DTC itd. Direct to consumer tests Ewa Bartnik Instytut Genetyki i Biotechnologii, Wydział Biologii UW i IBB PAN
Test Genetyczny? Analiza ludzkiego DNA, RNA, chromosomów, białek lub metabolitów w celu wykrycia zaburzeń związanych z chorobą dziedziczną Chodzi o to by ją wcześnie wykryć Inne testy wrażliwość na kofeinę; kolor oczu (i inne z medycyny sądowej) Pochodzenie Różne cechy predyspozycje do chorób Różne asocjacje
Testy genetyczne 1. Nosicielstwo chorób mendlowskich (np. mukowiscydoza) 2. Diagnostyka preimplantacyjna (po IVF) 3. Diagnostyka prenatalna (np. mukowiscydoza, zespół Downa) 4. Testy przedobjawowe dla chorób osób Predyspozycje do nowotworów np. mutacje BRCA1 i BRCA2 Choroba Alzheimera Choroba Huntingtona 5. Diagnoza/prognoza (np. rak) 6. Genealogia genetyczna (pochodzenie matczyne I ojcowskie czyli DNA mitochondrialny I chromosom Y) 7. Medycyna sądowa pokrewieństwa, tożsamość 8. Farmakogenomika efekty uboczne lub kto powinien stosować dany lek 9. Test w badaniach naukowych (odkrywanie genów, jak działają geny to nie jest diagnostyka 10. Testy rekreacyjne BADANIA PRZESIEWOWE
Medycyna personalizowana Więcej zastosowań technologii Cel zindywidualizowane podejście Dobrać terapię do choroby Nature 24 kwietnia 2014 tylko około 60 wariantów głównie u małych dzieci stosowanych w praktyce *Kathyrn Phillips, UCSF
Wyniki Dodatni- potwierdza chorobę, obecność genu (2 możliwości), diagnozę, prognozę, rodziców biologicznych, tożsamość, pochodzenie Ujemny brak w/w ale nie wszystko da się testować, i ważne np. brak BRCA1/2 nie wyklucza zachorowania na raka piersi Nieinformacyjny czasami nieznany wariant i nie wiadomo mutacje a polimorfizmy
Perspektywy badania genomów Medycyna Ocena dzieci z niepełnosprawnościa intelektualną Farmakogenomika Nowe mutacje dziecko i rodzice Poradnictwo genetyczne dla par???! Genomy nowotworów diagnoza/terapia Odtwarzanie historii człowieka co w naszym genomie nasi przodkowie
Wyzwanie Sama sekwencja nie zawsze a raczej najczęściej nie do końca zrozumiała Główny cel genomiki dopracowanie metod leczenia Drugi indywidualne ryzyko pacjentów tu jest jeszcze trudniej
Podatność genetyczna Pewne badania dają tylko ryzyko względne jeśli się dowiesz że masz 2 x większe ryzyko cukrzycy to co zrobisz? Zmiana diety? Ćwiczenia/ruch? Nic?
Przykład bardzo dobry Fenyloketonuria Niemowlęta na całym świecie Wczesne wykrycie i dieta chronią przed niepełnosprawnością umysłową
Przykłady marker Receptor Her-2/neu BRCA1/2 Oncotype ekspresja 21 genów CYP2D6/CYP2D19 zastosowanie Herceptin (trastuzumab) rak piersi Tamoksyfen, mastektomia, kontrola Pacjentki z rakiem piersi kto naprawdę potrzebuje chemioterapii Metabolizm wielu leków VKOR/CYP2C9 Dawkowanie warfaryny (2 badania kliniczne nowe sprzeczne)
Przykłady marker Mukowiscydoza CFTR-G551D I 8 innych wariantów HIV HLA-B*5701 Czerniak BrAF V600E/K Rak płuca EGFR zastosowanie Lek skuteczny tylko u pacjentów z tymi mutacjami Unikać abcavir; inny mniej toksyczny lek Lek skuteczny tylko u pacjentów z tymi wariantami Lek skuteczny tylko u pewnych pacjentów
DaKo HercepTest Hercep&n targets cancer cells overexpressing Her2 Salmon et. al. NEJM 2001, 344:783 25% of breast cancers overexpress Her2 Her2 overexpression in breast tumors iden&fied (NIH) in 1986 First an&- body therapy approved by FDA for cancer in 1998
Gleevec Specifically Targets An Abnormal Protein, Blocking Its Ability To Cause Chronic Myeloid Leukemia Chromosome 9;22 translocation Bcr-Abl fusion protein Bcr-Abl fusion protein Gleevec CML Normal
Biobanki Zbiory DNA itd. itp. i danych Trzy problemy Świadoma zgoda Poufność danych Nieoczekiwane wyniki
Biobanki Wyniki niezaplanowane/nieoczekiwane/ wtórne Incidental findings/secondary findings
Biobanki Świadoma zgoda ale co jeśli badania trwają 20 lat? Albo pojutrze ktoś wymyśli nowy test?
Biobanki Poufność danych 23andMe Sprzedaż firmom Nastolatek znalazł ojca który wcale tego nie planował bo był anonimowym dawcą spermy
Zbieranie próbek i danych Kto ma dostęp? Gymrek et al. 10% zidentyfikowano Niszczyć, trzymać, zabezpieczać?
Problemy etyczne i prawne Świadoma zgoda przy biobankach Prywatność Stopień anonymizacji Ograniczanie nieuprawnionego ujawniania Obawa że podstawa do dyskryminacji Problemy dla grup /rodzin Informacja związana z rasą
Przykład dość kiepski Havasupai z Arizony Próbki zebrane do badań nad cukrzycą użyto do badania chorób psychicznych i inbreeding Pochodzenie $700000 odszkodowania
asocjacje Na ogół wynika z tego nic lub niewiele (poza testami proponowanymi przez firmy) Raczej nie druggable choć może jakieś będą
cd Jaki jest obowiązek biobanków jeśli coś wyjdzie a) koszty b) biurokracja c) czy każdy chce wszystko wiedzieć?
cd Skrajne nie podawać, szczególnie jeśli próbki w jakiś sposób anonimizowane Coraz bardziej prawo osób dostarczających próbki do uzyskiwania informacji ważnych dla zdrowia
57 genów American College of Medical Genetics and Genomics wiosna 2013 57 Alzheimer, BRCA1, inne nowotwory, nawet nieletnim Po roku (wiosna 2014) wycofali się Lepsze pomysły parę opcji przy teście
Testy DTC direct to consumer Większość genów daje niewielkie ryzyko Bada się kilka a wpływ może mieć wiele
DTC genetic testing Genetic Discrimination- the case for a European-level legal response
Direct-to-Consumer (DTC) genetic testing Testy genetyczne dostępne bezpośrednio dla użytkownika z pominięciem lekarza Także dostępne dla sytuacji medycznych np. mutacje BRCA1/2, mukowiscydoza) Zalety: Dostępne dla konsumentów Mogą promować zdrowy styl życia Prywatność informacji genetycznej (ale firmy komercyjne) Problemy: Brak przepisów- ogłoszenia przesadzone i niedokładne Brak pomocy osoby kompetentnej przy interpretacji wyniku Na ogół my tego nie lubimy Genetic Discrimination- the case for a European-level legal response
Różne testy The SKINSHIFT DNA Test Kit https://www.skinshift.com/default.asp I GOT DNA TESTED TO DETERMINE MY SKIN CARE REGIMEN (Elle styczeń 2014)
Różne testy Dermatologist Dennis Gross, a board-certified dermatologist and dermatological surgeon in New York City, is skeptical. "Matching your skin cream to your DNA isn't an effective way to choose anti-aging products," he said. "The mechanisms and science of aging in human skin is very much understood... treatments that target common reasons for aging are effective for all humans. They will neither metabolize faster nor be less effective due to lack of DNA matching."..."there are genetic disorders that involve the skin," [says Dr. Tony Nakhla], "if you're testing for one of those, it's an elaborate test. There's no real rationale for a hokey DNA test. I tell people that they can probably do better with an overthe-counter product for a fraction of the price."
Direct to Consumer Marketing 2002 Myriad Genetics BRACanalysis Potem coraz więcej firm chce zbadać predyspozycje do choroby (chorób) Najlepszy krem Najlepszy sport i/lub dieta
Direct to Consumer Marketing Testy na prawdziwe choroby Nutraceutyki; kremy Genealogia
Różne testy From absolute beginners, to professional athletes... OUR TEST CAN HELP YOU! Train according to your genetic potential Get to know what type of training may be best suited for you. Learn about your body s makeup Gain deep insight into your physical strengths and weaknesses. Improve your training plan Use your DNA to adapt and improve your training and recovery plan.
Różne testy ACTN3 Power and fatigue wielu atletów ma choć jedną czynną kopię, ale jest skoczek w dal bez obu - mistrz ACE Muscle efficiency PPARA Regulation of fat, ale też cukrzyca typu 2 significantly higher in athletes compared to controls (20.5 vs. 16.4%, P = 0.0009), NRF2 Respiratory capacity nowotwory VEGF Blood vessel growth retinopatia cukrzycowa i VDR Vitamin D3 levels AGT Blood pressure control true but association BDKRB2 Muscular contraction homeostaza glukozy, cukrzyca; praca m. in z Polsk 2013i no association was found between the BDKRB2-9/+9 polymorphism and elite athletic status in two cohorts of east- European athletes IL-6 Response to training ogromna ilość różnych funkcji
Multifactorial Etiology ROCHE Genetic Education (www)
23andme Our customers are saying... "I thought how fascinating if I could know more about my future. I should know. I should be aware for myself. For my children. If there's something that I could prevent for the future, or live my life in a different way, why not learn? Why not help myself? And be knowledgeable in that information for my health and well-being." ~ Susan M. UWAGA badania nieletnich!
Problemy z DTC Genetyka jest trudna Dla ogromnej większości chorób nie znamy genów a dokładniej nie wszystkie (cukrzyca) Nie należy badać nieletnich chyba że to coś wnosi (nie badać nieuleczalnych chorób/chorób które ujawnią się dużo później u dorosłych) Geny otyłości i dieta
Otyłość l Śmiertelność l Chorobowość l Cukrzyca, choroby serca, nadcisnienie, niektóre nowotwory, udar, zapalenie stawów l Częstość l 30% Amerykanów ma BMI ponad 30 l Już nie rośnie
Czynniki ryzyka l Dieta l Brak ruchu l Wiek l Status społeczny l Rasa l Zaprzestanie palenia l Czynniki genetyczne
Myszy ob
Dowody u ludzi Agregacja rodzinna Badania bliźniąt
Szukanie genów otyłości I found one! I found one! Kenneth M. Weiss & Joseph D. Terwilliger nature genetics volume 26 October 2000
Jakie są dane Cchoroby powodowane przez 1 gen Fenyloketonuria Nietolerancja laktozy Większość rzeczy nie jest wynikiem działania 1 genu Dla wielu chorób są znane liczne geny ale nawet nie wiemy ile jest ich naprawdę Wzrost 170, obecnie 400!
internet
W USA i u nas też nie ma przepisów, większość w USA jako usługi a to nie jest regulowane przez FDA. Zakazano tych które mowią coś o zdrowiu w 2013 r. w USA, u nas nie Genetic testing to identify alleged risk factors that have no proven corrective measures is simply a waste of money. As noted by Helen Wallace, Ph.D., Deputy Director of GeneWatch UK: "For most people, tailoring your diet to your genetic make-up is about as scientific as tailoring your diet to your star sign."
Heart Health l Analyzes thirteen of your genes that may play an important role in determining how your body manages overall heart health l assesses nine key diet and lifestyle action areas
Bone Health l Analyzes four of your genes that may play an important role in determining how your body manages overall bone health l..assesses seven key diet and lifestyle action areas
Insulin Resistance l Analyzes five of your genes that may play an important role in determining how your body manages overall insulin resistance l..assesses five key diet and lifestyle action areas
Genetic Assessment for Antioxidant and Detoxification l Analyzes six of your genes that may play an important role in determining how your body manages overall antioxidant/ detoxification health l..assesses four key diet and lifestyle action areas
Inflammation Health l Analyzes six of your genes that may play an important role in determining how your body manages inflammation l..assesses four key diet and lifestyle action areas
Dlaczego nie? Sprzedawane testy dają przewidywania niekoniecznie potwierdzone naukowo. Informacja genetyczna nie tylko o badanym, także o jego rodzinie. Helen Wallace, Ph.D., Deputy Director of GeneWatch UK: Dla większości ludzi dopasowanie diety do wyników badań DNA jest tak sensowne jak dieta na postawie znaku zodiaku Dziennikarz i wyniki ryzyka zawału
Nie zawsze chodzi tylko o badanie Przynajmniej część testów zaleca kupno suplementów diety od firmy, która robi testy Tworzenie biobankow próbek Wyniki drugorzędowe?
Matrix Genomics' founding mission is to empower you to enhance your life and life expectancy. Are you predisposed for developing breast cancer? Do you have an inherited risk for heart attack or Alzheimer's disease? A DNA home testing kit from Matrix Genomics a personal genomics company can identify your propensity for developing common hereditary health conditions, enabling you and your doctor to develop a personalized medicine plan for preventative care that's tailored to your DNA profile. By arming you with powerful knowledge about your genetic risk factors, Matrix Genomics brings the science of genetics from the lab to real life. Current Genetic Risk Assessment Tests Alzheimer's Disease» Breast Cancer»
Argumenty za testami DTC Ma się prawo do informacji o własnym zdrowiu bez konieczności udziału lekarza Magnus et al. Genome Medicine 2009
Rozsądne podejście Podstawowym problemem nie są testy DTC ale ustalenie standardów testów mogących mieć znaczenie dla zdrowia jakaś forma ochrony konsumenta Trudno kontrolować na całym świecie a próbkę i opłatę można wysłać prawie wszędzie W tej chwili interpretacja wyników dla cech wieloczynnikowych jest dość słaba, mało wnosi i co wiecej niekoniecznie wynik wydawany jako predykcja jest prawdziwy dziennikarz miał 3 wyniki podwyższone, populacyjne i obniżone ryzyko zawału serca z 3 różnych firm to akurat NIC nie wnosi
Where should we go from here? n As genetic studies on susceptibility to disease proliferate, we need to demand replication and understanding of population attributable risks of significant findings. n As patients/consumers seek out genetic profiling, physicians need to understand the clinical validity and limitations of the data for making health-related decisions. n We need well-designed studies about how patients/consumers are affected by genetic data, especially large amounts of data, in order to understand the risk and benefits.