. Urz. UE L 140 z 05.06.2009 r., str. 16) dyrektywa 2009/72/WE dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylająca dyrektywę 2003/54/WE (Dz. U. UE. L. z 2009 r. Nr 211, poz. 55), dyrektywa 2009/73/WE dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylająca dyrektywę 2003/55/WE (Dz. U. UE. L. z 2009 r. Nr 211, str. 94) magazyn e.e. magazyn energii elektrycznej MG Minister Gospodarki off-shore źródła energetyki wiatrowej zlokalizowane na morzu OSD operator systemu dystrybucyjnego OSP operator systemu przesyłowego OSPoł operator systemu połączonego elektroenergetycznego OSR ocena skutków regulacji OZE odnawialne źródło energii UDT Urząd Dozoru Technicznego URE Urząd Regulacji Energetyki ustawa Prawo energetyczne ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r., poz. 1059, z późn. zm.)