Zasady funkcjonowania rynku gazu na TGE

Transkrypt

1 Zasady funkcjonowania rynku gazu na TGE Leszek Prachniak Dyrektor Działu Notowań Warszawa

2 Rynek giełdowy - rynkiem konkurencyjnym Prezes Urzędu Regulacji Energetyki w dniu 30 października 2012 roku wydał Informację nr 29 w sprawie braku obowiązku przedkładania do zatwierdzenia taryf na obrót paliwami gazowymi na giełdzie towarowej. W Informacji Prezes URE stwierdził, że rynek gazu ziemnego organizowany przez giełdę towarową działającą zgodnie z ustawą o giełdach towarowych oraz rynek organizowany przez podmiot prowadzący na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej rynek regulowany z mocy prawa spełnia warunek konkurencyjnego segmentu rynku gazu. Powyższe sprawia, że transakcje dokonywane na tak określonych ustawowo zasadach spełniają warunek do uznania, że działalność w tym zakresie prowadzona jest ex lege w warunkach konkurencyjnych.

3 Rynek hurtowy gazu zwolnienie z przedkładania taryf do zatwierdzenia Prezes Urzędu Regulacji Energetyki w dniu 19 lutego 2013r wydał komunikat w sprawie zwolnienia przedsiębiorstw energetycznych posiadających koncesję na obrót paliwami gazowymi z obowiązku przedkładania do zatwierdzenia taryf w zakresie hurtowego obrotu gazem ziemnym. W komunikacie Prezes URE uznaje, że wszystkie przedsiębiorstwa energetyczne posiadające koncesję na obrót paliwami gazowymi po złożeniu wniosku mogą uzyskać zwolnienie z obowiązku przedkładania do zatwierdzenia taryf na paliwa gazowe w zakresie ich sprzedaży do przedsiębiorstw energetycznych nabywających je w ramach działalności obrotu paliwami gazowymi.

4 IRiESP istotne zmiany cz.1. Punkt wirtualny Punkt w systemie przesyłowym gazu ziemnego wysokometanowego grupy E, o niesprecyzowanej fizycznej lokalizacji, w którym następuje obrót paliwem gazowym Giełda gazu - Podmiot prowadzący giełdę towarową w rozumieniu ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (Dz. U. z 2010 r. Nr 48, poz. 284, z późn. zm.), na której zawierane są transakcje sprzedaży paliwa gazowego lub podmiot prowadzący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rynek regulowany w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384, z późn. zm.) organizujący obrót towarami giełdowymi

5 IRiESP istotne zmiany cz.2. Punkt wirtualny pozwala by transakcje zawarte na TGE (giełda gazu) były transakcjami anonimowymi. Sprzedający na TGE w swojej nominacji wskazuje punkt wejścia do systemu przesyłowego i punkt wyjścia do punktu wirtualnego. Kupujący na TGE w swojej nominacji wskazuje punkt wejścia z punktu wirtualnego i punkt wyjścia do odbiorcy gazu lub punkt przejścia do operatora systemu dystrybucyjnego. Podmioty zawierające transakcje na TGE nie wskazują w swoich nominacjach drugiej strony transakcji.

6 Warunki dopuszczenia podmiotu do działania na rynku gazu W świetle obecnie obowiązującej ustawy o giełdach towarowych podmiotami dopuszczonym do zawierania transakcji na TGE są domy maklerskie i towarowe domy maklerskie. Podmioty zajmujące się obrotem gazu, wydobyciem lub dokonujące zakupy gazu na własne potrzeby są zobowiązane do korzystania z usług domów maklerskich lub towarowych domów maklerskich. Każdy klient domu maklerskiego musi mieć podpisaną umowę o bilansowanie z OGP Gaz System, na podstawie, której otrzyma kod ZUP i powinien otrzymać przydział zdolności przesyłowych na punkt wirtualny.

7 Informacje ogólne Na rynku gazu zgodnie z IRiESPg występują następujące definicje związane z okresami dostawy: Doba gazowa odpowiada dniu dostawy i jest to okres od godziny 06:00 dnia bieżącego do godziny 06:00 dnia następnego. Miesiąc gazowy odpowiada miesiącowi dostawy i jest to okres od godziny 06:00 pierwszego dnia bieżącego miesiąca do godziny 06:00 pierwszego dnia miesiąca następnego. Sezon zimowy - jest to okres od 6:00 pierwszego dnia IV kwartału bieżącego roku do 6:00 pierwszego dnia II kwartału roku następnego (IV i I kwartał), Sezon letni jest to okres od 6:00 pierwszego dnia II kwartału do 6:00 pierwszego dnia IV kwartału (II i III kwartał). Rok gazowy jest to okres od godziny 6:00 dnia 1 października roku bieżącego do godziny 6:00 dnia 1 października roku następnego.

8 Prowadzone rynki gazu Rynek spot Rynek Dnia Następnego gazu (RDNg) kontrakty z dostawą w dniu następnym przez 24 godziny w jednakowej ilości gazu Rynek Terminowy Towarowy (RTT) Kontrakty terminowe typu Base (24 h) miesięczne, kwartalne i roczne.

9 Rynek gazu harmonogram notowań RDNg Notowania ciągłe Zgłaszanie do OSPg 8:00 12:30 14:00 RTT Notowania ciągłe 8:00 14:00 9

10 Rynek Dnia Następnego gazu- RDNg 1. Przedmiotem obrotu jest dostawa gazu w jednakowej ilości we wszystkich godzinach dnia dostawy. Jest to instrument typu Base, 1 kontrakt odpowiada dostawie 1 MWh gazu w każdej godzinie dnia dostawy. 2. Obrót jest prowadzony przez jeden dzień poprzedzający datę dostawy. 3. Notowania prowadzone są każdego dnia zgodnie z harmonogramem sesji określonym w Szczegółowych zasadach obrotu i rozliczeń dla gazu na Rynku Dnia Następnego gazu. 4. Obrót na RDNg prowadzony jest w systemie notowań ciągłych. 5. Informacje o zawartych transakcjach (nominacje) przekazywane są do OGP GAZ SYSTEM w postacie grafików pracy.

11 Harmonogram notowań na RDNg Godziny Do 18:30 na 2 dni przed Dniem Dostawy Od 8:00 na 1 dzień przed Dniem Dostawy do 12:30 na 1 dzień przed Dniem Dostawy Do 13:00 na 1 dzień przed Dniem Dostawy Do 14:00 na 1 dzień przed Dniem Dostawy Do 17:00 na 1 dzień przed Dniem Dostawy Faza notowań Aktualizacja zabezpieczeń Wprowadzenie aktualnych zabezpieczeń. Notowania ciągłe Przyjmowanie zleceń; zlecenia można usuwać i modyfikować; zlecenia są sprawdzane ze względu na stan zabezpieczeń. Aktualizacja Grafików Pracy przez Członków Giełdy Zgłaszanie transakcji handlowych (nominacji) do OSPg Opublikowanie wyników notowań na publicznej stronie internetowej

12 RTT - gaz 1. Przedmiotem obrotu jest dostawa gazu w jednakowej ilości we wszystkich godzinach okresu dostawy zgodnym ze standardem instrumentu. 2. Obrót jest prowadzony w dni robocze w godzinach od 8 do Obrót na RTT prowadzony jest w systemie notowań ciągłych. 4. Notowanie instrumentu prowadzone jest w terminie określonym w kalendarzu notowania instrumentów i wykonania umów. Okres notowania kończy się na dwa dni przed rozpoczęciem okresu wykonania (przykład notowanie instrumentu z dostawą w 2013 zakończy się w dniu 30 grudnia 2012r.

13 RTT - gaz - notowane instrumenty Na rynku terminowym, gdzie przedmiotem obrotu będą kontrakty terminowe na gaz, notowania są prowadzone na następujących instrumentach Instrument miesięczny okres dostawy jest zgodny z okresem miesiąca gazowego, trwa od 6:00 pierwszego dnia bieżącego miesiąca do 6:00 pierwszego dnia następnego miesiąca, Instrument kwartalny okres od 6:00 pierwszego dnia bieżącego kwartału do 6:00 pierwszego dnia następnego kwartału, Instrument roczny okres od 6:00 pierwszego stycznia bieżącego roku do 6:00 pierwszego stycznia następnego roku. Okres dostawy nie pokrywa się z okresem roku gazowego.

14 RTT -gaz -nominał instrumentów 1. Otwarcie pozycji na wolumen 1 (1 kontrakt) oznacza zawarcie transakcji kupna lub sprzedaży zobowiązującej sprzedającego do dostawy, a kupującego do odbioru 1 MWh w każdej godzinie okresu wykonania instrumentu. 2. Nominał instrumentu jest określany jako iloczyn 1MWh, liczby dni dostawy w okresie wykonania instrumentu i liczby godzin w dobie, z uwzględnieniem liczby godzin w dniach zmiany czasu. Nominał instrumentu miesięcznego 1 kontrakt odpowiada dostawie MWh, Nominał instrumentu kwartalnego 1 kontrakt odpowiada dostawie MWh, Nominał instrumentu rocznego 1 kontrakt odpowiada dostawie MWh,

15 RTT gaz - liczba serii 1. Instrumenty terminowe na gaz notowane są w seriach. 2. Liczba serii jednocześnie notowanych na poszczególnych instrumentach: Instrument miesięczny 3 serie; Instrument kwartalny 3 serie; Instrument roczny 2 serie (np. w 2012 roku były notowane kontrakty z dostawą w 2013 i 2014 roku);

16 Liczba serii instrumentów Y_13 Y_14 Y_15 Q1_13 Q2_13 Q3_13 M1 M2 M3 Q4_13 M4 Listopad Grudzień Styczeń

17 RTT gaz - podział instrumentów 1. Podziału instrumentu następuje w dniu poprzedzającym rozpoczęcie terminu wykonania. 2. Roczne i kwartalne instrumenty podlegają podziałowi w następujący sposób. Instrument roczny ulega podziałowi na cztery kwartalne; Instrument kwartalny ulega podziałowi na trzy miesięczne;

18 GAS_Y_13 (10) Podział kontraktu rocznego GAS_Y_14 Q1_13 (3) Q1 (10) Q2 (10) Q3 (10) Q4 (10) M1 M2 M3 (10) (10) (10) GAS_Y_15 Notowania na pozostałych kontraktach terminowych Q2_13 Q3_13 (-4) M1 M1 (3) M1 M3 M2 (3) M2 (2) M3 (3) M3 Q4_13 M4 M

19 GAS_Y_13 (10) GAS_Y_14 GAS_Y_14 (0) (0) GAS_Y_15 (0) Q1_13 (3) Q2_13 (0) Q2_13 (10) Q3_13 (-4) Q3_13 (-4+10) Q4_13 (10) M1 (0) M2 (2) M3 (0) M1 (3+10) M2 (2+3+10) M3(3+10) M4 (0)

20 Zasady zgłaszania transakcji do OGP Gaz System (OSP) TGE zgłasza informację o zawartych transakcjach (nominacje) do OSP do godziny 14:00 Nominacje zawierają wolumen zawartych transakcji na TGE z dostawą w dniu następnym. Jest to saldo transakcji zawartych na RTT i RDNg. Nominacje zawierają wolumeny w rozbiciu na każdą godzinę dostawy z osobna. OSP przyjmuje do realizacji wszystkie transakcje zawarte na giełdzie i zgłoszone przez TGE. Wolumen transakcji zgłoszonych w nominacji przez TGE jest realizowany w całości. Nominacje nie podlegają korekcie.

21 Przykład zgłaszanych nominacji do Operatora Nabywca dokonał następujących transakcji: kupił jeden kontrakt roczny-y-13, sprzedał jeden kontrakt kwartalny Q-2, kupił dwa kontrakty miesięczne M-6 i jeden kontrakt miesięczny - M-7 Jedna jednostka w każdej dobie TGE zgłosi do OSP następujące nominacje dobowe Zero jednostek Dwie jednostki w każdej dobie Dwie jednostki w każdej dobie Jedna jednostka w każdej dobie

22 RTT RDNg Transakcje zawarte na rynku gazu Miesiąc * stan na dzień r. Całkowity wolumen obrotu MWh Grudzień 744 Styczeń - Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec* ŁĄCZNIE: Całkowity wolumen obrotu wg Miesiąc daty dostawy MWh Styczeń 144 Luty 24 Marzec Kwiecień Maj Czerwiec* ŁĄCZNIE:

23 Zmiany indeksu POLPX gas

24 Kursy zawartych transakcji na instrumencie GAS_BASE_M

25 Kurs rozliczeniowy instrumentu BASE_Y-14 energia elektryczna

26 Dziękuję za uwagę