Tablica wyników Unii innowacji 2015 Streszczenie Wersja PL Rynek wewnętrzny, przemysł, przedsiębiorczość i MŚP
STRESZCZENIE Tablica wyników Unii innowacji 2015: w ostatnim roku ogólny postęp wyników w zakresie innowacji w UE uległ zahamowaniu. W przypadku kilku państw członkowskich uwidocznił się wpływ kryzysu gospodarczego w postaci pogorszenia wyników w zakresie innowacji w porównaniu z poprzednim rokiem. Zeszłoroczna edycja Tablicy wykazała pozytywne zmiany, gdyż wyniki w zakresie innowacji poprawiły się, a proces nadrabiania zaległości przez mniej innowacyjne kraje nabrał tempa po spadku dwa lata temu. Tegoroczna edycja daje natomiast zróżnicowany obraz. W 13 państwach członkowskich odnotowano bowiem pogorszenie wyników w zakresie innowacji, natomiast 15 państw członkowskich poprawiło swoje wyniki w porównaniu z rokiem poprzednim. Równocześnie różnice pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi stają się coraz mniejsze: wyniki w zakresie innowacji stały się bardziej zbliżone w 2014 r., kontynuując zeszłoroczną tendencją. Analiza unijnego systemu innowacji opiera się na ośmiu wymiarach i 25 wskaźnikach innowacji... Ramy oceny stosowane w Tablicy wyników Unii innowacji uwzględniają 3 główne rodzaje wskaźników i 8 wymiarów innowacji, obejmując łącznie 25 różnych wskaźników. Katalizatory wskazują na główne czynniki umożliwiające innowacje, a pozostające poza kontrolą przedsiębiorstw. Obejmują one 3 wymiary innowacji: zasoby ludzkie; otwarte, doskonałe i atrakcyjne systemy badań oraz finansowanie i wsparcie. Działania przedsiębiorstw przedstawiają wysiłki w zakresie innowacji na poziomie przedsiębiorstwa zgrupowanie w 3 wymiarach innowacji: inwestycje przedsiębiorstw; powiązania i przedsiębiorczość oraz aktywa intelektualne. Wyniki obejmują skutki działań przedsiębiorstw w zakresie innowacji w 2 wymiarach innowacji: innowatorzy i skutki ekonomiczne.... a państwa członkowskie klasyfikuje się w czterech grupach w oparciu o średnią wyników w zakresie innowacji. W oparciu o średnią wyników w zakresie innowacji państwa członkowskie podzielono na cztery różne grupy: Dania, Finlandia, Niemcy i Szwecja to liderzy innowacji, których wyniki w zakresie innowacji są zdecydowanie powyżej średniej UE; Austria, Belgia, Francja, Irlandia, Luksemburg, Niderlandy, Słowenia i Zjednoczone Królestwo to kraje doganiające liderów o wynikach w zakresie innowacji powyżej lub blisko średniej UE; wyniki Chorwacji, Cypru, Czech, Estonii, Grecji, Węgier, Włoch, Litwy, Malty, Polski, Portugalii, Słowacji i Hiszpanii są poniżej średniej UE. Państwa te to umiarkowani innowatorzy. Bułgaria, Łotwa i Rumunia to słabi innowatorzy o wynikach w zakresie innowacji zdecydowanie poniżej średniej UE. 1
Szwedzki system innowacji jest kolejny raz najlepszy w UE, a pozycje innych krajów pozostają stosunkowo stabilne... Szwecja ponownie ma najlepszy system innowacji w UE, a na kolejnych miejscach plasują się Dania, Finlandia i Niemcy. Ogólnie rzecz biorąc, przynależność do poszczególnych grup pozostała stosunkowo stabilna w porównaniu z poprzednią Tablicą wyników Unii innowacji. Jedynie Cypr i Estonia przeszły do innej grupy, w tym przypadku z grupy krajów doganiających liderów do grupy umiarkowanych innowatorów.... mimo pewnych zmian w obrębie grup. Jak co roku, w obrębie każdej grupy występują pewne przesunięcia w górę i w dół. Finlandia i Niemcy zamieniły się miejscami w ramach grupy liderów innowacji. Wśród krajów doganiających liderów Niderlandy zastąpiły Luksemburg na pierwszym miejscu, Wielka Brytania i Irlandia wyprzedziły Belgię, a Austria i Francja zamieniły się miejscami. W ramach grupy umiarkowanych innowatorów Estonia zajmuje pierwsze miejsce, a za nią plasują się Czechy, które wyprzedziły Włochy i Cypr. Malta poprawiła swój wynik o kilka pozycji, natomiast Grecja i Hiszpania spadły o dwa miejsca, a Litwa i Polska zamieniły się miejscami. W grupie słabych innowatorów Łotwa zajęła miejsce Rumunii na pierwszej pozycji i osiągnęła wynik bardzo zbliżony do wyników krajów w grupie umiarkowanych innowatorów. Wykres1: Wyniki państw członkowskich UE w zakresie innowacji Najbardziej innowacyjne państwa mają zrównoważone systemy innowacji o silnych elementach we wszystkich wymiarach... Najbardziej innowacyjne państwa są najlepsze we wszystkich wymiarach: od nakładów na badania i innowacje, poprzez działania przedsiębiorstw na rzecz innowacji, po wyniki innowacji i skutki ekonomiczne, co jest oznaką zrównoważonego systemu badań i innowacji. Liderzy innowacji (Szwecja, Dania, Niemcy i Finlandia) odnotowują najmniejsze różnice w wynikach we wszystkich ośmiu wymiarach innowacji, a ich wyniki są raczej podobne. Liderzy innowacji są również zazwyczaj w czołówce i wyraźnie powyżej średniej UE. Wynik nieco poniżej średniej UE w drugim wymiarze otwarte, doskonałe i atrakcyjne systemy badań odnotowały jedynie Niemcy, a w ósmym wymiarze skutki ekonomiczne Finlandia i Szwecja. 2
... ale niektóre pozostałe państwa osiągają najlepsze wyniki w pojedynczych wymiarach. Jednocześnie, niektóre z pozostałych krajów osiągają najlepsze wyniki w pojedynczych wymiarach. Szwecja, Irlandia, Finlandia i Zjednoczone Królestwo są najlepsze w zasobach ludzkich; Niderlandy, Szwecja i Dania zajmują najwyższe pozycje pod względem otwartych, doskonałych i skutecznych systemów badań; Estonia, Dania, Finlandia i Szwecja osiągają najlepsze wyniki w wymiarze finansowanie i wsparcie; Niemcy, Szwecja, Estonia i Finlandia to państwa osiągające najlepsze wyniki w wymiarze inwestycje przedsiębiorstw; Belgia, Zjednoczone Królestwo i Dania są w czołówce, jeżeli chodzi o powiązania i przedsiębiorczość; Szwecja, Dania, Finlandia i Niemcy osiągają najlepsze miejsca w wymiarze aktywa intelektualne; Irlandia, Luksemburg i Niemcy to państwa osiągające najlepsze wyniki w wymiarze innowatorzy; natomiast Irlandia, Dania i Luksemburg odnotowują najlepsze wyniki pod względem skutków ekonomicznych. W dłuższej perspektywie ostatnich ośmiu lat UE poprawiała swoje wyniki w zakresie innowacji, a Łotwa, Bułgaria i Malta stały się liderami wzrostu innowacji... Ogólnie rzecz biorąc, średnia roczna stopa wzrostu wyników w zakresie innowacji w UE w analizowanym okresie 2007-2014 sięgnęła 1,0 %, a większość państw członkowskich poprawiła swoje wyniki. Łotwa, Bułgaria i Malta to liderzy wzrostu innowacji. W przypadku kilku państw członkowskich wyniki w zakresie innowacji nie uległy poprawie. W przypadku Luksemburga, Finlandii i Grecji średnie roczne stopy wzrostu wyników przyjmują niewielkie wartości dodatnie, w przypadku Cypru nieznacznie ujemne, natomiast w przypadku Hiszpanii i Rumunii średnie roczne stopy wzrostu są zdecydowanie ujemne.... ale różnice we wzroście innowacji występują także w obrębie poszczególnych grup... W analizowanym okresie ośmiu lat w grupie liderów innowacji wyniki polepszyły się najwyraźniej w Danii, natomiast najmniej w przypadku Finlandii. Spośród krajów doganiających liderów najwyższy wzrost wyników osiągnęła Słowenia, a najniższy Luksemburg. W grupie umiarkowanych innowatorów Malta i Czechy odnotowały największy wzrost, natomiast wyniki Hiszpanii i Cypru pogorszyły się. Wśród słabych innowatorów największy postęp w zakresie innowacji odnotowano na Łotwie i w Bułgarii, a w Rumunii nastąpiło największe pogorszenie wyników.... a luka innowacyjna między państwami członkowskimi powoli się zmniejsza. Wyniki w zakresie innowacji różnych państw członkowskich ulegają konwergencji, ale ze względu na znaczny wzrost różnic 3 lata temu, różnice pod względem wyników są nadal na stosunkowo duże. Proces konwergencji ma miejsce również w grupach krajów doganiających liderów i umiarkowanych innowatorów, lecz w przypadku liderów innowacji różnice między poszczególnymi krajami pozostają niezmienione. Różnice między krajami należącymi do grupy słabych innowatorów wzrosły. W porównaniu z poprzednim rokiem nie nastąpiła jednak poprawa innowacyjności... Bezpośrednie porównanie z wynikami z poprzedniego roku nie jest możliwe, ponieważ wprowadzono pewne zmiany w ramach oceny, ale porównanie z wynikami w zakresie innowacji za poprzedni rok przy założeniu, że wykorzystywano wówczas te same ramy oceny pokazuje, że wyniki w zakresie innowacji pogorszyły się w 13 państwach członkowskich, w szczególności w Rumunii, na Cyprze, w Estonii, Grecji i Hiszpanii. Ogólnie w całej UE nie zmieniły się wyniki w zakresie innowacji, w przypadku 15 państw członkowskich nastąpiła jednak poprawa, zwłaszcza w przypadku Malty, Łotwy i Bułgarii. 3
... co wynika głównie ze spadku działalności innowacyjnej mierzonej przez Community Innovation Survey... Wyniki w zakresie innowacji spadły w szczególności w odniesieniu do wskaźników opartych na najnowszych danych za 2012 r., pochodzących z badania Community Innovation Survey. W 21 państwach członkowskich nastąpił spadek udziału sprzedaży związanej z nowymi innowacyjnymi produktami, w 21 państwach członkowskich zmniejszył się udział MŚP, które wprowadziły innowacyjny produkt lub innowację procesową, a w przypadku 20 państw członkowskich zmniejszył się udział MŚP, które wprowadziły innowację marketingową lub organizacyjną. Bez wykorzystania najnowszych danych za 2012 r. z Community Innovation Survey wyniki pogorszyłyby się tylko w przypadku 7 państw członkowskich. Również w dziedzinie wspólnych publikacji publiczno-prywatnych oraz inwestycji venture capital wyniki pogorszyły się odpowiednio w 24 i 16 państwach członkowskich.... ale również może być wynikiem opóźnionego wpływu kryzysu gospodarczego na działalność gospodarczą. Malejący udział przedsiębiorstw prowadzących działalność innowacyjną, zmniejszona aktywność w zakresie interakcji publiczno-prywatnych mierzona wspólnymi publikacjami publiczno-prywatnymi oraz spadek inwestycji venture capital wskazują na możliwy negatywny wpływ kryzysu gospodarczego na działalność gospodarczą. Na szczeblu ogólnoeuropejskim Szwajcaria utrzymała pozycję lidera i jej wyniki są lepsze od wyników wszystkich państw członkowskich UE... Jeżeli uwzględnić europejskie kraje spoza UE, również w tym roku Szwajcaria utrzymała pozycję absolutnego lidera innowacji ponownie przewyższając wyniki wszystkich państw członkowskich UE oraz osiągając najlepsze rezultaty w odniesieniu do aż sześciu wskaźników. Szwajcaria polepsza jednak swoje wyniki w zakresie innowacji znacznie wolniej niż ma to miejsce w UE. Islandia, z wynikiem powyżej średniej UE, jest jednym z krajów doganiających liderów, Norwegia i Serbia pozostają umiarkowanymi innowatorami, a Była Jugosłowiańska Republika Macedonii i Turcja są słabymi innowatorami. Zarówno Serbia, jak i Turcja zdecydowanie polepszyły swoje wyniki, odnotowując średnie roczne stopy wzrostu powyżej 6 %.... a na poziomie międzynarodowym Korea Południowa i USA obroniły swoje pozycje globalnych liderów innowacji. Jeżeli chodzi o wyniki systemów innowacji w skali globalnej, Korea Południowa, USA i Japonia wyprzedzają UE. Wyniki Korei Południowej są o 24% lepsze od wyników UE, Stanów Zjednoczonych o 22 %, a Japonii o 14 %. Pomimo że różnice pomiędzy UE a USA i Japonią maleją, rośnie dystans dzielący UE od Korei Południowej. Główni liderzy innowacji USA, Japonia i Korea Południowa wygrywają z UE zwłaszcza pod względem wskaźników dotyczących działalności przedsiębiorstw mierzonej wydatkami na badania i rozwój w sektorze przedsiębiorstw, wspólnymi publikacjami publiczno-prywatnymi i patentami w ramach Układu o Współpracy Patentowej, ale także pod względem poziomu wykształcenia mierzonego odsetkiem ludności posiadającej wyższe wykształcenie. W porównaniu z innymi kluczowymi partnerami międzynarodowymi UE w dalszym ciągu ma przewagę nad Australią i Kanadą, które uzyskały wyniki w wysokości 66 % i 75 % poziomu UE. Przewaga ta jest nawet większa nad krajami BRICS (Brazylia, Rosja, Indie, Chiny i Republika Południowej Afryki). Jest ona stabilna, a nawet rośnie, w przypadku prawie wszystkich krajów BRICS, z wyjątkiem Chin. Mimo że wyniki Chin w zakresie innowacji wynoszą 49 % poziomu UE, kraj ten stale zmniejsza tę różnicę, rozwijając się szybciej od UE. 4